Σοφία Μάνιου
Η ΣΗΜΑΣΙΑ/ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
(Αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, πινακοθήκες, συλλογές, ιστορικά μνημεία-κτήρια, έργα τέχνης)
Ύπαρξη – διάσωση – συνέχεια – εξέλιξη του εθνικού μας πολιτισμού
1) Γνώση της Παράδοσης/Ιστορίας
– γνωριμία με το παρελθόν/τον πολιτισμό των προγόνων μας.
-σύγκριση με το παρόν και άντληση διδαγμάτων.
-εκπαιδευτικές επισκέψεις και ελκυστικά προγράμματα (διαδραστικά/διαθεματικά παιχνίδια στα μουσεία).
-ευθύνη και αρμοδιότητα της Πολιτείας: των εκπαιδευτικών φορέων και του Υπουργείου Πολιτισμού
2) Άντληση προτύπων από το χώρο της Ιστορίας
– υιοθέτηση των αξιών και των ιδανικών τους (αντίβαρο στις υλιστικές αξίες της εποχής)
– γόνιμη μίμηση των επιτευγμάτων τους.
3) Μελέτη της Τέχνης του παρελθόντος = η βάση της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας
– υλικά, μέσα, μέθοδοι, ρυθμοί, θέματα = θεμέλιο της καλλιτεχνικής παιδείας.
– πηγή έμπνευσης για τους σύγχρονους καλλιτέχνες.
– σύζευξη παράδοσης και προόδου = εξέλιξη της Τέχνης και αναζωογόνηση/ εμπλουτισμός του εθνικού πολιτισμού.
– οι Νεοέλληνες αντάξιοι συνεχιστές του πολιτισμού των προγόνων.
4) Αισθητική καλλιέργεια ως αποτέλεσμα της επαφής με τις διαχρονικές/κλασικές αξίες του Ωραίου (μέτρο, αρμονία, συμμετρία κλπ.)
5) Καλλιέργεια ιστορικής και εθνικής συνείδησης
– μέρος της εθνικής κληρονομιάς, της ιστορίας, της πολιτιστικής δημιουργίας των προγόνων μας.
– αναπόσπαστο στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας.
– συνεκτικό στοιχείο του ελληνικού έθνους.
– καλλιέργεια του αισθήματος ευθύνης για την περιφρούρηση του πολιτισμού μας από τον κίνδυνο της πολιτιστικής αλλοτρίωσης και του αφανισμού της εθνικής ταυτότητας εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης και του άγονου κοσμοπολιτισμού.
Τα μνημεία είναι η ταυτότητα του έθνους μας.
6) Ενίσχυση της εθνικής υπερηφάνειας/τόνωση της (εκφυλισμένης σήμερα) εθνικής αυτοεκτίμησης.
7) Σύμβολα των ανθρωπιστικών αξιών του πολιτισμού μας
– Παρθενώνας: σύμβολο Δημοκρατίας, Ελευθερίας, Ανθρωπισμού.
-Ολυμπία: σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της ειρήνης, της αδελφοσύνης και της φιλίας των λαών…
8) Δυνατότητα αξιοποίησής τους για την τόνωση της εθνικής οικονομίας με την ανάπτυξη του τουρισμού –όχι όμως αναίσχυντη εμπορευματοποίησή τους.
9) Προβολή του εθνικού πολιτισμού στο εξωτερικό / ανάδειξη της σημασίας του/ της συμβολής του στον παγκόσμιο και ευρωπαϊκό πολιτισμό / διάδοση των ανθρωπιστικών αξιών του ελληνικού πολιτισμού.
– επισκέψεις ξένων τουριστών στα ελληνικά μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους κλπ.
– έκθεση ελληνικών συλλογών στα μουσεία του εξωτερικού.
Ο ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΞΕΝΙΤΕΜΕΝΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ
π.χ. Τα Ελγίνεια Μάρμαρα του Παρθενώνα
Τα επιχειρήματα των ξένων:
- Οι Έλληνες στο παρελθόν δεν εκτιμούσαν την αξία τους και τα κατέστρεφαν. Οι Ευρωπαίοι τα διέσωσαν από τον αφανισμό.
- Οι Έλληνες δεν είναι ικανοί να τα συντηρήσουν ή να τα προστατεύσουν εξαιτίας των ατμοσφαιρικών συνθηκών (διαβρώνονται από το νέφος και την όξινη βροχή) και της έλλειψης υποδομής, ειδικών, μέσων…
- Έχουν περιέλθει στην κυριότητα των ξένων μουσείων με αγορά, δεν είναι κλεμμένα, υπάρχουν επίσημοι τίτλοι ιδιοκτησίας.
- Είναι οι καλύτεροι πρεσβευτές της Ελλάδας στο εξωτερικό, προβάλλουν τον ελληνικό πολιτισμό, την Τέχνη, την Αισθητική και τις αξίες των Ελλήνων… ή
- Αποτελούν μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τα δικά μας επιχειρήματα (ανασκευή)
- Οι Νεοέλληνες γνωρίζουμε την αξία τους και τα σεβόμαστε. Δεν έχουμε την ίδια νοοτροπία με αυτήν που είχαν κάποιοι απαίδευτοι πρόγονοι.
- Είμαστε ικανοί να τα συντηρήσουμε (ειδικευμένοι επιστήμονες αρχαιολόγοι και συντηρητές έργων τέχνης) και διαθέτουμε πλέον σύγχρονους εκθεσιακούς χώρους. Το νέο Μουσείο της Ακρόπολης –ένα από τα καλύτερα του κόσμου- είναι το πιο ισχυρό μας επιχείρημα για την ανάκτηση των Ελγινείων.
- Δεν είναι θεμιτό να ανήκουν σε καμιά ιδιωτική ή ξένη συλλογή. Ανήκουν μόνο στο Ελληνικό Έθνος, γιατί είναι η πολιτιστική κληρονομιά του, η παράδοσή του.
- Στο παρελθόν αφαιρέθηκαν από κατακτητές ή από Ευρωπαίους που είχαν αποσπάσει την άδεια των κατακτητών. Ο ελληνικός λαός δεν έδωσε ποτέ την έγκρισή του. Οι κατακτητές δε σεβάστηκαν τους θησαυρούς του υπόδουλου ελληνικού έθνους, τους έκλεψαν ή επέτρεψαν την κλοπή τους.
- Ακόμη κι αν υπάρχουν επίσημοι τίτλοι ιδιοκτησίας, τις περισσότερες φορές αποκτήθηκαν κατόπιν αρχαιοκαπηλίας.
- Για τους ξένους δεν αντιπροσωπεύουν παρά μια εμπορική αξία. Στόχος τους είναι η προσέλκυση τουριστών στα μουσεία τους. Για τους Έλληνες, όμως, δεν έχουν αξία εμπορική.
- Τα μνημεία αυτά μόνο στην πατρίδα μας μπορούν να προβάλλουν την αξία και την ομορφιά τους. Είναι συνυφασμένα με την ελληνική φύση και αναδεικνύονται μόνον όταν τα φωτίζει ο ήλιος της πατρίδας μας.
Σοφία Μάνιου