Σοφία Μάνιου
ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ
Α. Η σημασία του τουρισμού
Παρέχει όλα τα οφέλη της γνήσιας ψυχαγωγίας
- Εμπλουτισμός των γνώσεων, διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων, καλλιέργεια. Ο άνθρωπος «ορέγεται φύσει του ειδέναι». Εμπλουτίζει την προσωπικότητά του σαν τον Οδυσσέα, ο οποίος «πολλών δ’ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω».
- Ενίσχυση του κοσμοπολιτισμού, ευκαιρία προσέγγισης ανθρώπων με διαφορετική νοοτροπία και πολιτισμική παράδοση, αλληλογνωριμία των λαών, σύσφιγξη σχέσεων, φιλία, αλληλεγγύη, αλληλοσεβασμός.
- Γόνιμη απόδραση από την καθημερινότητα, το άγχος, τη μονοτονία. Ευκαιρία για ανάπαυλα, αναζωογόνηση και αναψυχή.
- Ευκαιρίες επαφής με τη φύση, ψυχική γαλήνη και ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης, αποτίναξη της αλλοτρίωσης του κατοίκου της μεγαλούπολης.
- Οικονομική ανάπτυξη με την εισροή ξένου συναλλάγματος, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την τόνωση της αγοράς. Ειδικότερα ωφελείται η οικονομία της επαρχίας.
Β. Διαφοροποίηση τουρισμού –περιήγησης/παρελθόντος-παρόντος
Τουρισμός: Μεταπολεμικό φαινόμενο. Οι τουρίστες αποτελούν οργανωμένες, άβουλες ομάδες, που κατευθύνονται από εμπορικά δίκτυα και συμφέροντα. Χειραγωγούνται στην απόλαυση μιας προκατασκευασμένης/τεχνητής/ εμπορικής μαζικής κουλτούρας (εμπορευματοποιημένος/βιομηχανοποιημένος τουρισμός).
Περιήγηση:Αρχαιότητα –αρχές 20ου αι. Ιδιωτικά ταξίδια, μοναχικές περιπλανήσεις φιλομαθών ανθρώπων που αναλάμβαναν πρωτοβουλία, έκαναν τις δικές τους επιλογές και οργάνωναν το δικό τους πρόγραμμα, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Έρχονταν έτσι σ’ επαφή με τη γνήσια κουλτούρα των ξένων λαών.
Γ. Κίνδυνοι –εκτροπές του σύγχρονου τουρισμού
- Αποθέωση του καταναλωτικού πνεύματος και του ευδαιμονισμού –Άγονη διασκέδαση, ικανοποίηση μόνον της ανάγκης για εκτόνωση.
- Υιοθέτηση αστικής νοοτροπίας που μεταβάλλει τον τουρισμό σε μέσο επίδειξης πλούτου, κοινωνικής επίδειξης και προβολής της καταναλωτικής ισχύος.
- Η αλλοίωση της αισθητικής και η κακοποίηση τόσο του φυσικού όσο και του πολιτιστικού/οικιστικού περιβάλλοντος – θυσία στο βωμό του εμπορικού κέρδους και της τουριστικής εκμετάλλευσης. Προβλήματα αισθητικής και ρύπανσης ακόμη του περιβάλλοντος χώρου αφενός και αλλοτρίωσης της πολιτιστικής μας ταυτότητας αφετέρου.
- Έλλειψη υποδομών και μέσων για την αξιοπρεπή εξυπηρέτηση/υποδοχή/φιλοξενία των ξένων επισκεπτών (συγκοινωνιακά μέσα, καταλύματα κλπ.)
- Φαινόμενα κερδοσκοπίας και αθέμιτης εκμετάλλευσης των τουριστών, προσπάθεια εύκολου πλουτισμού, αδυναμία σεβασμού και υποτίμηση της νοημοσύνης των ξένων επισκεπτών, ανευθυνότητα.
- Εκφυλισμός του πνεύματος της ελληνικής φιλοξενίας. Η φιλοξενία ήταν από τους σημαντικότερους θεσμούς-αξίες της αρχαίας Ελλάδας, γι’ αυτό άλλωστε προστάτης της ήταν ο ίδιος ο πατέρας των θεών, ο «Ξένιος Ζεύς».
Δ. Αγροτουρισμός = σεβασμός στον άνθρωπο και στο περιβάλλον
Συμμετοχή σε πολιτιστικές τοπικές δραστηριότητες και έθιμα (π.χ. στην οργάνωση τοπικών εορτών-πανηγυριών), παρακολούθηση μαθημάτων λαϊκής τέχνης (π.χ. υφαντουργία, κέντημα κτλ.) ή παραδοσιακής μαγειρικής, συμμετοχή σε αγροτικές ή κτηνοτροφικές εργασίες (π.χ. συγκομιδή της ελιάς, τρύγος κ.ά.), γευσιγνωσία παραδοσιακών εδεσμάτων –ποτών, ενασχόληση με αθλήματα στενά συνυφασμένα με τη φύση (π.χ. ιππασία, καγιάκ κ.ά.).
Ο αγροτουρισμός ενθαρρύνει τη γνήσια επαφή με τη φύση και τον παραδοσιακό πολιτισμό, επιτρέπει την ουσιαστική γνωριμία με τον αυθεντικό πολιτισμό ενός τόπου και μετατρέπει τους παθητικούς χειραγωγημένους τουρίστες σε ενεργητικούς σύγχρονους περιηγητές.
Προσφέρει:
- Όλες τις ωφέλειες του τουρισμού (μόρφωση, αναψυχή κτλ.).
- Επαφή με τη φύση, συνειδητοποίηση της αξίας της, σεβασμό και αγάπη γι’ αυτήν, ευαισθητοποίηση για την προστασία της.
- Καταπολέμηση της αλλοτρίωσης του ανθρώπου των μεγαλουπόλεων.
- Ουσιαστική/γνήσια γνωριμία με τους τόπους επίσκεψης, τον τρόπο ζωής, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, τα έθιμα κτλ.)
- Αυτενέργεια, πρωτοβουλία, ενεργητική κατάκτηση της εμπειρίας και της γνώσης και όχι παθητική αποδοχή προκατασκευασμένων μαζικών προγραμμάτων/θεαμάτων που προορίζονται για τουριστική κατανάλωση.
- Ενίσχυση της οικονομίας της υπαίθρου.
- Αναζωογόνηση περιοχών που είναι καταδικασμένες σε πληθυσμιακό, οικονομικό και πολιτιστικό μαρασμό.
- Αναβίωση παραδοσιακών οικισμών.
- Αξιοποίηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της υπαίθρου (αξιοθέατα, φυσικές ομορφιές, ιστορικά μνημεία, αγροτικά τοπικά προϊόντα κτλ.).
- Καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για τη λαϊκή παράδοση, διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και εμπλουτισμός της με νέες δημιουργίες, συνέχεια του λαϊκού πολιτισμού.
Σοφία Μάνιου