Σύγχρονες μεθοδολογίες DNA επιτρέπουν να προσδιοριστεί η γεωγραφική προέλευση αρχαϊκών λειψάνων. ΄Ετσι η γενετική συμβάλλει στην ανασύσταση της ιστορίας του ανθρώπου και των πληθυσμιακών μετακινήσεων τα τελευταία 12.000 χρόνια. Τα γενετικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν να απαντηθούν πολλά ερωτήματα, που η αρχαιολογία από μόνη της δεν μπορεί.
Η ταυτοποίηση του γεωγραφικού πληθυσμού και της γενετικής καταγωγής ενός ατόμου αποτελεί απαραίτητο στοιχείο σε ένα ευρύ φάσμα εφαρμογών, π.χ. για την ανακάλυψη της βιογεωγραφικής προέλευσης ενός αρχαιολογικού λειψάνου από τις ελάχιστες ποσότητες DNA που απομονώνονται. Στο πρόσφατο συνέδριο (27-30/5/2017) της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Γενετικής του Ανθρώπου παρουσιάστηκαν νέες γονιδιωματικές τεχνολογίες (Genomics tracks migration from lost empires to modern cities) που επιτρέπουν στους ερευνητές να ανατρέψουν πεποιθήσεις μας για την προέλευση και τις μετακινήσεις ανθρώπινων πληθυσμιακών ομάδων. Μέχρι πρόσφατα, δεχόμασταν ότι ένα άτομο καταγόταν από τον τόπο όπου είχε θαφτεί. Η άποψη όμως αυτή, δεν λαμβάνει υπόψη τις μεταναστεύσεις που συνέβαιναν/συμβαίνουν εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Ο Δρ Eran Elhaik, από το Πανεπιστήμιο του Sheffield ανέπτυξε και χρησιμοποίησε μια νέα τεχνολογία (την οποία ονόμασε αρχαία γεωγραφική πληθυσμιακή δομή = aGPS), με την οποία κατάφερε να εντοπίσει την ακριβή γεωγραφική προέλευση αρχαϊκού DNA. Αυτό με τη σειρά του επέτρεψε να συνδυάσουν εκατοντάδες δείγματα προκειμένου να γίνει ανασύνθεση της σύγχρονης ιστορίας της Ευρώπης από το 12.000 π.Χ. έως την Υστεροβυζαντινή περίοδο. Η μεθοδολογία έχει τη δυνατότητα να εντοπίσει περίπου το 50% των ανθρώπινων δειγμάτων σε απόσταση μέχρι 200 χλμ από την ταφή τους, το 32% σε απόσταση μεταξύ 200 χλμ και 1000 χλμ, και το υπόλοιπο 18% μεταξύ 1000 και 3.175 χλμ. Τα γενετικά δεδομένα μπορούν να βοηθήσουν να απαντηθούν πολλά ερωτήματα που η αρχαιολογία από μόνη της δεν μπορεί, για παράδειγμα, είναι μια συγκεκριμένη διακόσμηση ενδεικτική ενός αλλοδαπού πολιτισμού ή απλώς πρόκειται για εισαγόμενο.
του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη, καθηγητή Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου, ΑΠΘ