Μαρ 10
4
Μαγεία του παραμυθιού
ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ | 4 Μαρτίου, 2010 | Γράψτε σχόλιο
Αυτή η τρισδιάστατη Αλίκη κάθησε πάνω στην πιο ευαίσθητη χορδή και μ΄ έκανε μικρό παιδί. Τότε που κοιτούσαμε πίσω από το τρανζίστορ για να δούμε την ορχήστρα που έπαιζε ένα μελωδικό μοτίβο
Το παραμύθι, το χαοτικό υποσυνείδητο του κάθε μπόμπιρα. Ένας κόσμος αλλόκοτος για προσωπική χρήση. Και ο Τιμ Μπάρτον ξέρει να σκαλίζει. Με καρδιά μωρού και μ΄ έναν εγκέφαλο αληθινού, ευφάνταστου δημιουργού!
Η Walt Disney λοιπόν. Στην πιο σκοτεινή παραγωγή που έκανε ποτέ με τον πασίγνωστο και πολυχρησιμοποιημένο τίτλο «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» (Αlice in Wonderland). Σιγά το ρίσκο. Με έναν Τιμ Μπάρτον η επένδυση είναι σίγουρο blue chip. Ο λόγος ένας και μοναδικός. Είναι ο σκηνοθέτης που με ταμειακή επιτυχία αναμοχλεύει τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Απόδειξη; Πρώτα απ΄ όλα συνθέτει σε μία, δύο ιστορίες του Λούις Κάρολ. Η Αλίκη και «Μέσα απ΄ τον καθρέφτη». Έπειτα μετακινεί την Αλίκη από την παιδική στη νεανική ηλικία των 19 ετών. Κορίτσι της παντρειάς λοιπόν. Αυτή η «αυθαιρεσία» δικαιολογεί τη μεταπήδηση της ηρωίδας του, για δεύτερη φορά, στην Κατωχώρα των θαυμάτων. Και τέλος, γιατί μ΄ αυτήν την αφορμή εκσυγχρονίζει το κλασικό παραμύθι και έτσι με τη μεταμοντέρνα του μορφή το κάνει οικείο στον σημερινό- μικρό ή μεγάλο- θεατή. Έξοχα!
Ο Μπάρτον- και πολύ σωστά έπραξε- αφαίρεσε από το παραμύθι πλήθος σημειολογικών στοιχείων. Αυτό του επιτρέπει να συγκεντρωθεί σε έναν στόχο και σε μια κατεύθυνση. Η Αλίκη πρέπει να πάρει μια κρίσιμη απόφαση. Αν θα παντρευτεί έναν πλούσιο λόρδο ώστε να αποκατασταθεί. Το συμφέρον δηλαδή. Για να αποφασίσει πρέπει πρώτα να δοκιμαστεί. Και για να δοκιμαστεί πρέπει να επιστρέψει στην Κατωχώρα. Της φαντασίας. Του υποσυνείδητου. Εκεί η περιπέτεια. Εκεί το ρίσκο. Εκεί η μάχη των δύο, αιώνιων, αντιπάλων. Εκεί η δοκιμασία. Εκεί η σοφία. Εκεί η Ζωή. Ο πάνω κόσμος, αυτός ο κανονικός και πραγματικός, σκέτη πλήξη, ρουτίνα, επανάληψη και υποταγή. Το υποσυνείδητο, της αυτογνωσίας το γήπεδο. Γι΄ αυτό η Αλίκη επιστρέφει στη φαντασία. Για να συναντήσει την αληθινή Αλίκη. Γιατί αν ο Όμηρος με το παραμύθι περιγράφει την ιστορία, ο Λούις Κά ρολ περιγράφει την προσωπική περιπέτεια.
