Άρθρο που έγραψε ο Γ. Ν. Παπαθανασόπουλος και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ιδεοδείκτης, ένθετο της εφημερίδας ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 23-7-2006, Αρ. φύλλου 927,4 [40]

Τάγμα Ιησουϊτών: Οι “Μουτζαχεντίν” του Βατικανού

Το καθολικό[*] τάγμα των Ιησουιτών γιόρτασε το 2006 τα ιωβηλαία τού ιδρυτή και των πρώτων μοναχών του.

Συγκεκριμένα είναι τα 450 χρόνια από το θάνατο τού ιδρυτή τού τάγματος Ιγνατίου Λογιόλα (πέθανε στις 31 Ιουλίου τού 1556 στη Ρώμη) και τα 500 από τη γέννηση τού Φρανσουά Ξαβιέ (γεννήθηκε την 7η Απριλίου στη Ναβάρα) και τού Πιέρ Φάβρ (γεννήθηκε την 13η Ιουλίου 1506 στη Σαβοΐα). Οι Ιησουίτες είναι το τάγμα που από όλα τ’ άλλα ίσως επέδειξε τη μεγαλύτερη δραστηριότητα υπέρ της παποσύνης και κατά των προτεσταντών και των ορθοδόξων. Ήσαν οι αρχιτέκτονες της αντι-μεταρρύθμισης και της Ουνίας, για την προστασία της παποσύνης με την πρώτη από το κύμα των διαμαρτυρομένων και για τη διείσδυση στους ορθοδόξους με τη δεύτερη. Και στις δύο περιπτώσεις χρησιμοποίησαν μέσα εντελώς κοσμικά, μεταξύ τών οποίων και τη βία, και προκάλεσαν και αυτοί αντιδράσεις και πολυετείς αιματηρούς πολέμους.

Σήμερα οι Ιησουίτες είναι περίπου 20.000 σε όλο τον κόσμο, από τους οποίους πάνω από 6.000 είναι στην Ευρώπη και από αυτούς 15 (14 ιερείς και ένας μοναχός) ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα και ειδικότερα στην Αθήνα. Από αυτούς ένας είναι Γάλλος, τρεις Πολωνοί και έντεκα Έλληνες. Το Κέντρο τους είναι στην οδό Μιχαήλ Βόδα και εξυπηρετούν πλην των Ελλήνων καθολικών και τους Πολωνούς μετανάστες. Διαθέτουν κατάλυμα για 34 σπουδαστές, πνευματικό κέντρο, και βιβλιοθήκη με περισσότερους από 30.000 τόμους.

Εκδίδουν δυο περιοδικά, το ένα από τα οποία συμπλήρωσε τα 100 του χρόνια. Η ισχύς των Ιησουιτών στο Βατικανό εξακολουθεί και σήμερα να είναι μεγάλη. Ενδεικτικό τού γεγονότος αυτού είναι ότι την περασμένη εβδομάδα (από τη συγγραφή του άρθρου), ο Πάπας Βενέδικτος διόρισε τον ιησουίτη ιερομόναχο Φεντερίκο Λομπάρντι γενικό υπεύθυνο της επικοινωνίας τού Βατικανού, δηλαδή διευθυντή τού γραφείου Τύπου, τού Ραδιοφώνου και της Τηλεόρασής του.

Το αρνητικό με το Βατικανό, και ειδικότερα με τους Ιησουίτες, είναι ότι δεν μετανιώνουν για τα πολλά λάθη τους, που έχουν φέρει σε μεγάλη δυσκολία το Χριστιανισμό. Ουσιαστικά το Βατικανό δεν απαρνείται την εκκοσμίκευσή του. Ακόμα και σ’ αυτή τη συγγνώμη τού Πάπα προβάλλονται δικαιολογίες που αίρουν την όποια αξία της. Για τους Ιησουίτες είναι γνωστά τα σφάλματά τους και η πορεία τους.

Κι όμως από τους σημερινούς Ιησουίτες και με την ευκαιρία των ιωβηλαίων των ιδρυτών τους προβάλλονται τα θετικά τους, που δεν λείπουν, και αποσιωπούνται τα πολλά αρνητικά τους.

Το αρνητικό

Ο ιησουίτης ιερομόναχος Θεόδωρος Κοντίδης, εκδότης – διευθυντής τού περιοδικού «Σύγχρονα βήματα», ιδιοκτησίας της Μονής Πατέρων Ιησουιτών, γράφει, μεταξύ άλλων, για το τάγμα του το εξής μόνο αρνητικό: «Σίγουρα υπήρξαν περιπτώσεις όπου άνθρωποι περιορίστηκαν, αλλοτριώθηκαν ή συνετρίβησαν μέσα στη λειτουργία των μοναχικών ταγμάτων λόγω υπακοής κ.λπ.». Και από εκεί και πέρα αρχίζει ο ύμνος του για τις γνώσεις και την προσφορά των Ιησουιτών.

Επίσης αναφέρεται στην πνευματικότητα των Ιησουιτών, η οποία, όπως σημειώνει, «διαρθρώνεται και εμπνέεται από τις λεγόμενες Πνευματικές Ασκήσεις» τού Ιγνατίου Λογιόλα. Σημειώνει επίσης ότι στην πίεση που δέχθηκε από τον Προτεσταντισμό η Καθολική Εκκλησία ανταποκρίθηκε με νέα ρεύματα πνευματικότητας, ένα από τα οποία ήταν τού Λογιόλα, με το οποίο «ανοίγονται και υποστηρίζονται ευρύτερες δυνατότητες πρωτοβουλίας και δημιουργικότητας στον πιστό». Και σε άλλο σημείο επισημαίνει ότι ο Λογιόλα επιμένει στην υπακοή και στη διαθεσιμότητα στο Χριστό και στην Εκκλησία, αλλά τονίζει ότι παράλληλα έδειχνε υπομονή, καρτερικότητα και ανεκτικότητα στην άλλη άποψη («Σύγχρονα Βήματα», τ. 114, Απρίλιος – Ιούνιος 2000, σ. 118-120).

Αλλά τα πράγματα δεν είναι απολύτως έτσι και ορισμένοι λένε ότι η μισή αλήθεια είναι χειρότερη από το ψέμα. Κι άλλοι υποστηρίζουν ότι όταν λέει κάποιος ψέματα ή δικαιολογίες για μία πράξη τού αυτός ποτέ δεν θα μετανιώσει γι’ αυτήν. Και δεν υπάρχει αγάπη, καταλλαγή, ενότητα και «καινή ζωή» χωρίς αναγνώριση των λαθών και ειλικρινή μετάνοια, που οδηγεί και στην ταπείνωση. Η λήθη δεν είναι η λύση.

Πρώτα πρέπει να μετανιώσει κανείς και να συγχωρεθεί και ύστερα να ξεχάσει. Ο Ζάν – Κλόντ Ντοτέλ σημειώνει ότι ένα από τα διδάγματα τού Λογιόλα στις Πνευματικές του Ασκήσεις ήταν: «Όλη σου τη δραστηριότητα… όλα τα μέσα, ακόμα και την πολιτική (να χρησιμοποιείς), υπό τον όρο όμως ότι η πρωτοβουλία θα συζητηθεί πριν από όλα με το Θεό» («Ιγνάτιος Ντε Λογιόλα, ο ιδρυτής των Ιησουιτών», Μετάφραση στα ελληνικά από «Ομάδα πατέρων τάγματος Ιησουιτών», Έκδ. «Πίστη και Ζωή», Αθήνα 1982, σελ. 123).

Αλλά γι’ αυτό ακριβώς κατηγορούνται οι Ιησουίτες και ο ιδρυτής τους, αυτό δηλαδή που λέει ο λαός ότι πρώτοι εφηύραν το σύνθημα «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», που δεν είναι δυνατό να υπάρχει άνθρωπος και μάλιστα χριστιανός που να το υποστηρίζει ως έντιμο και ηθικό. Κι όταν ο Λογιόλα αναφέρεται στο Θεό, εννοεί τον Πάπα, που είναι ο διάδοχος τού Αποστόλου Πέτρου, ο οποίος «είναι ο πρίγκιπας των Αποστόλων, ο οποίος ανέλαβε από τον ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ (έτσι τονίζεται στο Ποντιφίκιο Ημερολόγιο) την υπέρτατη Ποντιφίκια Εξουσία και τη μεταδίδει στους διαδόχους του». Ο Πάπας είναι ο απόλυτος κοσμικός και πνευματικός ηγεμόνας τού Βατικανού στον οποίο οι Ιησουίτες υπόσχονται τυφλή υποταγή και υπακοή κι εξυπηρέτηση των σχεδίων του, ως σχεδίων τού Θεού. Η υποταγή αυτή τους οδήγησε και στα πολλά λάθη τους.

Η από την ίδρυσή τους εκκοσμίκευση των Ιησουιτών τους οδήγησε στα πολλά λάθη τους. Ο προαναφερθείς Γάλλος συγγραφέας γράφει ως προσόν τού Λογιόλα ότι ασχολήθηκε με αυτό που ονομάζεται «μεγάλη πολιτική». Έτσι πρότεινε στον Κάρολο τον 5ο να εξοπλίσει στόλο στη Μεσόγειο και έγραψε στον ιησουίτη «ιεραπόστολο» (στους χριστιανούς προτεστάντες…) Πέτρο Κανίσιο για το πώς θα τακτοποιηθεί η γερμανική υπόθεση… Και σημειώνει ο Ντοτέλ: «Να αντιμετωπίσεις την κατάσταση, να ξαναπάρεις στα χέρια την πρωτοβουλία, να διαλέξεις τα μέσα, να επιμένεις θαρραλέα, όλα αυτά είναι, το βλέπουμε ξεκάθαρα, οι ίδιες συμβουλές των Ασκήσεων» (αυτ. σελ. 124-125).

Παρεμβάσεις

Τα λόγια αυτά ταιριάζουν περισσότερο στον Κλαούζεβιτς ή στον Μακιαβέλι παρά σε ένα διανοούμενο κληρικό, που τα έγραψε μάλιστα στις «πνευματικές ασκήσεις» του… Η ανάμιξη και οι παρεμβάσεις των Ιησουιτών στα πολιτικά πράγματα ήσαν συνεχείς και πολλές φορές βίαιες, από το 16ο αιώνα έως και τον 20ό.

Ο επίσης καθολικός ιερομόναχος π. Μάρκος Φώσκολος γράφει σε βιβλίο του ότι στα 1540 ο Πάπας αναγνώρισε το τάγμα τού Λογιόλα με την ονομασία «Συντροφιά τού Ιησού» που θα εξαρτιόταν απευθείας από τον γενικό ηγούμενο και τον ίδιο τον Πάπα. Κι ενώ ως σκοποί τού τάγματος αναφέρονται το κήρυγμα, η εξομολόγηση και τα φιλανθρωπικά έργα δηλώνεται και «η προαγωγή κέντρων μελέτης στην υπηρεσία της πίστης», που είναι παράλληλό με την «congregatio della propaganda fidei». Και επιλέγει ο π. Φώσκολος: «Το έμβλημα τού τάγματος μιλούσε καθαρά: όλα για τη μεγαλύτερη δόξα τού Θεού». Το «όλα» αφήνει πολλά περιθώρια στα μέσα που χρησιμοποιούνται από τους Ιησουίτες στην υπηρεσία τού Θεού και τού Πάπα.

Ο Λογιόλα έχει κατηγορηθεί ότι ανέχθηκε την Ιερά Εξέταση και γενικότερα τη βία, γιατί πίστευε ότι οι πράξεις αυτές βοηθούσαν στην προστασία της ορθής πίστης και οδηγούσαν στη σωτηρία των διωκομένων. Ο Ντοτέλ το σοβαρό αυτό αμάρτημα τού Λογιόλα το χειρίζεται ως εξής: «Άλλοι πάλι στενοχωρούνται επειδή δεν βρίσκουν στο έργο τού Ιγνατίου την ηχώ ενός αγώνα ενάντια στις μορφές καταπίεσης τού καιρού του. Αν, από μία πλευρά, είναι αλήθεια ότι δεν μπόρεσε να θέσει ορισμένα προβλήματα (σ.σ.:!!!) που μόνο πολύ αργότερα θα συνειδητοποιήσει η ανθρωπότητα (σ.σ.:!!!) πρέπει εντούτοις να σημειώσουμε ότι η επιμονή του να μιλά για τα εκκλησιαστικά προνόμια, στο βιβλίο των Ασκήσεων, δεν είναι κάτι το τυχαίο ούτε ένα παράδειγμα αδιάφορο.

Ο Ιγνάτιος γνώριζε καλά (σ.σ.:!!!), γιατί το έζησε στην ίδια του την οικογένεια, πώς οι κάτοχοι αυτών των ευεργετημάτων σχημάτιζαν μία τάξη προνομιούχων, που καταπίεζαν τους μικρούς» (αυτ. σελ. 124). Γνώριζε, αλλά υπηρετούσε και προσέφερε υπηρεσίες στους προνομιούχους, όπως κάνουν μέχρι σήμερα οι Ιησουίτες.

Εξωστρέφεια

Οι Ιησουίτες από την εποχή τού ιδρυτή τους έως σήμερα έχουν μία εξωστρέφεια και μία τάση ανάμιξής τους στην πολιτική. Ως παράδειγμα μπορεί να αναφερθεί ότι στη Γαλλία οι ιησουίτες εκδίδουν το μηνιαίο περιοδικό «Ετιιάοδ», που έχει ιδρυθεί το 1856. Το τυχαίο τεύχος τού Φεβρουαρίου τού 2004 περιέχει τις ακόλουθες ρουμπρίκες και τα αντίστοιχα θέματα:

• Κύριο άρθρο – Μέση Ανατολή: η αμερικανική φιλοδοξία
• Διεθνή γεγονότα – Η σαουδαραβική διπλωματία στη δοκιμασία των αναταράξεων
• Κοινωνικά – Οι δυσκολίες τού αστικού πολιτισμού. Η απουσία κοινωνικής ανάμιξης στα μεγάλα αστικά σύνολα είναι αιτία γκετοποίησης
• Η δημοκρατία απέναντι στην ομαδοποίηση των ανθρώπων
• Δοκίμιο – Υπάρχει το δικαίωμα τού ψεύδους; (σ.σ.: Αναφέρεται στον πόλεμο τού Ιράκ και στο τι είπαν Αμερικανοί και Αγγλοι)
• Θρησκεία – Πώς βλέπουν οι ινδουιστές τον Χριστό
• Τέχνες, Λογοτεχνία – Η ζωή και ο θάνατος τού πίνακα
• Θέμα – Η ηθική των δημοσιογράφων
• Σημειωματάριο – Ενημέρωση για θέατρο, κινηματογράφο, τηλεόραση, μουσική
• Βιβλιοκρισία

Όπως γίνεται αντιληπτό, τα θέματα αφορούν στην πολιτική, κοινωνική και πνευματική ζωή, στα οποία, κατά τις επιταγές τού Λογιόλα, πρέπει να έχουν άποψη οι Ιησουίτες.

Στην Ελλάδα το περιοδικό των Ιησουιτών «Σύγχρονα Βήματα» ασχολείται και αυτό με σύγχρονα θέματα, διεθνή και ελληνικά. Ως προς την ελληνική πραγματικότητα είχε ταυτιστεί με την ομάδα των αυτοαποκαλουμένων «εκσυγχρονιστών», που πολέμησαν με τη χρησιμοποίηση και της κρατικής εξουσίας την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος. Αυτό εν ονόματι των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που είναι η σύγχρονη μέθοδος περιθωριοποιήσεως της Εκκλησίας.

Ήταν ένας τρόπος πολεμικής κατά των ορθοδόξων από τους Ιησουίτες της Ελλάδας, που έρχεται μέσα από την παράδοσή τους. Υποστήριξαν και ταυτίστηκαν με τους αντιπάλους της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που αντικειμενικά είναι απολύτως αντίθετοι ως προς την πίστη και την ιδεολογία τους. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.

Αντίπαλοι τού Ελληνισμού

Αν διαβάσει κανείς την ιστορία των Ιησουιτών και τη δράση τους έναντι των ορθοδόξων, τόσο στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη όσο και έναντι των Ελλήνων ορθοδόξων που ζούσαν υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία θα καταλάβει ότι η «αγιότητά» τους εξηρτάτο από τον με οποιοδήποτε τρόπο προσηλυτισμό των ορθοδόξων και κηδεμόνευσή τους από τον Πάπα. Η καθηγήτρια κ. Ελ. Κούκου στη μελέτη της «Αι διομολογήσεις και η γαλλική προστασία εις την ανατολήν 1535-1789» (Αθήναι 1967) γράφει: «Το προνομιακό καθεστώς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς τη Γαλλία ευνόησε την εγκατάσταση στην ορθόδοξη Ανατολή ενός μεγάλου αριθμού Γάλλων μισιοναρίων κυρίως ιησουιτών και καπουκίνων, κύρια αποστολή των οποίων υπήρξε, εκτός από τη χρησιμοποίησή τους για την προώθηση τού γαλλικού εμπορίου και της γαλλικής πολιτικής επιρροής μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία, ο με κάθε τρόπο προσηλυτισμός των «σχισματικών» Ελλήνων στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και ιδιαίτερα μέσα από τη διάδοση της γαλλικής κουλτούρας και τού γαλλικού πολιτισμού».

Οι Ιησουίτες στη συνείδηση των Ελλήνων βαρύνονται, πέραν των άλλων, με την άγρια πολεμική τους και με τις πολλές και ύπουλες ενέργειές τους εις βάρος τού μαρτυρικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κυρίλλου Λουκάρεως, που τελικά δολοφονήθηκε, το 1638. Ο Κύριλλος ήταν ικανότατος και πολύ μορφωμένος και αγωνίστηκε εξίσου υπέρ της Εκκλησίας και τού Ελληνισμού, τού οποίου την τύχη την έβλεπε συνυφασμένη με την Ορθοδοξία. γι’ αυτό και αγωνίστηκε με όλες του τις δυνάμεις κατά τού Παπισμού. Το Βατικανό και οι Ιησουίτες τον διέβαλαν με κάθε μέσο στον κλήρο και στο λαό, αλλά και τον δυσφήμησαν στην Υψηλή Πύλη, χρησιμοποίησαν ψέματα, κατασκεύασαν μυθεύματα, συνεργάστηκαν με κυβερνήσεις, κυρίως της Γαλλίας, χρημάτισαν ανθρώπους και διέφθειραν συνειδήσεις και όλα αυτά για να εξοντώσουν τον «επικίνδυνο» γι’ αυτούς Πατριάρχη. Συζητάμε να αναγνωρίσουν οι Τούρκοι τη γενοκτονία των Αρμενίων ή των Ποντίων. Οι καθολικοί, και ειδικότερα οι Ιησουίτες, δεν πρέπει να αναγνωρίσουν τα εγκλήματα τους έναντι των Ελλήνων ορθοδόξων, όπως αυτό εναντίον τού Λουκάρεως;

Οι Ιησουίτες χρησιμοποίησαν ακόμη, όπου μπορούσαν, την κρατική εξουσία για να προωθήσουν την Ουνία. Παράδειγμα η Πολωνία, η Ουκρανία, η Μέση Ανατολή. Παντού ωμή βία για την υποταγή των ορθοδόξων. Όπως γράφει ο Κοραής, οι Ιησουίτες ηδονίζονταν όταν με κάθε τρόπο πετύχαιναν να προσηλυτίσουν έναν ορθόδοξο: «Οι εχθροί τού Ιησού Ιησουίται ενόμιζαν και νομίζουν την επιστροφήν ενός Γραικού εις την εκκλησίαν των πολύ πλέον αξιόμισθον έργον παρά να κατηχήσωσι δέκα Τούρκους ή δέκα ειδωλολάτρες». Οι Ιησουίτες στην Ελλάδα βρίσκονται σήμερα σε παρακμή. Είναι χαρακτηριστικό ότι επί χρόνια ουδείς Έλληνας έχει προσχωρήσει στο τάγμα τους. Ο νεότερός τους στην Ελλάδα πλησιάζει τα σαράντα και οι υπόλοιποι είναι πολύ μεγαλύτεροι. Και έπειτα από τα τόσα που έκαναν και 450 χρόνια προσπαθειών υπό την καθοδήγηση τού Βατικανού και τη συνεργασία των άλλων ταγμάτων – κυρίως των καπουκίνων – και των κυβερνήσεων των καθολικών κρατών, δεν πέτυχαν να προσηλυτίσουν τους Έλληνες ορθοδόξους. Σήμερα αυτοί ξεπερνούν τα 10.000.000 και οι καθολικοί είναι λιγότεροι από 50.000.

* Με τον συνήθη, αλλά ατυχή όρο “καθολικοί”, το άρθρο εννοεί τους παπικούς.

πηγή: http://www.oodegr.com/oode/papismos/moutzaxentin1.htm

Ἕνα ἐνδιαφέρον Συνέδριο τῆς Ἑνώσεως Ἑλλήνων Φυσικῶν: Ἐπιστήμη καὶ Θεός

Παναγιώτης Σημάτης,
Ἄρθρο στὴν ἐφημερίδα «Ἔρευνα»,
Αἴγιον, 27 Ἰανουαρίου 2006

Τὶς προηγούμενες δεκαετίες εὔκολα διαπίστωνε κανεὶς ὅτι μεταξὺ τῶν Φυσικῶν ἐπιστημόνων καὶ τῶν θεολόγων ὑπῆρχε μία καχυποψία ποὺ ἔφτανε ὡς τὴν ἀντιπαράθεση ἢ τὴν σύγκρουση. Γι᾿ αὐτὸ ἀποτέλεσε μία εὐχάριστη ἔκπληξη τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ «Ἕνωση Ἑλλήνων Φυσικῶν» διοργάνωσε Συνέδριο τὴν προηγούμενη Κυριακὴ στὴν Ἀθήνα (Ἐθνικὸ Κέντρο Ἐρευνῶν) μὲ τίτλο «Ἐπιστήμη καὶ Θεός».

Σ᾿ αὐτὸ ἔλαβαν μέρος ὡς εἰσηγητὲς Πρυτάνεις, Καθηγητὲς ἀπὸ τὸ χῶρο τῆς Ἀστροφυσικῆς, τῶν Μαθηματικῶν, καὶ τῆς Θεολογίας. Τὴν ἔναρξη κήρυξε ὁ Φυσικός, Δρ. Βιοηθικῆς, πρώην ἐρευνητὴς τῆς ΝΑΣΑ καὶ νῦν Μητροπολίτης Μεσογαίας π. Ν. Χατζηνικολάου. Ἕνας ἀπὸ τοὺς κύριους διοργανωτὲς τοῦ Συνεδρίου ἦταν ὁ συμπολίτης μας Νεκτάριος Μαμαλοῦγκος, ὁ ὁποῖος καὶ συντόνισε τὴν ἐκδήλωση.

Κάποιοι ἀπὸ τοὺς ὁμιλητὲς παρατήρησαν, πὼς ὅ,τι στὸ παρελθὸν ὀνομάστηκε σύγκρουση χριστιανισμοῦ καὶ ἐπιστήμης, δὲν εἶναι δυνατὸν καὶ σήμερα νὰ ἐκλαμβάνεται ὡς σύγκρουση, γιατί σήμερα ἔχει γίνει ἀρκούντως κατανοητὸ πὼς δὲν μποροῦν νὰ συγκρούονται δυὸ ἐπιστημονικοὶ χῶροι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν διαφορετικὸ γνωστικὸ ἀντικείμενο νὰ ἐρευνήσουν. Οἱ Φυσικὲς ἐπιστῆμες ἐρευνοῦν μὲ τὶς κατάλληλες μεθόδους τὸ φυσικὸ ἢ κτιστὸ κόσμο, ἐνῶ ἡ θεολογία ἐρευνᾶ ὅ,τι ἔχει σχέση μὲ τὸν ἄϋλο κόσμο, τὴν πνευματικὴ ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴ σχέση του μὲ τὸ Θεό. Ἔτσι ὅποια σύγκρουση παρατηρήθηκε στὸ παρελθὸν -καὶ θὰ παρατηρεῖται καὶ στὸ μέλλον-, δὲν εἶναι σύγκρουση τῶν δυὸ αὐτῶν ἐπιστημονικῶν περιοχῶν, ἀλλὰ σύγκρουση τῶν ἐπιστημόνων ἐκείνων ποὺ ἐκφράζουν τὶς φυσικὲς ἐπιστῆμες καὶ ἐκείνων ποὺ ἐκφράζουν τὴ θεολογία καὶ οἱ ὁποῖοι εἶχαν λανθασμένες θεολογικὲς ἢ κοσμολογικὲς ἀφετηρίες ἢ φανατισμὸ ἢ ὑπηρετοῦσαν ποικίλες ἄλλες σκοπιμότητες.

Ὁ Κοσμήτωρ τῆς Θεολογικῆς π. Γ. Μεταλληνός, βοήθησε τοὺς συνέδρους νὰ κατανοήσουν την ἀφετηρία τῶν σφοδρῶν συγκρούσεων πίστεως–ἐπιστήμης ἐπισημαίνοντας τὸ γεγονὸς πὼς τὸ πρόβλημα δημιουργήθηκε στὴν Δύση, ὅπου ὁ Παπισμὸς καὶ τὰ παρακλάδια τοῦ διέστρεψαν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, εἰσήγαγαν τὸν Σχολαστικισμὸ καὶ ἐπεχείρησαν μὲ ὄργανο τὴν διάνοια νὰ κατανοήσουν ὄχι μόνο τὸν ὑλικὸ κόσμο, ἀλλὰ καὶ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, ἡ φύση καὶ ἡ οὐσία τοῦ ὁποίου εἶναι ἄλλης τάξεως. Ἀντίθετα «ἡ γνωσιολογία στὴν Ἀνατολὴ (τόνισε) προσδιορίζεται ἀπὸ τὸ (γνωριζόμενο) «ἀντικείμενο», τὸ ὁποῖο εἶναι διπλό: Ἄκτιστο καὶ κτιστό. Ἄκτιστο εἶναι ὁ Τριαδικὸς Θεός, ὁ ὁποῖος δὲν ὁρίζεται φυσικά, ἀλλὰ γνωρίζεται ἐμπειρικά, διὰ τῶν αἰσθήσεων. Κτιστὸ εἶναι τὸ σύμπαν, στὸ ὁποῖο πραγματώνεται ἡ ὕπαρξή μας. Πίστη εἶναι ἡ γνώση τοῦ Ἀκτίστου καὶ Ἐπιστήμη εἶναι ἡ γνώση τοῦ κτιστοῦ. Πρόκειται, συνεπῶς, γιὰ δυὸ διαφορετικὲς γνώσεις, κάθε μία ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἔχει τὴ μέθοδο καὶ τὸ ὄργανό της».

Ἔτσι, ὅταν κάποιοι χρησιμοποιοῦν διάφορες ἐπιστημονικὲς ἀπόψεις ποὺ ὡς ἐκ τῆς φύσεώς τους εἶναι ἀποσπασματικὲς καὶ προσωρινὲς (ἀφοῦ κάποια νέα ἐπιστημονικὴ θεωρία θὰ τὶς παραμερίσει) καὶ αὐτὲς τὶς ἀπόψεις τὶς χρησιμοποιοῦν γιὰ νὰ ὑποστηρίξουν ἢ γιὰ νὰ καταρρίψουν θεολογικὲς θέσεις, οὐσιαστικὰ οἱ ἴδιοι ὑπονομεύουν τὶς θέσεις τους, ἀφοῦ κάθε ἐπιστημονικὴ ἄποψη καὶ θέση εἶναι πρόσκαιρη καὶ φθαρτὴ (κατὰ τὸν Πόππερ διαψεύσιμη). Καὶ «ὅταν αὐτὲς οἱ ἀπόψεις ποὺ τώρα χρησιμοποιοῦν ὡς ἐπιχειρήματα ἀνατραποῦν ἀπὸ καινούργιες ἐπιστημονικὲς θεωρίες, τότε μαζί τους θὰ ἀνατραποῦν καὶ οἱ θεολογικὲς ἀπόψεις» στὶς ὁποῖες αὐτάρεσκα στηρίζονται (ὅπως τόνισε ὁ καθηγητὴς Ἀστροφυσικῆς κ. Εὐστράτιος Θεοδοσίου).

Καὶ συνέχισε: «Μέχρι σήμερα ἡ ἔννοια τῆς ἀνθρώπινης κοινῆς λογικῆς, ποὺ ἀνέπτυξε ὁ ἄνθρωπος μέσῳ τῶν αἰσθήσεών του, ταυτιζόταν μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ λογική. Τώρα πλέον, ἡ σύγχρονη ἐπιστημονικὴ σκέψη διαφοροποιεῖται ὅλο καὶ περισσότερο ἀπὸ τὴν “κοινὴ ἀνθρώπινη Λογική”. Παράδειγμα ἡ ἔννοια τῆς ὕλης, ἡ ὁποία γιὰ τὴ θεωρία τῆς σχετικότητας δὲν εἶναι πλέον τὸ ἀναλλοίωτο σύμπλεγμα μορίων τοῦ Νεύτωνα, ἀλλὰ τὸ πύκνωμα ἑνὸς ἐνεργειακοῦ ρεύματος…Ὅ,τι δηλ. μέχρι σήμερα ἀντιλαμβανόμαστε σὰν ἁπτὴ καὶ ἐξατομικευμένη ὕλη, γιὰ τὴ σύγχρονη φυσικὴ δὲν εἶναι παρὰ ἕνα ψευδὲς κατασκεύασμα τῶν αἰσθήσεών μας. “Βλέπουμε” δηλ. τὸ περιβάλλον μας ὄχι ὅπως στὴν πραγματικότητα εἶναι, ἀλλὰ ὅπως οἱ αἰσθήσεις μας, μᾶς ἐπιτρέπουν νὰ τὸ ἀντιληφθοῦμε».

Παράδειγμα: Οἱ ἀνθρώπινες αἰσθήσεις, ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, εἶναι ἀτελεῖς. «Ὁ ὀφθαλμὸς ἀποτελεῖ ἕνα ἀτελέστατο συλλέκτη ἀκτινοβολιῶν…καὶ γι᾿ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἀντιληφθεῖ ἀντικείμενα μικρῆς ἔκτασης ἢ ἀκτινοβολίες ἐκτὸς τοῦ ἐλαχιστότατου εὔρους τῶν ὁρατῶν μηκῶν κύματος» καὶ ἔτσι μιὰ «σειρὰ ἀντικειμένων ἢ γεγονότων παραμένουν ἀόρατα γιὰ τὸν ἄνθρωπο…Ἂν τὸ αἰσθητήριό της ὅρασής μας εἶχε ἄπειρες δυνατότητες», ἡ εἰκόνα ποὺ θὰ εἴχαμε γιὰ τὸν κόσμο ποὺ μᾶς περιβάλλει θὰ ἦταν διαφορετική. Ἔτσι ὅμως, ὅπως εἶναι δομημένες οἱ αἰσθήσεις μας δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ «ἀποτελοῦν τὸ ἀδιάψευστο κριτήριο τῆς ἀλήθειας τῶν συμπαντικῶν μορφῶν καὶ φαινομένων. Δὲν ἀντιλαμβανόμαστε δηλ. τὸ Σύμπαν ὅπως αὐτὸ εἶναι στὴν πραγματικότητα, ἀλλὰ ὅπως ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ τὸ ἀντιληφθεῖ ὁ ἐγκέφαλός μας μέσῳ τῶν ἀτελέστατων ἀνθρωπίνων αἰσθήσεων».

Ἡ τελικὴ ἐντύπωση ἦταν πὼς ἡ σύγχρονη φυσικὴ ἀποδέχεται θεωρητικὰ τὴν ὕπαρξη ἑνὸς ὑπεραισθητοῦ συμπαντικοῦ χώρου, τὸν ὁποῖο (μὲ ἄλλες προϋποθέσεις) ἀποδέχεται καὶ ἡ θεολογικὴ σκέψη. Καὶ δὲν εἶναι περισσότερο κατανοητὴ ἡ Συμπαντικὴ πραγματικότητα ἀπὸ τοὺς Ἐπιστήμονες ἀπὸ ὅσο τὸ πνευματικὸ Σύμπαν ἀπὸ τοὺς θεοφόρους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, τῶν ὁποίων τὴν ἐμπειρικὴ θεολογική-ἐπιστημονικὴ γνώση ἀκολουθοῦμε, ὡς ὀρθόδοξοι χριστιανοί, γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὰ ἀδιέξοδά της Δυτικῆς θεολογίας.

Ὅσο γιὰ τὸ πρόβλημα ἂν ὑπάρχει ἢ ὄχι ὁ Θεός: Οἱ φυσικοὶ ἐπιστήμονες δήλωσαν ἀναρμοδιότητα, ἀφοῦ ἡ ἐμβέλεια τῆς ἐπιστήμης τους φτάνει ὡς τὴ στιγμὴ ποὺ ἀνιχνεύουν τὴν ἀρχὴ τοῦ σύμπαντος, μέχρι δηλ. τὸ ὁριακὸ γεγονός τῆς «Μεγάλης Ἐκρήξεως», ἢ ὅπως ἀλλιῶς ὀνομασθεῖ στὸ μέλλον. Πρὶν ἀπὸ αὐτὴ τὴ στιγμὴ ὅ,τι γνωρίζουμε, ἐμπίπτει στὶς ἁρμοδιότητες τῆς θεολογίας, ὄχι ὡς ἀνθρώπινης μόνο δραστηριότητας, ἀλλὰ κυρίως ὡς ἀποκάλυψης τοῦ πιστευομένου καὶ ὄχι μὲ ἐπιστημονικὰ ἐπιχειρήματα ἀποδεικνυομένου Θεοῦ.

Σε κάθε δεσποτική και θεομητορική εορτή έχουμε μεγάλη χαρά οπουδήποτε κι αν γιορτάζουμε.Αλλά στους Άγιους Τόπους πολλαπλασιάζονται.Εκεί αισθάνεσαι σαν να πετάς στα σύννεφα.Μερικές φορές δε ξέρεις τι σου συμβαίνει,εάν βρίσκεσαι στη γη ή στον ουρανό.Κι αυτό δε συμβαίνει μόνο σε μένα αλλά σε όλους όσους συμμετέχουν σ¨αυτές τις γιορτές. Μαζί με την αφή του Αγίου Φωτός μια από τις μεγαλύτερες γιορτές είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος.

Εκεί στο Όρος Θαβώρ στις 6/19 Αυγούστου,εμφανίζεται μια αόρατη θαυμαστή πλευρά αυτής της γιορτής όπου σε μια οποιαδήποτε εκκλησία του κόσμου δε μπορείς να δεις εκτός αν στο αποκαλύψει ο Θεός σε προσωπικό επίπεδο.Εκεί τη νύχτα τις 5/18 προς 6/19 Αυγούστου κατά τη Θ.Λειτουργία μπροστά σε χιλιάδες πιστούς και άπιστους κατεβαίνει πάνω από το ιερό βουνό ένα σύννεφο.Οι άπιστοι-όπως πολλούς από αυτούς έχω ακούσει- λένε ότι δεν είναι παρά ένα μετεωρολογικό φαινόμενο.Αυτό το σύννεφο όμως είναι πολύ διαφορετικό από τα συνηθισμένα σύννεφα που κατεβαίνουν το πρωί πάνω από τα βουνά μας.
Αρχίζοντας η αγρυπνία βλέπεις στην κορυφή του βουνού, προς τη Ναζαρέτ,μες το σκοτάδι της νύχτας κάτι πορτοκαλί.Αυτό κινείται κάθετα προς την εκκλησία και στέκεται εκεί σαν μία πορτοκαλί γλώσσα μέχρι στις δώδεκα-μία σε μεγάλη απόσταση από το Όρος Θαβώρ.Και όταν αρχίζει η Θεία Λειτουργία, ειδικά τη στιγμή του Χερουβικού,έρχεται το σύννεφο προς το βουνό και αρχίζει να παίρνει διάφορα σχήματα και τότε αρχίζουν να κόβονται από το σύννεφο κομμάτια στρόγγυλα ή μακρόστενα και παίρνουν τη μορφή πουλιών ή αγγέλων και έρχονται πάνω από τον τρούλο της εκκλησίας.

Τα λόγια είναι φτωχά για τι αισθάνεσαι όταν αυτά τα κομματάκια, απαλά σαν βαμβάκι,έρχονται και τ’ αγγίζεις με τα χέρια σου,τα αισθάνεσαι στο πρόσωπό σου. Σου ‘ρχεται ν’  ανέβεις  σ’ αυτό το κομμάτι να φύγεις και να μη σ’ ενδιαφέρει τίποτα.

Ταυτόχρονα με αυτό το θαύμα ένα άρωμα εξαίσιο σαν λιβάνι απλώνεται στον αέρα αλλά δεν είναι λιβάνι, σαν ρητίνη αλλά δεν είναι ρητίνη. Είναι ένας συνδυασμός ανατολίτικων κωνοφόρων και λιβανιού. Φυσικά και εδώ βρίσκονται αυτοί που αμφιβάλλουν λέγοντας ότι κάποιο κόλπο έκαναν οι Έλληνες ή ότι είναι μετεωρολογικό φαινόμενο. Μα εδώ πρόκειται για μια γενική εκδήλωση χαράς. Τα πάντα σκιρτούν από χαρά, πράγμα που δε συμβαίνει σ’ άλλα βουνά υπό οποιεσδήποτε μετεωρολογικές συνθήκες.
Φυσικά κατεβαίνοντας από το Θαβώρ, μετά από την αγρυπνία, με τους Έλληνες, τους Άραβες,τους Βουλγάρους, τους Ρώσους και τους Ρουμάνους να ψάλλουν το <<Μετεμορφώθης εν τω όρει Χριστέ ο Θεός …;.>> δεν επιθυμείς τίποτα το εγκόσμιο, παρά να ζεις έτσι αιωνίως.

Σ’ αυτή την περίπτωση όπως και με το Άγιο Φως αυτά τα θαύματα, αυτήν την παρηγοριά, τα δίνει ο Θεός τελικά γι’ αυτούς που πιστεύουν, γιατί όπως λέει η Αγία Γραφή <<ήρθα να δώσω σ’ αυτους που έχουν και ήρθα να πάρω απ’ αυτούς που δεν έχουν>>. Δηλαδή ο Θεος <<παίρνει>> απ’ αυτούς που έχουν λίγη πίστη και αρχίζουν να σχολιάζουν και να αμφισβητούν το Θεό, την παρουσία Του και τις ενέργειές Του. Ενώ σ’ αυτούς που λένε: <<Πιστεύω Κύριε βοήθει μου τη απιστία>> αποκαλύπτει την πιο μεγάλη χαρά.
Πράγματι, εκεί στο Όρος Θαβώρ καταλαβαίνεις γιατί ο Απ.Πέτρος είπε στο Χριστό ότι δε θέλει να φύγει από εκεί. Πραγματικά δε σου’ ρχεται να φύγεις από το Θαβώρ.Όλες οι εγκόσμιες εκδηλώσεις ωχριούν μπροστά στο τι γίνεται στο Όρος Θαβώρ.

πηγή:

http://1myblog.pblogs.gr/2009/11/525565.html

Διαβάστε το κείμενο του π. Στέφανου Στεφόπουλου, ως μια διαφορετική άποψη στα όσα διατυπώθηκαν από την Επιτροπή Βιοηθικής της Ιεράς Συνόδου.

Εκκλησία και μεταμοσχεύσεις

Ο εβραϊκός νόμος (halakha) απαγορεύει να κάνεις οποιαδήποτε μορφή melakhah (מְלָאכָה, πληθυντικός melakhot) το Σάββατο, με ορισμένες εξαιρέσεις. Αν και melakhah συνήθως μεταφράζεται ως “εργασία”, ο καλύτερος ορισμός είναι «μετρημένη/προσεκτική δραστηριότητα» ή «ικανότητα και μαστοριά». Υπάρχουν 39 κατηγορίες από απαγορευμένες δραστηριότητες (melakhot) που αναφέρονται στη Μισνά (Πραγματεία περί Σαββάτου, κεφάλαιο 7, Mishna 2).

Διαφορετικές τάσεις στον Ιουδαϊσμό βλέπουν την απαγόρευση της εργασίας με διαφορετικούς τρόπους. Οι τηρητές των κανόνων Ορθόδοξοι και οι συντηρητικοί Εβραίοι απέχουν από τις απαγορευμένες δραστηριότητες. Αυτές οι απαγορευμένες δραστηριότητες ερμηνευτικά προέρχονται– βασισμένες στην παράθεση αντίστοιχων βιβλικών περικοπών – από το είδος των εργασιών που απαιτούντο για την κατασκευή της Σκηνής του Μαρτυρίου. Οι δραστηριότητες αυτές δεν καταγράφονται άμεσα στην Τορά∙ αλλού, η Mishnah παρατηρεί ότι «η νομοθεσία του Σαββάτου […] είναι σαν βουνά που κρέμονται από μια τρίχα, γιατί είναι λίγο Αγία Γραφή, αλλά πολλοί νόμοι». Πολλοί θρησκευτικοί μελετητές έχουν επισημάνει ότι αυτές οι εργασίες έχουν ως κάτι κοινό δραστηριότητα που είναι «δημιουργική», ή που ασκεί έλεγχο ή εξουσία πάνω στο περιβάλλον κάποιου.

Κάθε melakhah οδήγησε σε απαγορεύσεις διαφόρων ειδών. Υπάρχουν, γι’ αυτό το λόγο, πολύ περισσότερες απαγορευμένες δραστηριότητες σχετικές με το Σάββατο· όλες τους παραπέμπουν σε μια από τις 39 κύριες melakhot που είδαμε πιο πάνω.

Με βάση τα ανωτέρω, οι 39 melakhot δεν είναι τόσο δραστηριότητες, όσο «κατηγορίες δραστηριοτήτων». Για παράδειγμα, ενώ το «λίχνισμα» συνήθως αναφέρεται αποκλειστικά στο διαχωρισμό της ήρας από το σιτάρι, και η «διαλογή» αφορά αποκλειστικά στο διαχωρισμό των υπολειμμάτων (των θραυσμάτων) από το σιτάρι, κατά το Ταλμούδ αναφέρονται σε οποιονδήποτε διαχωρισμό αναμεμιγμένων υλικών που κάνει βρώσιμο εκείνο που ήταν ακατάλληλο προς βρώσιν. Έτσι, το φιλτράρισμα ακατάλληλου προς πόσιν νερού, για να καταστεί πόσιμο, εμπίπτει στην κατηγορία αυτή, όπως στην κατηγορία αυτή εμπίπτει και το καθάρισμα των ψαριών από τα ψαροκόκαλα. (Οι ψαροκροκέτες ή ψάρια γεμιστά, που τους έχουν αφαιρεθεί από πριν τα κόκαλα είναι μία λύση στο πρόβλημα αυτό (βλ. Gefilte fish).

Η χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας το Σάββατο

Οι Ορθόδοξοι και ορισμένοι Συντηρητικοί ορίζουν ότι απαγορεύεται να ενεργοποιήσεις ή να απενεργοποιήσεις ηλεκτρικές συσκευές, αφού οι πράξεις αυτές εμπίπτουν σε κάποια από τις 39 κατηγορίες εργασιών (melakhot). Ωστόσο, οι διάφορες σχολές δεν συμφωνούν σχετικά με την κατηγορία (ή κατηγορίες) στην οποία/οποίες αυτές εμπίπτουν. Μια άποψη λέει ότι σε ένα διακόπτη, όταν το κύκλωμα κλείνει, δημιουργούνται μικροσκοπικοί σπινθήρες, και αυτό θα αποτελούσε “άναμμα φωτιάς” (κατηγορία 37). Αν πρόκειται για συσκευή που σκοπό έχει την παραγωγή φωτός ή θερμότητας (όπως μια λάμπα πυρακτώσεως ή ένας ηλεκτρικός φούρνος), τότε τα φωτιστικά ή θερμαντικά στοιχεία θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως ένα είδος φωτιάς· αν είναι έτσι, τότε το να τα ανάψεις, αποτελεί συγχρόνως «άναμμα φωτιάς» (κατηγορία 37) και«μαγείρεμα» (μια μορφή του ψησίματος, κατηγορία 11), και το να τα σβήσεις θα ήταν “κατάσβεση φωτιάς» (κατηγορία 36).

Μια άλλη άποψη είναι ότι μια συσκευή που είναι συνδεδεμένη σε μια ηλεκτρική πρίζα του τοίχου γίνεται μέρος του κτιρίου, αλλά είναι μη λειτουργική όσο ο διακόπτης είναι κλειστός· το να την θέσεις σε λειτουργία θα ήταν «χτίσιμο» και να την απενεργοποιήσεις θα ήταν «κατεδάφιση» (κατηγορίες 35 και 34). Ορισμένες σχολές θεωρούν ότι η απαγόρευση χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας οφείλεται μόνο σε ραβινικές διατάξεις, παρά στο γεγονός ότι παραβιάζει μία από τις αρχικές κατηγορίες.

Μια κοινή λύση στο πρόβλημα της ηλεκτρικής ενέργειας είναι η χρήση χρονοδιακοπτών (ρολόγια του Σαββάτου) για τις ηλεκτρικές συσκευές, που τις ενεργοποιούν και τις απενεργοποιούν αυτόματα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση στο ίδιο το Σάββατο. Μερικοί Συντηρητικοί απορρίπτουν συνολικά τα επιχειρήματα για την απαγόρευση της χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας.

Η οδήγηση κατά τη διάρκεια του Σαββάτου

Οι Ορθόδοξοι και πολλοί Συντηρητικοί απαγορεύουν εντελώς τη χρήση των αυτοκινήτων το Σάββατο γιατί παραβιάζουν πολλαπλές κατηγορίες όπως: «ανάφλεξη πυρκαγιάς» (κατηγορία 37), «κατάσβεση φωτιάς» (κατηγορία 36) και «μεταφορά μεταξύ τομέων» (κατηγορία 39). Ωστόσο, η επιτροπή του Συντηρητικού κινήματος για τον Εβραϊκό Νόμο και τους Κανόνες επιτρέπει την οδήγηση σε μια συναγωγή το Σάββατο, ως επείγον μέτρο, με το σκεπτικό ότι, αν οι Εβραίοι χάσουν την επαφή με τη ζωή της συναγωγής, θα χαθούν για τον εβραϊκό λαό.

Ένα πιστοποιημένο από τους χαλακικούς (του παραδοσιακού Νόμου) «εξάρτημα Σαββάτου» που προστέθηκε σε ένα όχημα κατασκευασμένο από την Amigo μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την πιστή τήρηση του Σαββάτου από άτομα με κινητικά προβλήματα. Συχνά αναφερόμενο ως ένα «σκούτερ Σαββάτου» ή Amigo Shabbat, (http://www.shabbatscooter.com/ ) κατασκευάζεται από το Ινστιτούτο Zomet στο Ισραήλ· κάθε εφαρμογή του «εξαρτήματος Σαββάτου» επιθεωρείται προσωπικά και πιστοποιείται από έναν εκπρόσωπο του Zomet. Προορίζεται μόνο για άτομα των οποίων η περιορισμένη κινητικότητα εξαρτάται από ένα POV (3 Wheeled Power Operated Vehicle )/ σκούτερ ή αυτοκίνητο συνεχώς καθ’ όλη τη διάρκεια της εβδομάδας.

Η τεχνολογία στην υπηρεσία του Σαββάτου

Όταν υπάρχει μια επείγουσα ανθρώπινη ή ιατρική ανάγκη η οποία είναι απειλητική για τη ζωή, είναι δυνατόν να εκτελεστούν φαινομενικά «απαγορευμένες» πράξεις με την τροποποίηση της σχετικής τεχνολογίας σε τέτοιο βαθμό που κανένας νόμος στην πραγματικότητα δεν παραβιάζεται. Ένα παράδειγμα είναι το “ασανσέρ του Σαββάτου”. Σε αυτή τη λειτουργία, ένα ασανσέρ θα σταματάει αυτόματα σε κάθε όροφο, επιτρέποντας στους ανθρώπους να μπαίνουν και να βγαίνουν χωρίς να χρειάζεται να πατήσουν κάποια πλήκτρα, που κανονικά θα χρειάζονταν για να λειτουργήσει. (Η δυναμική πέδηση επίσης απενεργοποιείται, αν κανονικά χρησιμοποιείτο, μετατρέποντας την ενέργεια που συλλέγεται από την κάθοδο του ασανσέρ, και κατ’ αυτόν τον τρόπο την βαρυτική δυναμική ενέργεια των επιβατών, σε ένα δίκτυο αντίστασης.) Αυτό αποτρέπει την «παραβίαση» της απαγορεύσεως να παράξεις «χρήσιμο έργο» την ημέρα του Σαββάτου. Πολλές ραβινικές σχολές εξετάζουν με προσοχή τη χρήση αυτών των ανελκυστήρων από εκείνους που κατά τα άλλα είναι ικανοί να παραβιάσουν το Σάββατο, με τέτοια μηχανήματα να είναι προς όφελος των ευπαθών και των αναπήρων και να μην είναι σύμφωνα με το πνεύμα της ημέρας.

Πολλοί τηρητές των νόμων Εβραίοι αποφεύγουν την απαγόρευση της “μεταφοράς” με το να μην έχουν τα κλειδιά τους σε ένα μπρελόκ, αλλά φορώντας τα σαν γραβάτα, ή κάνοντάς τα τμήμα της πόρπης της ζώνης τους ή καρφίτσα. Το κλειδί έτσι, γίνεται νόμιμο κομμάτι του ρουχισμού ή των κοσμημάτων, τα οποία μάλλον φοριούνται, παρά μεταφέρονται. Ορισμένοι επίσης χρησιμοποιούν έναν ελαστικό ιμάντα που έχει κλιπ και στα δύο άκρα, και τα κλειδιά τοποθετούνται μεταξύ τους ως αναπόσπαστος κρίκος στον ιμάντα, ο οποίος έτσι μπορεί να θεωρηθεί ως μια ζώνη.

Τα τελευταία χρόνια, η «λάμπα του Σαββάτου» έχει αναπτυχθεί για να επιτρέψει στο φως ενός δωματίου να ανάψει ή να σβήσει κατά βούληση, ενώ το ηλεκτρικό φορτίο παραμένει. Ένας ειδικός μηχανισμός σβήνει το φως όταν ο άνθρωπος το επιθυμεί, χωρίς να παραβιάζει την απαγόρευση του Σαββάτου.

Επιτρεπτή βεβήλωση

Σε περίπτωση που μια ανθρώπινη ζωή βρίσκεται σε κίνδυνο (nefesh pikuach), σε έναν Εβραίο όχι μόνο επιτρέπεται, αλλά επιβάλλεται να παραβιάζει κάθε νόμο του Σαββάτου, που στέκεται εμπόδιο στη σωτηρία του εν λόγω προσώπου, εκτός από φόνο, ειδωλολατρία και απαγορευμένες σεξουαλικές πράξεις. Η έννοια της ζωής, που βρίσκεται σε κίνδυνο, ερμηνεύεται ευρέως: για παράδειγμα, θεωρείται ότι κάποιος παραβιάζει το Σάββατο αν φέρει μια γυναίκα με ωδίνες τοκετού στο νοσοκομείο. Αντίθετα, πολλοί ραβινικοί περιορισμοί συχνά παραβιάζονται σε πολύ λιγότερο επείγουσες περιστάσεις (ένας ασθενής που είναι άρρωστος, αλλά όχι σε κρίσιμο βαθμό).

“Κάναμε τα πάντα για να σωθούν ζωές, παρόλο που ήταν Σάββατο. Οι άνθρωποι ρώτησαν,« Γιατί είσαι εδώ; Δεν υπάρχουν Εβραίοι εδώ », αλλά είμαστε εδώ γιατί η Τορά (ο Νόμος) μας διατάσσει να σώζουμε ζωές … Βεβηλώνουμε το Σάββατο με αξιοπρέπεια …”

Mati Goldstein, διοικητής της εβραϊκής αποστολής διάσωσης ZAKA στο σεισμό της Αϊτής το 2010

Διάφορες άλλες νομικές αρχές σκιαγραφούν τις δραστηριότητες οι οποίες αποτελούν βεβήλωση του Σαββάτου. Στα παραδείγματα αυτών περιλαμβάνεται η αρχή της Shinui («αλλαγή» ή «απόκλιση»): Μια σοβαρή παραβίαση μετατρέπεται σε μη-σοβαρή, εφόσον η απαγορευμένη πράξη έγινε κατά τρόπο που θα μπορούσε να θεωρηθεί αφύσικη σε μια άλλη μέρα της εβδομάδος. Τα παραδείγματα περιλαμβάνουν το γράψιμο με το χέρι που δεν θεωρείται το «καλό» (σύμφωνα με πολλές ραβινικές σχολές).

Πηγή:

http://en.wikipedia.org/wiki/Shabbat#Prohibited_activities

Περισσότερα για το Σάββατο:

http://www.jewfaq.org/shabbat.htm

http://www.everlastingcovenant.com/article.php?id=221

13 Δεκεμβρίου, 2010 — VatopaidiFriend

Με την πρώτη ματιά έβλεπε κανείς απλώς μια γριούλα. Έσερνε τα βήματά της στο χιόνι, μόνη, παρατημένη, με σκυμμένο κεφάλι. Όσοι περνούσαν από το πεζοδρόμιο της πόλης αποτραβούσαν το βλέμμα τους, για να μη θυμηθούν ότι τα βάσανα και οι πόνοι δεν σταματούν όταν γιορτάζουμε Χριστούγεννα.

Ένα νέο ζευγάρι μιλούσε και γελούσε με τα χέρια γεμάτα από ψώνια και δώρα και δεν πρόσεξαν τη γριούλα. Μια μητέρα με δυο παιδιά βιάζονταν να πάνε στο σπίτι της γιαγιάς. Δεν έδωσαν προσοχή.

Ένας παπάς είχε το νου του σε ουράνια θέματα και δεν την πρόσεξε.

Αν πρόσεχαν όλοι αυτοί, θα έβλεπαν ότι η γριά δεν φορούσε παπούτσια. Περπατούσε ξυπόλητη στον πάγο και το χιόνι. Με τα δυο της χέρια η γριούλα μάζεψε το χωρίς κουμπιά παλτό της στο λαιμό. Φορούσε ένα χρωματιστό φουλάρι στο κεφάλι· σταμάτησε στη στάση σκυφτή και περίμενε το λεωφορείο.

Ένας κύριος που κρατούσε μια σοβαρή τσάντα περίμενε κι αυτός στη στάση, αλλά κρατούσε μια απόσταση.

Μια κοπέλα περίμενε κι αυτή, κοίταξε πολλές φορές τα πόδια τής γριούλας, δεν μίλησε.

Ήρθε το λεωφορείο και η γριούλα ανέβηκε αργά και με δυσκολία. Κάθησε στο πλαϊνό κάθισμα, αμέσως πίσω από τον οδηγό. Ο κύριος και η κοπέλα πήγαν βιαστικά προς τα πίσω καθίσματα. Ο άντρας που καθόταν δίπλα στη γριούλα στριφογύριζε στο κάθισμα κι έπαιζε με τα δάχτυλά του. «Γεροντική άνοια», σκέφτηκε. Ο οδηγός είδε τα γυμνά πόδια και σκέφτηκε: «Αυτή η γειτονιά βυθίζεται όλο και πιο πολύ στη φτώχεια. Καλύτερα να με βάλουν στην άλλη γραμμή, της λεωφόρου».

Ένα αγοράκι έδειξε τη γριά. «Κοίταξε, μαμά, αυτή η γριούλα είναι ξυπόλυτη». Η μαμά ταράχτηκε και του χτύπησε το χέρι. «Μη δείχνεις τους ανθρώπους, Αντρέα! Δεν είναι ευγενικό να δείχνεις». «Αυτή θα έχει μεγάλα παιδιά», είπε μια κυρία που φορούσε γούνα. «Τα παιδιά της πρέπει να ντρέπονται». Αισθάνθηκε ανώτερη, αφού αυτή φρόντισε τη μητέρα της.

