Ένα άρθρο του Ηλία Σκαντζού
Ειρήνη ή πόλεμος; Δύο διαφορετικές καταστάσεις, δυο διαφορετικοί κόσμοι. Ήδη από την αρχαιότητα παρατηρείται το φαινόμενο τόσο της ειρήνης όσο και του πολέμου. Αλλά ας τα εξετάσουμε ένα ένα. Ο πόλεμος αποτελεί ένα φαινόμενο στο οποίο οι άνθρωποι στρέφονται εναντίον και παραμερίζοντας τον διάλογο, πιάνουν τα όπλα και αλληλοσπαράζονται. Οι λόγοι αέναα κοινοί. Αφενός τα οικονομικά συμφέροντα, οι εδαφικές βλέψεις η επιβολή μιας ιδεολογίας και γενικότερα ό,τι έχει να κάνει με το κέρδος. Αφετέρου όμως υπάρχουν και οι προσωπικές βλέψεις και πεποιθήσεις που κάνουν έναν ηγέτη να θέλει να επιδείξει την ανωτερότητα του με τα όπλα. Η ειρήνη από την άλλη αποτελεί την περίοδο που οι άνθρωποι, τα κράτη, οι διαφορετικές ιδεολογίες συμβαδίζουν με κόντρες και αντιπαλότητες που εκφράζονται και κάποτε μπορεί και να επιλύονται μέσω του διαλόγου, χωρίς τη χρήση βίας. Συνήθως αποτελεί περίοδο εξέλιξης και ευημερίας.
Ποια είναι όμως η έκβαση ενός πολέμου; Μένει από τα ιστορικά βιβλία ή τις διηγήσεις των άλλων πως σε έναν πόλεμο, κάποιος κατάφερε να νικήσει και κάποιος άλλος έχασε. Ο νικητής προσδιορίζεται ως αυτός που κατάφερε να αναγκάσει τον αντίπαλο να παραδοθεί και να εξευτελιστεί σε πολλές περιπτώσεις. Έτσι ο νικητής μένει στην ιστορία με ένδοξο τρόπο, ενώ ο ηττημένος ως παράδειγμα προς αποφυγή και πολλές φορές ως ένα όνομα που ξεχνιέται. Όμως δεν έχει υπολογιστεί μια παράμετρος: οι ανθρώπινες ζωές.
Ο πόλεμος είναι μια αληθινή σκακιέρα στην οποία γίνονται πολλές φορές θυσίες για να κερδίσει ο παίχτης. Όμως οι θυσίες αυτές στην πραγματικότητα αφορούν τους απλούς ανθρώπους. Αυτούς που άφησαν οικογένεια φίλους και δουλειά για να θυσιαστούν ώστε να κερδίσει “ο βασιλιάς” τους. Επομένως οι απώλειες ανθρώπινων ζωών και ονείρων δεν επιτρέπουν σε κάποιον να προσδιορίσει την έκβαση μιας μάχης ως νικηφόρα ή χαμένη.
Πότε υπάρχει ειρήνη στον κόσμο; Ειρήνη υπάρχει, όταν οι αντίπαλοι αποδεχτούν την ματαιότητα του πολέμου και αντιληφθούν τα οφέλη της. Ποια είναι όμως αυτά; Στην ειρηνική περίοδο ένα κράτος θα μπορέσει να συγκροτήσει τις δυνάμεις του και να κοιτάξει το συμφέρον των πολιτών του. Σε μια τέτοια κατάσταση ο ίδιος ο άνθρωπος καταφέρνει να επωφεληθεί. Με άλλα λόγια είναι ελεύθερος να διασκεδάσει, να διαβάσει, να εργαστεί, να μάθει τον κόσμο και κυρίως να κάνει όνειρα. Όταν ο άνθρωπος τα κάνει όλα αυτά τότε είναι που θα προσφέρει και στην κοινωνία. Επομένως θα έχει οφέλη και αυτή. Αν εξετάσει κανείς την ιστορία, θα αντιληφθεί εύκολα πως, όταν υπάρχει ειρήνη, τότε υπάρχει ευημερία αλλά και ανάπτυξη.
Σήμερα όμως, για κακή μας τύχη, οι πολιτικοί δεν διάβασαν επαρκώς τις σελίδες της ιστορίας που αναφέρονται στον πόλεμο. Γι αυτό κιόλας επικρατεί ένα κλίμα αβεβαιότητας. Δεν θα ήθελα να μπω σε λεπτομέρειες σχετικά με την κατάσταση στην Ουκρανία ή τις σχέσεις της Αμερικής με την Κίνα. Αλλά από ό,τι φαίνεται ο πόλεμος θα είναι πάντοτε ο δημοφιλέστερος και ο πιο αγαπητός τρόπος επικράτησης. Τα αποτελέσματα είναι τότε οδυνηρά ενώ παραμερίζονται οι ανθρώπινες αξίες…