Πολλαπλή η επινόηση της Κατωχώρας. Καλλιτεχνική αυθαιρεσία. Κοινωνική αλληγορία. Ψυχαναλυτική ερμηνεία. Δηλαδή η φαντασία στην εξουσία. Το μέσα γίνεται έξω. Το εσωτερικό μεταμορφώνεται σε κάτι (εξω)πραγματικό. Η διάσπαση του Ατόμου σε πολλά μόρια. Σε ζώα με ανθρώπινη φωνή. Σε βασίλισσες με κοντό κορμό και μεγάλο κεφάλι. Σε κάμπιες που φιλοσοφούν. Και σ΄ έναν τρελοΚαπελά, τον μάγο και παραμυθά που διασκεδάζει και εμπνέει τα μικρά παιδιά. Η Αλίκη, λοιπόν, της Πανωχώρας ένα άβουλο πλάσμα για το κρεβάτι ενός ασήμαντου πλούσιου λόρδου. Η Αλίκη της Κατωχώρας, ένας θηλυκός Λάνσελοτ, η Ζαν Ντ΄ Αρκ της Αγγλίας του 19ου αιώνα (το παραμύθι είναι του 1865). Απροσμέτρητες και απρόβλεπτες οι δυνάμεις, οι ενταφιασμένες στο υποσυνείδητό μας. Για να τις αποκαλύψουμε, στην αυτογνωσία και τη φαντασία πρέπει να καταφύγουμε. Αυτός που σήμερα μοιάζει με ζωντανό «πράγμα», αύριο μπορεί να μεταμορφωθεί σε ακατανίκητο τάγμα!
Η ταυτολογία αυτονόητη διά γυμνού οφθαλμού. Φαντασία- Τέχνη- Αυτογνωσία- Έμπνευση- Μεταμόρφωση. Με τη φαντασία και την Τέχνη- λέει πλαγίως ο Μπάρτον- ανασύρεις τον γίγαντα που έχεις ενταφιάσει μέσα σου. Η πεζή πραγματικότητα «σκοτώνει». Η Φαντασία σε γιγαντώνει!
Από εκεί και πέρα ήταν ζήτημα ευρημάτων, ζωγραφικής και αισθητικής. Από εκεί και πέρα ο μάγος οργιάζει. Η πρότασή του για το παιδικό παραμύθι μοναδική. Δηλαδή ιδιαίτερη, σκοτεινή, υπόγεια και σουρεαλιστική. Το πρώτο που κάνει είναι να τινάξει τη μούχλα από την «Αλίκη». Το δεύτερο, να συνθέσει δημιουργικά τη ρεαλιστική γραφή με τη φανταστική ιστορία. Το τρίτο να εμφυσήσει πνοή, σαρκασμό και ειρωνεία σ΄ αυτές τις υπέροχες, τερατικές, φυσιογνωμίες. Έτσι σκίζει η Έλενα Μπόναμ Κάρτερ στον ρόλο της κόκκινης, μοχθηρής, μεγαλοκέφαλης βασίλισσας. Σκέτη απόλαυση. Με δεύτερη την Αν Χάθαγουεϊ στο ρόλο της καλής Λευκής βασίλισσας. Ενδιαμέσως ένας αγνώριστος Τζόνι Ντεπ. Ο τρελο-Καπελάς που παραπέμπει στον γελωτοποιό του βασιλιά. Κοντά σ΄ αυτά τα θηρία, η νεοφερμένη, από την Αυστραλία, Μία Βασικόβσκα στον ρόλο της Αλίκης. Δεν τελειώσαμε. Γιατί οι φωνές- που έχουν δανείσει στα ζώα- μερικοί σπουδαίοι ερμηνευτές, δημιουργούν χαρακτήρες με σκοτεινές πλευρές. Η σοφή κάμπια είναι ο Άλαν Ρίκμαν. Ο σκύλος Μπαγιάρντ είναι ο Τίμοθι Σπολ. Τι να σας πω. Το χάρηκα, το απόλαυσα, το γλέντησα. Τιμ, σ΄ ευχαριστώ!
«Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων»
Η Φαντασία στην εξουσία Σουρεαλιστικό παραμύθι Τρισδιάστατη απόλαυση
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ = 7
(ό,τι πρέπει για μεγάλο και μικρό)
Ω, τι κουτί, κουτοί!