Μια δασκάλα στη μέση του λεωφορείου στερέωσε τα δώρα που είχε στα πόδια της. «Δεν πληρώνουμε αρκετούς φόρους, για να αντιμετωπίζονται καταστάσεις σαν αυτές;» είπε σε μια φίλη της που ήταν δίπλα της. «Φταίνε οι δεξιοί», απάντησε η φίλη της. «Παίρνουν από τους φτωχούς και δίνουν στους πλούσιους». «Όχι, φταίνε οι άλλοι», μπήκε στη συζήτηση ένας ασπρομάλλης. Με τα προγράμματα πρόνοιας κάνουν τους πολίτες τεμπέληδες και φτωχούς». «Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν ν’ αποταμιεύουν», είπε ένας άλλος που έμοιαζε μορφωμένος. «Αν αυτή η γριά αποταμίευε όταν ήταν νέα, δεν θα υπέφερε σήμερα». Και όλοι αυτοί ήταν ικανοποιημένοι για την οξύνοιά τους που έβγαλε τέτοια βαθιά ανάλυση.

Αλλ’ ένας έμπορος αισθάνθηκε προσβολή από τις εξ αποστάσεως μουρμούρες των συμπολιτών του. Έβγαλε το πορτοφόλι του και τράβηξε ένα εικοσάρι. Περπάτησε στο διάδρομο και το έβαλε στο τρεμάμενο χέρι της γριούλας. «Πάρε, κυρία, ν’ αγοράσεις παπούτσια». Η γριούλα τον ευχαρίστησε κι εκείνος γύρισε στη θέση του ευχαριστημένος, που ήταν άνθρωπος της δράσης.

Μια καλοντυμένη κυρία τα πρόσεξε όλα αυτά και άρχισε να προσεύχεται από μέσα της. «Κύριε, δεν έχω χρήματα. Αλλά μπορώ ν’ απευθυνθώ σε σένα. Εσύ έχεις μια λύση για όλα. Όπως κάποτε έριξες το μάννα εξ ουρανού, και τώρα μπορείς να δώσεις ό,τι χρειάζεται η κυρούλα αυτή για τα Χριστούγεννα».

Στην επόμενη στάση ένα παληκάρι μπήκε στο λεωφορείο. Φορούσε ένα χοντρό μπουφάν, είχε ένα καφέ φουλάρι και ένα μάλλινο καπέλο που κάλυπτε και τα αυτιά του. Ένα καλώδιο συνέδεε το αυτί του με μια συσκευή μουσική. Ο νέος κουνούσε το σώμα του με τη μουσική που άκουε. Πήγε και κάθισε απέναντι στη γριούλα. Όταν είδε τα ξυπόλυτα πόδια της, το κούνημα σταμάτησε. Πάγωσε. Τα μάτια του πήγαν από τα πόδια της γιαγιάς στα δικά του. Φορούσε ακριβά ολοκαίνουργια παπούτσια. Μάζευε λεφτά αρκετό καιρό για να τα αγοράσει και να κάνει εντύπωση στην παρέα. Το παληκάρι έσκυψε και άρχισε να λύνει τα παπούτσια του. Έβγαλε τα εντυπωσιακά παπούτσια και τις κάλτσες. Γονάτισε μπροστά στη γριούλα. «Γιαγιά, είπε, βλέπω ότι δεν έχεις παπούτσια. Εγώ έχω κι άλλα». Προσεκτικά κι απαλά σήκωσε τα παγωμένα πόδια και της φόρεσε πρώτα τις κάλτσες κι ύστερα τα παπούτσια του. Η γριούλα τον ευχαρίστησε συγκινημένη.

Τότε το λεωφορείο έκανε πάλι στάση. Ο νέος κατέβηκε και προχώρησε ξυπόλυτος στο χιόνι. Οι επιβάτες μαζεύτηκαν στα παράθυρα και τον έβλεπαν καθώς βάδιζε προς το σπίτι του. «Ποιος είναι;», ρώτησε ένας. «Πρέπει να είναι άγιος», είπε κάποιος. «Πρέπει να είναι άγγελος», είπε ένας άλλος. «Κοίτα! Έχει φωτοστέφανο στο κεφάλι!» φώναξε κάποιος. «Είναι ο Χριστός!» είπε η ευσεβής κυρία. Αλλά το αγοράκι, που είχε δείξει με το δάχτυλο τη γιαγιά, είπε: Όχι, μαμά τον είδα πολύ καλά. Ήταν ΑΝΘΡΩΠΟΣ».

(Από την Ξένια Σώντερς)

Πηγή: Ηλεκτρονικό Περιοδικό “Το Γράμμα”, Τεύχος 100 (Δυστυχώς το τελευταίο), σελ. 14. (www.lettre.gr)

Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί για να δείτε πώς μπορεί να γίνει η μεταμόρφωση ενός ανθρώπου και να βρεθεί κοντά στον Θεό. Πατήστε εδώ

Lord’s Prayer

Ο καθηγητής Στυλιανός Παπαδόπουλος στο βιβλίο του “Μέγας Βασίλειος- Βίος και Θεολογία”, Αθήνα, περιγράφει με γλαφυρό και συγκινητικό τρόπο τις τελευταίες στιγμές του μεγάλου αγίου.

Επειδή ο χρόνος της διδακτικής ώρας στο αντίστοιχο μάθημα της Γ΄ Γυμνασίου δεν επαρκεί για να διαβάσουμε το κείμενο, όσοι μαθητές (και όχι μόνο) επιθυμούν να νοιώσουν την ατμόσφαιρα που υπήρχε στην Καισάρεια τις ώρες του τέλους του αγίου, ακούγοντας το κείμενο, ας πατήσουν τους δύο επόμενους συνδέσμους:

END01 END02

18 02 2008

Για σένα που πρώτη φορά αναρωτιέσαι την ύπαρξη ή όχι υποσυνείδητων μηνυμάτων στον κόσμο που μας περιβάλλει, οφείλω να σε προειδοποιήσω ότι αυτά που θα διαβάσεις σε αυτή την εργασία, όπως και σε άλλα βιβλία που έχουν κατά καιρούς γραφτεί, θα σε κάνουν να δεις την κοινωνία της διαφήμισης, της μουσικής, της πολιτικής ακόμα και της γλώσσας με διαφορετικό μάτι!

Τα υποσυνείδητα μηνύματα υπάρχουν και είναι τόσο επιμελώς κρυμμένα που πολλές φορές είναι πρακτικά αδύνατον να τα αντιληφθεί κανείς.

Κι εγώ όπως κι εσύ, ήμουν πεπεισμένη ότι όλα αυτά ήταν απλώς λόγια ανθρώπων με περιορισμένη αντίληψη, κολλημένων σε στερεότυπα και απαρχαιωμένες ιδέες. Τελικά όμως αναρωτήθηκα μήπως ήμουνα κι εγώ σε αυτή την κατηγορία χωρίς καν να το έχω καταλάβει!

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η σκέψη και η επικοινωνία μας απαρτίζονται από κανόνες και αυτοπεριορισμούς που αν μη τι άλλο μας αναγκάζουν να λειτουργούμε, τόσο ως άτομα όσο και ως σύνολο, με μία λογική που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εξερεύνηση άλλων διαστάσεων της ύπαρξής μας. Ίσως, μελλοντικά, όταν ο άνθρωπος θα εξελιχθεί ακόμα περισσότερο και θα μάθει να εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες του εγκεφάλου του που προς το παρόν βρίσκονται σε λήθαργο, να υπερβεί τα σημερινά εμπόδια και να εξελιχθεί σε ένα πραγματικά “σκεπτόμενο” όν.

Έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με τα υποσυνείδητα μηνύματα, που αν και σαν θέμα ξεφεύγει από τα όρια της γραφιστικής δημιουργίας, βρίσκεται σίγουρα μέσα στον ορισμό της οπτικής επικοινωνίας και της διαφήμισης τόσο από την δημιουργική όσο και από τη ρεαλιστική (χειραγωγική) πλευρά της.

Σε πολλές περιπτώσεις ίσως να θεωρήσεις τα παραδείγματα ακραία αλλά τελικά, ακόμα και αν όλα είναι αποκύημα της φαντασίας των ερευνητών, αυτό που θα σου μείνει θα είναι η αίσθηση της καχυποψίας και της εντονότερης κριτικής για όλα όσα, προς όφελος ορισμένων, προσπαθούν να σε πείσουν ότι είναι έτσι…

….και στις καταναλωτικές μέρες που ζούμε αυτό είναι ένα ιδιαίτερο χάρισμα…

Καλή ανάγνωση και μη μείνεις εδώ! Συνέχισε την έρευνα, ή αν αυτό σε ενδιαφέρει περισσότερο, φτιάξε τα δικά σου μηνύματα και πειραματίσου με το μαγικό κόσμο τον ανθρωπίνων δυνατοτήτων!

IntroSEduXion

Σκεφτείτε το εξής:

Είστε καθισμένοι στο μετρό και διαβάζετε την εφημερίδα σας. Τα μάτια σας ακολουθούν τις αράδες και ο εγκέφαλος σας τις αναλύει σε γράμματα, σε λέξεις, σε συμβολισμούς, σε συναισθήματα και κάνει τους απαραίτητους συσχετισμούς ώστε όλα αυτά να μορφοποιούνται σε αποδεκτές έννοιες.

Αυτά σε συνειδητό επίπεδο! Διότι σκεφτείτε πόσα άλλα πράγματα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή τα οποία καταγράφονται κατευθείαν στο υποσυνείδητο:

Κάθεστε πάνω σε μία σκληρή καρέκλα, τα πόδια σας δεν χωράνε καλά κι αυτό σας ενοχλεί, η μπλούζα που φοράτε σας στενεύει, η θερμοκρασία του χώρου σας ενοχλεί, ο φωτισμός του βαγονιού δημιουργεί σκιές στο χώρο, ο διπλανός σας που άλλαξε μόλις θέση, το φως που εναλλάσσεται στο τούνελ, ο ήχος από τους από πίσω που μιλάνε και η φασαρία από το συρμό, η πόρτα που ανοιγοκλείνει, το άρωμα της κολόνιας σας και του δίπλα, γαστρικοί ήχοι από το στομάχι σας και μία αίσθηση πείνας, η πίεση της τσίχλας που μασάτε και η αίσθηση του πόνου από τη μελανιά που έχετε στο πόδι ενώ παράλληλα σκέφτεστε τα βραδινά σας σχέδια…

Με αυτό το απλό παράδειγμα είναι φανερή η απίστευτη ικανότητα του εγκεφάλου μας αλλά και οι δυνατότητες εκμετάλλευσής του από αυτούς που έχουν τα ανάλογα συμφέροντα.

Ας επεκταθούμε όμως…

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα της στο χώρο της διαφήμισης είναι η χρήση των υποσυνείδητων μηνυμάτων και το κατά πόσο αυτή μπορεί πραγματικά να επηρεάσει το θεατή.
Τι εννοούμε όμως με τον όρο “υποσυνείδητη διαφήμιση” και “συνειδητή” αντίληψη;

Μπορεί πραγματικά το συνειδητό να διαχωριστεί από το σύνολο του αντιληπτού;

Κατά πόσο η διαφήμιση όταν χρησιμοποιεί πλάγιες -υποσυνείδητες- μεθόδους επηρεάζει περισσότερο το θεατή και σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται;

Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν σε αυτή την έρευνα.

Subliminal = υποσυνείδητο. Αυτό που βρίσκεται κάτω από τη μικρότερη αντιληπτή αίσθηση. Βέβαια, οτιδήποτε πραγματικά κάτω της χειροπιαστής αίσθησης δεν μπορεί, κατ’ ορισμό, να γίνει αντιληπτό. Έτσι, υποσυνείδητο γενικά θεωρείται οτιδήποτε βρίσκεται εκτός της συνειδητής αντίληψης.

[Διαφήμιση: Η συναισθηματική ή λογική επικοινωνία που μεθοδικά διαμορφώνει μία συγκεκριμένη θέση σ’ ένα συγκεκριμένο κοινό για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία. Τελικός σκοπός είναι να πείσει και να παρακινήσει το συγκεκριμένο κοινό στην επιθυμητή δράση, δηλαδή στην αγορά του προϊόντος ή της υπηρεσίας και στη συνέχεια στην υιοθέτηση του συγκεκριμένου brand/μάρκας προϊόντος. ] [Η Διαφήμιση Όπως Θα Θέλατε Να Την Ξέρετε, Σ. Καλαϊτζής]

What’s Up With All The Sex’s?

Πριν αναλύσουμε όμως την έννοια του υποσυνείδητου πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τον τρόπο που ο εγκέφαλος συλλαμβάνει αναλύει και ταξινομεί μια εικόνα.

Εάν παρατηρήσουμε τα μάτια ενός θεατή καθώς κοιτάζει μια εικόνα θα προσέξουμε ότι τα μάτια του αναπηδούν, ξεκουράζονται στιγμιαία και στη συνέχεια επεξεργάζονται νέους χώρους που παρουσιάζουν ενδιαφέρον., αποφεύγοντας τις περιοχές που έχουν έλλειψη σε έντονες αντιθέσεις φωτός.

[Στη συνέχεια, η εικόνα περνάει στον εγκέφαλο όπου ανάλογα με το τι βλέπει κάθε μάτι ο εγκέφαλος αναλύει το μήνυμα. Είναι γνωστό ότι το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου επεξεργάζεται εντολές που έχουν σχέση με τη γλώσσα, το λόγο, τη γραφή, τους υπολογισμούς, την αίσθηση του χρόνου και του ρυθμού και των εντολών για σύνθετες κινήσεις. Αντίθετα το αριστερό ημισφαίριο αναλύει την αίσθηση του χώρου, οπτικοποιεί τα ερεθίσματα, αναγνωρίζει σχήματα, πρόσωπα και μελωδίες, κατανοεί και εκφράζει τα συναισθήματα και έχει μικρή ικανότητα στην κατανόηση του λόγου.

Έτσι, αν θέλετε να εκτιμήσετε έναν πίνακα ζωγραφικής τοποθετήστε τον στην αριστερή πλευρά του οπτικού σας πεδίου ή για να απολαύσετε ένα τραγούδι ακούστε το με το αριστερό σας αυτί.

Μία από τις χρήσιμες διαφορές ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια έχει σχέση με τη λήψη των αποφάσεων. Ψυχολόγοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι παίρνουν πιο εύκολα ριψοκίνδυνες αποφάσεις όταν το αριστερό τους ημισφαίριο είναι πιο ενεργό από το δεξί, ενώ αυτοί οι οποίοι χρησιμοποιούν περισσότερο το δεξί τείνουν να είναι πιο προσεκτικοί και συγκαταβατικοί.] [Introduction To Psychology. Exploration &Application]

Τα πράγματα όμως περιπλέκονται από τη στιγμή που ο εγκέφαλος πρέπει να καταγράψει και να ταξινομήσει το ερέθισμα που έχει λάβει. Και αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο διότι ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται τα μηνύματα είναι πολύπλοκος. Η αντίληψη επηρεάζει ολοκληρωτικά το μυαλό και το σώμα και εξαρτάται τόσο από τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα της εκάστοτε εποχής όσο και από τον ίδιο τον άνθρωπο, δηλαδή τα συναισθήματα και τις γενετικές προδιαθέσεις του. Έτσι για να αναλύσουμε τον άνθρωπο και να μπορέσουμε να εκμεταλλευθούμε τις “αδυναμίες” του πρέπει να τον βλέπουμε πάντα μέσα στο ευρύτερο χώρο που ζει.

Υπάρχουν δύο ειδών μνήμες οι οποίες ακολουθούν την αρχική εισαγωγή των δεδομένων που αναλύουμε συναισθητικά. Η μικρής διάρκειας και η μεγάλης διάρκειας μνήμη. Στην πρώτη χρησιμοποιούμε την ικανότητα της επιλεκτικής παρακολούθησης των γεγονότων που μας ενδιαφέρουν άμεσα και αποφασίζουμε αν και πόση πληροφορία θα αποθηκευτεί στη βραχέα μνήμη ενώ σημαντικά γεγονότα στα οποία δώσαμε βάρος παραμένουν για μεγάλες χρονικές περιόδους ή και για πάντα στη μνήμη μας.

Η αντίληψη του ανθρώπου έχει άμεση σχέση με το αναμενόμενο. Πολλές φορές για παράδειγμα σε μια ταμπέλα βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε και όχι αυτό που γράφει. Ιδιαίτερα όταν καλούμαστε να “ψυχολογήσουμε” κάποιον άλλο άνθρωπο, τότε τείνουμε στο να τον χαρακτηρίσουμε ανάλογα με την περιγραφή που μας εξυπηρετεί είτε λόγω του “εγώ” μας είτε επειδή ο φίλος μας, μας είπε ότι το άτομο αυτό είναι για παράδειγμα “ψυχρό, ανειλικρινές και κακόβουλο”.

Το ενδιαφέρον στοιχείο όμως είναι ότι τα απόλυτα αισθητικά όρια διαφέροου τόσο από άτομα σε άτομο όσο και από στιγμή σε στιγμή. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι τα δυσάρεστα ή ανησυχητικά ερεθίσματα αργούν να καταγραφούν, ως μια αντιληπτική άμυνα. Η έννοια της αντιληπτικής άμυνας είχε απορριφθεί από πολλούς ψυχολόγους μέχρι που επικυρώθηκε από την ανακάλυψη της εμπεδωμένης τέχνης.

Σε πείραμα που διεξήχθη το 1949 παρατηρήθηκε ότι λέξεις όπως: “whore, rape, bitch, penis” οι οποίες προβλήθηκαν υπό μορφή flash αργούσαν να αναγνωριστούν σε σχέση με παρόμοιες αλλά πιο “καθαρές” λέξεις όπως: “wharf, rope, batch, pencil”.

Σε πείραμα του 1992 ανατέθηκε σε φοιτητές να δουν φωτογραφίες ενός ατόμου που περνούσαν πολύ γρήγορα από την οθόνη. Πριν από κάθε φωτογραφία προβαλλόταν μία υποσυνείδητη εικόνα. Κάποιες εικόνες (όπως γλυκά γατάκια) χρησιμοποιήθηκαν για να κάνουν τους θεατές να αισθανθούν όμορφα ενώ κάποιες άλλες (όπως φωτιά) για το αντίθετο. Το αποτέλεσμα ήταν να αλλάξουν την εντύπωση για το άτομο της φωτογραφίας.

Τι είναι όμως αυτό που κινεί τον άνθρωπο; Και πως μπορούμε να υποκινήσουμε κάποιον να αναλάβει δράση, δηλαδή να αγοράσει για παράδειγμα το προϊόν μας; Τα κίνητρα ενεργοποιούν, διατηρούν και κατευθύνουν τη δραστηριότητα μας. Και τα κίνητρα προέρχονται από τη αλληλουχία της ανάγκης, της ορμής, του στόχου και της επίτευξης αυτού. Οι τρεις κυριότεροι τύποι κινήτρων είναι τα πρωταρχικά, τα διεγερτικά και τα δευτερεύοντα κίνητρα τα οποία έχουν εξελιχθεί στο να περιλαμβάνουν και κοινωνικά συστήματα όπως ασφάλεια, κοινωνική αποδοχή, απληστία, και επιθετικότητα. Από τη στιγμή που κάποιος έχει κατανοήσει αυτή την απλή λειτουργία της ανθρώπινης υπόστασης είναι σε θέση να χειραγωγήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τόσο το άτομο όσο και τη μάζα.

