Μία φυγή των φοιτητών από τις ανθρωπιστικές στις εφαρμοσμένες επιστήμες διαπιστώνει κανείς τα τελευταία χρόνια. Μα και σε αυτές εδώ, ο φοιτητής που πρωτομπαίνει στο πανεπιστήμιο μάταια θα αναζητήσει στη διδακτέα ύλη μαθήματα που να διευρύνουν τους ορίζοντες. Τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν το νόημα της ύπαρξης και της ζωής, σαν να έχουν εξοβελιστεί από το πρόγραμμα ως ακατάλληλα.
Από τους πρώτους που το παρατήρησαν αυτό ήταν ο Άντονι Κρόνμαν, καθηγητής της Νομικής στο Πανεπιστήμιο Γέιλ. «Οι πιστώσεις για την έρευνα χορηγούνται μόνο σε καθηγητές που εξειδικεύονται σε κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο», γράφει ο καθηγητής Κρόνμαν στην εφημερίδα «Μπόστον Γκλόουμπ». «Το ίδιο γίνεται και με τους φοιτητές. Οι ανθρωπιστικές έχουν επισκιαστεί από τις φυσικές επιστήμες. Στη φιλοσοφική έρευνα, θα μπορούσε κανείς βάσιμα να ισχυριστεί πως δεν υπήρξε σημαντική πρόοδος από την εποχή του Πλάτωνα. Θα ήταν όμως παράδοξο να ισχυριστεί κάτι παρόμοιο για τον Νεύτωνα ένας φυσικός». Αν επιχειρούσαμε μια τομή στο σύγχρονο πανεπιστημιακό ίδρυμα, θα παρατηρούσαμε μια σειρά από διαδοχικές επιχωματώσεις πάνω στο βασικό υπόστρωμα που είχε θεμελιώσει ένας που θεωρείται από τους ιδρυτές του, ο Βίλχελμ φον Χούμπολτ, όταν ήταν υπουργός Παιδείας της Πρωσίας. Το 1810 ίδρυσε το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου σαν ένα «ιερό» όπου μπορούσε κανείς να αναζητήσει την πάντα φευγαλέα αλήθεια και να κατανοήσει την ουσία της γνώσης. Με τα μυαλά εκείνης της εποχής, η ιδέα του πανεπιστημίου έκλεινε μέσα της έναν χαρακτήρα φιλοσοφικό.
Οι φοιτητές νιώθουν σήμερα ένα κενό, σαν να έχουν χάσει την ψυχή τους σε πανεπιστήμια που δεν πιστεύουν ότι αξίζει να διερευνήσουν το πιο σημαντικό ερώτημα που βρίσκει μπροστά του ο άνθρωπος από τη στιγμή που θα γεννηθεί: ποιος είναι ο σκοπός μου και γιατί. Στην πιο προηγμένη τεχνολογικά χώρα, την Αμερική, σε έρευνα που έγινε το 2004 με τη συμμετοχή 110.000 δευτεροετών φοιτητών, οι μισοί από αυτούς είπαν ότι αναζητούσαν ευκαιρίες για να διευρύνουν τους πνευματικούς τους ορίζοντες. Δεν είναι τυχαίο που το Χάρβαρντ έκανε πριν από δύο χρόνια μια θεαματική στροφή κι έβαλε στο πρόγραμμά του το μάθημα «Πίστη και πολιτισμός». Κάτι παρόμοιο έκαναν και τα πανεπιστήμια της Καλιφόρνιας και της Φλόριντα για να ανταποκριθούν στις βαθύτερες υπαρξιακές ανησυχίες των φοιτητών τους. Σε μια χώρα όπου λατρεύεται ο θεός του χρηματιστηρίου είναι σωστό θαύμα να βλέπει κανείς τόσο πολλούς φοιτητές να νιώθουν την ανάγκη να αναζητήσουν τη χαμένη ψυχή τους κάτω από τις διαδοχικές επιχωματώσεις όπου το πολιτικό και οικονομικό σύστημα έθαψε καθηγητές και φοιτητές.
Η γνώση έγινε «εφαρμοσμένη» ελπίδα για επιβίωση εκτός ανεργίας και τα πανεπιστήμια μαγαζιά μαζικής παραγωγής. Όσα από αυτά δεν ετοιμάζουν την ελίτ της επόμενης δεκαετίας, παράγουν μαζικά τροφή για την ανεργία. Κι ούτε στα μεν ούτε στα δε υπάρχει μια γενική ιδέα που να ενώνει τη γνώση με τη ζωή.
Δρόμοι του Ρούσσου Βρανά στα Νέα
Άρθρα (RSS)
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.