«Ξέρουμε με πόση μανιακή επιμονή το αισθανότανε το Εθνος ο Καβάφης. “Δεν είμαι Ελλην, είμαι Ελληνικός”, συνήθιζε να λέει», έγραφε το 1946 ο Γιώργος Σεφέρης και, σε υποσημείωσή του παρέπεμπε στον Τίμο Μαλάνο: «Ο Καβάφης, ερωτώμενος, λέγει ότι δεν είναι πατριώτης αλλά φυλετικός. Εννοεί δε λέγοντας φυλετισμό μια πλήρη αποκατάσταση της Ελληνικής φυλής» – τι ακριβώς σημαίνει αυτή η «πλήρης αποκατάσταση» πάντως δεν είμαστε σίγουροι. Νωρίτερα, το 1932, ο Νικόλας Κάλας διερευνούσε επίσης τη σχέση του Καβάφη με τον πατριωτισμό και σημείωνε: «Το μεγάλο ιστορικό γεγονός που ενέπνευσε τον Καβάφη είναι ο ελληνισμός. Κανείς δεν ήταν καταλληλότερος από αυτόν για να αναλάβει αυτό το έργο. […] Οταν λέγω όμως πως ο Καβάφης είναι ποιητής του ελληνισμού, δεν σημαίνει πως πρέπει να θεωρηθεί πατριωτικός ποιητής. Ο πατριωτισμός είναι μια αισιόδοξη στάση στη ζωή, προϋποθέτει πίστη στην πνευματική και πολιτική ανάπτυξη και εξέλιξη ορισμένου λαού. Αυτό όμως λείπει στον Καβάφη – είναι απαισιόδοξος, δεν μεταδίδει πίστη, εμπνέει απογοήτευση, δεν υμνεί, το άσμα του είναι κύκνειο, και η ιδέα του τάφου τον κατατρέχει, και επανέρχεται συχνά στην ποίησή του. […] Το ότι ο Καβάφης δεν μπορεί να θεωρηθεί πατριωτικός ποιητής, ίσως λυπήσει μερικούς, ίσως τους ενοχλεί [που] δεν βρίσκουν στην ποίησή του ποιο είναι “το χρέος προς την πατρίδα, κι άλλα ηχηρά παρόμοια”».

Διαβάστε τη συνέχεια στο άρθρο του Π. Μπουκαλά στην Καθημερινή

Αφήστε μια απάντηση

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων