Μέγαρα – Εκκλησίες, Εξωκλήσια, Μοναστήρια
ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ – ΕΞΩΚΛΗΣΙΑ
Τα Μέγαρα είναι μια πόλη με βαθιά θρησκευτικότητα και ορθόδοξη χριστιανική παράδοση που χάνεται στους αιώνες. Στην πόλη υπάρχουν τέσσερις μεγάλες ενορίες. Όμως υπάρχουν διάσπαρτα παντού, μέσα κι έξω από την πόλη και πολλά μικρά εκκλησάκια και εξωκλήσια. Σε αρκετά από αυτά το χτίσιμο ανάγεται ακόμη και στη βυζαντινή εποχή.
Ενοριακός Ιερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου (ο Μητροπολιτικός ναός των Μεγάρων)
Μεγαλοπρεπής εκκλησία βυζαντινού ρυθμού στο κέντρο της πόλης, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν στις 25 Μαρτίου του 1878, την ημέρα του Ευαγγελισμού. Οι ευσεβείς Μεγαρίτες ανέλαβαν τα έξοδα για το χτίσιμο και την αγιογράφηση ενώ προσέφεραν υλικά και προσωπική εργασία. Το 1889 έγινε το καμπαναριό και αγοράστηκε από την Ελβετία το ρολόι που υπάρχει πάνω σ? αυτό. Είναι ευπρεπισμένη και εξαιρετική εκκλησία από κάθε άποψη. Έχει μήκος 21,5 m και πλάτος 14,5 m. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου, εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Εκεί ψάλλονται και οι δοξολογίες στις Εθνικές και άλλες εορτές. Αναγνωρίστηκε ως Μητροπολιτικός Ναός το 1936.
Ενοριακός Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής
Μεγαλοπρεπής εκκλησία βυζαντινού ρυθμού στο κέντρο της πόλης, αφιερωμένη στην Αγία Παρασκευή . Χτίστηκε το 1889, αφού γκρεμίστηκε η προϋπάρχουσα παλιά εκκλησία της Αγίας Παρασκευής ρυθμού βασιλικής. Μεγαρίτες μαστόροι έλαβαν μέρος στο κτίσιμο της εκκλησίας, ο δε εσωτερικός καλλωπισμός έγινε από δωρεές φιλοχρίστων ενοριτών. Έχει μήκος 23 m και πλάτος 14 m. Είναι εξαιρετικός ναός από κάθε άποψη, με ωραιότατες βυζαντινές αγιογραφίες και αγία τράπεζα με μαρμάρινο κουβούκλιο (κατά την αρχαία τάξη). Πανηγυρίζει στις 26 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Παρασκευής.
Ενοριακός Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
Μεγαλοπρεπής ναός βυζαντινού ρυθμού, πάνω στο λόφο Αλκάθους, αφιερωμένος στον άγιο μεγαλομάρτυρα Δημήτριο. Χτίστηκε το 1876-77, αφού γκρεμίστηκε προϋπάρχουσα στο ίδιο σημείο, μικρή, ομώνυμη, θολωτή και ετοιμόρροπη εκκλησούλα. Έχει μήκος 18 m και πλάτος 12,5 m. Με έξοδα των ενοριτών ευπρεπίστηκε με ωραίες αγιογραφίες. Πανηγυρίζει 26 Οκτωβρίου, εορτή του Αγίου Δημητρίου.