Το επιμύθιο πάει κάπως έτσι. Κουτί το αυτοκίνητο. Κουτί το σπίτι. Κουτί η τηλεοπτική συσκευή. Κουτί το γραφείο. Κουτί το φέρετρο. Εμείς μέσα. Οι «κατασκευαστές» του κουτιού έξω. Τι κάνουν; Σε τεστάρουν. Εκ του ασφαλούς. Δηλαδή χτυπάνε την πόρτα του σπιτιού σου. Ανοίγεις και βλέπεις απέναντί σου έναν αξιοπρεπέστατο, καλοντυμένο, γραβατωμένο μεσήλικο με σακατεμένο το αριστερό του μάγουλο (Φρανκ Λανγκέλα). Σαν νά ΄χει καεί από λάδι του ποπ κορν. Με αναπηρία αυτός. Με αναπηρία κι εσύ. Και σωματική και ηθική. Ο απρόσκλητος και ευπαρουσίαστος κύριος σού προσφέρει ένα κουτί. Φοβού τους Δαναούς. Μαζί με το κουτί κι ένα κλειδί. Και μαζί μ΄ αυτά και μια προσφορά. Αν – σου λέει- το ανοίξεις και το κουμπί του το πατήσεις τότε ένα εκατομμύριο, αφορολόγητα, δολάρια θα κερδίσεις. Όμως – συμπληρώνει- πρέπει να ξέρεις ότι κάπου στον κόσμο, ένας αθώος θα σκοτωθεί. Ένα εκατομμύριο δολάρια και μια καλύτερη ζωή με αντίτιμο να στείλεις έναν αθώο στον τάφο!
Η συμφωνία ολοκληρώνεται με τρεις όρους. Ο πρώτος, να μη μιλήσεις. Ο δεύτερος, να μη ρωτήσεις. Ο τρίτος μέσα σε 24 ώρες να απαντήσεις. Έτσι η Κάμερον Ντίαζ λαμβάνει το δίλημμα. Με το όνομα Νόρμα (από την Όπερα) και με λογοτεχνικό και φιλοσοφικό μέντορα τον Ζαν Πολ Σαρτρ. Ο υπαρξισμός (του Σαρτρ) απέναντι στον κυνικό ρεαλισμό της Αμερικής. Η Νόρμα με διπλή αναπηρία. Η πρώτη σωματική (προφανώς παραπέμπει στον Λουί Μπουνιουέλ). Η δεύτερη ηθική. Αυτή παραπέμπει- ευθέως- στην κρίση την οικονομική. Το πρώτο πράγμα που κάνει, είναι φυσικά να το κουβεντιάσει με τον άντρα της τον Άρθρουρ (Τζέιμς Μάρσντεν). Αυτός είναι τεχνικός συνεργάτης της ΝΑSΑ. Ο σχεδιαστής μιας μηχανής που στέλνει στη Γη φωτογραφίες από τον Άρη. Την ίδια μέρα η Νόρμα απολύεται από το κολέγιο όπου διδάσκει Λογοτεχνία. Και την ίδια μέρα ο Άρθουρ απορρίπτεται για αστροναύτης. Το κουτί λοιπόν η ευκαιρία για μια άνετη ζωή. Ω τι κουτοί!
Τα αλλόκοτα περιστατικά που ακολουθούν, είναι το περιεχόμενο μιας παρένθεσης. Η ουσία είναι το κουτί και το πάτημα του κουμπιού. Ο Ρίτσαρντ Κέλι μέσα στο πλήθος των μεταφυσικών και χαοτικών στοιχείων, είναι σαφής. Το Άτομο, εγκλωβισμένο σε ένα «κουτί». Προδιαγεγραμμένες οι αποφάσεις του. Εύκαμπτη, λόγω των συνθηκών, η συνείδησή του. Όπως περίπου συμβαίνει με τη Θρησκεία. Η ελευθερία της βούλησης. Όμως όλοι μας κάπου είμαστε αμαρτωλοί. Ελεύθερος πλην φυλακισμένος σ΄ ένα κουτί.
Οι εξωτερικές συνθήκες είναι αυτές που καθορίζουν τον χαρακτήρα σου και ορίζουν τη μοίρα σου. Και όταν ανοίγεις το κουτί για να ελευθερωθείς, τότε περισσότερο εγκλωβίζεσαι στη φυλακή!
«Το κουτί»
Ένα κουτί, ένα εκατομμύριο δολάρια,
μια ζωή Θρίλερ αλληγορίας και μεταφυσικής Όλα προκαθορισμένα από την εξουσία
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ = 7
(εξάπτει τη φαντασία)
Με έμπνευση από την κρίση
Εξαιρετικός ο σεναριακός σκελετός. Εξαιρετική- πλάγια- αναφορά στα Β-movies του πενήντα (αν και η ιστορία διαδραματίζεται το 1974) και ιδιαιτέρως στο «Ιnvasion of the body snatchers» («Μακάβριοι εισβολείς») του Φίλιπ Κάουφμαν. Εξαιρετική αλληγορία. Και εξαιρετική η σύμπτωση με το «Νησί των καταραμένων» του Μάρτιν Σκορσέζε. Είδατε; Η παγκόσμια οικονομική και ηθική κρίση εμπνέει τον αμερικανικό κινηματογράφο που κάνει αναφορές στη μακαρθική δεκαετία του ΄50. Όλα αυτά της πρώτης γραμμής. Πλην η μεταφυσική. Πλην το χάος, πλην ο Τζέιμς Μάρσντεν με μια φάτσα που δεν «γράφει» τίποτα στο πανί.
Παρ΄ όλα αυτά αξίζει το παιδί. Και μια και τό ΄φερε ο λόγος, μπράβο και στον Πάρι Κασιδόκωστα-Λάτση, έναν εκ των τριών executive producers αυτού του παλιομοδίτικου θρίλερ φαντασίας. Πώς το λένε; Με αντιρρήσεις αλλά με καθήλωσε!
Κορέα, Κύπρος και Μεξικό
«Ο κυνηγός» (Chugyeogia) του Χονγκ Γιν Να. Από Κορέα. Όπου πρώην μπάτσος και νυν προαγωγός επιδίδεται σε κάθε τι εγκληματικό.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ = 0
(νοσηρό προς εντυπωσιασμό, άντε από εδώ)
Να σκοτώσει με σφαίρα το πιο αθώο και αγνό. Από βιασμούς μέχρι λειώμα με σφυρί και πριόνι. Κρεοπωλείο. Ούτε από μίλια μακριά. Κάτι μεταξύ σπαγγέτι τρόμου και ιστορίας φρίκης!
«Guilt» του Βασίλη Μαζωμένου. Με Νίκο Αρβανίτη, Κωνσταντίνο Σαρειδάκη, Γιάννη Τσορτέκη, Άρτο Απαρτιάν, Εβελίνα Παπούλια, Ντίνο Λύρα. Όπου έμπορος όπλων- ας πούμε στην Κύπρο- εκθέτει στους κυνικούς κατακτητές μια νέα συσκευή
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ = 0
(σκυλοβαρέθηκα)
βασανισμού. Επί μιάμιση ώρα τα ίδια και τα ίδια… Τάχα μου σημειολογία και δήθεν κουλτούρα!
«Ρούντι και Κούρσι» (Rudo Υ Cursi) του Κάρλος Κουαρόν με Γκαέλ Γκαρσία Μπερνάλ και Ντιέγκο Λούνα. Δύο αδέλφια, ποδοσφαιρικά ταλέντα σε αντίπαλες ομάδες στο Μεξικό. Δεν το είδα γιατί η δημοσιογραφική προβολή συνέπεσε με το «Τhe hurt locker» της Κάθριν Μπίγκελοου, με υποψηφιότητες για εννιά Όσκαρ.
ΒΑΘΜΟΙ = Don΄t know
(δεν το είδα)
Εσωτερικές υποθέσεις
Μπάτσος των διαπραγματεύσεων, της ηρεμίας, του διαλόγου. Τα στραβάδια με την ταραχή και τη φασαρία. Ένα απ΄ αυτά πυροβολεί και κουφαίνει ένα παιδί. Οι ανώτεροι συνιστούν να πλαστογραφήσει την ιστορία. Εκείνος αρνείται. Αμολάει ένα «Fuck you» και ό,τι γίνει. Ενδιαμέσως ξεχαρμανιάζει με μια μικρή μαύρη σε γαργαλιστική στάση πεολειξίας. Καλός και ερωτικός. Μπράβο στον Γκιρ.
Η δεύτερη ιστορία είναι του Ίθαν Χοκ. Με δυο παιδιά και μια έγκυο σύζυγο που συντόμως θα γεννήσει δίδυμα. Στριμωγμένος οικονομικά ο τύπος. Πρέπει επειγόντως να αγοράσει μεγαλύτερο σπίτι. Τι να κάνει; Αρχίζει να σκοτώνει μικρομεσαίους εμπόρους ναρκωτικών και να χουφτώνει λερωμένα δολάρια. Πιστός Καθολικός, αγχωμένος, στριμωγμένος, στη «φυλακή» του εγκλωβισμένος. Η λογική του απλή. Υπάρχει- σου λέει- το πιο δίκαιο και το πιο άδικο.
Εγώ έχω με το μέρος μου περισσότερο δίκαιο. Αφού ο μισθός δεν με καλύπτει, τότε σκοτώνω εμπόρους ηρωίνης και βουτάω λεφτά για τα δικά μου τα παιδιά.
Η τρίτη ιστορία είναι του Ντον Τσιντλ. Κρυφός μπάτσος σε επικίνδυνες αποστολές. Ενταφιασμένος στην παρανομία. Ανάμεσα στις μυλόπετρες. Από εδώ η συμμορία. Αν τον μάθουν, θα τον γδάρουν. Από εκεί η αδυσώπητη ιεραρχία. Σας παρακαλώ- εκλιπαρεί- πάρτε με από την παρανομία και βάλτε με σε γραφείο με κοστούμι και γραβάτα. Ναι, του απαντάει η Έλεν Μπάρκιν, μια ανώτερη της μυστικής αστυνομίας. Πρώτα όμως πρέπει να παγιδεύσεις τον Γουέσλι Σνάιπς. Μα δεν μπορώ να το κάνω. Αυτός ο άθλιος έχει σώσει τη ζωή μου. Ανένδοτη η κυρία. Το αντάλλαγμα για μια κανονική ζωή, η προδοσία!
Ο Φουκουά ακολουθεί μια διαλεκτική πορεία. Οι συνθήκες είναι που μεταμορφώνουν τον Άνθρωπο. Ο μπάτσος στη φάκα σαν ποντικός. Λερωμένος σαν τον έμπορο ναρκωτικών. Ανελέητος σαν βάρβαρος γκάνγκστερ. Ταπεινωμένος από την εξουσία. Θεέ μου! Οι άνθρωποι του νόμου, στην κόλαση του υποκόσμου. Το δεύτερο και μέγιστο επίτευγμα του σκηνοθέτη είναι η επιδεξιότητά του στην ιδρωμένη αναπαράσταση και τη δραματουργία. Άπαντες της πρώτης γραμμής. Με επικεφαλής τον Ίθαν Χοκ. Γίγαντας σωστός. Σαρωτικός. Ακολουθούμενος από τον Ντον Τσιντλ, με τρίτο τον Ρίτσαρντ Γκιρ. Ακόμα και η Έλεν Μπάρκιν, στη σύντομη εμφάνισή της, πειστικότατη «σκύλα». Ταινία της πρώτης- κατασκευαστικής- γραμμής. Όμως τα ίδια και τα ίδια. Με μια άλλη ιστορία, μια αριστουρ- γηματική ταινία!
«Η σκοτεινή πλευρά του νόμου»
Τρεις ιστορίες, τρεις μπάτσοι Ο διεφθαρμένος, ο διαλλακτικός και ο κρυφός Καλύτερος όλων ο Ίθαν Χοκ
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ = 7
(εξαιρετική γραφή, συνηθισμένη ιστορία)
http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4563386&ct=4
Θα πρέπει να είστε συνδεδεμένος για να υποβάλλετε σχόλιο.
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.