Οι Επικεφαλίνες και οι Βήτα-Ενδορφίνες είναι δυο από τα ναρκωτικά που παράγει και χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας και χημικά είναι σχεδόν όμοια με το όπιο. Όταν ο εγκέφαλος μπαίνει σε καταληψία (trance) αυτές οι ουσίες εκκρίνονται και δημιουργούν μια αίσθηση ευφορίας στο άτομο. Σε πειράματα υπό τον ερευνητή Herbert Krugman παρατηρήθηκε ότι καθώς οι θεατές έβλεπαν τηλεόραση, το δεξί ημισφαίριο δούλευε με τη διπλάσια ταχύτητα από το αριστερό, δηλαδή οι θεατές βρισκόντουσαν σε καταληψία και συνεπώς έπαιρναν τη “δόση” τους!

Σε σχετικό πείραμα παρατηρήθηκε ότι με την τοποθέτηση σε φιλμ ενός λευκού καρέ κάθε 32 δημιουργούνται 45 παλμοί/ sec. οι οποίοι συλλαμβάνονται μόνο από το υποσυνείδητο και οι οποίοι είναι οι ιδανικοί για βαθιά ύπνωση!

[ Είναι aξιοσημείωτο ότι αν αυξήσουμε τα στάνταρ 24 fps (καρέ ανά δευτερόλεπτο) σε 60 fps τότε έχουμε και φυσιολογικό ερεθισμό]. [Eldon Taylor, Subliminal Communication].

Αναλογιστείτε τώρα ότι μέχρι την ηλικία των 16 το παιδί έχει περάσει γύρω στις 10.000 – 15.000 ώρες μπροστά στην τηλεόραση. (περισσότερες ώρες απ’ ότι στο σχολείο)!

Now U Hear Me – Now U Don’t!

Ας περάσουμε όμως στον ήχο, ένα ακόμα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μετάδοση υποσυνείδητων -και σ’ αυτή την περίπτωση υπό-ακουστικών- μηνυμάτων…

Η ένταση του ήχου μετριέται σε Ντεσιμπέλ. Η ακοή μας ξεκινάει από το μηδέν και όταν φτάσει τα 180 προκαλεί άμεση κώφωση. Η καταλληλότερη ένταση κυμαίνεται στα 60-80 ντεσιμπέλ.

Τι γίνεται όμως όταν ηχογραφήσουμε ένα μήνυμα σε πιο χαμηλή ένταση; Το “ακούμε” ή όχι;

Ο ήχος μετριέται σε κύκλους ανά δευτερόλεπτο (Hz). Κάθε κύκλος ενός κύματος είναι στην πραγματικότητα ένας παλμός ήχου. Ο άνθρωπος ακούει από τα 16Hz έως τα 20.000Hz. Δεν μπορούμε να ακούσουμε εξαιρετικά χαμηλές συχνότητες αλλά τις αντιλαμβανόμαστε ως ρυθμό. Έχει παρατηρηθεί ότι τέμπο από 48-70 bpms μειώνει τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό, αλλάζοντας έτσι τις κυρίαρχες εγκεφαλικές λειτουργίες.

Σε πειράματα έχει αποδειχθεί η ικανότητα του εγκεφάλου να διακρίνει ήχους και λέξεις υποσυνείδητα ακόμα και όταν αυτές λέγονται ανάποδα ή είναι ηχογραφημένες σε υπό-ακουστικά επίπεδα.

Η παλαιότερη τεχνική ηχογράφησης χρησιμοποιεί ένα κανάλι που ακολουθεί την ένταση του ήχου (του τραγουδιού), είναι αδύνατον να ανιχνευθεί χωρίς τη χρήση παραμετρικού ισοσταθμητή (equalizer) και είναι πατενταρισμένη.

Στην ουσία υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις τρόποι για υπό-ακουστική προβολή:

Το λεγόμενο «μαύρο κουτί» το οποίο αναφέραμε, η ψυχοακουστική απόκρυψη, το μασκάρισμα λευκού ήχου και το ανάποδο μασκάρισμα. Η πιο συνηθισμένη μορφή τέτοιων μηνυμάτων είναι η τελευταία λόγω της ευκολίας της παραγωγής και “κατανάλωσής” της.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι αντίθετα με την κοινή γνώμη, η ύπαρξη οποιασδήποτε μορφής υποαακουστικού μηνύματος προϋποθέτει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ανάλυσής του. Εάν μετά από ανάλυση δεν βρεθεί κάποιο μήνυμα, τότε πολύ απλά το μήνυμα δεν υπάρχει. Παράλληλα, για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα θα πρέπει το άτομα να βρίσκεται σε αρκετά κοντινή απόσταση από το αναπαραγωγικό μέσο.

{[…]Ο Philip Merikle, ψυχολόγος στο University of Waterloo του Ontario, ανέλυσε ακουστικά κασέτες από τρεις εταιρίες που πουλούν “self-help tapes” και δεν βρήκε κανένα ίχνος από υπό-ακουστικές φωνές στις εγγραφές. Ανέφερε ότι η έλλειψη ομιλίας σημαίνει έλλειψη ερεθίσματος και συνεπώς κανένα υποσυνείδητο αποτέλεσμα.} [Article by Doug Stewart in the New Scientist, June 15, 1991]

Man Is The Measure Of All Things…or Is It Backwards?

Ο Πρωταγόρας (485-410π.Χ.), ένας από τους πιο γνωστούς Σοφιστές είπε ότι “Εν αρχή ην ο άνθρωπος” “Man Is The Measure Of All Things”

Οι Σοφιστές δέχτηκαν επίθεση από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη επειδή δεν αναζητούσαν την “αντικειμενική αλήθεια” αλλά “χρησιμοποιούσαν οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο πειθούς” για να πετύχουν το σκοπό στους.

Ο Πλάτωνας, αν και αντίθετος με τους σοφιστές, δέχτηκε την άποψη ότι όλη η αντίληψη του ανθρώπου είναι σχετική του χρόνου, του τόπου και της κατάστασης του ατόμου. Αντίθετα ο Αριστοτέλης αναζητούσε να εξακριβώσει την αντικειμενική αλήθεια.

Με το πέρασμα του χρόνου η Αριστοτέλεια λογική έγινε η βάση του Δυτικού τρόπου σκέψης, της θρησκείας, της πολιτικής, της οικονομίας και γενικότερα της ζωής των ανθρώπων.

Οι Σοφιστές ξεχάστηκαν και μαζί με αυτούς ξεχάστηκαν και τα διδάγματά τους για τις ανάγκες του ανθρώπου και της αγωνίας του για την αναζήτηση της ευτυχίας.

Στις μέρες μας, η Σοφιστική ανθεί μέσα από τη διαφήμιση, με τέτοιο τρόπο που όμως να περνάει ως κοινωνικοονομική εκλογίκευση. Γιατί σε έναν Αριστοτέλειο κόσμο ο μόνος τρόπος για να πετύχει η Σοφιστική είναι να μην εκλαμβάνεται ως Σοφιστική.

Η επιστήμη της επικοινωνίας λειτουργεί πάνω στη Σοφιστική βάση ότι όλα τα πράγματα είναι σχετικά, ότι οι πωλήσεις είναι το κριτήριο της αποτελεσματικότητας και ότι η αλήθεια είναι εύπλαστη, προσαρμόσιμη ή ακόμα και αναλώσιμη.

Η αλήθεια μπορεί να δημιουργηθεί, να τροποποιηθεί, να αναποδογυριστεί και να μεταμορφωθεί σε αξιοπιστία, από τη στιγμή που εξαρτάται από την άποψη του θεατή και όχι από μια δομή αποδεδειγμένων γεγονότων.

Σλόγκαν όπως “Truth in Advertising” (Αλήθεια στη διαφήμιση), φαντάζουν αστεία από τη στιγμή που ακόμα και ο ίδιος ο ορισμός της Διαφήμισης μιλάει για “διαμόρφωση της άποψης του κοινού” και οι ίδιες οι διαφημίσεις καθημερινά βομβαρδίζουν τον καταναλωτή με εξωπραγματικές εικόνες μιας ζωής που “θα θέλατε να έχετε…και μπορείτε να έχετε αν αγοράσετε το Χ προϊόν”.

Αυτή η σχετική προοπτική λειτουργεί μόνο με την προϋπόθεση να μπορεί να αναδυθεί συνειδητά ανάμεσα στο κοινό.

Τελικά η αλήθεια είναι ένα προϊόν της ανθρώπινης αντίληψης και από τη στιγμή που κάποιος μπορεί να “κατασκευάσει” αλήθειες και να τις περάσει κατευθείαν στο υποσυνείδητο, τότε μπορεί να ελέγξει τις αποφάσεις που το άτομο νομίζει ότι λαμβάνει συνειδητά.

[ Ο τροχός είναι η προέκταση του ποδιού, το βιβλίο είναι η προέκταση του ματιού, τα ρούχα η προέκταση του δέρματος και το ηλεκτρονικό κύκλωμα η προέκταση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα μέσα με το που αλλάζουν το περιβάλλον, μας προκαλούν μοναδικές αναλογίες στην αισθητική αντίληψή μας. Η έκταση αυτών των αλλαγών τροποποιοεί τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Όταν αυτές οι αναλογίες αλλάζουν, ο άνθρωπος αλλάζει] [Marshall McLuhan, The Medium Is The Massage].

[Εξάλλου, αν η αλήθεια ήταν πραγματικά αλήθεια παντού και πάντοτε και για όλους τους ανθρώπους, τότε δε θα υπήρχε η ανάγκη να πιστεύουμε σε αυτή, να την προπαγανδίζουμε, να παλεύουμε για εκείνη και να δολοφονούμε εις το όνομά της.] [Dr. Bruce R. Ledford].

Έτσι, όταν μπορούμε να αλλάξουμε και την παραμικρή αντίληψη του ανθρώπου μπορούμε να αλλάξουμε τον ίδιο και συνεπώς να καθοδηγήσουμε τον τρόπο σκέψης του.

Η κρίσιμη ερώτηση όμως είναι σε ποιο βαθμό είναι δυνατόν να χειραγωγήσουμε το άτομο και κατά πόσο η πλάγια (γκρίζα ή υποσυνείδητη) διαφήμιση είναι περισσότερο αποτελεσματική από την κλασσική διαφήμιση…

SIX Ways To DO IT!

Σύμφωνα με τους καθηγητές Key και Taylor:

Υπάρχουν έξι βασικές οπτικοακουστικές τεχνικές μέσω των οποίων μπορεί κανείς να μεταφέρει υποσυνείδητα μηνύματα, οι οποίες βέβαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε μόνες τους είτε σε συνδυασμούς.

1.Συγκριτιστικές απάτες (Figure-Ground Reversals)

2.Εμπέδωση (Embedding)

3.Διπλή σημασία (Double Entendre)

4.Ταχιστοσκοπικές προβολές (Tachistoscopic Displays)

5. Χαμηλής έντασης φωτισμός και ήχος (Low Intensity Light and Low Volume Control)

6.Φωτισμός και ήχος φόντου (Lighting and Background Sound).

Συγκριτιστικές απάτες (Figure-Ground Reversals)
Η οπτική και ακουστική αντίληψη μπορεί να χωριστεί σε μορφή (figure) -περιεχόμενο, αντικείμενο, πρώτο πλάνο- και σε βάση (ground) – δεύτερο πλάνο, το περιβάλλον το οποίο υποστηρίζει τη μορφή. Οι περιοχές γύρω από τη μορφή συνήθως λαμβάνονται ως δεδομένες, θεωρούνται άσχετες και περνούν απαρατήρητες. Ασυνείδητα όμως ο άνθρωπος διακρίνει και ξεχωρίζει και τις δύο. Το συνειδητό μέρος επεξεργάζεται το πρώτο πλάνο ενώ το υποσυνείδητο λαμβάνει τα ερεθίσματα του δευτέρου πλάνου. Αν όμως στο δεύτερο επίπεδο παρουσιαστεί μία δυνατή εικόνα, τότε τα επίπεδα αντίληψης αντιστρέφονται και η βάση γίνεται μορφή.

Εδώ να αναφέρουμε ότι μόνο το 1% των ενηλίκων έχει την ικανότητα της συγκριτιστικής αντίληψης, δηλαδή του να μπορεί να διακρίνει ταυτόχρονα και τις δύο εικόνες, ενώ υπό ύπνωση κάτι τέτοιο γίνεται με ευκολία από όλους.

Παρόμοια λειτουργεί αυτή η τεχνική και με τον ήχο. Συνήθως σε μία σύνθεση υπάρχουν τέσσερις φωνές για τη δημιουργία αρμονίας και η κάθε φωνή παίζει στο δικό της ρυθμό. Ένας απλός άνθρωπος συνήθως αναγνωρίζει το σύνολο των τεσσάρων φωνών ως μία μελωδία, ένας μουσικός όμως για παράδειγμα, είναι σε θέση να ξεχωρίσει δύο ή και σπανιότερα περισσότερες φωνές.

Στην πραγματικότητα, όλοι οι άνθρωποι ξεχωρίζουν και τις τέσσερις φωνές αλλά μόνο υποσυνείδητα, διότι ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να λαμβάνει κάθε ερέθισμα ξεχωριστά.

Εμπέδωση (Embedding)

Στην οπτική αντίληψη υπολογίζεται ότι μόνο το 1/1000 της ολικής εικόνας που καταγράφει ο εγκέφαλος περνάει στο συνειδητό. Το υπόλοιπο παραμένει σε λανθάνουσα μορφή στη μνήμη.

Η εμπέδωση μοιάζει σαν ο καλλιτέχνης να έχει κρύψει κάποια πρόστυχη ή ταμπού εικόνα μέσα στην εικόνα (ή ήχο μέσα σε μουσική).

Στην πραγματικότητα τίποτα δεν είναι κρυμμένο. Αν ο θεατής εκπαιδευτεί στην αντιληπτική ελαστικότητα τότε η εμπέδωση γίνεται άμεσα διαθέσιμη στο συνειδητό. Το μόνο πράγμα που είναι κρυμμένο στην εμπέδωση μίας εικόνας είναι αυτό που ο θεατής ή ακροατής κρύβει από τον εαυτό του. Η απώθηση στο υποσυνείδητο είναι μία ασυνείδητη εργασία έτσι ώστε το άτομο να προστατεύει τον εαυτό του από αισθήματα και πληροφορίες που θα του προκαλούσαν σύγχυση και άγχος.

Διπλή σημασία (Double Entendre)

Η διπλή σημασία μίας λέξης ή εικόνας χρησιμοποιείται συχνά στη διαφήμιση (αλλά και στη καθημερινή ζωή) διότι μπορεί να περάσει το επιθυμητό μήνυμα με τρόπο που η μία έννοια της λέξης να μην προκαλεί αλλά στο υποσυνείδητο να καταγράφονται όλες οι πιθανές προεκτάσεις αυτής της λέξης.

[Περίπου 300 φοιτητές πανεπιστημίου ρωτήθηκαν πόσες φορές είχαν ακούσει το τραγούδι “Beat It!”.

Από το 97% που το είχαν ακούσει:

28% το είχαν ακούσει από 1-25 φορές

21% 26-50

26% 51-100

25% πάνω από 100 φορές

Το 51% των φοιτητών που το είχαν ακούσει πάνω από 50 θεωρήθηκαν οπαδοί και χρησιμοποιήθηκαν για περαιτέρω έρευνα. Σε ανώνυμα ερωτηματολόγια οι μισοί παραδέχτηκαν ότι δεν είχαν ιδέα για το τι σημαίνει ο τίτλος “Beat It!”. Οι υπόλοιποι προσπάθησαν να το λογικοποιήσουν προσφέροντας λύσεις όπως: “beat the system”, “beat up or fight with someone” etc. Όταν τους έγινε γνωστή η έννοια της ομαδικής ομοφυλοφιλικής αυτοϊκανοποίησης οι φοιτητές σχεδόν αυτόματα και ομόφωνα δήλωσαν την απέχθεια τους για το τραγούδι. Πολλοί δήλωσαν ότι ένιωθαν ναυτία κάθε φορά που το σκεφτόντουσαν.] [W. B Key]

Ταχιστοσκοπικές προβολές (Tachistoscopic Displays)

Το ταχιστοσκόπιο εφευρέθηκε το 1962 από τον Dr. Hal Becker of Tulane University και είναι ένας προβολέας που σε συνδυασμό με μία οθόνη κινηματογράφου αναβοσβήνει λέξεις και εικόνες με πολύ μεγάλες ταχύτητες. Σύμφωνα με μελέτες η πιο κατάλληλη ταχύτητα για να υπάρξουν αποτελέσματα είναι 1/3000 second. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή την ταχύτητα λαμβάνουν τα δεδομένα μόνο υποσυνείδητα, αν και ένα μικρό ποσοστό ατόμων είναι σε θέση να τα δει συνειδητά.

Στη διαφήμιση και στον κιινηματογράφο χρησιμοποιούνται πιο αργά ταχιστοκόπια της τάξης 1/10 έως 1/5 sec. διότι μεγαλύτερες ταχύτητες δεν μπορούν να ενσωματωθούν σε φιλμ ή βιντεοκασέτα. Αυτά τα γρήγορα εναλλασσόμενα πλάνα (γνωστά ως quick cuts) χρησιμοποιούνται ευρέως σε ταινίες, σε διαφημίσεις, σε video clips και οπουδήποτε υπάρχει η ανάγκη να αυξηθεί το συναίσθημα.

Αυτά τα πλάνα είναι υποσυνείδητα διότι αν και κανείς δεν είναι σε θέση να τα ανακαλέσει ένα προς ένα, η επίδρασή τους παραμένει αργοσβήνοντας στο μυαλό και δημιουργεί το ανάλογο συναίσθημα Αυτή η αίσθηση μπορεί να παρομοιαστεί με μετά-υπνωτική υποβολή. (post-hypnotic suggestion).

Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι η συνειδητή αναγνώριση περιεχομένου εξαρτάται από το ίδιο το περιεχόμενο. Για παράδειγμα, συναισθηματικές λέξεις αργούν μα καταγραφούν πολύ περισσότερο σε σχέση με ουδέτερες λέξεις.

Χαμηλής έντασης φωτισμός και ήχος (Low Intensity Light and Low Volume Control)

Ακόμα πιο αποτελεσματική και από τις ταχιστοσκοπικές προβολές είναι η χρήση της χαμηλής έντασης φωτισμού και ήχου. Οι περισσότερες φωτογραφίες που κυκλοφορούν στα περιοδικά έχουν υποστεί κάποιου είδους επεξεργασία (retouch). Έτσι, είναι πολύ εύκολο ο καλλιτέχνης, με έναν αερογράφο ή έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, να γράψει διάφορα μηνύματα όπως sex, kill, drink, eat, κτλ τα οποία να είναι τόσο διακριτικά γραμμένα στο φόντο ώστε να περνούν συνειδητά απαρατήρητα. Με μία όμως πιο χαλαρή ματιά ο θεατής είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μπορέσει να τα διακρίνει.

Το ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί συνδυασμοί γραμμάτων μπορούν να μεταφέρουν την έννοια του sex όπως se, zx, xe, ex, κι έτσι είναι ακόμα πιο εύκολο να περαστεί το μήνυμα χωρίς να γίνει αντιληπτό.

Παρόμοια, εάν ένα μήνυμα καταγραφεί σε κασέτα σε φάσμα ήχου που το ανθρώπινο αυτί δεν συλλαμβάνει και σε παράλληλο επίπεδο (stream) καταγραφεί μια απλή μουσική, τότε ο ακροατής λαμβάνει και τα δύο ερεθίσματα, τη μουσική συνειδητά και το μήνυμα ασυνείδητα.

Φωτισμός και ήχος φόντου (Lighting and Background Sound)

Δύο βασικά στοιχεία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης είναι ο ήχος και ο φωτισμός του δεύτερου επιπέδου (background).

Και τα δύο έχουν ως σκοπό να υποστηρίζουν το πρώτο πλάνο, να δημιουργούν εντάσεις συναισθημάτων και να περνούν συνειδητά απαρατήρητα.

Αν αναλύσουμε μία οποιαδήποτε σκηνή από μια οποιαδήποτε ταινία θα παρατηρήσουμε ήχους όπως βήματα, φωνές, αέρα, θρόισμα φύλλων κτλ και φωτισμούς όπως σκιές, αντανακλάσεις, φώτα κ.α. Όλα αυτά καταγράφονται απευθείας στο υποσυνείδητο ενώ ο θεατής προσέχει μόνο τους δύο πρωταγωνιστές που μιλούν.

Βέβαια αυτά τα στοιχεία δεν περιορίζονται στον κινηματογράφο αλλά επεκτείνονται και στον τύπο:

Inside Your Brain, Undetected…

[Τα αποτελέσματα των υποσυνείδητων ερεθισμάτων έχουν εξακριβωθεί σε τουλάχιστον δέκα περιοχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο Βρετανός ψυχολόγος Norman Dixon, μελετώντας πάνω από 500 επιστημονικές έρευνες κατέληξε στο ότι: “η συμπεριφορά εξαρτάται από εξωτερικά γεγονότα πάνω στα οποία δεν έχουμε κανένα [συνειδητό] έλεγχο”. [Dixon, Subliminal Perception]

[Οι περιοχές αυτές είναι:

1.Όνειρα (Dreams)

2.Μνήμη (Memory)

3.Συνειδητή Αντίληψη (Conscious Perception)

4.Συναισθηματική Απάντηση (Emotional Response)

5.Ορμώμενη συμπεριφορά (Drive-Related Behavior)

6.Αντιληπτικό Όριο (Perceptual Threshold)

7.Λεκτική Συμπεριφορά (Verbal Behavior)

8.Επίπεδα Προσαρμογής ή Κριτικές Αξίες (Adaptation Levels or Judgmental Values)

9.Αγοραστική Συμπεριφορά (Purchasing Behavior)

10.Ψυχοπαθολογία (Psychopathology)

Αυτή η λίστα των υποσυνείδητων περιοχών εύγλωττα δείχνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να προγραμματιστεί πολύ εύκολα από αυτούς που ελέγχουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Η συμπεριφορά του συνόλου είναι μετρήσιμη και θεωρείται προβλέψιμη σε σχέση με τις στατιστικές πιθανότητες. Tα μέσα μας παρέχουν το σύστημα μέσα από το οποίο ελέγχεται η οικονομική αγορά. Οι άνθρωποι γίνονται πιο ευάλωτοι όταν η μάχη των πιστεύω υποστηρίζει βασικές πολιτιστικές κατηχήσεις]. [W.B. Key, The Age Of Manipulation, p.36].

Ας δούμε κάποια παραδείγματα:

Περιοχή του Ονείρου:

Ο άνθρωπος προγραμματίζεται από την βρεφική ηλικία με κάποιες βασικές υποθέσεις και ιδέες οι οποίες είναι τόσο βαθιά ριζωμένες στο υποσυνείδητό του που όταν έρχεται η στιγμή να λάβει, για παράδειγμα, μία απόφαση δεν μπορεί ούτε ο ίδιος να αιτιολογήσει την επιλογή του αλλά εμμένει σε αυτή και την υπερασπίζεται σθεναρά. Μία έρευνα που ξεκίνησε το 1917 από το Βιεννέζο νευροχειρούργο Otto Poetzle απέδειξε ότι όλες οι πληροφορίες που εισάγονται υποσυνείδητα εμφανίζονται στα όνειρα, πολλές φορές με συμβολική μορφή. Παράλληλα, πιστεύεται ότι όσο πιο ευαίσθητο είναι το άτομο σε κάποιο θέμα τόσο πιο ευάλωτο σε υποσυνείδητα μηνύματα καθίσταται. Έτσι, στην υποσυνείδητη διαφήμιση, ο σκοπός είναι το μήνυμα να μη γίνεται αντιληπτό ώστε να έχει και το μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο στο θεατή. Το δυνατό σημείο του υποσυνείδητου ερεθίσματος είναι ότι μπορεί να προκαλέσει ενέργεια μετά από μία χρονική περίοδο, παρόμοια με αυτή της μετά-υπνωτικής υποβολής.

Περιοχή της Μνήμης:

Μαθητές που συμμετείχαν σε υποσυνείδητα διαφημιστικά πειράματα για πάνω από 15 χρόνια ανακάλυψαν εκπληκτικές μνημονικές ικανότητες. Ακόμα και μετά από δέκα χρόνια, θυμόντουσαν όχι μόνο συγκεκριμένες διαφημίσεις που είχαν μελετήσει αλλά και τον τρόπο με τον οποίο είχαν ερευνηθεί καθώς και μία σειρά λεπτομερειών που αφορούσαν τους συμμαθητές τους όπως τα ρούχα που φορούσαν, τα ονόματά τους και άλλες μικρολεπτομέρειες Πολύ σημαντικό κατόρθωμα για μαθητές του χώρου της διαφήμισης αλλά και λόγω του ότι κατά μέσο όρο περνάνε στην αντίληψή μας γύρω στις 1.000 διαφημίσεις καθημερινά!

Συνειδητή Αντίληψη:

Η συνειδητή μνήμη και αντίληψη μοιάζουν να περιορίζονται από την αυτόματη αντίδραση του ατόμου να αποκλείσει οτιδήποτε θεωρεί ότι τον ενοχλεί. Αυτό έχει ως συνέπεια πολλές φορές να οδηγείται σε αντιδράσεις που απέχουν από τη φαινομενική λογική. Για παράδειγμα, όσο περισσότερο οι γονείς επιμένουν ότι η τηλεόραση κάνει κακό, τόσο το παιδί θα καθηλώνεται μπροστά της.

Συναισθηματική Απάντηση:

Πολλές φορές αυτό που αντιλαμβανόμαστε υποσυνείδητα είναι πολύ πιο δυνατό από αυτό που συνειδητά βλέπουμε. Για παράδειγμα σε αυτή την καταχώρηση για το συγκεκριμένο κέικ δεν υπάρχει κάτι ουσιαστικά κρυμμένο. Απλά ο θεατής δεν το αντιλαμβάνεται άμεσα συνειδητά διότι απλά δε θέλει, γιατί βάζει σε λειτουργία έναν ψυχολογικό μηχανισμό που λέγεται κατάπνιξη, απώθηση στο ασυνείδητο (repression). Στην πραγματικότητα, οποιοσδήποτε κοιτάξει λίγο χαλαρά αυτή την εικονογράφηση θα αντιληφθεί το προφανές. Και για να ενταθεί το νόημα το κείμενο γράφει: “Mmmm…extra moist”. Στην ουσία η καταχώρηση υπόσχεται περισσότερο και καλύτερο σεξ, αλλά στην πραγματικότητα οποιοσδήποτε καταναλώνει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες λιπαρών προϊόντων στο τέλος θα είναι τόσο παχύς που το σεξ θα είναι πρακτικά ανέφικτο!

[Στο περιοδικό Playboy σε μια χριστουγεννιάτικη έκδοση παρουσιαζόταν μια γυμνή ξανθιά τυλιγμένη με μια γιρλάντα η οποία έμοιαζε φτιαγμένη από καρύδια και το κείμενο έγραφε: “Give him ideas for Christmas”. Αν η γιρλάντα παρατηρηθεί από κοντά είναι φανερό ότι απεικονίζει κόλπους και πέη! Το τεύχος μοιράστηκε σε φυλακισμένους στις Κρατικές Φυλακές της Γιούτα. Κανείς από τους φυλακισμένους δεν πρόσεξε αυτή τη λεπτομέρεια ακόμα και όταν προσκλήθηκαν να ψάξουν για τέτοιο περιεχόμενο!] [E. Taylor].

Ορμώμενη Συμπεριφορά:

Η καταχώρηση των McDonald’s για το Chicken McNugget είναι ένα ολοφάνερο και χαρακτηριστικό παράδειγμα:

“Buy One, Get One Free!”, (αγόρασε ένα, πάρε ένα δωρεάν). Αυτή η καταχώρηση εμφανίστηκε σε εφημερίδες σε όλη την Αμερική. Όσο για το ποιο ακριβώς κομμάτι του κοτόπουλου είναι αυτό…;

Αντιληπτικό Όριο:

Ο Dr. Bruce Ledford στο Alabama’s Auburn University χρησιμοποίησε υπό-ορατά εμπλουτισμένο χαρτί σε μία έρευνα πάνω στην αυτοεκτίμηση. Η Κλίμακα Αυτοεκτίμησης του Rosenberg, η οποία χρησιμοποιείται σε στάνταρτ τεστ τυπώθηκε σε δύο εκδόσεις:

Η μία πάνω σε απλό χαρτί και η άλλη πάνω σε χαρτί που έγραφε σε οριακά ορατό επίπεδο “I Love You!” και είχε μεγάλες καρδιές. Τα αποτελέσματα του τεστ αυτοεκτίμησης στην εμπλουτισμένη έκδοση έδειξαν αύξηση της αυτοεκτίμησης τουγκρουπ με κάτω του μετρίου μαθητές κατά 34.7%. Οι άνω του μετρίου μαθητές παρουσίασαν αύξηση κατά 13.1%.

Λεκτική Συμπεριφορά:

Οι λέξεις που ακούμε, μιλάμε και γράφουμε προσφέρουν ερεθίσματα για τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Όσον αφορά τα υποσυνείδητα μηνύματα θα πρέπει να την χωρίσουμε σε τρεις τουλάχιστον κατηγορίες:

Πολλαπλές αντιμεταθέσεις νοήματος: Αναφέρεται σε λέξεις που εμπεριέχουν άλλες λέξεις που αλλάζουν δραστικά το νόημα τους. Για παράδειγμα: Con in Confidence, Sin in Sincere καθώς και σε συσχετισμούς που προκύπτουν όπως: pea και pee.

Υπονοούμενες / Ρητές έννοιες: Εδώ εντάσσονται φράσεις όπως: «Είμαι έντιμος». Το είμαι έντιμος σημαίνει ότι δεν έχω ανέντιμη συμπεριφορά. Άρα, ο ορισμός του έντιμου προκύπτει από το τι συμπεριλαμβάνουμε και τι αποκλείουμε κατά το συλλογισμό μας.

Συναφείς αναφορές: Λέξεις όπως ελευθερία, αγάπη κτλ δεν σημαίνουν το ίδιο και σίγουρα δεν εκφράζονται όμοια από όλους τους ανθρώπους.

Επίπεδα Προσαρμογής:

Ζητήθηκε από εθελοντές να συμπληρώσουν μία λίστα κάνοντας συνειδητές εκτιμήσεις σε αριθμητική κλίμακα. Στη συνέχεια εκτέθηκαν σε υποσυνείδητα μηνύματα που παρουσίαζαν τις αξίες ως λιγότερο ή περισσότερο, ελαφρύτερο ή βαρύτερο, πιο δυνατό ή πιο αδύνατο στην αντίθετη κατεύθυνση από την πρώτη εκτίμηση. Σημαντικές αλλαγές παρατηρήθηκαν στην αρχική εκτίμηση σε όλα τα πειράματα.

Αγοραστική Συμπεριφορά:

Η αγοραστική συμπεριφορά είναι ένας τομέας που λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στο χώρο της διαφήμισης και σπαταλούνται τεράστια ποσά στην ανάλυση και εκμετάλλευσή της. Σκοπός είναι να αναλυθεί η τάση του καταναλωτή να αγοράζει αλλά και να τον οδηγήσει στην αγορά του το Χ προϊόντος.

Ψυχοπαθολογία:

Στην ταινία Εξορκιστής φλασάρεται μία μάσκα θανάτου (death mask) για να δώσει ένα έξτρα τρόμαγμα στους θεατές. Η Warner Bros. μηνύθηκε από έναν πολίτη της Ινδιάνας ο οποίος λιποθύμησε κατά τη διάρκεια της ταινίας με αποτέλεσμα να σπάσει το σαγόνι του και μερικά δόντια.]

[Secret Voices: messages that manipulate. Time, Sept. 10, 1979:]

Κάτι ανάλογο έχει αναφερθεί και για την ταινία “The Chainsaw Massacre” για την οποία οι παραγωγοί παραδέχτηκαν δημοσίως ότι η ταινία περιείχε βίαια και τρομακτικά υποσυνείδητα ερεθίσματα.

[Ένα τηλεοπτικό σποτ για παιδικά παιχνίδια περιείχε το υποσυνείδητο μήνυμα: “Get It” μέχρι που η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνίας ανακοίνωσε μία προειδοποίηση ενάντια σε περαιτέρω υποσυνείδητα μηνύματα στο ράδιο και στην τηλεόραση.] [Secret Voices: Messages that Manipulate, Time, Sept 10, 1979

Grey Or Not, Here I Come!

Μια άλλη μορφή υποσυνείδητης διαφήμισης είναι η λεγόμενη “γκρίζα”. Ίσως να έχετε παρατηρήσει σε ταινίες (ειδικά σε ακριβές παραγωγές) στιγμές όπου ο πρωταγωνιστής θέλοντας για παράδειγμα να ξεδιψάσει ανοίγει το ψυγείο και παίρνει τη Χ μάρκα. Δε σας θυμίζει τίποτα; Τότε δείτε την ταινία “Swordfish”:

Φυσικά αυτή δεν είναι και η μοναδική ταινία…

Το ενδιαφέρον είναι ότι από συζητήσεις με πολλούς σινεφίλ βγήκε το συμπέρασμα ότι για τους περισσότερους κάτι τέτοιο περνάει απαρατήρητο. Και η καίρια ερώτηση είναι εφόσον οι θεατές δεν τη βλέπουν γιατί οι εταιρίες δαπανούν εκατομμύρια σε αυτού του είδους τη διαφήμιση; Μήπως όμως όταν θα πάνε την επόμενη φορά στο σουπέρ μάρκετ θα αγοράσουν το συγκεκριμένο προϊόν χωρίς να σκεφτούν το γιατί; www.buythisnow.com

Στις μέρες μας έχει αναπτυχθεί άλλο ένα ηλεκτρονικό μέσο επικοινωνίας και διαφήμισης, το διαδίκτυο, το οποίο φυσικά δεν μπορεί να μείνει έξω από τη φιλολογία των υποσυνείδητων μηνυμάτων. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που είναι μια συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά με πολλές μελλοντικές προοπτικές.

Σερφάροντας στο διαδίκτυο, ψάχνοντας για πληροφορίες γι’ αυτή την εργασία, αναρωτήθηκα αν υπάρχουν κόμβοι που να ασχολούνται με το θέμα σε τεχνικό επίπεδο, δηλαδή να μεταδίδουν υποσυνείδητα μηνύματα.

Ανακάλυψα μόνο εφτά:

Στο site www.subliminalstuff.com υπάρχει ένα πείραμα σχετικά με το κατά πόσο “βλέπουμε” τα υποσυνείδητα καρέ και το τι συναισθήματα μας προκαλούν, στο οποίο η συγγραφέας πήρε μέρος και δυστυχώς ακόμα περιμένει το e-mail με τα αποτελέσματα. Ανεξάρτητα από αυτό πάντως, το site είναι πραγματικά ενδιαφέρον και σας συνιστώ να το επισκεφθείτε.

Στο www.pages2send.com υπάρχει ένα υποσυνείδητο μήνυμα “αγάπης” το οποίο έχει και μουσική.

Στο www.angelfire.com/ab/subliminalm υπάρχει ένα υποσυνείδητο κείμενο.

Στο http://home.att.net/~scorh3/subliminal.html υπάρχει μία υποσυνείδητη αλληλογραφία.

Στο www.gelb.com υπάρχει μια εταιρία κατασκευής υποσυνείδητων διαφημίσεων με ένα ειδικό πρόγραμμα Flash.

Στο www.gimmeabuck.com υπάρχει το μήνυμα “do it”. Αν υπάρχει και κάποιο άλλο κρυμμένο, είναι άγνωστο.

Και τέλος, το www.069fucking.com είναι ένα site με πορνό περιεχόμενο!

Το κατά πόσο αυτά τα site παρέχουν πραγματικά υποσυνείδητα μηνύματα και το ποια είναι αυτά παραμένει άγνωστο.

Count Me In!

[Η μέθοδος των υποσυνείδητων μηνυμάτων έχει ήδη δοκιμαστεί με κάποια επιτυχία στον κινηματογράφο για σύντομα -όχι διαφημιστικά- μηνύματα με ταχύτητα 3/3000th sec.

Αντίστοιχα, στην τηλεόραση, η υποσυνείδητη διαφήμιση τοποθετείται σε ένα frame κάθε 250 του φιλμ και μεταδίδεται μία φορά κάθε 11sec.

Τα αποτελέσματα δεν είναι σαφή]. (Radio and Television News, February 1948).