Ενοριακός Ιερός Ναός Αγίου Ιωάννου Θεολόγου (Μελί)
Βρίσκεται νότια των Μεγάρων στο συνοικισμό Μελί που κατοικείται από πρόσφυγες που ήρθαν από το Μελί της Μικράς Ασίας το 1922. Άρχισε να λειτουργεί σαν ενορία το 1954. Εγκαινιάστηκε 26 Σεπτεμβρίου 1963 από τον τότε μητροπολίτη Αττικής και Μεγαρίδος κ.κ. Ιάκωβο Βαβανάτσο, ημέρα της εορτής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στον οποίο και είναι αφιερωμένος ο ναός. Πρώτος εφημέριος του ναού ήταν ο π. Γεώργιος Λιτσαρδάκης. Είναι ωραίος ναός χτισμένος σε ρυθμό σταυροειδή με τρούλο. Έχει μήκος 19,20 μ. , πλάτος 12μ. , ύψος 10μ. , συνολική επιφάνεια 240 τ.μ. και συνολικό όγκο 2.304 κ.μ. Το εσωτερικό του ναού είναι αγιογραφημένο με ωραίες βυζαντινές αγιογραφίες, έχει μαρμάρινο παλαιοχριστιανικό τέμπλο και μαρμάρινο δεσποτικό θρόνο και άμβωνα. Στο δεξιό προσκυνητάρι υπάρχει η εικόνα του αγίου Ιωάννου του θεολόγου που έχει αγιογραφηθεί 15 Μαΐου 1921 στη Χίο από τον ιερομόναχο Άνθιμο. Το 1970 προστέθηκε ο πρόναος, χτίστηκε εσωτερικά γυναικωνίτης και πίσω από το ναό προστέθηκαν δυο δωμάτια για τις ανάγκες του ναού. Πανηγυρίζει δυο φορές το χρόνο: 1) 26 Σεπτεμβρίου, εορτή της μεταστάσεως του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου όπου στον περίβολο του ναού γίνονται και τριήμερες εορταστικές εκδηλώσεις από τον τοπικό σύλλογο και 2) 8 Μαΐου.
Άλλα εκκλησάκια μέσα στην πόλη
1. Άγιος Αντώνιος (17ος αι.)
2. Χριστός (17ος αι.)
3. Άγιος Γεώργιος – Άγιος Ιερόθεος (17ος αι.)
4. Άγιος Νικόλαος – Άγιος Βλάσιος (17ος αι.)
5. Υπαπαντή – Άγιος Λαυρέντιος (17ος αι.)
6. Άγιος Ιωάννης Βαπτιστής – Άγιος Μηνάς (16ος-17ος αι.)
7. Άγιος Αθανάσιος – Αρχάγγελοι
8. Άγιοι Έξι Μάρτυρες (1889)
9. Άγιοι Τέσσερις Μάρτυρες (πρώτος ναός1907, δεύτερος ναός μετά τους σεισμούς του 1981)
10. Μεταμόρφωση του Σωτήρος (17ος αι.)
11. Προφήτης Ηλίας (λόφος Καρίας)
12. Άγιος Ιωάννης Γαλιλαίος (Χορευταράς)
13. Άγιος Ελευθέριος
14. Γέννηση Θεοτόκου (Παναγίτσα στο Γυμνάσιο)
15. Αγίων Θεοδώρων (κοιμητήριο Μεγάρων 19ος αι.)
16. Αγίου Λαζάρου (κοιμητήριο Μεγάρων)
17. Άγιος Λαυρέντιος (Οικοδομείται στην περιοχή Κουρκούρια)
18. Άγιοι Ραφαήλ, Νικόλαος και Ειρήνη (Οικοδομείται δυτικά των Μεγάρων στο δρόμο προς το Χάνι)
Έξω από την πόλη
- Χριστός στον κάμπο (12ος αι.)
2. Άγιος Γεώργιος στον Ορκό (12ος αι.)
3. Άγιος Αθανάσιος στον κάμπο (11ος αι.)
4. Άγιος Νικόλαος στις Άκρες (14ος-15ος αι.)
5. Άγιος Ιωάννης ο Νηστικός στις Άκρες (17ος αι.)
6. Άγιος Γεώργιος στην Πάχη (17ος αι.)
7. Άγιος Νικόλαος στην Πάχη (17ος αι.)
8. Γέννηση της Θεοτόκου στην Πάχη
9. Άγιος Βλάσιος στη Λάκκα Καλογήρου (17ος αι.)
10. Αγία Τριάδα στο Βουρκάρι (17ος αι.)
11. Αγία Βαρβάρα (13ος-14ος αι.)
12. Άγιος Γεώργιος Βασιλικός (15ος-16ος αι.)
13. Άγιος Δημήτριος Καρδατάς (13ος-14ος αι.)
14. Άγιος Στέφανος (19ος αι.)
15. Ζωοδόχος Πηγή στο Πηγαδάκι (18ος αι.)
16. Αγία Παρασκευή στο Πηγαδάκι (17ος-18ος αι.)
17. Άγιος Στέφανος (19ος αι.)
18. Άγιος Λουκάς (19ος αι.)
19. Άγιος Σαράντης στη Νέα Δάφνη (19ος αι.)
20. Αγία Ελεούσα (18ος αι.)
21. Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (17ος αι.)
22. Προφήτης Ηλίας στη θέση Σώρα (17ος αι.)
23. Άγιος Νικόλαος στ? αμπέλια (18ος αι.)
24. Άγιος Χαράλαμπος στην Κινέττα (19ος αι.)
25. Άγιος Νικόλαος στον ελαιώνα Κινέττας (17ος αι.)
26. Αγία Τριάδα στο Μάζι (14ος – 15ος αι.)
27. Άγιος Ιωάννης ο Μακρυνός (καθολικό Ι. Μ. Αγ. Ιωάννου Μακρυνού 17ος αι.)
28. Άγιος Ιερόθεος (καθολικό Ι. Μ. Αγ. Ιεροθέου 12ος αι.)
29. Ζωοδόχος Πηγή στο Αλεποχώρι
30. Άγιος Νικόλαος στο Φλιάμπουρι
31. Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Σωτηράκι
32. Άγιος Παντελεήμονας στον Καβελάρη
ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ
Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος – Μακρυνός
Βρίσκεται στους πρόποδες των Γερανείων (υψόμετρο 200μ.), ΒΔ των Μεγάρων. Απέχει 22 χλμ. από αυτήν και 3,5 χλμ. από την παραλία «Ντουράκο» του Αλεποχωρίου. Η μονή σήμερα είναι γυναικεία με πολλές μοναχές, μεγάλη πνευματική άνθηση και πανελλήνια ακτινοβολία. Μπορεί κανείς να πάει από τα Μέγαρα, κάνοντας μια μαγευτική διαδρομή στους πρόποδες των Γερανείων και περνώντας από την περιοχή Χάνι ή από τα Μέγαρα μέσω Αλεποχωρίου.
Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Εορτάζει στις 25 Μαΐου (Γ΄εύρεση Τιμίας Κεφαλής του Προδρόμου) και ανήκει στην Ι. Μ. Μεγάρων και Σαλαμίνος.
Περί της ιδρύσεως της Μονής υπάρχουν διάφοροι θρύλοι και παραδόσεις, αλλά δύο εκδοχές φαίνονται πιθανότερες: Κατά την πρώτη, ιδρυτής υπήρξε ο Όσιος Μελέτιος (11ος αιών), κατά δε την δεύτερη, την Μονή έκτισαν δυο Στουδίται μοναχοί, – τη χορηγία του στρατηγού των βυζαντινών χρόνων (13οςαι.) Ιωάννου Μακρυνού – και θησαύρισαν εις αυτήν άγια λείψανα και την εικόνα του Αγίου. Την προσωνυμία «Μακρυνός» έχει προσλάβει η Μονή ή από τον στρατηγό Ιωάννη Μακρυνό – ο οποίος φέρεται ως ιδρυτής αρκετών Μονών – ή προς αντιδιαστολή από τους άλλους ναούς του Αγίου Ιωάννου, που ευρίσκονται εντός και εκτός των Μεγάρων. Σε αγιορείτικο κώδικα αναφέρεται ότι η αρχαία Μονή του Μακρυνού κατά-ποντίστηκε από ισχυρό σεισμό. Έτσι χάθηκαν όλα τα κειμήλια και ιστορικά στοιχεία της. Η σημερινή Μονή είναι κτισμένη πέριξ του αρχαίου κοιμητηριακού ναού. Το Καθολικό έχει επαναχτιστεί , όπως μαρτυρείται από αρχαία ευρήματα και από την επί του τέμπλου επιγραφή με ημερομηνία (1772). Είναι όμως γνωστό από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (φάκελος 57) ότι η Μονή βρισκόταν σε μεγάλη ακμή ήδη από το 1730.
