Ο Αντώνης Μπρούμας, δικηγόρος και μέλος του Δικτύου για την Ψηφιακή Απελευθέρωση μας εξηγεί όσα πρέπει να ξέρουμε για αυτήν.
H ACTA είναι ένα σχέδιο διεθνούς σύμβασης, με ιδιαίτερα τιμωρητικό χαρακτήρα, που στοχεύει στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου και την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών. Στην πραγματικότητα, αυτό που κάνει είναι να ικανοποιεί σχεδόν πλήρως τα αιτήματα της βιομηχανίας της διασκέδασης, υπονομεύοντας σοβαρά τα δικαιώματα των απλών χρηστών του διαδικτύου, απειλώντας τους ακόμα και με φυλάκιση.
Τι είναι το Δίκτυο για την Ψηφιακή Απελευθέρωση;
Μια ομάδα ανθρώπων που ασχολούνται με τα κοινωνικά κινήματα και με ό, τι έχει να κάνει με τα ψηφιακά δικαιώματα. Βλέπουμε ότι τα ψηφιακά δικαιώματα είναι ένα ζήτημα που δεν βρίσκεται στον δημόσιο διάλογο. Ούτε οι παραδοσιακοί κομματικοί σχηματισμοί αναφέρονται σε αυτό, αλλά ούτε και τα κοινωνικά κινήματα. Θεωρούμε πως αυτό είναι ένα τραγικό έλλειμμα, σε αναντιστοιχία με ό,τι υπάρχει στο εξωτερικό και σε αναντιστοιχία με τη σοβαρότητα που έχουν πλέον τα νέα ψηφιακά μέσα για τη ζωή μας. Αποφασίσαμε, λοιπόν, ότι πρέπει να συγκροτηθεί και στην Ελλάδα ένας πόλος (που θα είναι σε άμεση σχέση με τα κοινωνικά κινήματα και την κοινωνία των πολιτών), ο οποίος θα μάχεται για θέματα ψηφιακών δικαιωμάτων.
Η ACTA τι είναι;
Η ACTA (Anti-Counterfeiting Trademark Agreement) είναι ένα σχέδιο διεθνούς σύμβασης, μια συμφωνία σε επίπεδο κρατών που στοχεύει στην καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου και την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων των δημιουργών. Προβλέπει την λήψη προληπτικών μέτρων, τόσο στο φυσικό όσο και στον ψηφιακό κόσμο. Αποτελεί ουσιαστικά συνέχεια της συμφωνίας TRIPs (1996) του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Η τελευταία παγκοσμιοποίησε την πνευματική και την βιομηχανική ιδιοκτησία, τους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων. Η ACTA έρχεται να την συμπληρώσει, παγκοσμιοποιώντας την καταστολή. Τόσο σε επίπεδο συνόρων, κρατών όσο και σε επίπεδο ψηφιακών μέσων, σε επίπεδο ανταλλαγής και επικοινωνίας της πληροφορίας.
Τα βασικότερα ζητήματά της είναι τα εξής: Πρώτον: Έχει πολύ γρήγορες διαδικασίες απαγόρευσης της διακίνησης και αγαθών και πληροφορίας. Οι διαδικασίες αυτές είναι κυρίως διοικητικές, πολύ σύντομες, και όχι δικαστικές. Προσβάλλουν το ανθρώπινο δικαίωμα στην δίκαιη δίκη και στην δικαστική προστασία. Δεύτερον: Σε πολλές διατάξεις της, οι οποίες είναι τεχνηέντως αρκετά ασαφείς, εφαρμόζει ένα καθεστώς ευθυνών και υποχρεώσεων στους μεσάζοντες της κοινωνίας της πληροφορίας. Δηλαδή στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους και τους παρόχους περιεχομένου (εταιρίες τηλεπικοινωνιών, youtube, google κτλ.). Έτσι μετακυλύει σε αυτούς την ευθύνη να ελέγχουν το περιεχόμενο της διακινούμενης πληροφορίας. Είναι εύκολο να καταλάβεις τους κινδύνους και το καθεστώς λογοκρισίας που μπορεί να επικρατήσει αν περάσουν τέτοιες πολιτικές. Η ACTA είναι μια νομοθεσία που ξεκίνησε στα πλαίσια του G8, εν κρυπτώ. Στη συνέχεια έγινε αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε κρατικούς αξιωματούχους πολύ λίγων χωρών ώστε να δημιουργηθούν τετελεσμένα. Δεν ξεκίνησε ούτε μέσα από τις διαδικασίες του παγκόσμιου οργανισμού εμπορίου (ήθελε να τις προσπελάσει και αυτές) για να μην υπάρχει ούτε η ελάχιστη πληροφόρηση του κοινού. Είναι στην ατζέντα των ισχυρών χωρών να πειθαναγκάζουν τις μικρότερες χώρες, στα πλαίσια των διμερών επαφών, να υποχρεώνουν τις μικρότερες χώρες να την αποδέχονται παίρνοντας κάτι άλλο για αντάλλαγμα, ώστε σε βάθος χρόνου να αποτελέσει ουσιαστικά μια διεθνή σύμβαση. Αυτή τη στιγμή είναι διακρατική.