Στο Λονδίνο γύρω στο 1970 έγινε το εξής πείραμα:

Ζητήθηκε από ένα γκρουπ ανθρώπων να διαλέξουν μεταξύ 3 μαρκών μπύρας, Χ, Υ, Ζ. Έπειτα τους χώρισαν σε 3 γκρουπ. Στο πρώτο γκρουπ τους έδειξαν τις λέξεις “DRINK BRAND Χ” σε μια οθόνη πάνω από αυτή που παρακολουθούσαν. Στο δεύτερο γκρουπ έδειξαν τις ίδιες λέξεις στην τηλεόραση αλλά υποσυνείδητα και στο τρίτο γκρουπ δεν έδειξαν τίποτα. Μία εβδομάδα αργότερα τους ζητήθηκε να διαλέξουν και πάλι μία από τις τρεις μάρκες. Αυτοί που δεν είχαν δει το μήνυμα δεν άλλαξαν προτιμήσεις. Αυτοί που το είδαν συνειδητά είχαν μια μικρή αύξηση της προτίμησης της μπύρας Χ και αυτοί που το είδαν υποσυνείδητα είχαν μια μείωση της προτίμησης για την μπύρα Χ. Τα αποτελέσματα κατέληξαν στο ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα δεν έχουν καμία επίδραση στις προτιμήσεις του ανθρώπου.

[Πολλοί πιστεύουν ότι οι διαφημίσεις περιέχουν υποσυνείδητα μηνύματα, κρυμμένες εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου και λέξεις που μπορούν να αυξήσουν την δεκτικότητα του ατόμου σε μία καταχώρηση. Αυτή η θεωρία είναι αρκετά διαδεδομένη παρόλο που δεν υπάρχουν αποδείξεις τόσο για την ύπαρξη αυτών των μηνυμάτων όσο και για την υποτιθέμενη αποτελεσματικότητα τους και είναι μάλλον αποκυήματα της φαντασίας ενός και μόνο ατόμου, του W. B. Key. ] [Timothy E. Moore]

{[…] Καθησυχάσθηκα από τον τεχνικό της εταιρίας ότι λόγω του χρόνου που χρειάζεται ένα ηλεκτρόνιο να σαρώσει την οθόνη και την παραμονή του φωσφόρου σε αυτή, είναι τεχνολογικά αδύνατον να προβάλλουμε μία εικόνα πιο γρήγορα απ’ ότι το μάτι βλέπει. Σε μία βραδινή σκηνή στην τηλεόραση, μπορείτε να δείτε ότι τα φώτα των προβολέων ενός αμαξιού παραμένουν για λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω σε σχέση με την υπόλοιπη εικόνα. Αυτό το φαινόμενο λέγεται “ ουρά κομήτη”. Είναι φανερό ότι είναι αδύνατον ακόμα και για το πιο αργό ταχιστοσκόπιο ταχύτητας 1/3.000 του δευτερολέπτου, για το οποίο ο Vicary είχε αρχίσει να μιλάει στις αρχές του 1958 να μπορεί να λειτουργήσει στη σημερινή τηλεόραση.} {Article by Arthur Rogers in the Public Relations Quarterly, Winter 1992}

[Ισχυρισμοί του Merikle του 1988, σχετικοί με τα ακουστικά υποσυνείδητα μηνύματα δοκιμάστηκαν στο παρακάτω τεστ. Σε 17 συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν υποσυνείδητα μηνύματα εμπεδωμένα σε λευκό ήχο και εξετάστηκαν τρία signal-to-noise (S/N) ποσοστά. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν να μαντέψουν το κατά πόσο υπήρχε μήνυμα και τι έλεγε. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες δεν μπόρεσαν να βρουν τι έλεγαν τα μηνύματα, εκτός από κάποια τυχαία ποσοστά.] [Article by J. L. Harris, D. Salus, R. Rerecich, D. Larsen in The Journal of General Psychology, Jan 1996]

[18 άντρες και 18 γυναίκες υποβλήθηκαν σε ταχιστοσκοπική προβολή των φράσεων: MOMMY AND I ARE ONE, DADDY AND I ARE ONE and MYMMO NAD REA ENO τόσο σε υποσυνείδητο όσο και σε υπερσυνείδητο επίπεδο. Η ανάλυση έδειξε ότι τα υποκείμενα δεν αντέδρασαν σε καμία περίπτωση πιο θετικά στις δύο πρώτες φράσεις από ότι στην αναγραμματισμένη. Η αξιοπιστία της υποσυνείδητης ψυχοδυναμικής ενεργοποίησης ως μέθοδος είναι υπό αμφισβήτηση.] [Perceptual and Motor Skills, Dec. 1997]

[Αντικείμενα παρακολούθησαν διαφημίσεις ψάχνοντας να βρουν ένα μήνυμα (τη φράση CHOOSE THIS) η οποία εμφανιζόταν σε διαφορετικά στάδια αντιθέσεων με το φόντο. Μετά πάω κάθε διαφημιστικό, τα υποκείμενα βαθμολογούσαν την τάση τους να ανταποκριθούν θετικά.

Στο πρώτο πείραμα, κανένα μήνυμα (συνειδητό ή υποσυνείδητο) δεν επηρέασε τη βαθμολογία τους σε σχέση με την ανυπαρξία μηνύματος.

Στο δεύτερο πείραμα, τα ποσοστά θετικής απόκρισης ήταν μεγαλύτερα στα εμφανή μηνύματα. Σε αυτά που πέρασαν απαρατήρητα τα αποτελέσματα ήταν αμφιλεγόμενα και μόνο 1/10 σε μέγεθος. Παραδόξως, και στα δύο πειράματα, τα διαφημιστικά που περιείχαν υποσυνείδητα μηνύματα δεν παρέμεναν στη μνήμη των υποκειμένων. Τα μηδαμινά αποτελέσματα των υποσυνείδητων μηνυμάτων σε σχέση με τα συνειδητά βρίσκονται υπό συζήτηση όσον αφορά τους κινδύνους και τις δυσκολίες στην τοποθέτησή τους.] [Article by Kirk H. Smith and Martha Rogers in the Journal of Applied Psychology, Dec 1994]

Στο πέρασμα των χρόνων έχουν γίνει πολλά πειράματα τα οποία υποστηρίζουν ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα σε οποιαδήποτε μορφή δεν αποφέρουν κανένα αποτέλεσμα. Θα μπορούσαμε να γεμίσουμε σελίδες στην προσπάθεια να αναφέρουμε μερικά, όπως θα μπορούσαμε να κάνουμε και το αντίθετο για να υποστηρίξουμε την ύπαρξή τους.

Στο παράρτημα του βιβλίου παρατίθενται τρεις συνεντεύξεις από άτομα του χώρου οι οποίες προσφέρουν μία ακόμα άποψη για τη διαφήμιση γενικότερα καθώς και για τα υποσυνείδητα μηνύματα.

U CANnot Do That!

Για το τέλος αφήσαμε την πιο γνωστή περίπτωση υποσυνείδητου μηνύματος, η οποία ήταν ουσιαστικά και η πρώτη εμφάνιση αυτού του φαινομένου και της «χιονοστιβάδας» που ακολούθησε:

Το καλοκαίρι του 1957, και για έξι εβδομάδες, σε ένα drive-in κινηματογράφο στο New Jersey, των Ηνωμένων Πολιτειών, διεξάχθηκε το εξής πείραμα, υπό τον ερευνητή James Vicary:

Κάθε 5” και καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ “Picnic” παρεμβαλλόντουσαν οι λέξεις: “THIRSTY? DRINK COKE” “HUNGRY? EAT POPCORN” με τέτοια ταχύτητα που δεν ήταν συνειδητά αναγνώσιμες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αύξηση των πωλήσεων της Κόκα Κόλα κατά 18% και του Ποπ κορν κατά 58%.

Η αντίπαλη θέση είναι ότι το όλο θέμα ήταν μία φάρσα και ότι κανείς έκτοτε δεν κατάφερε να επιφέρει παρόμοια αποτελέσματα. Λέγεται ότι ο Vicary τελικά παραδέχτηκε ότι είχε παραποιήσει τα αρχικά αποτελέσματα του τεστ και πολλοί κριτικοί πιστεύουν ότι το πείραμα δεν διεξήχθη ποτέ!

Το γεγονός πάντως παραμένει ότι η Federal Communication Committee, το 1974, απαγόρεψε την υποσυνείδητη διαφήμιση στο ράδιο και την τηλεόραση.

Στην Αμερική τουλάχιστον μέχρι το 1990 δεν υπήρχε κανένας νόμος που να απαγορεύει τα υποσυνείδητα μηνύματα. Όπως αναφέρθηκε, υπήρχε μία απαγόρευση από το αντίστοιχο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο αλλά ασφαλώς δεν είχε την ισχύ ενός νόμου.

Πλέον, σύμφωνα με τον William Gillespie (www.wordwork.org/table/sublimin.html), υπάρχει πληθώρα νόμων από την FTC (Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου), το US Treasury Department (Υπουργείο Οικονομικών) και το ATF (Τμήμα για Αλκοόλ, Καπνά και Όπλα).

Στην Ελλάδα, θεσπίστηκε ο παρακάτω νόμος το 1995, αλλά όπως προέκυψε από την έρευνα σε τυχαίο δείγμα 50 ατόμων μόνο 3 άτομα γνώριζαν με βεβαιότητα ότι υπάρχει, ενώ άλλα 9 απάντησαν:«νομίζω ότι υπάρχει, δεν είμαι σίγουρος».

Ν. 2328/1995 Φ.Ε.Κ. Α’ 159/03.08.1995

Στο κεφάλαιο 2 (Διατάξεις σχετικά με τον προγραμματισμό), άρθρο 7 (Υποχρεώσεις του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού), αναφέρεται:

«1. Όλα τα στοιχεία των προγραμμάτων, με την παρουσίαση και το περιεχόμενό τους, οφείλουν να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των άλλων. Ειδικά, δε πρέπει:

α] να είναι αντίθετα στα χρηστά ήθη και κυρίως να περιέχουν πορνογραφικές σκηνές.

β] να καλλιεργούν τη βία ούτε να είναι δυνατόν να παροτρύνουν σε φυλετικό μίσος.

2. Τα στοιχεία των προγραμμάτων που είναι δυνατόν να βλάψουν τη σωματική, πνευματική και ηθική ανάπτυξη των παιδιών ή των εφήβων δεν πρέπει να μεταδίδονται εφ’ όσον αυτοί οι τελευταίοι είναι δυνατόν να τα παρακολουθήσουν, λόγω της ώρας μετάδοσης και λήψης.

3. […]»

στο κεφάλαιο 3 (Περί διαφήμισης), άρθρο 11 (Γενικοί κανόνες) αναφέρεται:

«1. Όλες οι διαφημίσεις πρέπει να είναι έντιμες και ειλικρινείς.

2.Η διαφήμιση δεν πρέπει να είναι παραπλανητική ούτε να βλάπτει τα συμφέροντα των καταναλωτών.

3. Η διαφήμιση που απευθύνεται στα παιδιά ή που χρησιμοποιεί τα παιδιά πρέπει να αποφεύγει να βλάπτει τα συμφέροντά τους και να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη ευαισθησία τους.

4. Ο διαφημιστής δεν πρέπει να ασκεί καμία συντακτική επίδραση επί του περιεχομένου των εκπομπών»

στο άρθρο 13 (Μορφή και παρουσίαση), αναφέρεται:

«1. Η διαφήμιση πρέπει να αναγνωρίζεται εύκολα ως τέτοια και να διακρίνεται σαφώς από το υπόλοιπο πρόγραμμα με χρήση οπτικών ή ακουστικών μέσων. Κατ’ αρχήν, πρέπει να μεταδίδεται κατά ομάδες.

2. Η διαφήμιση που απευθύνεται στο υποσυνείδητο απαγορεύεται.

3. Η συγκεκαλυμμένη διαφήμιση απαγορεύεται, ειδικά η παρουσίαση προϊόντων ή υπηρεσιών στις εκπομπές, εφ’ όσον αυτή γίνεται με διαφημιστικό σκοπό.

4. Η διαφήμιση δεν πρέπει να χρησιμοποιεί ούτε οπτικά ούτε ακουστικά τα πρόσωπα που παρουσιάζουν καθημερινά τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και τα προγράμματα επικαίρων».

[Από το 1970 αυτοί που εκπέμπουν στην τηλεόραση έχουν απαγορευθεί να χρησιμοποιούν υποσυνείδητα μηνύματα, αλλά οι Reeves και Nass σημειώνουν: «Οι υπολογιστές και το λογισμικό, πάντως, είναι άνευ ρυθμίσεων. Δεν υπάρχουν επίσημες απαγορεύσεις γι’ αυτές τις τεχνικές πουθενά στο χώρο των πολυμέσων. Συνεπώς, το θέμα της υποβολής έχει αποκτήσει νέα ζωή»] [Feeding Tube, article by William Powers in The New Republic, June 23, 1997]

Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι οι νόμοι, αλλά οι αποδείξεις. Πως αποδεικνύει κανείς ότι αυτό που βλέπει για παράδειγμα στα παγάκια είναι ένα γυναικείο στήθος ή οτιδήποτε άλλο; Και πως κερδίζει κανείς μία δίκη από τη στιγμή που όλα τα στοιχεία είναι περιστασιακά; Με το παρόν δικαστικό σύστημα κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο, οπότε είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ακόμα και όταν οι νόμοι “τηρούνται”, στην ουσία το άτομο παραμένει ανυπεράσπιστο μπροστά στην ικανότητα ενός καλού γραφίστα στην κάλυψη του οποιουδήποτε μηνύματος. Και η κατάσταση θα παραμένει μέχρι του να αποδειχθεί επιστημονικά η ύπαρξη της υποσυνείδητης αντιληπτικής ικανότητας του ανθρώπου.

I’m Done…Now What?

Η απόφασή μου να ασχοληθώ με αυτό το θέμα προέκυψε από δύο παράγοντες:

την πεποίθηση ότι το μυαλό του ανθρώπου είναι ικανό να καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα φανταζόμαστε και το πείραμα του 1957 στον κινηματογράφο του New Jersey που προανέφερα, για το οποίο είχα διαβάσει κάτι σχετικό.

Όταν διάβασα το άρθρο του κ. Stuart Rogers που ανέλυε λεπτομερώς τα γεγονότα που δημιούργησαν το μύθο γύρω από αυτό το πείραμα και ουσιαστικά κατέρριπτε κάθε πιθανότητα ύπαρξής του ομολογώ ότι απογοητεύθηκα. Αισθάνθηκα προδομένη από τα προσωπικά μου πιστεύω. Τελικά όμως, μέσα από αυτό το ταξίδι στο υποσυνείδητο ανακάλυψα ότι ακόμα και όταν ένα πείραμα ή μία θεωρία αποδεικνύεται λανθασμένη ή ψευδής αυτό δε σημαίνει ότι όλα όσα συσχετίζονται με αυτή είναι εσφαλμένα. Εξάλλου πολλές θεωρίες, στη διάρκεια της ανθρωπότητας, θεωρούντο αβάσιμες μέχρι που κάποιος βρέθηκε να τις επικυρώσει.

Αυτή η έρευνα βασίστηκε κατά ένα μεγάλο μέρος στις θεωρίες του καθηγητή Bryan Wilson Key και στο βιβλίο που έγραψε το 1989 το οποίο ομολογουμένως ήταν ένα συνταρακτικό βιβλίο στην ανάγνωσή του. Όταν συνέχισα την έρευνα σε άλλους χώρους ανακάλυψα την τάση από πολύ κόσμο να επιτίθεται σε προσωπικό επίπεδο στο συγγραφέα αποκαλώντας τον έως και “φαντασιόπληκτο ”. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω το κατά πόσο όλα όσα αναφέρονται στο βιβλίο του είναι βάσιμα αλλά το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα βιβλία που μελέτησα.

Σκοπός αυτής της έρευνας δεν είναι να πείσει τον αναγνώστη για οτιδήποτε, απλά μέσα από την παράθεση κάποιων στοιχείων να υπενθυμίσει στο κοινό ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.

Πολλοί σίγουρα θα διαφωνήσουν με τα ευρήματα της επεξεργασίας των διαφημίσεων, άλλοι πάλι θα τα βρουν ακραία ή και αστεία. Η αλήθεια είναι άλλωστε ότι κι εγώ, ιδιαίτερα στην αρχή, δεν μπορούσα να διακρίνω τίποτα από όλα όσα περιέγραφαν ότι υπήρχαν σε αυτές τις διαφημίσεις ή και ότι πολλές φορές θεωρούσα ότι έδειχναν υπερβάλλοντα ζήλο.

Όπως και να έχει, το γεγονός παραμένει ότι όποτε κοιτάζω πλέον μια διαφήμιση προσπαθώ να την αναλύω πιο κριτικά και να ψάχνω για τυχόν μηνύματα -υποσυνείδητα ή όχι- που προσπαθούν να μου περάσουν. Αυτό βέβαια έχει και το μειονέκτημα του ότι χάνεται λίγη από τη “μαγεία” των διαφημίσεων, αλλά ως γνωστόν δεν μπορεί κανείς να τα έχει όλα.

Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι αυτή η έρευνα θα μπορούσε να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, γιατί το θέμα των υποσυνείδητων μηνυμάτων είναι πραγματικά μεγάλο, αλλά ο περιορισμός των 10.000 λέξεων μας αναγκάζει να μην επεκταθούμε ιδιαίτερα. Μακάρι στο μέλλον να βρεθεί κάποιος με το ανάλογο ενδιαφέρον και να συνεχίσει αυτή την έρευνα.

Τα πειράματα και οι θεωρίες πάνω στο υποσυνείδητο συνεχίζονται όπως άλλωστε και η ανάγκη για ευρηματικότερες και πιο αποτελεσματικές διαφημίσεις. Το τι θα συμβεί στο μέλλον και το κατά πόσο ο κόσμος θα χρησιμοποιεί καθημερινά υποσυνείδητες κασέτες για να αδυνατίσει, για να κόψει το κάπνισμα ή να βελτιώσει τις επιδόσεις του παραμένει άγνωστο. Όπως άγνωστο παραμένει αν η υπερβολική ή παράνομη χρήση τέτοιων μηνυμάτων θα οδηγήσει τον κόσμο σε μία πλήρως χειραγωγημένη κοινωνία.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι ο εγκέφαλός μας από τη στιγμή που παραμένει κατά το μεγαλύτερο μέρος του αχαρτογράφητος σίγουρα θα κατέχει και άλλες “μυστηριώδεις” ικανότητες και γιατί όχι την αδυναμία (;) του να επηρεάζεται ανεξάρτητα της αντίληψής μας.

Θέλω να πιστεύω ότι, ακόμα και αν αποδειχθεί επιστημονικά η αποτελεσματικότητα των υποσυνείδητων μηνυμάτων, ο κόσμος θα τα χρησιμοποιήσει μόνο προς όφελος του κοινού καλού και της εξέλιξης της ανθρώπινης υπόστασης.

Αναδημοσίευση από:
http://users.hol.gr/~bpd/thesisgr.html

(πηγή:http://egolpio.wordpress.com/2008/02/18/uposyneidhta_mhnymata/)

«Δεν πας καλά, δεν πας καθόλου καλά», μου πε τις προάλλες ένα φιλαράκι, με αφορμή μια σοβαρή συζήτηση περί μουσικής ροκ και σατανισμού που είχαμε. Φυσικά, όπως κάθε σοβαρή συζήτηση μεταξύ Ελλήνων, έτσι και η δική μας διεξήχθη με ένα τραπεζάκι ανάμεσα μας και δυο φραπεδιές λίαν απολαυστικές σε καφετέρια κάπου στην Ποσειδώνος.