Λόγω της πνευματικής της ακτινοβολίας και της θέσεως της, η Μονή Μακρυνού διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τους χρόνους της εθνικής παλιγγενεσίας, διατηρούσα μάλιστα και «κρυφό Σχολειό». Πολλά συνεισέφερε εις τον απελευθερωτικό αγώνα, διότι οι μοναχοί της, οπλισμένοι με την άδεια των Τούρκων προς απόκρουση των πειρατών, πρωτοστάτησαν στην επίθεση των Δερβενοχωριτών εναντίον του Δράμαλη, ο οποίος διερχόταν από τα Γεράνεια κατευθυνόμενος προς τον Μωριά. Οι «Αγιάννηδες» μοναχοί, υπό την αρχηγία του ηγούμενου των Παϊσίου Ζωγράφου, άρπαξαν εν ή τρία από τα εξ κανόνια του Δράμαλη. Η αρπαγή των κανονιών είχε σοβαρές επιπτώσεις δια τον εχθρό, τόσον εις την μάχη των Δερβενακίων όσον και εις την άλωση της Τριπολιτσάς. Μετά την απελευθέρωση, η Μονή περιέπεσε εις παρακμή και επί Όθωνος διαλύθηκε το 1833, με διάταγμα της 25ης Σεπτεμβρίου. Τα ιερά της κειμήλια μεταφέρθηκαν στην ιερά Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνος. Με την πάροδο του χρόνου η Μονή μετεβλήθη εις ερείπια.
Το 1960 επανασυστάθηκε υπό του Αρχιμανδρίτου Δαμασκηνού (Κατρακούλη) και της Καθηγουμένης Μακρίνας (Σάλτα) μοναχής. H αναστύλωσή της έγινε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και εκ του μηδενός υψώθηκε ένα πλήρες μοναστηριακό συγκρότημα, με τέσσερα παρεκκλήσια εντός και εκτός της Μονής. Το 1970 έγινε η μετακομιδή τμήματος της αριστεράς χειρός του Τιμίου Προδρόμου από τη Μονή της Μεταμορφώσεως Μετεώρων στην Μονή του Μακρυνού. Το δε 1972 έγινε η επέκταση και ανακαίνιση του Καθολικού. Μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1981, η Μονή υποστυλώθηκε και επεκτάθηκε αποκτώντας νέας κτιριακές εγκαταστάσεις. Το 1995 χτίστηκε το νέο Καθολικό της Μονής, το οποίον είναι αφιερωμένο εις τα Άγια Θεοφάνεια και εορτάζει την 6η Ιανουαρίου, ημέρα κατά την οποίαν η Εκκλησία μας τιμά την φανέρωση της Αγίας Τριάδος και την Βάπτιση του Χριστού υπό του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου.
Ο Μεγαρικός λαός ευλαβείται ιδιαιτέρως τον Άγιο Πρόδρομο και κατά την ημέρα της εορτής του προσέρχεται πανδημεί και πεζή από τα Μέγαρα δια να τον προσκυνήσει.
Η μοναχική αδελφότης του Τιμίου Προδρόμου ως κύριο έργο έχει την λατρευτική ζωή και την μυστική εσωτερική εργασία της καθάρσεως, ως πάρεργο δε την αγιογραφία, το κέντημα και τις γεωργικές εργασίες.
Ακολουθώντας την ορθόδοξη παράδοση του ανατολικού μοναχισμού αγωνίζεται να βιώνει την εν Χριστώ ζωή εν τη κοινωνία της Εκκλησίας. Τηλ. Ι. Μονής: 2296051810, 2296051333, 2296051650
(Πηγή: Site δήμου Μεγαρέων)
Αγία Παρασκευή (Μάζι)
Βρίσκεται 18 χλμ. ΒΔ των Μεγάρων και 7 χλμ. από την παραλία του Αλεποχωρίου, στην ΒΑ πευκόφυτη πλαγιά των Γερανείων Όρεων, κοντά στον οικισμό «Μάζι» Μεγάρων. Πάνω στην επαρχιακή οδό Μεγάρων – Μαζίου – Αλεποχωρίου. Η μονή είναι ανδρώα.