Μέχρι τώρα ποιοι έχουν υπογράψει;
Μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ιαπωνία. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υπογράψει σε επίπεδο ευρωπαϊκής επιτροπής, καθώς και 23 ευρωπαϊκές χώρες. Βέβαια, η υπογραφή δεν αρκεί. Πρέπει να επικυρωθεί και από τα εθνικά κοινοβούλια. Το θέμα είναι ότι αν αυτή η σύμβαση επικυρωθεί από το ευρωκοινοβούλιο σημαίνει ότι θα περάσει με κοινοτικά μέσα και στις εθνικές νομοθεσίες. Οπότε η μεγάλη μάχη είναι να μην ψηφιστεί στο ευρωκοινοβούλιο.
Μια τελευταία εξέλιξη είναι ότι η ευρωπαϊκή επιτροπή, εν όψει των αντιδράσεων, και έχοντας κατά νου ότι μάλλον θα απορριφθεί τελικά η διεθνής σύμβαση, έκανε έναν ελιγμό: παρέπεμψε τον έλεγχο της νομιμότητάς της στο δικαστήριο των ευρωπαϊκών κοινοτήτων. Με τον τρόπο αυτό κερδίζει χρόνο και νομικοποιεί ένα καθαρά πολιτικό ζήτημα. Η υπογραφή ή μη της σύμβασης ACTA είναι καθαρά πολιτικό ζήτημα, όχι νομικό. Και πολιτική πρέπει να είναι και η πίεση.
Είναι έτσι γραμμένη ώστε να είναι ασαφή τα σημεία της στα οποία παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα στον πυρήνα τους. Νομικοποιείται ένα καθαρά πολιτικό ζήτημα: το αν θα δεχτούμε να έχουμε ένα άλλο διαδίκτυο από αυτό που έχουμε τώρα.
Αν εφαρμοστεί η ACTA πρακτικά ποιες θα είναι οι αλλαγές που θα φέρει για έναν χρήστη του διαδικτύου;
Δεν ξέρουμε πώς θα εφαρμοστεί ακριβώς. Σίγουρα η εφαρμογή της θα είναι διαφορετική σε κάθε κράτος μέλος. Το σίγουρο είναι ότι σε πολλά κράτη μέλη θα εφαρμοστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε οι μεσάζοντες του διαδικτύου να φέρουν ευθύνες για την μεταδιδόμενη πληροφορία. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα αφενός ένα πολύ μεγαλύτερο κόστος λειτουργίας για τους παρόχους, αρά ίσως μεγαλύτερες χρεώσεις για τον χρήστη. Αφετέρου υπάρχει η περίπτωση να εφαρμόζουν από μόνοι τους μια λογοκρισία ιδιωτική στα δίκτυά τους. Ασχέτως με το αν τελικά είναι νόμιμη η παράνομη η διακινούμενη πληροφορία. Επειδή θα έχουν ευθύνες, δηλαδή, θα εφαρμόζουν μια προληπτική λογοκρισία. Σίγουρα θα δημιουργηθούν μαύρες λίστες με ιστοσελίδες, ίσως και τεχνολογίες (πχ η τεχνολογία peer to peer). Γενικά είναι μια εικόνα αρκετά δυστοπική αυτή που ενδεχόμενα θα φέρει η σύμβαση ACTA. Είναι μια ικανοποίηση των αιτημάτων της παγκόσμιας βιομηχανίας της διασκέδασης, η οποία είναι εντελώς ριζωμένη στην βιομηχανική εποχή δυστυχώς.
