Τρεις νέες επαναστατικές τεχνολογίες γενετικής (μεθοδολογία ZFN, μεθοδολογία Talen και κυρίως η μεθοδολογία CRISPR/Cas9) χρησιμοποιούνται ως “μαγικά μοριακά εργαλεία”, που επιτρέπουν να εφαρμοστούν λεπτεπίλεπτες χειρουργικές επεμβάσεις επιδιόρθωσης/τροποποίησης στο γονιδίωμα ζώων/φυτών/ανθρώπων (π.χ. ασθενών), ακόμη και στο επίπεδο ενός νουκλεοτιδίου (γράμματος) του DNA. Οι τεχνολογίες αυτές έχουν προκαλέσει ιδιαίτερη ανησυχία σε επιστήμονες επειδή αποτελούν πολύ ισχυρές κατηγορίες μοριακών εργαλείων που επανακαθορίζουν τα όρια της βιολογικής έρευνας. Τον Δεκέμβριο του 2015 έγινε διεθνής επιστημονική συνάντηση στις Η.Π.Α. για να τεθούν οι προδιαγραφές εκείνες που θα επιτρέψουν μεν στους επιστήμονες χρήση των μεθοδολογιών στην τροποποίηση του γονιδιώματος ζώων/φυτών και ανθρώπου προς όφελος της ανθρωπότητας, χωρίς όμως να τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία, τόσο σήμερα όσο και των μελλοντικών γενεών. Συμμετείχαν: Η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ, η Εθνική Ακαδημία Ιατρικής των ΗΠΑ, η Κινεζική Ακαδημία Επιστημών και η Βασιλική Ακαδημία Επιστημών του Η.Β.
Πρόσφατα (Nature, 5/1/2017, A European position on genome editing) Γάλλοι επιστήμονες μας πληροφορούν. Η Επιτροπή Δεοντολογίας της Γαλλικής Βιοϊατρικής ΄Ερευνας (οργανισμός INSERM) διατύπωσε σχετικές οδηγίες για την υπεύθυνη χρήση των τριών τεχνολογιών επεξεργασίας γονιδιώματος και ιδιαίτερα της τεχνολογίας CRISPR/Cas9).
Οι συστάσεις περιλαμβάνουν τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής επιτροπής εμπειρογνωμόνων από διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους για να εκτιμηθεί η έκταση, η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της τεχνολογίας CRISPR-Cas9, και η πιθανή αναθεώρηση της απαγόρευσης οποιασδήποτε τροποποίησης της βλαστικής σειράς του ανθρώπου (δηλ. η γενετική τροποποίηση εμβρύων, σπερματοζωαρίων ή ωραρίων). Σύμφωνα με τη Σύμβαση του Οβιέδο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική (νόμος 2619/1998): Απαγορεύεται η δημιουργία ανθρώπινων εμβρύων για ερευνητικούς σκοπούς. Δυστυχώς οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Κίνα και ορισμένες χώρες στην Ευρώπη δεν έχουν επικυρώσει αυτή την απαγόρευση, που διατυπώθηκε εκ νέου από τη Γαλλική Κυβέρνηση.
Άλλες προτάσεις της Γαλλίας περιλαμβάνουν: την αξιολόγηση της ελευθερίας της έρευνας και της ιατρικής δεοντολογίας σε ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καθώς και η θεσμοθέτηση μιας ομάδας παρακολούθησης εφαρμογής των σχετικών οδηγιών.
Η Επιτροπή Δεοντολογίας της Γαλλικής Βιοϊατρικής ΄Ερευνας θεωρεί ότι ο δημόσιος διάλογος και η συγκέντρωση δεδομένων ασφάλειας των τριών μεθοδολογιών πρέπει να ολοκληρωθεί τουλάχιστον μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Τα μέτρα αυτά να υιοθετηθούν από την Ευρωπαϊκή και Διεθνή νομοθεσία, πριν γίνουν ανεπανόρθωτες βλάβες στο γενετικό υλικό ανθρώπων με απρόβλεπτες μελλοντικές συνέπειες για το ανθρώπινο είδος, όπως θα παρουσιάσω σε επόμενες αναρτήσεις.
Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, Καθηγητής Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου.