Ελλάδα
Επιτάφιος του Σείκιλου: Ακούστε το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι!
Ύψιστη η θέση της μουσικής στην αρχαία ελληνική κοινωνία
Ο Σείκιλος έζησε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας κατά το 200 π.Χ.
Είναι γνωστός για το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι, του οποίου σώζονται πλήρως και οι στίχοι και η μουσική.
Η μουσική στήλη
Ο Σείκιλος έγραψε το τραγούδι του μετά το 200 π.Χ. σε επιτύμβια κυλινδρική στήλη που έχει ύψος 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του.
Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε:
ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ
(Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος ως διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης).
Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου:
ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ
(Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος).
Ο «επιτάφιος» του Σείκιλου, σε αρχαιοελληνική μουσική σημειογραφία.
Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς την Μούσα της μουσικής.
Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος.
Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων.
Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού.
Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει ως βάζο για λουλούδια. Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη. Πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία.
Όλοι οι οδηγοί των αρχαιολογικών μουσείων της Ελλάδας για ηλεκτρονικό ξεφύλλισμα!
Το Μουσείο Ακροπόλεως
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πέλλας
Ο Μαραθών και το Αρχαιολογικό Μουσείο
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Δήλος
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιώς
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
Ελευσίνα: Ο Αρχαιολογικός Χώρος και το Μουσείο
Ιερό νησί ανακηρύχθηκε η Μήλος. Οι κατακόμβες του νησιού αποτελούν το αρχαιότερο μνημείο της χριστιανοσύνης.
Οι κατακόμβες του νησιού αποτελούν το αρχαιότερο μνημείο της χριστιανοσύνης. Η φημισμένη για τα δαντελωτά της ακρογιάλια Μήλος, ανακηρύχθηκε «ιερό νησί» καθώς φιλοξενεί το μοναδικό πρωτοχριστιανικό μνημείο των κατακομβών. «Πρόκειται για μια σημαντική στιγμή όχι μόνο για τη Μήλο και τις Κυκλάδες, αλλά και για όλη την Ελλάδα, καθώς οι κατακόμβες της Μήλου, αυτό το ανεκτίμητης αξίας πρωτοχριστιανικό μνημείο, καθιερώνει το νησί σε παγκόσμιο Προσκυνηματικό Κέντρο και ενισχύει την εικόνα της χώρας μας ως εστία διεθνούς πνευματικής ακτινοβολίας» δήλωσε μεταξύ άλλων ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, ο οποίος παρευρίσκεται στις κατανυκτικές εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται χθες και σήμερα στη Μήλο, παρουσία του αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, για την επίσημη ανακήρυξή της ως «Ιεράς Νήσου».
Παλαιοχριστιανικές κατακόμβες. Οι κατακόμβες είναι σκαμμένες σε ηφαιστειακό έδαφος και αποτελούν ένα από τα αξιοθέατα του νησιού. Είναι το μεγάλο κοινοτικό νεκροταφείο των πρώτων χριστιανικών χρόνων στη Μήλο. Ανακαλύφθηκαν από αρχαιοκάπηλους και έγιναν γνωστές μετά τη σύλησή τους, το 1840. Είναι τρεις και, μαζί με πέντε διαδρόμους και ένα νεκρικό θάλαμο, αποτελούν ένα δαιδαλώδες σύστημα συνολικού σημερινού μήκους 185 μέτρων. Είχαν εισόδους στο εξωτερικό περιβάλλον, αλλά σήμερα λειτουργεί μόνο μία, αυτή της δεύτερης κατακόμβης ή των «Πρεσβυτέρων», απ’ όπου μπορεί να εισέλθει ο επισκέπτης. Στο εσωτερικό τους, δεξιά και αριστερά επάνω στους τοίχους, υπάρχουν τα «αρκοσόλια» (σκαμμένες αψίδες), όπου μέσα σ’ αυτά, καθώς και στο πάτωμα, ανοίγονταν οι τάφοι. Aρκοσόλια σήμερα σώζονται 126 (Πετροχείλου, 1972) και υπολογίζεται ότι έχουν ταφεί μερικές χιλιάδες νεκρών. Σε κάθε τάφο υπήρχε λυχνάρι, ενώ σήμερα έχουν τοποθετηθεί ηλεκτρικοί λαμπτήρες που φωτίζουν το χώρο διακριτικά και δημιουργούν την ατμόσφαιρα εκείνων των χρόνων. Στους τάφους των πιο διακεκριμένων προσώπων ζωγράφιζαν χριστιανικά σύμβολα ή χάραζαν επιγραφές. Τέτοια είδαν και μελέτησαν οι Ross (1843) και Σωτηρίου (1927), αλλά με την πάροδο των χρόνων τα περισσότερα καταστράφηκαν. Μια τέτοια επιγραφή μπορεί να δει ο σημερινός επισκέπτης στη δεύτερη κατακόμβη, στο 6ο αρκοσόλιο δεξιά. Είναι η επιγραφή των «Πρεσβυτέρων», απ’ όπου και το όνομά της. Ακόμα, στην ίδια κατακόμβη, στη μέση περίπου, υπάρχει ένας τάφος σκαμμένος στο βράχο υπό μορφή σαρκοφάγου. Πιστεύεται ότι είχε ταφεί σ’ αυτόν ένας από τους πρώτους μάρτυρες της χριστιανοσύνης και ακόμα ότι οι πρώτοι χριστιανοί τον χρησιμοποιούσαν ως Aγία Tράπεζα στις λειτουργίες τους, όπως αποδεικνύεται από το κομμάτι του πετρώματος, που έχει αφεθεί στη θέση του στο μέσο περίπου της στοάς Β΄. Από τις βάσεις που βρέθηκαν στα τέσσερα άκρα κατά την έρευνα του 1928, υποθέτουμε ότι πάνω από την Τράπεζα, υπήρχε αρχικά «κιβώριο».
Το αρχαιότερο μνημείο της χριστιανοσύνης. Το 2009, η Ιερά Σύνοδος ανακήρυξε τη Μήλο ως ιερό νησί, μιας και οι κατακόμβες αποτελούν το αρχαιότερο μνημείο της χριστιανοσύνης. Ήταν ο πρώτος τόπος συγκέντρωσης των πρώτων Χριστιανών και το πρώτο κοινοτικό νεκροταφείο στα τέλη του 2ου μ.Χ. αιώνα. Οι κατακόμβες της Μήλου είναι μοναδικές σε μέγεθος σε όλο τον Ελλαδικό χώρο και από τα πιο γνωστά και αξιόλογα Χριστιανικά μνημεία παγκοσμίως, μαζί με τις κατακόμβες της Ρώμης και των Αγίων Τόπων.
Η Ελληνική ακτογραμμή από ελικόπτερο!
Αν δεν το έχεις ήδη δει, πρέπει να το δεις !!
120 ώρες video και 200.000 φωτογραφίες της ελληνικής ακτογραμμής από ελικόπτερο.
Εκπληκτική πραγματικά δουλειά.
Το παλιατζίδικο των αναμνήσεων!
Φυλάξτε το και όταν δεν έχετε τι να κάνετε, ανοίξτε το και θυμηθείτε τα παλιά.
ΜΟΝΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΟ, πώς μπορούσε να μην είναι με τόσο υλικό!!!!
Οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι με τα ρητά και τα έργα τους.
*Γνωρίστε όλους τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους με τα ρητά και τα έργα τους.
*Ανοίξτε την ιστοσελίδα – και κάνετε κλικ σε όποιον φιλόσοφο θέλετε.
*Μπορείτε να διαβάστε τα θαυμαστά έργα τους.
*Είναι ένα φανταστικό ευρετήριο.
ΚΑΡΛ ΚΡΑΤΣΑΙΖΕΝ Ο Γερμανός που… διέσωσε τους ήρωες του ’21
Τα πρόσωπα των ηρωικών αγωνιστών του 1821 ταυτίζονται κάθε χρόνο με τις εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου για τον εορτασμό της Επανάστασης και την απελευθέρωση της Ελλάδας.
Κυρίαρχες μορφές όπως του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και του Μακρυγιάννη αποτελούν γνώριμες φυσιογνωμίες για όλους μας.
Μνημεία, προτομές και αγάλματα που σηματοδοτούν ηρωικές μάχες και πορτρέτα των πρωταγωνιστών φιλοξενούνται σε πολλά μουσεία.
Πώς όμως ήταν στην πραγματικότητα τα πρόσωπα της Παλιγγενεσίας; Τι μορφή είχαν άραγε οι αγωνιστές του ’21; Πόσο κοντά στην αληθινή όψη τους απεικονίζονται στους γνωστούς πίνακες;
Δεκαετίες πριν επινοηθεί και διαδοθεί η φωτογραφία και η απαθανάτιση των ανθρώπων, τον ρόλο του φωτογράφου ή οπερατέρ, με τη σύγχρονη ορολογία, εκπλήρωναν όσοι κατείχαν την τέχνη της ζωγραφικής και του σχεδίου.
Αυτός ήταν ο ρόλος που ανέλαβε ο Καρλ Κρατσάιζεν, ένας Βαυαρός αξιωματικός, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε σήμερα την αυθεντική μορφή των μεγάλων αγωνιστών.
Ηταν ένας φιλέλληνας, ο οποίος πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων και βρέθηκε σε πολλά πεδία μαχών, στην Αίγινα, στον Πόρο, στη Σαλαμίνα, στο Ναύπλιο και στη μάχη του Φαλήρου.
Στην ανάπαυλα των εχθροπραξιών, ο αυτοδίδακτος ζωγράφος ζητούσε από τους ηγέτες των Ελλήνων την άδεια να αποτυπώσει τη μορφή τους.
Στο τέλος, αφού τους απαθανάτιζε με το μολύβι του, τους έβαζε να υπογράψουν οι ίδιοι το έργο και η υπογραφή αυτή αποτελούσε πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Ο Κρατσάιζεν είχε έρθει στην Ελλάδα την περίοδο 1826-27, βρέθηκε σε αρκετά στρατόπεδα και συγκέντρωσε μια μεγάλη σειρά από προσωπογραφίες πολλών σημαντικών αγωνιστών: Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Τομπάζης, Κουντουριώτης, Μιαούλης, Κανάρης, Σισίνης, Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Ζαΐμης, Φαβιέρος κ.ά.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Χάρη σε αυτό το σκίτσο γνωρίζουμε τη μορφή του γέρου του Μοριά, διά χειρός Κρατσάιζεν. Σχεδιάστηκε το 1827. Στην έγχρωμη φωτό «ιδανικό» πορτρέτο του Κολοκοτρώνη από άλλο δημιουργό.
Ημιτελές έργο
Ιδιαίτερα συγκινητική είναι η απεικόνιση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο που έμεινε ημιτελές. Ηταν λίγο πριν από τη μάχη του Αναλάτου, όταν ο Κρατσάιζεν φιλοτέχνησε το πορτρέτο του ήρωα λίγο πριν από τον θάνατό του, χωρίς να προλάβει να αποτυπώσει λεπτομερώς τα της ενδυμασίας του.Μερικά χρόνια αργότερα στη Γερμανία πλέον, ο ίδιος σημειώνει ενδεικτικά στον πρόλογο ειδικής έκδοσης: «Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα μου δόθηκε η ευκαιρία να σχεδιάσω εκ του φυσικού τα πορτρέτα των περισσότερων εξαίρετων ανδρών της νεότερης ιστορίας της χώρας αυτής».
Γεώργιος Καραισκάκης
Το ημιτελές σκίτσο του Καραϊσκάκη. Σχεδιάστηκε λίγο πριν από τη μάχη του Αναλάτου. Ο Καραϊσκάκης ενέπνευσε πολλούς ζωγράφους όπως τον Γ. Μαργαρίτη (δεξιά).
Παράλληλα με τους αγωνιστές, ο Βαυαρός αξιωματικός- ζωγράφος δημιούργησε σειρά έργων ως ένα μοναδικό χρονικό καταγεγραμμένο με ημερομηνίες. Σκίτσα και υδατογραφίες με το Παλαμήδι, την Αίγινα, τη ζωή των ανθρώπων, πολεμικές συνθέσεις και πλοία του αγώνα.
Οταν επέστρεψε στη Γερμανία, ο Κρατσάιζεν δημιούργησε μια σειρά από 24 λιθογραφίες που κυκλοφόρησαν σε ένα λεύκωμα.
Στο πέρασμα του χρόνου τα έργα του έπεσαν στη λήθη μέχρι τη στιγμή που οι κληρονόμοι του Κρατσάιζεν ανακοίνωσαν ότι διαθέτουν την περίφημη συλλογή. Και το 1926 ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου προέτρεψε την ελληνική κυβέρνηση να αγοράσει το κληροδότημα. Ετσι έναντι 200.000 δραχμών τα έργα του Κράτσαϊζεν επέστρεψαν στον τόπο που δημιουργήθηκαν.
Κωνσταντίνος Κάναρης
Ο μπουρλοτιέρης από τα Ψαρά από το χέρι του Κρατσάιζεν. Η θητεία του ως πρωθυπουργού της Ελλάδας, έδωσε αφορμή και για μεταγενέστερα πορτρέτα.
Τις δεκαετίες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τα έργα του Κρατσάιζεν. Ανάμεσά τους και ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο πρώτος της Σχολής του Μονάχου. Στον περίφημο πίνακά του «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη, έτος 1827» ανάμεσα στους αγωνιστές με τις φουστανέλες διακρίνεται με βαυαρική στολή και ο Καρλ Κρατσάιζεν…
Γιώργος Αποστολίδης
Η επανάσταση του 1821 όπως την έζησαν οι πρωταγωνιστές!
10 βιβλία (e-books ) σχετικά με το 1821 (δωρεάν)
Αν βαρεθήκατε να διαβάζετε τις ερμηνείες του ενός και του άλλου, είναι καιρός να διαβάσετε, δίχως σχόλια και υποκειμενικές ερμηνείες, τι ακριβώς έγραψαν οι άνθρωποι που συμμετείχαν στην Επανάσταση.
Σας χωρίζει ένα “κλικ” από τα σημαντικότερα βιβλία της ελληνικής γραμματείας με την εγγύηση του ηλ. περιοδικού http://www.24grammata.com/
κάντε κλικ πάνω στο [κατέβασέ το]
- Τα Απομνημονεύματα του στρατηγού Μακρυγιάννη [κατεβασέ το]
- Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Διήγησις των συμβάντων της Ελληνικής Φυλής από τα 1770 έως τα 1836. Υπαγόρευσε ο Θεόδωρος Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνης. Αθήνα 1846 [ κατέβασέ το }
- Λόγος ἐπικήδειος εἰς τὸν Καραϊσκάκην. Σπυρίδων Τρικούπης [κατέβασέ το]
- Π. Π. Γερμανός – Υπομνήματα Επαναστάσεως Ελλάδος [κατέβασέ το]
5. Άπαντα του Διονυσίου Σολωμού (έτος έκδ. 1901)[κατέβασέ το]
6. Λ. Βύρων – Ποιήματα Τόμος 1[κατέβασέ το] Ποιήματα Τόμος 3[κατέβασέ το]
7. Βιογραφικά στοιχεία όλων των αγωνιστών του 1821 (Ελλήνων και ξένων)[κατέβασέ το]
Προεπαναστατικά κείμενα
1. Ο Θούριος του Ρήγα. [κατέβασέ το]
2. Ελληνική Νομαρχία ήτοι Λόγος περί Ελευθερίας [κατέβασέ το]
3. Αδαμάντιος Κοραής – Σχεδιασμοί αυτοσχέδιοι [κατέβασέ το]
Καλή Σαρακοστή!
Η αρχαία καταγωγή της νεοελληνικής φουστανέλλας!
Η αρχική φουστανέλλα, πού τη φορούσαν παλαιότερα οι Έλληνες, δεν ήταν τόσο κοντή, όσο φοριέται από τούς Εύζωνες. Άλλα δεν ήταν ούτε και τόσο μακριά, όσο υποστηρίζει ό καθηγητής Αντώνιος Κεραμόπουλος.
Α’
Γνώρισα, κατά τα έτη γύρω στα 1930, τη φουστανέλλα, την απλοϊκή και καθημερινή, — συνεπώς και την ανόθευτη από όποια σκόπιμη επίδειξη, — αυτήν πού ήταν φτιαγμένη από σκούρο δίμιτο γερό πανί του αργαλειού, μονοκόμματη• με κολλημένο δηλαδή το πανωκόρμι, όπως ακριβώς έτσι τη φορούσαν τότε πολλοί χωρικοί, ιδίως οι συντηρητικοί τσοπάνηδες στις ορεινές περιοχές, στην Αρκαδία και στη Δυτική Ρούμελη. Την ίδια ενδυμασία φορούσαν και πολλοί χωρικοί της Αττικής. Ήταν μιά πολύ πρακτική ποκαμίσα, με ραμμένη στη μέση μιά απλή ζώνη, από το ίδιο ύφασμα.
Μπροστά και στο απάνω μέρος του κορμού, η ποκαμίσα είχε άνοιγμα, για να φοριέται ή για να βγαίνη ευκολώτερα. Το άνοιγμα εκείνο, κάθετο μπροστά στο στήθος, έκλεινε με κουμπιά. Εξ άλλου, το κάτω μέρος της ποκαμίσας είχε αρκετές πτυχές, όχι περίτεχνες, πού μοναδικό σκοπό τους είχαν την ανετώτερη πρακτική χρησιμοποίηση της ποκαμίσας, επειδή φοριόταν από πληθυσμούς κυρίως ποιμενικούς, πού έπρεπε να μην εμποδίζονται από το στενό ένδυμα κάθε φορά πού θα χρειαζόταν να δρασκελούν χαντάκια, ή να περπατούν γρήγορα σε ανώμαλα μονοπάτια γεμάτα πέτρες, ή να σκαρφαλώνουν σε ανηφοριές και σε βράχους, ανοίγοντας πιο πολύ τα σκέλη, ή τέλος όταν βιαστική ανάγκη θα τούς επέβαλλε, να τρέξουν «για να στομώσουν τα γίδια» πού έφευγαν για κάπου άλλου.
Η άσπρη φουστανέλλα, πού είναι ανεξάρτητη, μόνο από τη μέση του κορμιού και κάτω, πρέπει να οφείλεται σε μεταγενέστερη εξέλιξη, ενώ αρχική και παλαιότατη μορφή πρέπει να είναι η μονοκόμματη καθημερινή και σκούρα φουστανέλλα, όπως τη φορούσαν ακόμη έως το 1930 οι Έλληνες χωρικοί των ορεινών περιοχών, ιδιαίτερα οι ποιμενικοί, επειδή μαζί τους επέζησε για πολύ περισσότερο χρόνο.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η ενδυμασία αύτη είναι βασικά μιά ποκαμίσα — ένας δηλαδή χιτώνας στην κυριολεξία του — πού φοριέται εύκολα και χρησιμοποιείται εύκολα. Καθώς η ζώνη — πού χρειάζεται πάντοτε να υπάρχη — ράφτηκε κάποτε, με όμορφα διπλά γαζιά, πάνω στον ίδιο χιτώνα, με λουρίδα από το ίδιο ύφασμα, ήταν εύκολο πια στον άνθρωπο, πού έκαμε το ράψιμο, να κάμη παράλληλα και λίγες πτυχές, για να δώση στο φόρεμα τούτο περισσότερη πρακτική χρησιμότητα, ιδίως όταν επρόκειτο να χρησιμοποιείται από ανθρώπους πού κινούνται στο ύπαιθρο, και τα συχνά δρασκελίσματα είναι μέσα στο πρόγραμμα της ζωής τους.
“Ακριβώς, άλλωστε, οι ίδιοι πρακτικοί λόγοι έχουν επιβάλει και στη φούστα της σημερινής Σαρακατσάνας, να είναι και εκείνη σκόπιμα πολύπτυχη, γιατί επιβάλλουν τούτο η ανάγκη και οι βασικοί όροι της ποιμενικής ζωής της. Η Σαρακατσάνα υποχρεούται να φορή τέτοια πολύπτυχη φουστανέλλα, — σαν την ανδρική φουστανέλλα από την οποία προέρχεται, — επειδή είναι υποχρεωμένη να τρέχη μαζί με τη στάνη της και να μπορή, με γρήγορες κινήσεις, να κουμαντάρη σε όποια στιγμή τα απείθαρχα γίδια της.
Φυσικά, άλλο είναι το ζήτημα, αν με τον καιρό οι πτυχές αυτές, οι αρχικές, άρχισαν να γίνονται σκόπιμα περισσότερες και με μεγαλύτερη επιμέλεια. Εδώ πλέον υπεισέρχεται το νέο στοιχείο της επίδειξης: Αυτός, δηλαδή, πού φορεί την παραδοσιακή ενδυμασία, θέλει να καμαρώνη τις Κυριακές, προκαλώντας το θαυμασμό των άλλων. Όσο περισσότερες πτυχές είχε μιά φουστανέλλα, τόσο πιο περίτεχνη και θαυμαστή γινόταν. «Μανούλα» ονομαζόταν παλαιότερα από το λαό η κάθε πτυχή της φουστανέλλας. Και αξίζει, στο σημείο τούτο, να θυμηθούμε τον Μπάρμπα-Γιώργο, στο ρεπερτόριο του Καραγκιόζη. Κάθε φορά πού ό Μπάρμπα-Γιώργος θα ήθελε «να ροβολήση ίσια κάτου, κατά τη Χώρα», παράγγελνε με δυνατή φωνή στη Γιώργαινα, «να του σιδερώση την καλή του τη φουστανέλλα, με τις σαρανταδυό μανούλες». — Ωρέ, πώς θα με τηράν ούλοι στη Χώρα!» αναφωνούσε, προκαταβολικά ευτυχισμένος για το πολύπτυχο της εορτάσιμης φουστανέλλας του.
Β’
Ο μακεδονικός τάφος των Ανθεμίων |
Έως τώρα έχουμε περιγράψει την απλή και αρχαϊκή φουστανέλλα των Ελλήνων χωρικών, και παράλληλα την εορτάσιμη άσπρη πού αποτελεί νεώτερη εξέλιξη. Βασικά, η φουστανέλλα είναι ένας αρχαϊκός χιτώνας, με μια σφιχτή ζώνη στη μέση, πού δημιουργεί κάτω από τη ζώνη διάφορες πτυχές, για λόγους πρακτικούς. Το φόρεμα τούτο το φορούσαν στην Πελοπόννησο, στη Ρούμελη, και έως τη Μακεδονία. Σήμερα, η λαϊκή τέχνη έχει περισώσει εικονογραφημένες αρχαϊκές μαρτυρίες του κυρίως από τα Μέγαρα και από το Μέτσοβο της Ηπείρου•
Ποία όμως είναι η καταγωγή αυτού του ενδύματος, πού έχει αναδειχθή σε εθνικό σύμβολο του νεώτερου Ελληνισμού ; Είναι ένδυμα αρχαίο ελληνικό; Ή έχει ξενική την προέλευση του;
Με το θέμα τούτο έχει ασχοληθή ειδικά ό καθηγητής Αντώνιος Κεραμόπουλος. Και υποστηρίζει, στη μελέτη του, τα έξης κύρια σημεία : 1) «Εκ του χιτώνος τών αρχαίων Ελλήνων ηδύνατο να παραχθή η φουστανέλλα δια πυκνώσεως των πτυχών αυτού. Αλλ’ ένεκα του ευκραούς κλίματος δεν προέβη προς τοιαύτην εξέλιξιν. Δεν έχομεν δε εκ της αρχαιότητος εικόνας τοιαύτας» (σελ. 238). 2) «Η παρά Ρωμαίοις ανάπτυξις της φουστανέλλας εκ του χιτώνος αιτίαν έχει πιθανήν, νομίζω, την επέκτασιν του ρωμαϊκού κράτους εν τη κεντρική και βορειοδυτική Ευρώπη, ένθα το κλίμα είναι ψυχρόν, ώστε κατέστησεν αναγκαίαν την πύκνωσιν των πτυχών του χιτώνος, ίνα καταστήση αυτόν θερμότερον» (σελ. 239 – 240). 3) «Η φουστανέλλα είναι ρωμαϊκόν στρατιωτικόν ένδυμα, ως εικονίζεται εις τούς ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς ανδριάντας, ών μιμητής εν αγνοία του εμφανίζεται μετά αιώνας ό βασιλεύς της νέας Ελλάδος Όθων και οι σημερινοί εύζωνοι» (σελ. 243). 4) «Θεσπισθείσα (η φουστανέλλα) ως στρατιωτικόν ένδυμα του Ρωμαϊκού στρατού, έγινεν ένδυμα των τακτικών και μισθοφορικών στρατευμάτων των προερχομένων εκ των υποτεταγμένων λαών της Ελλάδος και της Ανατολής» (σελ. 243 -244). 5) «Οι Βλάχοι της Πίνδου και των άλλων πέριξ μερών φορούσιν επί του εσωβράκου (βρακιού) υποκάμισον κατερχόμενον μέχρι που των γονάτων» (σελ. 242). 6) «Η φουστανέλλα (του Ρωμαϊκού στρατού) και η στολή των Βλάχων είναι της αυτής καταγωγής. Αμφότεραι κατάγονται εκ των Ρωμαίων. Οι δε Βλάχοι ομιλούσι προσέτι λατινογενή γλώσσαν, ώστε προσκολλώνται ούτως έτι μάλλον προς το Ρωμαϊκόν κράτος. Θα είναι απόγονοι στρατού φρουρούντος τας όρεινάς χώρας και οδούς» (σελ. 243).
Ο μακεδονικός τάφος των Ανθεμίων |
Νομίζω ότι όλα αυτά, όσα υποστηρίζει πιο πάνω ο αείμνηστος Άντ. Κεραμόπουλος — και όσα σχεδόν παραδεχόμαστε όλοι τώρα, ακολουθώντας τη «θεωρία» του πού θεωρείται ως η επικρατέστερη για το πρόβλημα, — όλα είναι πολύ περίπλοκα. Και επίσης, ότι είναι πολύ απίθανα. Δεν υπάρχει καμιά ανάγκη να δεχτούμε ότι η φουστανέλλα διαμορφώθηκε από τον Ρωμαϊκό στρατό, αρχικά μάλιστα στη βορειοδυτική και κεντρική Ευρώπη, ότι κατόπι έγινε επίσημο στρατιωτικό ρωμαϊκό ένδυμα, ότι στα ρωμαϊκά στρατόπεδα της βόρειας Ευρώπης το φόρεσαν και το συνήθισαν λίγοι μισθοφόροι ορεσίβιοι Έλληνες της Πίνδου πού μάλιστα έεκλατινίσθηκαν γλωσσικά, και τέλος ότι αυτοί οι ολίγοι εκλατινισμένοι είναι πού έφεραν το ρωμαϊκό ένδυμα στη Μακεδονία αρχικά, και από εκεί το γνώρισαν και σε όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Πολύ λοξός, πολύ γωνιώδης, οπωσδήποτε πολύ απίθανος, είναι ένας τόσο περίπλοκος δρόμος.
Προσωπικά, τα πράγματα τα βλέπω πολύ διαφορετικά και πολύ απλά, όπως άλλωστε και πιστεύω ότι είναι απλά. Για μένα το πρόβλημα και η λύση του συγκεντρώνονται στα έξης : Αρχικό ένδυμα είναι ο αρχαίος ελληνικός χιτώνας, και μόνο αυτός. Αυτός ό ελληνικός χιτώνας είναι η βέβαιη αφετηρία για τη διαμόρφωση της νεοελληνικής φουστανέλλας. Στους ορεινούς πληθυσμούς, και γενικά στους πληθυσμούς πού κινούνται και εργάζονται έξω στην ύπαιθρο, ο χιτώνας χρειάστηκε πολύ ενωρίς να προσαρμοσθή στον τρόπο και τις συνθήκες της καθημερινής εργασίας. Απ’ αύτη την ανάγκη — και όχι για λόγους τάχα θερμοκρασίας σε βορειοδυτικά ευρωπαϊκά κλίματα — γεννήθηκαν οι πρώτες απαραίτητες πτυχώσεις στο χιτώνα, για να ευκολύνουν δηλαδή το τρέξιμο και το διασκελισμό. Αυτό το φαινόμενο— όπως έχω εξηγήσει πιο πάνω — πρέπει να είχε διαμορφωθή ιδίως στις ορεινές περιοχές του ελλαδικού χώρου, και μάλιστα από πολύ ενωρίς, τουλάχιστο πριν και από τον πέμπτο προ Χριστού αιώνα. Φυσικά, πρόκειται για ένα ένδυμα γνήσιας λαϊκής καταγωγής, συνήθως ορεινής, οπωσδήποτε όμως για ένα ένδυμα της αγροτικής υπαίθρου, ιδίως της ποιμενικής.
Παρόμοια όμως «πρακτική διασκευή» του αρχαίου χιτώνα, — για να προσαρμοσθή στις ανάγκες της ποιμενικής και κυρίως της ορεινής διαβίωσης, — είναι φυσικό και εύλογο να δεχτούμε ότι μπορούσε να είχε επικρατήσει σε όλη σχεδόν τη δυτική ορεινή περιοχή της Χερσονήσου του Αίμου, άρα ανάμεσα και στους Έλληνες και στους Ιλλυριούς. Δεν αποκλείεται μάλιστα να προϋπήρξε και στην Ιταλία. Αν και δεν αποκλείεται, αντίστοιχα, οι Ρωμαίοι να πήραν τη φουστανέλλα σαν επίσημο στρατιωτικό τους ένδυμα μετά την επέκταση τους στα κράτη των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από την κληρονομιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει παραλάβει αρκετά «σύμβολα» της η αυτοκρατορική Ρώμη, σύμβολα πού προϋπήρχαν στον Μακεδονικό κόσμο και στα κράτη των Διαδόχων. Γιατί, λοιπόν, να μην έχη παραλάβει ηή Ρώμη και την αυτοκρατορική φουστανέλλα, αν δειχτή πιο κάτω ότι ακριβώς την ίδια φουστανέλλα τη φορούσαν, τόσο ό Μέγας Αλέξανδρος και οι στενοί συνεργάτες του, όσο και όλος ο ακαταμάχητος στρατός του;
Γ’
Ανακεφαλαιώνω τα έως τώρα βασικώτερα πορίσματα : Ως προς το θέμα της φουστανέλλας, πρέπει τα πράγματα να ξεκαθαρίσουν οριστικά. Πρόκειται δηλαδή για τον αρχαίο ελληνικό χιτώνα, όπως αυτός — για λόγους καθαρά πρακτικούς — διαμορφώθηκε στην ελληνική ύπαιθρο, ιδίως στην ορεινή. Όσο για όσα αντίθετα έχουν γραφή, και γίνονται έως σήμερα παραδεκτά, για δήθεν καταγωγή της φουστανέλλας από το ρωμαϊκό στρατιωτικό ένδυμα, όλα αυτά είναι περίπλοκα και δεν αληθεύουν.
Άλλωστε, και αυτός ο πολύπτυχος στρατιωτικός χιτώνας, — ο έντονα και σκόπιμα πολύπτυχος, από τη μέση και κάτω, — δεν αποτελεί ανακάλυψη της Ρώμης, όπως κακώς έως τώρα παραδεχόμαστε. Αυτή η «ανακάλυψη» της πολύπτυχης μορφής του ανήκει αποκλειστικά στους αρχαίους Μακεδόνες του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Οι σχετικές μαρτυρίες, για την αλήθεια αυτής της ερμηνείας, είναι και αλλεπάλληλες και αναμφισβήτητες, όπως αμέσως πιο κάτω θα εκτεθή.
Πραγματικά, όλοι όσοι ασχολήθηκαν με το θέμα τούτο, δεν πρόσεξαν ότι το ανδρικό τούτο ένδυμα προϋπήρχε τουλάχιστο στους Ελληνιστικούς αιώνες. Μας έχει μάλιστα παραδοθή υπεύθυνα η μορφή του ενδύματος αυτού από την αρχαία τέχνη. Επιβεβαιώνουν αυτή την αλήθεια ποικίλα έργα, άλλα ανάγλυφα, άλλα ολόγλυπτα, και άλλα πού υπάγονται στον κύκλο της ζωγραφικής. Θα μπορούσα να προσκομίσω ολόκληρο πλήθος σχετικών μαρτυριών. Θα αρκεσθώ όμως να απαριθμήσω, αμέσως πιο κάτω, έξη ξεχωριστές περιπτώσεις, πού ισοδυναμούν με έξη σημαντικές αποδείξεις. Ουσιαστικά όμως, και μονάχη της η πρώτη από τις πιο κάτω έξη περιπτώσεις, νομίζω ότι θα ήταν αρκετή, για να αποδείξη την αλήθεια των ισχυρισμών μου.
1. Είναι γνωστό ότι στα Λευκάδια της Μακεδονίας, στον εύφορο κάμπο λίγο πιο κάτω από τη Βέροια, ανάμεσα σε δάσος από καρπερές μηλιές, έχουν βρεθή τα τελευταία χρόνια μεγάλοι και σπουδαίοι Μακεδόνικοι τάφοι της αυτοκρατορικής περιόδου, πού βρίσκονται βαθειά μέσα στη γη και έχουν το σχήμα ναού. Ανάμεσα στα πολλά, νέα και σπουδαία στοιχεία πού παρουσιάζουν οι τάφοι εκείνοι, ένα είναι ή ζωγραφική τους διακόσμηση, πού μερικές φορές σώζεται σχεδόν ανέπαφη.
Ο μακεδονικός τάφος του Λύσωνος και του Καλλικλέους |
Σε έναν απ’ αυτούς τούς τάφους, στον μακεδονικό τάφο του Λύσωνος και του Καλλικλέους, — ένα σημαντικό μνημείο του 250 -200 προ Χριστού, — σώζεται έκτος των άλλων και μιά μεγάλη πολύχρωμη τοιχογραφία, πού παριστάνει τα μακεδόνικα όπλα της εποχής εκείνης. Πρόκειται φυσικά για τα όπλα των δύο σπουδαίων νεκρών του αυτού τάφου. Τούς συντροφεύουν τα όπλα τούς δύο νεκρούς και στην άλλη ζωή τους, αγαπημένα τους όπως υπήρξαν και στην επίγεια ζωή. Δεν μας είναι λοιπόν δύσκολο να κατανοήσουμε, ότι τα εικονιζόμενα μέσα στον τάφο όπλα παριστάνουν πιθανώτατα τα προσωπικά όπλα των δύο νεκρών τού τάφου, και ότι εικονίζονται ακριβώς όπως υπήρξαν εκείνα και στην πραγματικότητα.
Εικονίζονται λοιπόν τέσσερα κρεμασμένα ξίφη, δύο περικεφαλαίες από τις όποιες η μία έχει υψηλό λοφίο, ένα ζευγάρι περικνημίδες, και δύο μεγάλες χάλκινες ασπίδες, από τις όποιες η αριστερή είναι τού γνωστού μακεδόνικου τύπου, έχοντας για κοσμήματα της τρείς και στο μέσο τέσσερες «συγκεντρικούς» κύκλους, ενώ η ασπίδα πού είναι δεξιά έχει ολόγυρα της στεφάνι δάφνης και στο κέντρο της, μέσα σε γαλάζιο φόντο, βρίσκεται ένα πελώριο ακτινωτό κόσμημα.
Η παράσταση όμως, πού μαζί με τις δύο μεγάλες ασπίδες δεσπόζει, βρίσκεται στο αριστερό τμήμα της τοιχογραφίας, δεξιά και αριστερά από την πρώτη μεγάλη ασπίδα με τούς συγκεντρικούς κύκλους. Στο τμήμα εκείνο προβάλλουν, επιβλητικά ζωγραφισμένοι, δύο μεγάλοι μακεδονικοί θώρακες, πού ίσως ήσαν κατασκευασμένοι από δέρμα, ενώ πάνω στους ώμους έχουν μετάλλινα ελάσματα. Οι δύο αυτοί θώρακες έχουν στη μέση τους από μιά ζώνη πού δένεται αρκετά σφιχτά, ενώ αμέσως έπειτα από τη μέση πέφτει προς τα κάτω ένας πλούσιος χιτώνας, γεμάτος από πολλές κάθετες πτυχές. Μέτρησα με προσοχή αυτές τις πτυχές πάνω στο δεξιό θώρακα. Και τις βρήκα, στο άνω εμπρόσθιο τμήμα του, να είναι δέκα εννέα, άρα ολόγυρα στο κορμί έπρεπε να φτάνουν τουλάχιστο τις σαράντα πτυχές.
Μού ήταν σχεδόν αδύνατο, εκείνες τις στιγμές, να μη θυμηθώ τον Μπάρμπα-Γιώργο, στις ιστορίες του Καραγκιόζη. Γνωρίσαμε πιο πάνω αυτό τον ορεσίβιο ήρωα, πού λαχταράει να πάη στη Χώρα, ή σε όποιο μεγάλο πανηγύρι, φορώντας καλοσιδερωμένη την καλή φουστανέλλα του, πού είχε «τις σαρανταδυό μανούλες», τις σαραντα-δύο κάθετες πτυχές. Και γεννιέται, — αληθινά σκανδαλιστικό, — το αναπόφευκτο ερώτημα : Φορούσαν λοιπόν τέτοιες «φουστανέλλες», με «ισάριθμες» μάλιστα πτυχές, και οι δύο Μακεδόνες τού αρχαίου τάφου των Λευκαδίων, ο Λύσων και ο Καλλικλής; Για μένα δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία. Η επιβλητική τοιχογραφία τού 250 προ Χριστού, πού βρίσκεται μέσα στον αρχαίο τάφο, αποτελεί μιαν απόδειξη κυριολεκτικά αναμφισβήτητη.
2. Μετά τη μάχη τού Γρανικού ποταμού, πού έγινε στο τέλος Μαΐου του 334 π. Χρ., ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε παραγγελία στον περίφημο γλύπτη Λύσιππο, να φιλοτεχνήση 26 χάλκινους έφιππους ανδριάντες. Οι 25 απ’ αυτούς παρίσταναν τούς ισάριθμους «εταίρους» τού Αλεξάνδρου, πού σκοτώθηκαν στον Γρανικό, πολεμώντας με γενναιότητα απαράμιλλη. Ο εικοστός έκτος ανδριάντας παρίστανε τον ίδιο τον Αλέξανδρο. Όλους αυτούς τούς ανδριάντες ό Αλέξανδρος παράγγειλε και τούς έστησαν στο Δίον, πού είναι η ιερή πόλη των Μακεδόνων.
Ένα χάλκινο αγαλμάτιο, πού βρίσκεται τώρα στην Ιταλία, στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Φλωρεντίας, παριστάνει έφιππο τον Αλέξανδρο και θεωρείται από τούς ειδικούς, ότι είναι πιστό αντίγραφο του έργου του Λυσίππου, πού είχε στηθή στο Δίον μαζί με τούς 25 ανδριάντες των «εταίρων» του Γρανικού. Σέ μια τέτοια περίπτωση, είναι φυσικό ότι και οι άλλοι 25 χάλκινοι ανδριάντες των σκοτωμένων «εταίρων» θα ήσαν, ως προς το ντύσιμό τους, παρόμοιοι με τον έφιππο Αλέξανδρο.
Είναι πολύ σημαντικό, για μας και για το θέμα πού εξετάζομε, να προσέξουμε ειδικά το ντύσιμο του Αλεξάνδρου, στο χάλκινο τούτο αγαλμάτιο της Φλωρεντίας. Η «φουστανέλλα» του Αλεξάνδρου, με τις πολλές και τις αλλεπάλληλες αρμονικές πτυχές πού έντονα προβάλλει, δεν έχει την όμοιά της. Ένα μάλιστα νέο χαρακτηριστικό πού παρουσιάζει, είναι ότι η φουστανέλλα αυτή φέρει τρεις οριζόντιες, έντονα ράφτες, γραμμές ολόγυρα της, έτσι πού χωρίζει όλη την επιφάνεια του μακεδόνικου χιτώνα σε τρία οριζόντια τμήματα. Εφ’ όσον μάλιστα δέχονται όλοι το αγαλμάτιο τούτο ότι είναι πιστό αντίγραφο του έργου του Λυσίππου, τούτο σημαίνει ότι ο Λύσιππος πρώτος είχε κάμει ανάγλυφες αυτές τις οριζόντιες έντονες ραφές, φυσικά «αντιγράφοντας την πραγματικότητα» από τη φορεσιά του Αλεξάνδρου. Ας κρατήσουμε υπό σημείωση την εκδοχή αυτή, γιατί στο τέλος του κεφαλαίου θα μας χρησιμεύση για μιάν απροσδόκητη «αντιπαραβολή» με κάποιο γνώρισμα της νεοελληνικής φουστανέλλας.
3. Ξεκινώντας με υπεύθυνα στοιχεία, πού προέρχονται από ανάλογες αρχαίες απεικονίσεις, έχουν επιχειρήσει μερικοί νεώτεροι επιστήμονες να αναπαραστήσουν ένα στρατιωτικό τμήμα της περίφημης «μακεδόνικης φάλαγγος», την ώρα πού τούτο επιτίθεται. Οι «πεζέταιροι», πού παίρνουν μέρος, παριστάνονται να κρατούν προτεταμένες τις μακρές μακεδόνικες σάρισσες και να προχωρούν με σύμμετρους διασκελισμούς, ενώ αμέσως κάτω από το θώρακα και ψηλά στους μηρούς των πολεμιστών ανοίγουν, με την ελαστικότητα και τη συμμετρία βεντάλιας, οι κοντές άλλα και πολύπτυχες «φουστανέλλες» των Μακεδόνων πολεμιστών. Αν αφαιρέσει κανείς τις περικνημίδες των αρχαίων μαχητών, σχηματίζει την εντύπωση —καθώς τούς κοιτάζει — ότι βλέπει νεοέλληνες τσολιάδες του πολέμου 1912-13, οπλισμένους με κόκκινα μακεδόνικα κράνη και με μακρά δόρατα.
Πεζέταιρος της Μακεδονικής φάλαγγας |
4. Στη μεγαλόπρεπη σαρκοφάγο των Ελληνιστικών χρόνων, — πού βρέθηκε στη Σιδώνα, φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην Κωνσταντινούπολη και θεωρείται, κατά το θρύλο, ότι είναι η σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, — υπάρχει στις εξωτερικές πλευρές της μιά σειρά από επιβλητικές ανάγλυφες μορφές. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν δύο μορφές Ελλήνων στρατιωτών, ενός πεζού και ενός ιππέα. Ό τελευταίος φορεί κράνος και επιτίθεται με δόρυ, ενώ ο πεζός φορεί ίδιο κράνος, κρατάει ασπίδα και επιτίθεται με ξίφος.
Και οι δύο όμως οπλίτες φορούν ένα χιτώνα, πού από τη μέση και κάτω είναι γεμάτος από αλλεπάλληλες και αρμονικά σύμμετρες πτυχώσεις. Κανένας αυτοκρατορικός ρωμαϊκός χιτώνας, ούτε ακόμη και αυτός πού παριστάνεται στον ανδριάντα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, — πού βρίσκεται στο Λατερανό Μουσείο της Ρώμης και τον επικαλείται σαν κύριο επιχείρημα του ό Αντ. Κεραμόπουλος, — δεν φτάνει ούτε στο ένα τρίτο ως προς το θαυμαστό στόλισμα «της πολύπτυχης φουστανέλλας», πού φορούν αυτοί οι δύο συμπολεμιστές του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πρόκειται για έναν χιτώνα περίτεχνο, πού φυσικά είναι σίγουρος αρχαίος ελληνικός, γεμάτος από τη μέση και κάτω με κάθετες πτυχές, όμοιες σαν εκείνες τις απίθανες «μανούλες» της νεοελληνικής φουστανέλλας.
Πρόσεξα μάλιστα ότι από τούς δύο αυτούς Μακεδόνες πολεμιστές, ο ένας, ο πεζός, καθώς κρατάει ασπίδα στο αριστερό χέρι, δόρυ στο δεξί, και φοράει κράνος, ορμάει τόσο έντονα κατά του εχθρού, ώστε προβάλλει το αριστερό του πόδι πολύ μπροστά, σε στάση φανερού διασκελισμού. Είναι η στιγμή του χιτώνα, πού καθώς είναι πολύπτυχος, ανοίγει εύκολα και ακτινωτά, και όχι μόνο δεν εμποδίζει αλλά αντίθετα διευκολύνει τον διασκελισμό. Πρόσεξα ότι ο χιτώνας αυτός έχει 18 έως 20 πτυχές μονάχα στο εμπρόσθιο τμήμα του. Χαρακτηριστική όπως είναι η λεπτομέρεια αυτή, οδηγεί στην εύλογη υποψία, ότι ίσως δεν στερείται κάποιας μακρυνής αρχαίας καταγωγής η λαϊκή νεοελληνική έκφραση, πού υποστηρίζει ότι μια τέλεια φουστανέλλα πρέπει να έχη σαράντα τόσες πτυχές, για την ακρίβεια ότι πρέπει να έχη «σαρανταδυό μανούλες».
Η Σαρκοφάγος του Μ. Αλεξάνδρου |
5. Στην ίδια σαρκοφάγο, την επονομαζόμενη του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπάρχει ανάγλυφη και μιά άλλη σκηνή μάχης, η έξης : Δύο έφιπποι συγκρούονται με πείσμα και τα δύο ανυψωμένα άλογα τους εφορμούν το ένα εναντίον του άλλου, ενώ στο μεταξύ πέφτει νεκρός ο Πέρσης, ο αριστερός ιππέας. Ο Μακεδόνας, πού βρίσκεται δεξιά και νικά, λέγεται ότι είναι ό ίδιος ό Αντίγονος, ο αφοσιωμένος συμπολεμιστής του Αλεξάνδρου. Αυτός ο ορμητικός πολεμιστής φορεί κράνος και μάχεται με δόρυ, ενώ γύρω από το κορμί του, από τη μέση και κάτω, ξεδιπλώνεται — αρμονικά ολόγυρα του — μιά νεοελληνική φουστανέλλα, πού είναι πολύ κοντή, αλλά και πολύ συμμετρική στην έντονα «πολύπτυχη» κατασκευή της.
6. Ένα χάλκινο αγαλμάτιο, πού προέρχεται από την Ήπειρο, βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών και παριστάνει Ηπειρώτη πολεμιστή της εποχής του Πυρρού. Θεωρείται ότι ίσως παριστάνει τον φιλόσοφο Κινέα, πού ήταν έμπιστος σύμβουλος του Πύρρου και διεξήγαγε επανειλημμένες διαπραγματεύσεις με τη ρωμαϊκή Σύγκλητο. Ο Ηπειρώτης αυτός πολεμιστής, στο χάλκινο τούτο αγαλμάτιο, φοράει μια πολύπτυχη και αρκετά κοντή «φουστανέλλα». Φυσικά οι Έλληνες της Ηπείρου φορούσαν τότε, το 280 προ Χριστού, τέτοιες πολύπτυχες φουστανέλλες, ενώ ό ρωμαϊκός στρατός — αν δεχτούμε την απίθανη θεωρία του Άντ. Κεραμοπούλου — θα ήταν υποχρεωμένος να περιμένη άλλα τριακόσια ακόμη χρόνια μετά τον Πύρρο, για να φτάση κάποτε στη βορειοδυτική Ευρώπη και «να επινόηση» εκεί, — για λόγους δήθεν κλιματολογικούς ευρωπαϊκούς, — μιά παρόμοια ενδυματολογική εξέλιξη.
Δ’
Τελειώνοντας τα περί φουστανέλλας, θα ήθελα να προσθέσω και δύο δευτερεύουσες εικασίες, πού δεν είναι άσχετες με το ίδιο γενικά θέμα :
1. Στην πλατειά φούστα της νεοελληνικής Σαρακατσάνας τού βορειοελλαδικού χώρου, πού είναι γνωστό ότι προέρχεται από την ανδρική φουστανέλλα, παρατηρείται το παράξενο στοιχείο, να χωρίζεται η πλατειά φούστα σε δύο ή άλλοτε σε τρία οριζόντια τμήματα, εξ αιτίας κάποιας παραδοσιακής έντονης ραφής πού συνηθιζόταν ολόγυρα της. Στο χάλκινο όμως αγαλμάτιο τού Μουσείου της Φλωρεντίας, πού είναι αντίγραφο τού έργου του Λυσίππου, γνωρίσαμε ότι έχει και ό Αλέξανδρος τρεις όμοιες έντονες ραφές ολόγυρα στο δικό του χιτώνα. Οι ραφές εκείνες βρίσκονται στην ίδια περίπου θέση, όπου βρίσκονται και σήμερα στην πολύπτυχη φούστα της βορειοελλαδικής Σαρακατσάνας. Την ίδια οριζόντια ολόγυρα ραφή παρατηρώ ότι φέρουν επίσης και οι φουστανέλλες των Μακεδόνων, πού εικονίζονται στην αναπαράσταση της «Μακεδόνικης φάλαγγος». Το παράξενο όμως είναι ότι ακόμη και οι δύο θώρακες, πού βρίσκονται μέσα στον τάφο του Λύσωνος και τού Καλλικλέους, στα Λευκάδια κοντά στη Βέροια, έχουν και αυτοί μιάν έντονη οριζόντια ραφή ολόγυρα τους, πού χωρίζει τον πολύπτυχο χιτώνα τους του 250 προ Χριστού σε δύο οριζόντια τμήματα.
Εδώ είναι, πού τίθενται τα σχετικά ερωτήματα : Είναι τυχαία όλη αυτή η πολλαπλή σύμπτωση; Ή μήπως στη φούστα της σημερινής Σαρακατσάνας του βορειοελλαδικού χώρου έχει διατηρηθή, σαν παραδοσιακή διακόσμηση, το ιδιόρρυθμο στολίδι της ραφής, πού το βλέπουμε να υπάρχη επίμονα πάνω στον αρχαίο Μακεδόνικο χιτώνα; Προσωπικά, βρίσκω ότι πιθανώτερο, άρα σωστότερο, είναι το δεύτερο ερώτημα, πού δέχεται τη «συνέχεια» στον ίδιο γεωγραφικό χώρο, και δεν δέχεται την ανεξάρτητη και τυχαία σύμπτωση, πού αποδίδει τα πάντα όχι στην κληρονομιά, αλλά στην τυφλή τύχη.
2. Απαραίτητο συμπλήρωμα της νεοελληνικής φουστανέλλας είναι οι δύο μακριές μάλλινες κάλτσες, — οι «γονατάρες» ή τα τουσλούκια ή οι χολέβες, όπως ονομάζονται από το λαό, — πού σκεπάζουν όχι το κορμί αλλά μόνο τα πόδια. Σκεπάζουν δηλαδή «μόνο» τις κνήμες και φτάνουν το πολύ μιά πιθαμή πάνω από τα γόνατα, στους μηρούς, χωρίς όμως να προχωρούν και στον κορμό τού σώματος. Είναι περίεργη όλη αυτή η ιδιορρυθμία τού παράξενου αυτού ενδυματολογικού εξαρτήματος. Γιατί όμως να συμβαίνη τούτο; Υποθέτω ότι, όπως η φουστανέλλα στην εξέλιξη της έχει συνδεθή αμεσώτερα με τον πολεμικό θώρακα των αρχαίων, όμοια και οι μάλλινες αυτές κάλτσες ίσως οφείλουν την καταγωγή τους στις περικνημίδες των αρχαίων πολεμιστών, με τις οποίες πρέπει να έχουν κάποιαν άμεση συσχέτιση.
Νομίζω ότι είναι δύσκολο να υπάρξη άλλη εξήγηση, τόσο εύκολη και τόσο φυσιολογική, όσο η ερμηνεία των περικνημίδων. Αλλά γι’ αυτό το ειδικό στοιχείο, για την επιβίωση δηλαδή των αρχαίων περικνημίδων μέσα στο νεοελληνικό λαϊκό πολιτισμό, θα ασχοληθώ ειδικώτερα σε μελλοντική μελέτη μου, παραθέτοντας σχετικές παραπομπές σε αρχαίες και νεώτερες απεικονίσεις, πού συγκριτικά τοποθετημένες κάνουν τα πράγματα να γίνονται πιο πολύ συγγενικά.
Έχω σημειώσει πιο πάνω ότι η φουστανέλλα «πρέπει να είχε διαμορφωθή πολύ ενωρίς, τουλάχιστο πριν και από τον πέμπτο προ Χριστού αιώνα». Δεν ήταν σχήμα λόγου η έκφραση εκείνη. Αρκούν λίγα αποδεικτικά στοιχεία, πού χρονολογούνται γύρω στα 440 και στα 525 π. Χ.
Η δυτική Ζωφόρος του Παρθενώνα |
α) Στη ζωφόρο τού Παρθενώνος, έργο της απαράμιλλης τέχνης τού Φειδία, εικονίζεται ένας Αθηναίος πολεμιστής πού είναι έφιππος, ενώ ο πέτσινος θώρακας του αποτελεί θαυμάσιο δείγμα σύμμετρης πτυχωτής φουστανέλλας. (Βλέπε φωτογραφία στην Ιστορ. Έλλην. Έθνους, τόμ. Π, σελ. 183). Στην ίδια ζωφόρο, δυτική πλευρά τού Παρθενώνος, ένας άλλος ιππέας φοράει χιτώνα, πού είναι σφιγμένος στη μέση και ξεχύνεται σε πολύπτυχη φουστανέλλα (φωτογραφία, Ίστορ. Έλλην. Έθνους, Π, σελ. 136).
Η ανατολική Ζωφόρος του Θησαυρού των Σιφνίων |
β) Αρχαϊκώτερα όμως δείγματα της σύμμετρης πολύπτυχης φουστανέλλας, πού δημιουργείται από τις πέτσινες πτυχώσεις τού κάτω μέρους τού θώρακος, συναντούμε στα γλυπτά τού Θησαυρού των Σίφνιων, του 525 π. Χ., πού βρίσκονται στο Μουσείο Δελφών. Στο αριστερό τμήμα της ανατολικής ζωφόρου του Θησαυρού εικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου, πού παρακολουθούν τη μάχη Αχαιών και Τρώων. Στην άκρη αριστερά εικονίζεται ό θεός Άρης, καθιστός και φορώντας την πολύπτυχη φουστανέλλα του. Εξ άλλου στο ανατολικό αέτωμα του ίδιου θησαυρού παριστάνεται ολόγλυφη η σκηνή με τη διένεξη Απόλλωνος και Ηρακλέους για τον δελφικό τρίποδα. Όχι μακριά από τον Ηρακλή, στο άκρο δεξιά, βλέπομε έναν όρθιον άνδρα, πού φοράει θώρακα με τη χαρακτηριστική μορφή της φουστανέλλας. Και όλα αυτά συνέβησαν στα 525 π. Χ., οκτακόσια δηλαδή ολόκληρα χρόνια πριν από τότε πού χρονολογεί ό Αντ. Κεραμόπουλος την πρώτη παρουσία της νεοελληνικής φουστανέλλας.
Πηγή: Ο μεγάλος λαογράφος Κώστας Ρωμαίος, στο έργο του Λαογραφικά Θέματα, έκδοση Αθήνα 1977
Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΥΠΟΔΗΣΗ!
ΕΥΡΗΜΑ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΕΚ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΜΕ ΠΛΟΑ ΡΩΜΕΪΚΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
ΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ ΟΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΠΟΛΛΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
ΤΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Πολύ μεγάλες δυσκολίες θα συναντήσει εκείνος που θα θελήσει να γνωρίσει το παπούτσι κατά τη εποχή του Βυζαντίου. Ούτε τα κείμενα που θα έχει υπόψη του θα του δώσουν ξεκαθαρισμένες γνώσεις ούτε οι ζωγραφιές στα χειρόγραφα ή οι αποστάσεις σε κομψοτεχνήματα ή τα αγάλματα θα τον βοηθήσουν πολύ, γιατί οι συγγραφείς δεν περιγράφουν, απλώς αναφέρουν ονόματα παπουτσιών και τις πιο πολλές φορές με το αρχαίο ελληνικό τους όνομα και ο καλλιτέχνης νοιάζεται πιο πολύ να παραστήσει με λεπτομέρειες τα φορέματα που φτάνουν μέχρι τα πόδια και ή καλύπτουν εντελώς το παπούτσι ή αφήνουν να φαίνεται μονάχα ένα μέρος του. Πηγή για να γραφτεί το άρθρο αυτό είναι : Φαίδωνος Κουκουλέ: Βυζαντινών βίοι και πολιτισμός, τόμος δ’ σελίδα 395-418 και για τις εικόνες: Mary Houston Ancient Greek, Roman and Byzantine costum and decoration, London 1947 σελ 120-161. Περισσότερα…
ΣΚΙΑΓΡΑΦΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΥΣΗ!
Παρατηρήσεις ενδυμάτων και εκφράσεων σε αγάλματα
Από την Ελληνική αγγειογραφία και από ίχνη χρώματος πάνω σε αρχαία γλυπτά δείχνουν ότι τα υφάσματα που χρησιμοποιούσαν έχουν έντονα χρώματα και γενικά ήταν διακοσμημένο με περίτεχνα σχέδια. Στην αρχαιότητα, τα είδη ένδυσης ήταν συνήθως σπιτικό προϊόν και το ίδιο κομμάτι ύφασμα για καθημερινές ανάγκες μπορούσε να χρησιμεύσει ως ένδυμα, σάβανο, ή σαν μια κουβέρτα. Από την ελληνική αγγειογραφία και από ίχνη χρώματος πάνω σε αρχαία γλυπτά δείχνουν ότι τα υφάσματα έχουν έντονα χρώματα και γενικά κάθε ένα είναι διακοσμημένο με περίτεχνα σχέδια. Ενδύματα για γυναίκες και άνδρες αποτελείτο από δύο κύρια ενδύματα-χιτώνα (είτε ένα πέπλο ή χιτώνα) και ένα μανδύα (ιμάτιο).Ο πέπλος ήταν απλά ένα μεγάλο ορθογώνιο βαρύ ύφασμα, συνήθως μαλλί, διπλωμένα κατά μήκος πάνω από το άνω άκρο έτσι ώστε το ανάπτυγμα να φτάσει μέχρι τη μέση. Ήταν τοποθετημένο γύρω από το σώμα και στερεώνεται στους ώμους με μια καρφίτσα ή περισσότερες καρφίτσες. Ανοίγματα για μασχάλες αφέθηκαν σε κάθε πλευρά, και την ανοιχτή πλευρά του ενδύματος που έμεινε ούτε με αυτόν τον τρόπο, έμενε ανοιχτό αυτά ή καρφώθηκαν με ένα πιάσιμο ή ήταν ραμμένα για να σχηματίσουν μια ραφή. Το πέπλο μπορεί να μην έχουν κατεβεί ί μέχρι τη μέση αλλά ένα κατεβεί πιάνεται με μια ζώνη ή ζώνες. Ο χιτώνας ήταν φτιαγμένος από ένα πολύ πιο ελαφρύ υλικό, συνήθως εισαγόμενο ίσως λινό. Ήταν πολύ μακρύ και πολύ μεγάλο ορθογώνιο ύφασμα, ραμμένο επάνω στις πλευρές, και καρφωμένο ή ραμμένο στους ώμους, και συνήθως τυλιγμένο γύρω από τη μέση. Συχνά ο χιτώνας ήταν αρκετά ευρύς ώστε να καταστεί δυνατή η τοποθέτηση μανικιών που στερεώνονται κατά μήκος του με καρφίτσες ή κουμπιά. Τόσο ο πέπλος και ο χιτώνας ήταν μήκους έως το πάτωμα Τα ενδύματα ,που ήταν συνήθως έτσι χρησιμοποιούνταν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα αλλά μπορούσαν να μεταφερθούν πάνω από τη ζώνη, δημιουργώντας ένα σάκο, γνωστός ως Κόλπος. Κάτω από το ένδυμα, μια γυναίκα μπορεί να είχε φορέσει μια μαλακή ζώνη, γνωστή ως strophion, (στροφίον) γύρω από το μεσαίο τμήμα του σώματος.
Οι άνδρες στην αρχαία Ελλάδα που συνήθως φορούσαν χιτώνα παρόμοια με εκείνη που φορούσαν οι γυναίκες, αλλά μήκος έως το γόνατο ή μικρότερο
Μια εξωμίδα, σε κοντό χιτώνα στερεώνεται στον αριστερό ώμο, για να φορεθεί για την άσκηση, την ιππασία, ή σκληρή εργασία. Ο μανδύας (ιμάτιο) που φοριούνται από άνδρες και γυναίκες ήταν ουσιαστικά ένα ορθογώνιο βαρύ ύφασμα, είτε μάλλινο ή λινό. Ήταν ντυμένο διαγώνια πάνω από τον ώμο ή συμμετρικά και στις δύο ώμους, σαν έλλειψη . Οι γυναίκες φορούσαν μερικές φορές ένα επίβλημα (σάλι) πάνω από το πέπλο ή χιτώνα. Οι νεαροί άνδρες φορούσαν συχνά ένα κοντό μανδύα (χλαμύδα) για ιππασία. Οι Έλληνες φορούσαν κατά καιρούς ένα καπέλο με ευρύ γείσο (πέτασο), και σε σπάνιες περιπτώσεις, οι Ελληνίδες φορούσαν ένα κορυφωμένο επίστεμμα με επίπεδο γείσο. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες φορούσαν σανδάλια, παντόφλες, μαλακά παπούτσια, ή μπότες, αν και στο σπίτι συνήθως γυρνούσαν ξυπόλυτοι.
http://www.hellinon.net/ANEOMENA/Endysi.htm
Είναι το μοναδικό Ελληνικό βιβλιοπωλείο στη Νέα Υόρκη!
Όταν οι Έλληνες της Αμερικής ανοίγουν σουβλατζίδικα, ο Νιγηριανός οδοντίατρος Sam Chekwas, λάτρης της ελληνικής γραμματείας, άνοιξε ελληνικό βιβλιοπωλείο, με στόχο να διαφυλάξει την ελληνική γλώσσα, και να μυήσει σ΄αυτή και τη λογοτεχνία της ακόμα και τους Αμερικανούς!
Δείτε τη συνέντευξη που έδωσε (φυσικά στα Ελληνικά). Διαρκεί μόνο 4 λεπτά και αξίζει το χρόνο σας.
Υ/Γ
Μια φίλη, που έστειλε ευχαριστήριο μήνυμα στον ανωτέρω επιχειρηματία για την απόφασή του, έλαβε την εξής απάντηση :
“Η Ελλαδα παραμενει το φως του κοσμου.”
Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944
Ένα φωτογραφικό αφιέρωμα στο Δεκέμβρη του 1944 με το φακό του Dmitri Kessel
Γράφει ο Πέτρος Γαϊτάνος, το Νοέμβρη του 1994, στην εισαγωγή του Λευκώματος “DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44”, Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ
Ο Dmitri Kessel γεννήθηκε στην Ουκρανία στις αρχές του αιώνα. Μετανάστευσε στην Αμερική το 1923 και εργάστηκε σαν φωτογράφος στο περιοδικό LIFE. Ταξίδεψε σ’ ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο και οι φωτογραφίες του –μολονότι προορίζονταν για ένα εφήμερο μέσο- άντεξαν στον χρόνο. Σήμερα ο Κέσελ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φωτορεπόρτερ στον κόσμο. Η δουλειά του, κλασική πια, έχει παρουσιαστεί σε πολλά βιβλία. Οι φωτογραφίες όμως που ο Ντμίτρ Κέσελ έβγαλε στην Ελλάδα του 1944 έμειναν περισσότερο ανέκδοτες και παρουσιάζονται σήμερα για πρώτη φορά.
Τον Αύγουστο του 1994, πενήντα χρόνια μετά, ένας άλλος μεγάλος φωτογράφος του αιώνα μας, ο Ντέηβιντ Ντάνκαν, έφερε στην Αθήνα αυτό το πολύτιμο υλικό και μας το έδωσε λέγοντας. «Ο Ντμίτρ Κέσελ ήταν εδώ, κάτω από την Ακρόπολη, στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Τότε που πολλά όνειρα έγιναν εφιάλτες και ο ηρωισμός, η αγωνία και το πάθος μάτωσαν αυτή την όμορφη χώρα. Σας στέλνει, μέσα απ’ την καρδιά του, όσα θραύσματα μάζεψε από εκείνα τα γεγονότα. Τη δική του φωτογραφική μαρτυρία».
Οκτώβριος 1944. Βρετανικά στρατεύματα αποβιβάζονται στον Πειραιά.
Μαζί τους και ο Ντμιτρ Κέσελ
Υποδοχή από πλήθος Αθηναίων.
Οι άντρες αγκάλιαζαν και φιλούσαν τους αμήχανους Βρετανούς στρατιώτες
Η Πλατεία Συντάγματος τον Οκτώβρη του 1944
Ο Γιώργης Σιάντος μιλάει από το μπαλκόνι των γραφείων του ΚΚΕ
Στους δρόμους της Αθήνας μικροπωλητές πουλούσαν
στη μαύρη αγορά οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια τους
Στρατιώτες της Ορεινής Ταξιαρχίας φτάνουν από στην Αθήνα από την Ιταλία
Στις 18 του Οκτώβρη του 1944, στη μεγάλη συγκέντρωση στο Σύνταγμα, ο Γ. Παπανδρέου απαντώντας στον κόσμο που ζητούσε «λαοκρατία», είπε το γνωστό «πιστεύουμε και στη λαοκρατία».
(Γρηγόρη Φαράκος: Μαρτυρίες και Στοχασμοί)
– See more at: http://left.gr/news/ena-fotografiko-afieroma-sto-dekemvri-toy-1944#sthash.4lmjzKls.kQLmS8Mh.dpuf
Ένα λεύκωμα για τις Αιγές!
Ένα λεύκωμα για τις Αιγές! Άξίζει, έστω, να το φυλλομετρήσετε και θα
εντυπωσιασθείτε από την ελληνικότητα και το υψηλό επίπεδο πολιτισμού
των Μακεδόνων!
http://www.latsis-foundation.org/megazine/publish/ebook.php?book=74&preloader=1
Το καλύτερο βιβλίο (πολύ πρόσφατο), που έχει εκδοθεί για τις Αιγές, την
αρχαία «Βασιλική Μητρόπολη» των Μακεδόνων.
Μεγενθύνετε, πληκτρολογώντας, επάνω σε κάθε σελίδα.
H Bεργίνα ανήκε στην ευρύτερη περιφέρεια των Αιγών και ήταν ο χώρος
ταφής των μελών της βασιλικής οικογένειας.
Φώτα – Ολόφωτα, Παπαδιαμάντης, 1894
ΦΩΤΑ – ΟΛΌΦΩΤΑ
Εκινδύνευε να βυθισθεί εις το κύμα η μικρή βάρκα του Κωνσταντή του Πλαντάρη, πλέουσα ανάμεσα εις βουνά κυμάτων, έκαστον των οποίων ήρκει δια να ανατρέψει πολλά και δυνατά σκάφη και να μη αποκάμει, και εις αβύσσους, εκάστη των οποίων θα ήτο ικανή να καταπίει εκατόν καράβια και να μη χορτάσει. Ολίγον ακόμη και θα κατεποντίζετο. Άγριος εφύσα βορράς, οργώνων βαθέως τα κύματα, και η μικρά φελούκα, δια να μην αρμενίζει κατεπάν’ τον αέρα, είχε μαϊνάρει το πανί της, και είχε μείνει ξυλάρμενη και ωρτσάριζε κι εδοκίμαζε να κάμει βόλτες. Του κάκου. Μετ’ολίγον η θάλασσα επήρε τον ελεεινόν φελλόν εις την εξουσίαν της, και ο άνεμος τον έσυρεν εδώ κι εκεί, και ο Κωνσταντής ο Πλαντάρης εξέμαθεν εις την στιγμήν όσας βλασφημίας ήξευρε και ησχολείτο να κάμει την προσευχήν του, ενώ ο μικρός σύντροφός του, ο ναύτης Τσότσος, νέος δεκαεπτά χρόνων, εγδύνετο και ητοιμάζετο να πέσει εις την θάλασσαν, ελπίζων να σωθεί κολυμβών, και ο μόνος επιβάτης των, ο ζωέμπορος Πραματής, έκλαιε και εύρισκεν ότι δεν ήξιζε τον κόπον ν’αρμενίσει τις τόσην θάλασσαν δια να πνιγεί, αφού η γη ήτο ικανή να σκεπάσει με το χώμα της τόσους και τόσους.
Εκινδύνευε ν’ αποθάνει από τους πόνους η Μαχώ, η γυναίκα του Κωσταντή του Πλαντάρη, νεόγαμος, πρωτάρα. Η Πλανταρού, η πεθερά της, είχε καλέσει από το βράδυ της προλαβούσης ημέρας την μαμμήν την Μπαλαλίναν και την εμπροσθινήν την Σωσάνναν. Αι δύο γυναίκες, τεχνίτισσαι εις το είδος των, και η μήτηρ του συζύγου της κοιλοπονούσης, φιλόστοργος, ως πάσα πενθερά ήτις δεν επιθυμεί τον θάνατον της νύμφης της, όταν αύτη είναι πρωτάρα, πριν βεβαιωθεί ότι θα επιζήσει το παιδίον, δια να ασφαλισθεί η κληρονομία της προικός, επροσπάθουν, όσον το δυνατόν, να ανακουφίσουν τους πόνους της ωδινούσης. Και είχεν ανατείλει ήδη η άλλη ημέρα και ακόμη η γυνή εκοιλοπόνει, και η μαμμή, η εμπροσθινή και η πενθερά συνεπόνουν με αυτήν, και ο καλογερόπαπας του Μετοχίου του Αγίου Σπυρίδωνος είχε λάβει εντολήν να ψάλει μικράν και μεγάλην Παράκλησιν προς βοήθειαν της ωδινούσης.
Το σπιτάκι έκειτο επάνω εις την κορυφήν του μικρού νησιδίου προς μεσημβρίαν. Την πρωίαν της Παρασκευής, η βάρκα του Πλαντάρη είχε φανεί αντικρύ, αγωνιώσα εις τα κύματα, και δύο παιδία του γιαλού, απ’ εκείνα που περνούν τον καιρόν των κάτω από τον αρσανάν, μη γνωρίζοντα επί της ξηράς άλλην διατριβήν από τας συρμένας έξω φελούκας, ούτε άλλο παιγνίδι από την θάλασσαν, ήλθαν να πάρουν τα συχαρίκια της Πλανταρούς, ακούσαντα την είδησιν από πορθμείς, οι οποίοι είχον αναγνωρίσει μακρόθεν την βάρκαν. Και τότε η Πλανταρού είδε,
κι εκατάλαβεν από την τρικυμίαν, όπου ήτο εις το πέλαγος, ότι η βάρκα ανεβοκατέβαινεν εις τα κύματα κι εκινδύνευε να βουλιάξει, και τότε ενόησε τι θα ’πει να ’χει κανείς «δυο χαρές και τρεις τρομάρες». Διότι διπλή μεν χαρά θα ήτο να έφτανεν αισίως ο υιός της, να εγέννα με το καλόν και η νύμφη της· τριπλή δε τρομάρα ήτο ο κίνδυνος του υιού της, ο κίνδυνος της νύμφης της και ο κίνδυνος του προσδοκωμένου νεογνού. Ίσως δε θα ήτο τετραπλή η τρομάρα, αν προσετίθετο και ο φόβος μήπως τυχόν και η νύμφη της γεννήσει …θήλυ.
* * *
Επάνω εις την κορυφήν του λόφου, ευρίσκετο μονήρες το σπιτάκι, και κάτω εις την ακρογιαλιάν ήτο κτισμένον το χωρίον. Διακόσια σπίτια αλιέων, πορθμέων και ναυτών. Έν μίλιον απείχε το σπιτάκι από το χωρίον. Υπήρχε μικρός επισφαλής όρμος, αλλά δεν ήτο λιμήν. Έβλεπε μόνον προς μεσημβρίαν. Η αγωνία της βάρκας του Πλαντάρη ήτο ορατή από την πολίχνην, ορατή και από τον μεμονωμένον οικίσκον.
Η Πλανταρού ήρχισε τότε να μέμφεται πικρώς τον υιόν της δια την τόλμην και την αποκοτιά του. Τι ήθελε, τι γύρευε τέτοιες μέρες να κάμει ταξίδι; Δεν άκουε, ο βαρυκέφαλος, τη μάννα του, τι του έλεγε. Ακόμη τα Φώτα δεν είχαν έλθει. Ο Σταυρός δεν είχε πέσει στο γιαλό. Τον αβάσταχτο είχε; Δεν εκαρτερούσε, ο απόκοτος, δύο τρεις ημέρες, να φωτισθούν τα νερά, να αγιασθούν οι βρύσες και τα ποτάμια, να φύγουν τα σκαλικαντζούρια; Καλά να πάθει, γιατί δεν την άκουσε.
Όσον υψώνετο ο ήλιος προς το μεσουράνημα, τόσον ηύξανε και η αγωνία της Πλανταρούς. Η νύμφη της, υποστηριζομένη όπισθεν από την Μπαλαλού και κρεμαμένη έμπροσθεν από τον τράχηλον της Σωσάννας, εμούγκριζεν ως αγελάδα. Ο άνεμος εκεί κάτω, εις το πέλαγος, εφαίνετο ότι απεμάκρυνε το πλοιάριον αντί να το προσεγγίσει εις την ακτήν. Η βάρκα ολονέν εξέπεφτε μακρύτερα, αισθητώς εις το βλέμμα. Εις την νύμφην της η Πλανταρού εφυλάχθη να είπει τίποτα. Μόνον εξήρχετο συχνά εις τον εξώστην, προσποιουμένη ότι ήθελε να κουβαλήσει το εν και το άλλο, και έμενεν επί μακρόν κι εκοίταζε. Δεν επανήρχετο ειμή αν την ανεκάλει η μαμμή, η Μπαλαλού.
Επλησίαζεν ήδη η μεσημβρία και η αγωνία της Πλανταρούς έφθασεν εις το κατακόρυφον. Δεν εφαίνετο πλέον να υπάρχει ελπίς. Ο υιός της θα επνίγετο εκεί εις το άσπλαχνον πέλαγος, και την νύμφην της ομού με το έμβρυον θα την εσκέπαζεν η «μαύρη γης».
Τέλος, η γραία απέκαμε. Η βάρκα έγινεν άφαντη…Και η σύζυγος του υιού της εγέννησεν ….άρρεν. Ω! το στρίγλικο, το κακοπόδαρο, ω! το γρουσούζικο, οπού ψωμόφαγε τον πατέρα του! Πνίξτε το! Σκοτώστε το! Τι το φυλάτε; Πετάτε το στο γιαλό, να πα να βρει τον πατέρα του! Κ’αυτή, η γουρουνοποδαρούσα η μάννα του, αυτή η πρωτάρα, η στερεμένη, αυτή η λεχώνα η λοχεμένη!… Ημπορείς, μαμμή, να την καρυδοπνίξεις, κειδά που θα ψοφολογήσει, στο κρεβάτι της, να στραμπουλήξεις με τη χεράρα σου και της κλήρας το λαιμό, να πούμε πως εγεννήθηκε παθαμένο το παιδί, και πως η μάννα ετελείωσε, καθώς κάθισε στα σκαμνιά, ημπορείς;
* * *
Δεν την εσκέπασεν η μαύρη γης την ταλαίπωρον μητέρα ομού με τον καρπόν των σπλάχνων της, και το πέλαγος ίλεων δεν έπνιξε τον πατέρα. Ο Πλαντάρης είχε τελειώσει προ πολλού την προσευχήν του, και ο μικρός ναύτης, ο Τσότσος, είχε φορέσει εκ νέου το υποκάμισον και την περισκελίδα του. Ο ζωέμπορος ο Πραματής επείσθη ότι ήτο καλός χριστιανός και ότι ήτο προωρισμένος να ταφεί εις ευλογημένον χώμα. Ο άνεμος είχε κοπάσει περί το δειλινόν, και ο κυβερνήτης ανέλαβε το κράτος του επί του μικρού σκάφους. Έπιασε δυνατά το τιμόνι και με τα πολλά ορτσαρίσματα ήλθεν η φελούκα εις μέρος απαγγερόν, δίπλα εις την ξηράν, ολίγα μίλια απώτερον του μικρού όρμου. Δια τούτο η βάρκα είχε γίνει άφαντος εις τα όμματα της Πλανταρούς, ήτις δεν είχε παύσει ν’αγναντεύει από το ύψος του εξώστου. Έφθασε δε ασφαλώς εις τον όρμον, ευθύς ως έπεσεν εντελώς ο άνεμος, βασίλευμα ηλίου.
Δεύτερα συχαρίκια επήραν της Πλανταρούς. Ο υιός της, αποστάζων άλμην, κατάκοπος, θαλασσοπνιγμένος, έφθασεν εις το σπιτάκι, άμα ενύκτωσε, κι εκεί μόνον έμαθε την ευτυχή είδησιν, ότι η συμβία του τού είχε γεννήσει κληρονόμον.
* * *
Την επαύριον ήσαν Φώτα. Την άλλην ημέραν Ολόφωτα. Την εσπέραν της μεγάλης εορτής, άμα τη τριημερεύσει της λεχούς και του παιδίου, έβαλαν την σκαφίδα κάτω εις το πάτωμα και εγέμισαν με χλιαρόν νερόν βρασμένον με δάφνας και με μύρτους. Επρόκειτο να τελέσουν τα «κολυμπίδια» του παιδίου.
Η καλή μαμμή, η Μπαλαλού, εξήπλωσε το βρέφος μαλακά επί των ηπλωμένων κνημών της και ήρχισε να λύει τα σπάργανα. Είχε νυκτώσει. Μία λυχνία και δύο κηρία έκαιον επί χαμηλής τραπέζης. Το παιδίον, παχύ, μεγαλοπρόσωπον, με αόριστον ροδίζοντα χρώτα, με βλέμμα γαλανίζον και τεθηπός, ανέπνεε και ησθάνετο άνεσιν, καθ’όσον απηλλάσσετο των σπαργάνων.
Εμειδία προς το φως, το οποίον έβλεπε, κι έτεινε την μικράν χείρα δια να συλλάβει την φλόγα. Την άλλην χείρα την είχε βάλει εις το στόμα του, κι επιπίλιζε, επιπίλιζε. Τι ησθάνετο; Απερίγραπτον.
Η καλή μαμμή αφήρεσεν όλα τα σπάργανα, απέσπασεν αβρώς την φουστίτσαν και το υποκάμισον του βρέφους και το έρριψεν απαλώς εις την σκαφίδα. Ήρχισε να το πλύνει και να αφαιρεί τα άλατα, με τα οποία το είχε πιτυρίσει κατά την στιγμήν της γεννήσεως, αφού το είχε αφαλοκόψει. Αφήρεσε και το βαμβάκιον, με το οποίον είχε περιβάλει τας παρειάς και την σιαγόνα του παιδίου, δια να κάμει άσπρα γένεια.
Έλαβε την «μασά», την σιδηράν λαβίδα, από την εστίαν και την έβαλε μέσα εις την σκάφην, δια να γίνει το παιδίον σιδεροκέφαλον.
Το βρέφος ήρχισε να κλαυθμυρίζει, ενώ η μαμμή εξηκολούθει να το πλύνει μαλακά και να το υποκορίζεται άμα: «Όχι, χαδούλη μ’, όχι, χαδιάρη μ’! όχι κεφαλά μ’, πάπο μ’, χήνο μ’!» Και συγχρόνως ο πατήρ, η μήτηρ, η μαμμή, η Πλανταρού και άλλοι συγγενείς και φίλοι παρόντες, έρριπτον αργυρά νομίσματα, δια ν’ ασημώσουν το παιδίον. Τα απέθετον αβρώς επί του στέρνου και της κοιλίας του βρέφους, και ολισθαίνοντα έπιπτον εις τον πάτον της σκάφης.
Το παιδίον δεν έπαυε να κλαίει, και η μαμμή το εκολύμβιζεν ακόμη, το εκολύμβιζεν. Κολύμβα, τέκνον μου, εις την σκάφην σου, κολύμβα και απόβαλε την άλμην σου εις το γλυκόν νερόν. Θα έλθει καιρός ότε θα κολυμβάς εις το αλμυρόν κύμα, καθώς εκολύμβησεν όλος, χθες ακόμη, ο πατήρ σου με την σκάφην του. «Φωνή Κυρίου επί των υδάτων, ο Θεός της δόξης εβρόντησε, Κύριος επί των υδάτων πολλών».
* * *
Την επαύριον, εορτήν της Συνάξεως του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού, έμελλε να βαπτισθεί το παιδίον, επειδή είχε συμβεί να γεννηθεί ούτω τας παραμονάς της εορτής, πριν περάσουν όλως τα Φώτα. Αλλά την εσπέραν, μετά τα κολυμπίδια, δείπνον παρετέθη εις την οικίαν. Η μαμμή εμάζωξε μετά προσοχής, όλα τα αργυρά κέρματα, ημιτάλληρα και σβάντζικα και δραχμάς, τα εκομβόδεσεν εις το μανδήλιόν της, ενώ οι παρεστώτες εφώναζαν γύρωθεν: «Να ζήσει! σιδεροκέφαλος!» και επηύχοντο εις την μαμμή «καλή ψυχή».
Είτα η Μπελαλού εσπόγγισε καλώς το παιδίον με μέγα λευκόν προσόψιον, του εφόρεσε καινούργιον καθαρόν υποκάμισον και ποδίτσαν, το ανέκλινεν επί των κνημών της, και ήρχισε να το περιβάλλει με τα σπάργανα.
Ο ζωέμπορος, ο Πραματής, είχεν έλθει εις τα κολυμπίδια, και εδήλωσεν ότι επεθύμει να γίνει ανάδοχος του βρέφους, εις μνήμην του προχθεσινού εν θαλάσση κινδύνου και της διασώσεως.
Ο μικρός ναύτης, ο Τσότσος, είχεν έλθει έως την θύραν, και ίστατο θεωρών μακρόθεν την τελετήν του κολυμβήματος. Ο γείτων, ο Δημήτρης ο Σκιαδερός, πρωτοξάδελφος του Κωνσταντή του Πλαντάρη, δεν είχε φανεί εις την οικίαν από πέρυσι, από την ημέραν του γάμου. Αλλά την εσπέραν ταύτην επήρε την γυναίκα του την Δελχαρώ και τα παιδιά του, εκ των οποίων δύο εκράτει αυτός αρμαθιαστά από την μίαν χείρα, το εν πενταετές και το άλλο τετραετές, τρίτον διετές, έφερεν υπό την μασχάλην, εν πενταμηνίτικον βρέφος εβύζαινεν εις τους κόλπους της η γυνή του, και δύο άλλα επτά και οκτώ ετών την ηκολούθουν κρατούμενα από το φουστάνι της, κι επαρουσιάσθη χαμογελών, χαίρων δια την χαράν του συγγενούς του, γεμάτος ευχάς και συγχαρητήρια.
Εκάθισαν όλοι εις την τράπεζαν. Δεξιά η Μπαλαλού, η μαμμή, αριστερά η μπροσθινή, η Σωσάννα, καταμεσής ο πατήρ του νεογνού. Δεξιόθεν της Σωσάννας η Πλανταρού, κατόπιν ο ζωέμπορος ο Πραματής και δύο τρεις άλλοι. Το λοιπόν του χώρου κατείχετο από τον Δημήτρην τον Σκιαδερόν και από την φαμελιά του.
Ήρχισαν να τρώγουν. Τα παιδιά του Δημήτρη του Σκιαδερού δεν εταιριάζοντο εύκολα. Εφώναζαν, εγρίνιαζαν, κι εθορυβούσαν. Το ένα ήθελε τσιτσί, δεν ήθελε μαμμά. Το τρίτον, κλαυθμηρίζον, εζήτει βρυ. Το τέταρτον ήθελε γλυκό, δεν του ήρεσε το τυρί. Η ταλαίπωρος η λεχώ υπέφερε κάπως από τον θόρυβον.
Ήρχισαν αι προπόσεις. Ηύχοντο εις τον πατέρα να του ζήσει, και εις την λεχώ «καλή σαράντιση». Πρώτη έπιεν η μαμμή, δεύτερος ο πατήρ, τρίτη η γραία Σωσάννα, η μπροσθινή.
Όταν ήλθεν η σειρά της Πλανταρούς να πίει εις την υγείαν της νύμφης της, ευχήθη με τρεις διάφορους τόνους φωνής·
– Εβίβα, νύφη, με το καλό να σαραντίσεις… Κι ό,τι είπα, παιδάκι μ’…αστοχιά στο λόγο μου!
Παπαδιαμάντης (1894)
Από την κριτική έκδοση του Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου με λίγο περισσότερο εκσυγχρονισμό της ορθογραφίας (υποτακτική, μονοτονικό).
Με τη λέξη βρυ (στο τέλος του κειμένου) ο Παπαδιαμάντης πιθανότατα εξαριστοφανίζει, όπως λέει και ο ΝΔΤ στο γλωσσάριο, το ‘μπρου’ του νηπίου.
Αρχαιολογία της πόλης των Αθηνών
Εξαιρετικό αρχείο. Περιέχει όλα τα αξιόλογα κτίρια της Αθήνας.
Αν κάνετε κλικ πάνω στο όνομα του κτιρίου, εμφανίζεται φωτογραφία και πληροφορίες για το κτίριο!!! |
Απίστευτη εικόνα! Ο Παρθενώνας όπως δεν τον έχετε ξαναδεί!
Πρόκειται για μια εντυπωσιακή σειρά φωτογραφιών υψηλής ανάλυσης που μας επιτρέπουν να θαυμάσουμε με έναν διαφορετικό τρόπο αυτό το μοναδικό μνημείο του πολιτισμού μας.
Ο χρήστης μπορεί να περιηγηθεί στην διαδραστική, πανοραμική εικόνα και να ξεναγηθεί ψηφιακά στο λόφο της Ακρόπολης και τον Παρθενώνα, αλλά και να απολαύσει τη θέα της Αθήνας.
Μετά από αυτό πιστεύουμε ότι αξίζει να επισκεφτεί κανείς ξανά από κοντά το μεγαλειώδες μνημείο.
Ο μεγάλος Λιβανέζος ποιητής Χαλίλ Γκιμπράν [1883-1931] μεταξύ των αριστουργημάτων που έγραψε, είναι και το έργο του “Ο Κήπος του Προφήτη”.
Το ποίημα εκδόθηκε το 1923 !!!! Ιδού ένα απόσπασμα :
“Το έθνος να λυπάστε αν φορεί ένδυμα που δεν το ύφανε. Ψωμί αν τρώει αλλά όχι απ’ τη σοδειά του.
Κρασί αν πίνει, αλλά όχι από το πατητήρι του. Που δεν συμφιλιώνεται παρά μονάχα μες τα ερείπιά του. |
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗ (ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΥ ΣΤΙΣ ΑΙΓΕΣ) ΣΤΟ ΤΕDΧΑCADEMY
ΕΙΝΑΙ MΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΜΕ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΝΑΚΤΟΡΟ ΤΩΝ ΑΙΓΩΝ,ΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ,ΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΟ , ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΚΑΒΑΦΗ……..ΑΚΟΥΣΤΕ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΕΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ.
ΚΑΙ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΑΕΙ ΜΕΧΡΙΣ ΣΗΜΕΡΑ, ΠΡΟΤΕΙΝΩ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΦΗΜΟ ΑΥΤΟ ΤΟΠΟ
ΕΛΛΑΔΑ, η χώρα του Κώστα Μπαλάφα…
Άνθη της Πέτρας από τον Κώστα Μπαλάφα
Φωτογράφος: Κώστας ΜπαλάφαςPhotographer: Kostas BalafasΞέρεις, αυτή η γυναίκα τώρα θα περπατήσει 70 χιλιόμετρα μες στη βροχή, με το γουρούνι και το παιδί. Πού θα κοιμηθούν το βράδυ.. θα κατεβούν στον κάμπο για μεροκάματο. Έχω τέτοια ντοκουμέντα πως αυτός ο κόσμος που ζει σήμερα δεν είναι ίδιος με τον χθεσινό. Και θα ‘πρεπε να υπάρχουν μαρτυρίες ακριβώς για τη ζωή αυτών των προγόνων, που είχαν το θάρρος να κρατήσουν στον τόπο τη ζωή και να υποστούν τα πάνδεινα. Σε μια στιγμή, ήταν κάπου πέντε χιλιόμετρα, δε με βόλευε, πού να την πάρω, και έβαλα το αυτοκίνητο για να αναγκαστεί να περάσει άκρη του δρόμου, να μην είναι στην άσφαλτο, και την πήρα. Γύρισε και είπε στο παιδάκι “Μαργώνεις, καμάρι μου ; ” Κρυώνεις ; Μου λέγαν στις εκθέσεις γιατί δεν πουλάω φωτογραφίες..Ακόμη ακόμη πιστέψτε με, και που τις παρουσίαζα στην έκθεση, νόμιζα ότι εκπορνεύω κάτι ιερό. Τι να πουλήσω τώρα εγώ απ’ αυτή για να πάρω λεφτά ; Αυτή η φωτογραφία (Του Φτωχού τ’αρνί) έχει τραβηχτεί στην αγορά των Ιωαννίνων. Ιδιαίτερα τη Μεγάλη Εβδομάδα, κατέβαιναν από τα χωριά τους, κάνοντας και 5 ώρες δρόμο, με ένα αρνί στην πλάτη, για να το πουλήσουν και με τα χρήματα που θα παίρναν να πάρουν κάτι για τα παιδιά τους. Οι αστοί κάτω, τους αφήναν και εξουθενώνονταν από την πείνα και την κούραση και κοίταζαν να τους τα πάρουν όσο όσο. Πέτυχα αυτόν τον άνθρωπο ακριβώς την ώρα που το παζάρευε, του ‘δωσε ένα κατοστάρικο. “Έλα και πολλά σου δίνω, δώσε μου ένα τάληρο” του λέει, και ο φουκαράς του λέει “πού να τα βρω” και αποχωρίζεται με τόσο πόνο το αρνί του, μόνο που δεν κλαίει.. Έτσι κι εγώ παιδάκι, για λόγους βιοπορισμού, έφυγα από το χωριό. Να εδώ σ’αυτή την πέτρα, εδώ παρακάτω με ξεπροβόδισε η μάνα μου και μου ‘πε τις τελευταίες τις συμβουλές, όπως λεν όλες οι Ηπειρώτισσες μάνες στα παιδιά τους, για να μη γίνουν κλέφτες, ότι αν βρω κάπου λεφτά να πάω αμέσως να τα παραδώσω. “Κανένας” μου ‘λεγε “δεν πετάει πετάει χρήματα. Ή κάποιος τα ‘χασε ή κάποιος τα ‘βαλε επίτηδες να δει αν κλέβεις. Να πας να τα δώσεις αμέσως. Δε θα σου κάνουν ποτέ καλό αυτά τα λεφτά”. Μου ΄πε και λίγα ακόμα, μ’ αγκάλιασε, με φίλησε κι από τότε έμελλε να μην την ξαναδώ. Κώστας Μπαλάφας
|
To κείμενο ευαγγέλιο του Μάνου Χατζιδάκι για τον αντιφασισμό: Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία είναι παράσταση. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος.
Πριν από 30 χρόνια, ο Μάνος Χατζιδάκις έγραφε αυτό το συγκλονιστικό, ευθύβολο προφητικό κείμενο για το πραγματικό πρόσωπο του φασισμού και του ρατσισμού. Σήμερα, μετά τη δολοφονία στο Κερατσίνι, διαβάζεται ξανά, σχεδόν με κατάνυξη και με ανατριχίλα.
«Ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση-εκδήλωση του κτήνους που περιέχουμε μέσα μας χωρίς εμπόδιο στην ανάπτυξή του, όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες συντελούν, βοηθούν, ενισχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του.
Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Όμως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής. Κι αποτελεί πολιτική «παράδοση» η πεποίθηση πως τα κτήνη, με κατάλληλη τακτική και αντιμετώπιση, καθοδηγούνται, τιθασεύονται.
Περισσότερα………
Πηγή: iefimerida.grhttp://www.iefimerida.gr/node/122440#ixzz2gA1d3ysr
Ενδιαφέρον άρθρο της Αρβελέρ
Το Βυζάντιο, είπε, ήταν μεν πολυεθνικό, αλλά μονοπολιτισμικό, είχε
μόνο τον ελληνικό πολιτισμό. Έτσι η διαπρεπής βυζαντινολόγος μάς έδωσε
και το μυστικό της επιβιώσεως ενός κράτους επί 1100 χρόνια. Τα μονοπολιτισμικά
κράτη έχουν μέλλον, τα πολυπολιτισμικά διαλύονται είτε ειρηνικά είτε με τη
βία των όπλων. Θυμηθείτε την περίπτωση της Γιουγκοσλαβίας, παρατηρήστε τα
διαλυτικά φαινόμενα στα Σκόπια (μουσουλμάνοι Αλβανοί κατά Χριστιανών
Σλάβων), ακόμη και στο Βέλγιο (οι Ολλανδόφωνοι Φλαμανδοί θέλουν να
αποσχισθούν από τους γαλλόφωνους Βαλλόνους).
Μπορεί μία κοινωνία σήμερα να αντέξει ένα συγκεκριμένο -όχι απεριόριστο-
αριθμό μεταναστών από άλλες χώρες, αλλά πρέπει να τους ενσωματώνει σε ένα
και μοναδικό πολιτιστικό πρότυπο. Ο μονοπολιτισμός σώζει τις κοινωνίες,
διατηρεί τις ισορροπίες και απομακρύνει τη διάσπαση και την γκετοποίηση.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν διδασκόμαστε από την Ιστορία. Αντί να θαυμάζουμε
το μονοπολιτισμικό Βυζάντιο (Ρωμανία) έχουμε διδαχθεί από ξενόφερτες
προπαγάνδες και από θορυβώδεις μειοψηφίες να υμνούμε την
πολυπολιτισμικότητα. Κάποιοι θέλουν να μεταφέρουν άκριτα στη χώρα μας
πρότυπα κοινωνιών που δεν έχουν καμμία σχέση με την ιστορία μας, την
ψυχοσύνθεσή μας, τις κοινωνικές ανάγκες μας.
Το πολυπολιτισμικό πρότυπο δοκιμάσθηκε στις ΗΠΑ που είναι εξ ολοκλήρου χώρα
μεταναστών. Στην Ευρώπη οι σοβαρές χώρες καταπολεμούν την
πολυπολιτισμικότητα και μιλούν για ένα και μοναδικό πολιτιστικό πρότυπο που
οφείλουν όλοι να ακολουθούν. Απόρροια της πολυπολιτισμικής ψυχώσεως στην
Ελλάδα είναι και η αδράνεια των ελληνικών αρχών κατά τα τελευταία είκοσι
χρόνια έναντι του προβλήματος της λαθρομετανάστευσης. Όποιος μιλούσε
δημοσίως κατά του αλόγιστου και ανεξέλεγκτου αριθμού λαθρομεταναστών
κινδύνευες να δεχθεί τα γνωστά κοσμητικά επίθετα που χρησιμοποιούν οι δήθεν
προοδευτικοί. Ευτυχώς τα πράγματα αλλάζουν και σ’ αυτό συντελεί και η
συμμετοχή μας στην Ευρ. Ένωση. Μπορεί για άλλα θέματα να έχουμε παράπονα
από την Ε.Ε., όμως στο θέμα των λαθρομεταναστών μάς βοηθεί εμπράκτως. Η
αστυνομική δύναμη ΦΡΟΝΤΕΞ της Ε.Ε. περιπολεί με πλοία και ελικόπτερα στα
θαλάσσια σύνορά μας προς την Τουρκία και όπως μαθαίνουμε από τη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
της 12-6-2010 ήδη μειώθηκε κατά 70% η λαθραία είσοδος ασιατών μεταναστών ,
τους οποίους έστελναν οι Τούρκοι δουλέμποροι.
Αν δεν υπήρχε η ΦΡΟΝΤΕΞ και η πολιτική βούληση της Ευρ. Ενώσεως, θα
πελαγοδρομούσαμε ακόμη σε ιδεολογικές συζητήσεις περί «ανοικτών συνόρων»
και πολυπολιτισμικών παραδείσων. Σε όλη την Ευρώπη καταρρέει η ιδεολογία
της πολυπολιτισμικότητας. Οι λαοί τονώνουν την εθνική συνείδηση και θέτουν
όρια στον αριθμό των μεταναστών που μπορούν να αντέξουν. Όταν σε μία χώρα
οι κυβερνώντες δεν λαμβάνουν μέτρα υπέρ της μονοπολιτισμικής κοινωνίας τότε
διογκώνεται η Ακροδεξιά. Το είδαμε στις Ολλανδικές εκλογές του Ιουνίου.
Όποιοι ειλικρινά δεν θέλουν να αφήσουν τη λύση των προβλημάτων σε ακραία
πολιτικά κινήματα θα πρέπει να ωθήσουν τα κόμματα εξουσίας, κεντροδεξιά και
κεντροαριστερά , να λάβουν καίρια μέτρα κατά των πολυπολιτισμικών μύθων. Ο
ρατσισμός δεν κερδίζει έδαφος όταν προστατεύουμε τις εθνικές και
θρησκευτικές αξίες της πλειοψηφίας του λαού μας. Αντιθέτως κερδίζει έδαφος
όταν αγνοούμε τα δικαιώματα των πολλών στο όνομα ενός κίβδηλου ανθρωπισμού
που αφήνει την Ελλάδα ξέφραγο αμπέλι και οδηγεί σε αύξηση της
εγκληματικότητας και σε διάλυση του κοινωνικού ιστού. Ως Ορθόδοξος
Χριστιανός αντιτίθεμαι στα δύο άκρα. Και στον φυλετισμό-ρατσισμό, αλλά και
στους πολυπολιτισμικούς και εθνομηδενιστικούς μύθους. Η ελληνική κοινωνία
οφείλει να σταματήσει την κίνηση του εκκρεμούς από το ένα στο άλλο άκρο και
να χαράξει τη μέση οδό της Αριστοτελικής λογικής. Ούτε μπορούμε να γίνουμε
φρούριο με κλειστές πόρτες ούτε να μετατραπούμε σε παράδεισο του κάθε
λαθρομετανάστη και δουλεμπόρου.
Η μονοπολιτισμικότητα της Αρχαίας Ελλάδος και του Βυζαντίου διέσωσαν τη
συνέχεια του Ελληνισμού.
Έχουμε χρέος απέναντι στους νέους μας να συνεχίσουμε αυτή την πορεία, αυτόν
τον πολιτισμό. Η ελληνορθόδοξη ταυτότητα μας διδάσκει κατανόηση και
ανεκτικότητα προς τους άλλους πολιτισμούς. Όχι όμως εις βάρος των εθνικών
μας συμφερόντων και της ιστορικής μας αυτοσυνειδησίας. Ας διδάξουμε λοιπόν
στα παιδιά μας την ελληνορθόδοξη παράδοση και την Ιστορία του Έθνους μας
και ας αξιοποιήσουμε την ευρωπαϊκή βοήθεια για τον περιορισμό της
λαθρομεταναστεύσεως.
“ΕΤΣΙ ΕΓΙΝΕ ΤΟ ΠΡΟΓΚΡΟΜ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ”
Ομολογία προβοκάτσιας και εγκλήματος για το 1955
H ίδια η τουρκική κυβέρνηση και ειδικότερα η Ειδική Διεύθυνση Πολέμου της Άγκυρας ευθύνονται για τα εγκλήματα που έγιναν κατά των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη στις 6-7 Σεπτεμβρίου του 1955. Η απρόσμενη αυτή αποκάλυψη έγινε από την τουρκική εφημερίδα Ζαμάν σε ειδικό αφιέρωμα που φιλοξενεί για την μαύρη εκείνη επέτειο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα αυτό, ο στρατηγός Σαμπρί Γιρμιμπέσογλου ομολόγησε, ότι η βόμβα στο υποτιθέμενο σπίτι του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη μπήκε από τον Οκτάι Ενγκίν, που σπούδαζε στη Νομική Σχολή της Θεσσαλονίκης και ήταν μέλος της Υπηρεσίας Πληροφοριών, καθώς και από τον κλητήρα του Γενικού Προξενείου στη συμπρωτεύουσα Χασάν Ουτσάρ.
Επίσης αποκαλύφθηκε ότι ο βομβιστής Οκτάι Ενγκίν έφερε αρχικά ελληνική υπηκοότητα, αλλά κάποια στιγμή στρατολογήθηκε και από τις μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας και ανέλαβε όλες τις βρώμικες δουλειές, για τις οποίες τον ήθελαν.
Τον αντάμειψαν τόσο πολύ, που στις 16 Μαρτίου 1978 έγινε αντιληπτό πως τον είχαν χρήσει βοηθό Διευθυντού Ασφάλειας. Αργότερα έγινε και επικεφαλής της Διεύθυνσης Σχεδιασμού της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλείας. Ήταν τόσο πιστός της ΜΙΤ που το 1992 τον έκαναν Νομάρχη του Νέβσεχιρ (Νεάπολη) στην Καππαδοκία!
Η εφημερίδα δεν δίστασε να γράψει ότι στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 ομάδες Τούρκων έμπαιναν στα ρωμαίικα σπίτια και τους πετούσαν τα έπιπλα στους δρόμους. Αναφέρει μάλιστα πώς οι γείτονες των Ελλήνων, από την ίδια περιοχή, είχαν πάρει μέρος μεταξύ των πλιατσικολόγων και κατέστρεφαν καταστήματα και σπίτια…
Στην περιοχή του Πέραν (Σταυροδρόμι, Ταξίμι) και στη Μεγάλη Οδό (λεωφ. Ιστικλάλ), υπογραμμίζεται στο δημοσίευμα αυτό, οι λεηλασίες συνοδεύονταν και από μεγάλη βία. Η τουρκική αστυνομία απλά παρακολουθούσε αμέτοχη τις επιθέσεις στα καταστήματα των Ρωμιών.
Το χρονικό της προβοκάτσιας
Η ιστορία είχε ξεκινήσει, όταν στις 6 Σεπτεμβρίου 1955 στις 13:00, ο τουρκικός κρατικός ραδιοσταθμός είχε δώσει την είδηση ότι είχε γίνει βομβιστική επίθεση στο φερόμενο ως σπίτι του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη. Η είδηση αυτή δημοσιεύτηκε το απόγευμα στην εφημερίδα Ιστάνμπουλ Εξπρές, που ήταν φιλοκυβερνητική, ως 2η έκδοση, δημοσιεύοντας πως η πράξη αυτή ήταν έργο Ελλήνων.
Τις επόμενες ώρες, διάφορες ομάδες οργανωμένων Τούρκων φοιτητών, που είχαν κάνει τις προετοιμασίες τους αρκετά εικοσιτετράωρα πριν τη βομβιστική επίθεση στο προξενείο – σπίτι του Ατατούρκ , πραγματοποίησαν εκδήλωση κατά των Ελλήνων.
Μία από τις ομάδες αυτές ήταν τα μέλη του Συνδέσμου «Η Κύπρος είναι τουρκική» που συστάθηκε μόνο και μόνο για να πραγματοποιήσει τη λεηλασία στα σπίτια και στα μαγαζιά των Ελλήνων.
Παράλληλα το τουρκικό παρακράτος σε στενή συνεργασία και κατευθυνόμενο από την τουρκική κυβέρνηση, είχε στρατολογήσει διάφορες ομάδες από τους ανατολικούς νομούς της Τουρκίας και μόλις δόθηκε το σύνθημα, επιβιβάστηκαν στα τρένα, για να πάνε στην Πόλη και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο σε ελληνικό μαγαζί ή σπίτι.
Εκείνες τις ώρες σκοτώθηκαν 12 άτομα, τραυματίστηκαν 300 και βιάστηκαν περίπου 400 χριστιανές γυναίκες, Ελληνίδες κι Αρμένισσες. Οι παρακρατικοί επέδειξαν τέτοια αγριότητα, όπως αναφέρει η Ζαμάν, που πετούσαν πτώματα στους δρόμους και έπιαναν τους χριστιανούς ιερείς και τους έκαναν περιτομή.
Συνολικά καταστράφηκαν 4.214 σπίτια και 1.004 καταστήματα, 73 εκκλησίες, 2 μοναστήρια, 26 σχολεία και πολλά νεκροταφεία.
Είχαν βάλει από πριν σημάδια που θα κτυπούσαν
Οι μυστικές υπηρεσίες είχαν σημαδέψει από πριν ποια οικήματα ανήκαν σε μη μουσουλμάνους. Άραγε, γνώριζαν από πριν πότε θα έσκαγε η βόμβα στο προξενείο – σπίτι του Ατατούρκ.
Το τουρκικό κράτος έριξε τις ευθύνες στην τότε κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος κι εκείνοι στους αριστερούς. Στο δικαστήριο του Γιασίαντα, που συστήθηκε μετά το πραξικόπημα της 27ης Μαΐου, αναφέρθηκε ο ισχυρισμός ότι τα γεγονότα αυτά ήταν αποτέλεσμα της προβοκάτσιας του τότε πρωθυπουργού της Τουρκίας Αντνάν Μεντερές. Όμως τελικά αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για μία επιχείρηση ενός βαθέος κράτους, της Ειδικής Διεύθυνσης Πολέμου, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα -αφιέρωμα της Ζαμάν.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
Οι ομορφιές της Ελλάδας μας!
[slideboom id=819682&w=425&h=370]
Η ιστορία της διαφήμισης στην Ελλάδα!
[slideboom id=816889&w=425&h=370]
Μια ελβετίδα εξηγεί γιατί μισεί τους Έλληνες
Σ’ ένα βιβλίο με τίτλο «Σκυλάνθρωποι» είναι καταγεγραμμένη η ενδιαφέρουσα αφήγηση μίας Ελβετίδας, η οποία εξηγεί γιατί οι Ευρωπαίοι και γενικότερα οι ξένοι, συμπεριφέρονται με ελεεινό τρόπο κατά των Ελλήνων.
«Τα ζώα δεν συγχωρούν ποτέ στον άνθρωπο τη βελτίωση της συμπεριφοράς τους, γιατί νιώθουν ότι αυτή η βελτίωση τ’ απομακρύνει από τη φύση τους. και όποτε δίνεται η ευκαιρία το μίσος εκρήγνυται».
Για να κατανοήσει ο αναγνώστης τη δήλωση, η Ελβετίδα κάνει τον εξής εκπληκτικό παραλληλισμό:
«Είναι ακριβώς αυτό που συμβαίνει μ’ εμάς τους Ευρωπαίους και τους Έλληνες! Αν υπάρχει μια φυλή στον κόσμο που κυριολεκτικά τη μισώ αφόρητα, αυτή η φυλή είναι οι Έλληνες»! Και τεκμηριώνει την άποψή της λέγοντας ότι στα γυμνασιακά της χρόνια ένιωθε “ψυχικά καταπιεσμένη” γιατί “Οι Σοφοί μας Δάσκαλοι δεν μας δίδαξαν τίποτα που να μην το είχαν ήδη Ανακαλύψει, Εξηγήσει, να μην το είχαν Τεκμηριώσει, να μην το είχαν Τελειοποιήσει οι Αρχαίοι Έλληνες”!
Κι αν κάποτε ανέφεραν κανένα άλλον συγγενή της Γνώσης και της Σοφίας, που δεν ήταν Έλληνας, στο τέλος πάντα κατέληγαν ότι η Γνώση του και η Σοφία του ήταν βασισμένη επάνω στη Σοφία κάποιου Έλληνα Φιλόσοφου! Σιγά-σιγά ένιωθα πως οι Γνώσεις μου, οι Σκέψεις μου, τα Αισθήματά μου, η Προσωπικότητά μου, ο Κόσμος μου, η Ύπαρξή μου ως το πιο έσχατο κύτταρό μου ήταν όλα επηρεασμένα, ήταν ταγμένα σε αυτό που σήμερα ονομάζουμε “*Η Φιλοσοφία των Αρχαίων Ελλήνων*”!
Αυτά όλα καταστάλαζαν στα βάθη της ψυχής της Ελβετίδας «*ένα φλογερό μίσος για καθετί το ελληνικό*»! Και η συνέχεια: «Αργότερα στο πανεπιστήμιο, η κατάσταση έγινε δραματική. Ο Ασκληπιός από τη μια, ο Ιπποκράτης απ’ την άλλη! Ο Γαληνός τη μια μέρα, ο Ορειβάσιος την επομένη! Αέτιος το πρωί, Αλέξανδρος Τραλλιανός τ’ απόγευμα! Παύλος ο Αιγινίτης από ‘δω, Στέφανος ο Αθηναίος από ‘κει. Δεν μπορούσα ν’ανοίξω βιβλίο χωρίς να βρω μπροστά μου την ελληνική παρουσία. Δεν τολμούσα να πιάσω στα χέρια μου λεξικό για να βρω μια δύσκολη, σπάνια, μια χρήσιμη, μια έξυπνη, μια όμορφη, μια μεστωμένη λέξη. Όλες ελληνικές! Και άλλες αμέτρητες σαν την άμμο των θαλασσών και των ποταμών, ελληνικής κι αυτές προέλευσης!
Πρόκειται για φαινόμενο ομαδικό! Έτσι αισθανόμαστε λίγο πολύ όλοι μας απέναντι στους Έλληνες. Τους μισούμε όπως τα ζώα τους θηριοδαμαστές. Και μόλις μας δίνεται η ευκαιρία χυμάμε, τους δαγκώνουμε και τους κατασπαράζουμε. Γιατί στο βάθος ξέρουμε ότι κάποτε είμαστε ζώα μ’ όλη τη σημασία της λέξης κι είναι αυτοί, οι Έλληνες, πάλι οι Έλληνες, πάντα οι Έλληνες, που μας εξώσανε από τη ζωώδικη υπόσταση και μας ανεβάσανε στην ίδια με τους εαυτούς τους ανθρώπινη βαθμίδα! Δεν αγαπάμε κάτι που θαυμάζουμε. Ρίξε μια ματιά στην ιστορία και θα διαπιστώσεις ότι όλοι οι Ευρωπαίοι, με αρχηγούς τους Λατίνους και το Βατικανό, λυσσάξαμε να τους εξαφανίσουμε τους Έλληνες από το πρόσωπο της γης! Δεν θα βρεις και δεν θα φανταστείς συνδυασμό και εγκλήματος, πλεκτάνης και παγίδας που δεν το σκαρφιστήκαμε και δεν το πραγματώσαμε για να τους εξολοθρεύσουμε! H ιστορία με το μίσος κατά των Ελλήνων δεν ξέφτισε.
Ο σύγχρονος πολιτισμένος άνθρωπος είναι ο ίδιος και χειρότερος. Δεν θα επιτρέψει ποτέ το Βατικανό, να επιβιώσει στην αυλόπορτα της Ευρώπης, στα πλευρά της Ασίας και στο κατώφλι της Αφρικής ο Ελληνισμός γιατί θεωρούν ότι τους αφαιρούμε Σεβασμό και Κύρος!
Για αυτό παρόλο που τους μισώ, γιατί δεν προέρχομαι από τη φυλή τους, δεν μπορώ να μη τους θαυμάζω και να μη τους σέβομαι και θα συνεχίσω να Μελετάω τον Πλάτωνα, τον Σωκράτη και τον Περικλή όσο θα ζω, διδάσκοντας στα παιδιά μου τη Δύναμη της Σοφίας τους και την επιρροή της στη Ζωή μας και στην Ευτυχία μας!
Πηγή: freepen.gr
- Αρχική
- Χρήσιμες συμβουλές για την καθημερινότητά μας!
- Άρθρα, άξια να διαβαστούν ξανά!
- Αρχαία ελληνικά ανέκδοτα!
- Απόψεις του Σαββόπουλου για την Ελληνική Γλώσσα.
- Κακοί μαθητές, μεγαλοφυείς ενήλικες !
- «Ταξιδεύοντας με τον Ν. Καββαδία & γνωρίζοντας τη ναυτική τέχνη»
- Μπαχαρικά και Βότανα – Χρήση – είδη – ποικιλίες
- H φωνητικά καταγεγραμμένη (προ)ϊστορία του ελληνικού ελαφρού τραγουδιού. Από τις απαρχές του 1858 έως το 1958 (Συλλεκτικό!)
Πρόσφατα σχόλια