Την εποπτεία για την εφαρμογή της ποιος θα την έχει;
Είναι πολύ πιθανό κράτη μέλη να προβλέψουν ειδικές διοικητικές, ανεξάρτητες αρχές οι οποίες θα εποπτεύουν την διακινούμενη πληροφορία στο διαδίκτυο, όπως έχει γίνει ήδη στην Γαλλία με την αρχή Hadopi. Εκείνη είναι επιφορτισμένη με την εφαρμογή ενός νόμου του Σαρκοζί και δέχεται καταγγελίες από κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων κατά συγκεκριμένων χρηστών. Αν ένας χρήστης καταγγελθεί τρεις φορές, διακόπτεται η δυνατότητα του να συνδέεται στο διαδίκτυο. Μπαίνει δηλαδή σε μια μαύρη λίστα από όλους τους παρόχους τηλεπικοινωνιών, δεν μπορεί να κάνει αίτηση για σύνδεση στο διαδίκτυο. Αυτό προσβάλλει το ανθρώπινο δικαίωμα της πληροφόρησης στον πυρήνα του.
Τι μπορούμε να κάνουμε κατά της ACTA;
Η πρόσφατη ιστορία δείχνει ότι οι κοινωνικές, δημοκρατικές αντιστάσεις έχουν μεγάλη επίδραση στις αποφάσεις που παίρνονται. Το πρώτο βήμα είναι να το συζητάμε, να πληροφορούμε και να πληροφορούμαστε. Δεύτερον, να κινητοποιούμαστε προς τις κατευθύνσεις που πιστεύουμε εμείς, με ατομικούς και συλλογικούς τρόπους. Από εκεί και πέρα, δεν θα πρέπει μόνο να αντιδρούμε στα μέτρα που έρχονται, αλλά και να προτείνουμε. Ο πυρήνας του προβλήματος είναι οι υπάρχοντες νόμοι πνευματικής ιδιοκτησίας που αντανακλούν ισορροπίες μιας περασμένης εποχής, πριν την έλευση της κοινωνίας της πληροφορίας και του διαδικτύου. Αυτούς τους νόμους θα πρέπει να τους ξαναδούμε. Να δούμε πως μπορούν να υπάρξουν νέες ισορροπίες ώστε αφενός η πρόσβαση στην πληροφορία να είναι μεγαλύτερη για το ευρύ κοινό, εφόσον έχουμε πλέον τις τεχνολογικές δυνατότητες. Αφετέρου οι ίδιοι οι πνευματικοί δημιουργοί να μπορούν να εξασφαλίζουν τα μέσα βιοπορισμού τους μέσα από αυτό. Ίσως να βρεθούν και στην πράξη, έκτος της νομοθεσίας, να βρεθούν και πρακτικές για την απευθείας επαφή δημιουργών κοινού. Ώστε να μπορεί και το κοινό, με λιγότερα χρήματα να έχει πρόσβαση στην πληροφορία και οι ίδιοι οι δημιουργοί με απευθείας επαφή, χωρίς μεσάζοντες, να μπορούν να εξασφαλίζουν τα προς το ζην. Το παλιό σύστημα πλέει τα λοίσθια, ούτως ή άλλως. Πρέπει να βρεθούν νέοι τρόποι. Η χρεοκοπία του συστήματος διακίνησης της μουσικής είναι πρωτίστως κοινωνική. Δεν έχει καμία κοινωνική νομιμοποίηση γιατί δεν βλέπει κανείς καμία χρησιμότητα σε αυτό. Ούτε ο δημιουργός ούτε το κοινό.
www.accessnow.org/page/s/just-say-no-to-acta
Πηγή: http://www.ough.gr