Κοίμηση Θεοτόκου Κυπαρισσιωτίσσσης – Άγιος Ιερόθεος
Βρίσκεται 8 χλμ. βορειοδυτικά των Μεγάρων στη θέση Δερβένι. Είναι γυναικεία μονή και μπορεί κανείς να πάει ξεκινώντας από τα Μέγαρα από την πλατεία του αγίου Ιωάννου Χορευταρά. Η τοποθεσία του μοναστηριού είναι ωραία, μαγευτική και καταπράσινη στο πεύκο και τις πελώριες λεύκες που σκιάζουν την περιοχή. Κάθε Κυριακή και γιορτή οι πιστοί καταφθάνουν κατά δεκάδες και εκατοντάδες από τα Μέγαρα, την Αθήνα και άλλες πόλεις για να υμνήσουν, δοξολογήσουν και παρακαλέσουν τη χάρη του αγίου Ιεροθέου, η κάρα του οποίου βρίσκεται στη μονή και πολλές φορές ευωδιάζει άρρητη, μυστική και ουράνια ευωδία.
Η ίδρυση της μονής ανάγεται στον 11ο αι. περίπου με ιδρυτή, σύμφωνα με τους περισσότερους ερευνητές, τον Όσιο Μελέτιο. Το καθολικό είναι ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας από απόψεως αρχιτεκτονικής και ζωγραφικής. Επιβλητικό είναι το κωδωνοστάσιο του ναού ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιεροθέου στη βορεινή πλευρά του καθολικού, κτίσμα 16ου -17ου αι. Η μονή έχει αρκετές μοναχές και παρουσιάζει πνευματική άνθηση. Ηγουμένη είναι η μοναχή Ισιδώρα (Ξεκούκη), Θεολόγος και υμνογράφος. Τηλ. Ι. Μονής: 22960-26599.
Αγία Βαρβάρα (Μετόχι Αγίου Ιεροθέου)
Η Ιερά Μονή Αγίας Βαρβάρας Μεγάρων είναι μετόχι της Ι. Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου Κυπαρισσιωτίσσης – Αγίου Ιεροθέου Μεγάρων. Βρίσκεται 3 χλμ. βόρεια της πόλης μέσα στον πανέμορφο ελαιώνα των Μεγάρων. Ιδρύθηκε το 1969 στο μικρό βυζαντινό εξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας (13ου – 14ου αι.) . Σήμερα υπάρχουν στη μονή, εκτός από το εκκλησάκι της αγίας Βαρβάρας, τα κελιά των μοναχών, το αρχονταρίκι, η τράπεζα και ένας μεγαλύτερος ναός αφιερωμένος στον άγιο Νεκτάριο. Οι ιερές ακολουθίες σε συνδυασμό με το μοναστηριακό πνεύμα, τη φιλοξενία, την αγάπη των μοναχών και το όμορφο φυσικό περιβάλλον εντός και εκτός της μονής προδιαθέτουν τους πιστούς που προσέρχονται εκεί, σε κατάνυξη, προσευχή, πνευματική ανάταση και ψυχική αγαλλίαση. Έτσι η μονή αποτελεί πόλο έλξης για τους Μεγαρίτες αλλά και πιστούς από άλλες περιοχές της Ελλάδας. Στη μονή ιερουργεί ο π. Δαμασκηνός Λαγός (τηλ. 22960-24817) Τηλ. Μονής 22960-27250
Παναγία Γαλακτοτροφούσα
Η Ι. Μ. Παναγίας Γαλακτοτροφούσης βρίσκεται 8 χλμ. βόρεια των Μεγάρων στην περιοχή Νέα Δάφνη, κοντά στο εξωκλήσι του αγίου Σαράντη, ενός εκ των αγίων δέκα μαρτύρων, πολιούχων των Μεγάρων. Η οικοδόμηση της μονής άρχισε το 1993. Σήμερα έχουν κτιστεί στη μονή, εκτός από τα κελιά των μοναχών, μεγάλος περικαλής ναός αφιερωμένος στην Παναγία Γαλακτοτροφούσα και ναός αφιερωμένος στους αγίους Αναργύρους. Στη μονή υπάρχουν τρεις εικόνες της Παναγίας: 1) Η Παναγία η Γαλακτοτροφούσα, που είναι αντίγραφο της Παναγίας της Μεγαλοσπηλαιώτισσας (Ι. Μ. Μεγάλου Σπηλαίου κοντά στα Καλάβρυτα), 2) Η Παναγία η Τριχερούσα και 3) Η Παναγία η Επακούουσα. Πρώτος ηγούμενος ήταν ο μακαριστός γέροντας Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Δρίτσας. Τηλ. Ι.Μονής: 22960-90355.