Ουδόλως επτοήθην για την παρατήρηση του, καθ΄ότι , είναι πολύ της μόδας, όταν δεν κάποιος δεν έχει επιχειρηματολογία, να «πετάει» τη συγκεκριμένη φράση και να «ξοφλάει» το «λογαριασμό». Επίσης, ακόμα κι αν το φιλαράκι επιχειρηματολογούσε για το ροκ και το σατανισμό, δεν νομίζω πως έτσι κι αλλιώς οι γνώμες μας θα συνέπιπταν ποτέ. Εκείνος είναι απόλυτος πως ουδεμία σχέση υπάρχει, και πως χωρίς ροκ , λίγο –πολύ «ουκ έστιν ντουνιάς»(προφανώς εννοεί πως αν δεν ακούει ροκ δεν αντέχει αλλιώς τον εκνευριστικό κόσμο) και εγώ πάλι πιστεύω πως η ροκ μουσική είναι πολύ ωραία έως σαγηνευτική, αλλά πως, ορισμένα τραγούδια της, έχουν και παραέχουν σχέση με σατανάδες και διαβολάκια και τριβολάκια. Αν λοιπόν κάτι με κάνει σήμερα να ασχολούμαι με το σατανά στη μουσική, είναι για άλλο λόγο: Γιατί δεν συγχωρώ την ανδρική αγένεια απέναντι σε μια γυναίκα , όσο (κατά τη γνώμη ενός άντρα) χαζή κι αν του φαίνεται ή «άσχετη» (από ροκ)!

Σύμφωνοι, δεν σκοπεύω να επιχειρηματολογήσω για το πασίγνωστο και λίαν αγαπημένο σε όλους μας τραγούδι «ΗOTEL CALIFORNIA», που θεωρούσα και θεωρώ παρόλα αυτά το καλύτερο μελωδικό κομμάτι των EAGLES. Δεν υπάρχει και κανείς –με στοιχειώδεις γνώσεις στη ροκ μουσική- που να μην έχει ακούσει για το ότι το εν λόγω ξενοδοχείο, το είχε αγοράσει το 1969 ο αρχιερέας της Εκκλησίας του Σατανά των ΗΠΑ, ο Αντον Σαντοζ Λα Βέϊ, που το μετέτρεψε σε σατανιστικό ναό και οι ΕAGLES πόζαραν μπροστά στο οίκημα αυτό. Ας πούμε ότι «αυτό δεν λέει τίποτα». Μήπως, επειδή είναι και Σάββατο σήμερα, να θυμηθούμε όλοι παρέα τους Black Widow και το περίφημο Come to the Sabbath, του οποίου οι στίχοι λένε « ελάτε μαζί μου στην έρευνα της δύναμης, άντρες και γυναίκες φέρτε τους συγγενείς σας θα ενωθούμε όλοι σ εκείνη την ώρα , ας αρχίσει τώρα το Σάββατο έλα, έλα στο Σάββατο, έλα στο Σάββατο, ο Σατανάς είναι εδώ».

Πάμε παρακάτω. Να μιλήσουμε για τους Possessed, τους αγαπημένους του φίλου που με πληροφόρησε ότι δεν πάω καλά που συσχετίζω τους σατανιστές με τραγούδια της ροκ: «Πίνω τον εμετό των ιερέων κάνω έρωτα με την πόρνη που πεθαίνει βυζαίνω το αίμα του κτήνους και κρατώ τα κλειδιά της πόρτας του θανάτου.. έχω διαταγή από το έξοχο κακό τον κύριο μου Σατανά, να καταστρέψω ό,τι οι θνητοί αγαπούν περισσότερο…» Να συνεχίσω; Καλύτερα όχι. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι στίχοι όμως. …

Και να υπενθυμίσω ότι είναι πολύ υποκριτές όσοι προσποιούνται πως ξεχνούν τον Όζι Όσμπορν, το «βασιλιά της τρέλλας» των χέβιμεταλλάδων και ανεπιθύμητο σε έξι αμερικανικές πολιτείες, που μπερδεύει το Ζ του ονόματος του με τις σατανιστικές αστραπές και επιδεικνύει όλο καμάρι τον ανάποδο σταυρό του ώσπου οδηγεί με το τραγούδι του «Λύση Αυτοκτονίας» ένα 19χρονο στην αυτοκτονία.

Θα πρέπει να επισημάνουμε βεβαίως ότι δεν μας απασχολεί εδώ αν υπάρχει ή όχι Σατανάς. Αν δηλαδή αυτός είναι «αναγκαίο παράγωγο της θρησκείας» ή αν είναι υπαρκτό πρόσωπο. Το θέμα είναι αν η μουσική χρησιμοποιείται από κάποιους για να μεταφέρουν σατανιστικά μηνύματα ασχέτως του αν τα μηνύματα αυτά, εμείς τα θεωρούμε σαχλαμάρες ή τρόπους παραπλάνησης και αποπλάνησης των νέων σε αδιέξοδους δρόμους. Δέχομαι και παραδέχομαι από την άλλη, ότι ιστορικά, η ροκ πρωτοεμφανίστηκε σε μια εποχή με ιδανικά και αξίες σε κρίση, όπου οι πολιτικές και κοινωνικές ανακατατάξεις ήταν δεδομένες και κυριαρχούσε κλίμα έντασης σε Αμερική και Ευρώπη. Η ροκ αποτέλσε ένα είδος «μουσικής εξέγερσης» για έναν καλύτερο κόσμο (“The Wall” – Pink Floyd), καλύτερη κοινωνική θέση για τη γυναίκα, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον έρωτα, το περιβάλλον. Το ροκ ήταν διαμαρτυρία, και υπήρξαν φορές που η πολιτική εξουσία απαγόρευε «τις ροκιές».

Αυτά για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Αλλά το να καταλήγουμε να εμφανιζόμαστε κάποιοι σήμερα «άσχετοι» από ροκ μόνο και μόνο γιατί διαπιστώνουμε πως ορισμένα τραγούδια υμνούν –αν όχι υπηρετούν αφοσιωμένα-το Σατανά , είναι τουλάχιστον προσβολή του κοινού νου.

Διάβαζα στο διαδίκτυο την άποψη ενός σατανιστή για το θέμα. Ο άνθρωπος είχε πραγματικά διε-στραμμένη σκέψη. Ερωτηθείς για το αν αληθεύει ότι πολλά τραγούδια χέβι μέταλ παραπέμπουν στο σατανισμό, δήλωσε πως, αντίθετα, οι τραγουδιστές των στίχων αυτών είναι καταπιεσμένα μέλη μιας κονφορμιστικής κοινωνίας (έφερε μάλιστα ως παράδειγμα τους Iron Maiden που ξεκίνησαν από την κονφορμιστική Αγγλία) που τραγουδούν για να διαφημίσουν το Χριστιανισμό ή μιμούνται αποτυχημένα τους σατανιστές που είναι οι μόνοι κοινωνικοί αγωνιστές! Προς επίρρωσιν των λόγων του, ο κύριος αυτός αναφέρεται στον «Αριθμό του Κτήνους» (666) που είναι και χωρίο της Χριστιανικής Βίβλου, όπως «εξηγεί» και καταλήγει: «Αν προβαλλόταν μεσα από την οιαδήποτε μουσική και από τα ΜΜΕ ο γνήσιος σατανισμός, ο Χριστιανισμός θα είχε εξολοθρευθεί μέσα σε λίγους μήνες» και παραδέχεται πως η συγκεκριμένη φράση του, στην πραγματικότητα ανήκει στον δρα Λαβέϋ, συγγραφέα του βιβλίου « Η κρυφή ζωή ενός σατανιστή, εκδόσεις Feral House, 1990).

Και πού να μας μιλούσαν δηλαδή οι Mortuary Drape, που δεν δίστασαν να πουν « για μας, δεν είχε ποτέ σημασία η μουσική παιδεία ή οι τεχνικές δυνατότητες ενός μέλους , όσο η απόλυτη προσήλωση του στον αποκρυφισμό. Ο σατανισμός είναι ένα ιερό βιβλίο το οποίο έχει περιορισμούς και νόμους που δεν μπορούν να παραβιαστούν. Η εμπειρία είναι ο μόνος δρόμος για να οδηγηθείς στους απόκρυφους δρόμους του σατανισμού. Το κράτος και η εκκλησία δεν μας απασχολούν καθόλου γιατί δεν τους αποδεχόμαστε ως θεσμούς στη ζωή μας» .

Τέλος, ας μη θίξουμε καλύτερα το ζήτημα των σατανιστικών συμβόλων στα εξώφυλλα και στα εσώφυλλα των cd s συγκροτημάτων όπως WASP Ministry , Slayer, Venom, ούτε και για τη γνωστή χειρονομία του Ronnie James Dio, που συμβολίζει το «υπακούστε στο Διάβολο». Πρόκειται μάλιστα για την ίδια χειρονομία που «φιγουράρει» στα κουτάκια δημοφιλέστατης εταιρείας αναψυκτικού, κι όταν πρόσφατα ρώτησαν την την εταιρεία αν γνωρίζει ότι το σήμα αυτό είναι σατανιστικό, οι αρμόδιοι λέγεται πως απάντησαν: «απευθυνόμαστε κυρίως σε νέους, το σύμβολο αυτό είναι μόδα για αυτούς, ρωτήστε και τους ροκάδες που το εμπνεύστηκαν»!

Το τονίζουμε και πάλι: Η ροκ είναι αξιολάτρευτο είδος μουσικής και εκατοντάδες τραγούδια της «έχουν γράψει» στις καρδιές μας. Κι ούτε είναι σατανιστές όλοι οι τραγουδιστές ροκ. Ακόμα κι οι Iron Maiden, παραδέχονται ότι «ίσως να το κάνουν άλλα γκρουπ, αλλά εμείς δεν ασχολούμαστε με τον αποκρυφισμό και το σατανισμό ή τη μαγεία.. μπορεί να ναι κάτι που μας γοητεύει, αλλά δεν μπαίνουμε βαθύτερα σε αυτά γιατί πιστεύουμε ότι μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνα..»

Πάντως, να μην κοροϊδευόμαστε. Αυτοί που πιστεύουν στη νέα εποχή ότι γενικά η μουσική είναι έκφραση κοινωνικής διαμαρτυρίας, όπως ήταν στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, ας θυμηθούν τον Γκόραν Μπρέγκοβιτς , τον μουσικό απ το Σεράγιεβο που μπέρδεψε τόσο θεϊκά την ανθρώπινη ελπίδα με την απελπισία με τις τσιγγάνικες μελωδίες του ξεκινώντας την περιοδεία του στον κόσμο της μουσικής από ..ροκ ακούσματα. Τι έλεγε αυτός; « …Φυσικά η μουσική σήμερα δεν αλλάζει τον κόσμο. Ξέρουμε πολύ καλά, ειδικά εμείς που ζήσαμε σε ολοκληρωτικά καθεστώτα, πώς λειτουργεί η εξουσία. Από την άλλη, η μουσική είναι μια μαγική μορφή επικοινωνίας. Κι όταν γνωρίζεις τη μοσυική ενός λαού, τον αντιμετωπίζεις χωρίς προκαταλήψεις».

Κι αυτοί πάλι που πιστεύουν ότι η μουσική πρέπει να «ξεσηκώνει», πλανώνται . Να αλλάζει προς το θετικό τη διάθεση, ναι. Όταν όμως εντείνει την ανθρώπινη επιθετικότητα όπως κάνει η μουσική του Όζμπορν, εκεί υπάρχει πρόβλημα: Η λειτουργία της μουσικής υποτίθεται πως είναι (και)θεραπευτική: Πόσο αστείο μπορεί να είναι ότι η Σονάτα Κ 448 για δύο πιάνα του Μότσαρτ έχει θετική επίδραση στους επιληπτικούς ;Ότι αν ακούσεις μουσική για 15 λεπτά πριν ένα τεστ κοπώσεως ηρεμείς κι έχεις μεγαλύτερες επιδόσεις στο τεστ;

Σύμφωνα με τον μουσικοθεραπευτή Χαρίλαο Παπαϊωάνννου (εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ , 18-05-07), «η μουσική ανασυγκροτεί το ψυχισμό και πειθαρχεί τη σκέψη και την έκφραση των συγκινήσεων. Σε άτομα κλειστά στον εαυτό τους τα βοηθά να έχουν επαφή με την πραγματικότητα γιατί η μουσική γίνεται γέφυρα αποκατάστασης διαπροσωπικών σχέσεων και επικοινωνίας. Βοηθά στην απόκτηση του αισθήματος ελέγχου της ζωής μέσω επιτυχών εμπειριών, αλλα και στην υιοθέτηση θετικών μορφών συμπεριφοράς».

Αναρωτιέμαι, πώς μπορεί να «θεραπεύει» κάποιον το « Hell s Bells» των ΑC/DC : «..Είσαι νέος, αλλά θα πεθάνεις! Δεν θα λυπηθώ καμιά ζωή, κανένας δεν θα μου αντισταθεί. Έχω τις καμπάνες μου και θα σε πάρω στην κόλαση. Θα σε πάρω! Ο Σατανάς θα σε πάρει! Οι καμπάνες της κόλασης, ναι! Οι καμπάνες της κόλασης!»,

Μαμά μου…σκιάχτηκα ! Αρκετά! Κι έχει και μια χαρά καύσωνα έξω και γράφω για κόλαση … Μπα σε καλό μου! Ιησούς Χριστός Νικά Κι Όλα τα κακά σκορπά!

(2007)

(πηγή:http://androutsou.wordpress.com/2008/02/26/%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%B7-%CF%84%CE%B1-%CF%81%CE%BF%CE%BA-%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CE%BF-%CF%83%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83-%CE%BA/)

π. Κυριακοῦ Τσουροῦ

Γραμματέως τῆς Σ.Ἐπιτροπῆς ἐπί τῶν αἱρέσεων

Μεταξύ τῶν τρόπων καί τῶν μεθόδων πού χρησιμοποιεῖ τό κίνημα τοῦ σύγχρονου σατανισμοῦ γιά νά ἐξαπλωθῆ στούς νέους κυρίως ἀνθρώπους εἶναι τά παιδικά παιγνίδια, τά ἠλεκτρονικά μέσα, τά παιδικά ἀναγνώσματα καί ἡ μουσική. Εἶναι ἄλλωστε γνωστό πόσο καταλυτική εἶναι ἡ ἐπίδραση τῆς εἰκόνας καί τῆς μουσικῆς πάνω στίς εὐαίσθητες καί εὔπλαστες ψυχές τῶν παιδιῶν. Ἔτσι, μέ τό κάλυμμα τοῦ παιγνιδιοῦ καί τῆς νότας εὔκολα μπορεῖ νά διεισδύσει, νά «περάσει» ὅπως λέμε, ἕνα μήνυμα στόν νοῦ καί στήν καρδιά τοῦ νέου κυρίως ἀνθρώπου καί νά διαμορφώσει μέσα του τρόπο ζωῆς, χαρακτῆρα, συμπεριφορά, ἠθική καί ἰδεολογία. Γιά τήν φαντασία τοῦ μικροῦ παιδιοῦ ἀποτελεῖ μορφοποιό δύναμη τό παιγνίδι, τό βιβλίο καί ἰδιαίτερα ὁ μαγικός κόσμος τῆς τηλεοράσεως.

Ὅπως ὅμως ἡ παιδεία γενικώτερα μόνη της, χωρίς τήν ἀρετή, γιά νά θυμηθοῦμε τόν Πλάτωνα, μπορεῖ νά καταντήση «πανουργία» καί ἀπειλή, ἔτσι καί ἡ μουσική ἤ ἡ τεχνολογία εἶναι δυνατόν νά μετατραποῦν σέ «ὄργανα» προωθήσεως μηνυμάτων ἤ «δογμάτων», πού νά εἶναι ψυχοφθόρα ἤ ἐπικίνδυνα. Τό ἴδιο καί ἡ ψυχοπλάστρα μουσική μπορεῖ νά καλεῖ σέ ὕμνο καί λατρεία τοῦ σατανᾶ, τά δέ παιδικά παιγνίδια νά μετατρέπονται σέ μέσα μυήσεως «ἐξ ἁπαλῶν ὀνύχων» στόν ἀποκρυφισμό καί στόν σατανισμό. Εἶναι διαπιστωμένο ὅτι στό ἄδυτο τῆς οἰκογένειας, ἐκεῖ ὅπου ὑποτίθεται ὅτι ἀναπτύσσεται προστατευμένο μέσα σέ ἰδανικές συνθῆκες ἀσφαλείας τό μέλλον τοῦ ἀνθρώπου, εἰσβάλλει μέ τόν πιό ὕπουλο καί ἐχθρικό τρόπο ὁ ἀντίπαλος τοῦ γονέα, πού ἀπαιτεῖ τό δικαίωμα τῆς διαμορφώσεως δικοῦ του ἀνθρώπου στά παιδιά μας.

Ἄς γίνωμε ὅμως πιό συγκεκριμένοι, μέ παραδείγματα ἀπό τόν χῶρο τῶν παιδικῶν παιγνιδιῶν, τῶν ἠλεκτρονικῶν μέσων, τῶν παιδικῶν ἀναγνωσμάτων καί τῆς μουσικῆς:

α) Παιγνίδια παγίδες

Ἐπιτραπέζιο παιδικό παιγνίδι, πού προσφέρεται σέ κουτί μέ σχῆμα φέρετρου, καλεῖ τά παιδιά νά παίξουν πάνω σέ χαρτόνι πού ἀπεικονίζει ἕνα νεκροταφεῖο μέ σπασμένα μνήματα. Οἱ μικροί παῖκτες ὑποδύονται ρόλους ὅπως τό …φάντασμα Χελίν, τό βαμπίρ Μπάθορι… τήν μάγισα Σαντρέν, τόν λυκάνθρωπο Τζιβαουντίν, τή μούμια Κονρού κλπ. Νικητής εἶναι ὅποιος φτάσει πρῶτος στό κέντρο τοῦ νεκροταφείου ὅπου εἶναι γραμμένη ἡ λέξη «Ἐφιάλτης». Στό παιγνίδι οἱ παῖκτες κερδίζουν κάρτες μέ συνθήματα ὅπως: «Γίνε ἀνελέητος», «Κάνε ὅ,τι θές γιά νά τρομάξεις κάποιον», «ὅταν δεῖς πανσέληνο οὔρλιαξε» (ἡ πανσέληνος συνδέεται μέ σατανιστικές τελετές), «Τούς ἠλίθιους τούς κάνω ὅ,τι θέλω. Τώρα ρίξε τό ζάρι γρήγορα, γιατί θά σοῦ σπάσω τά μοῦτρα παλιοσκουλήκι».

Μᾶς εἶναι ἀπολύτως ἀδύνατον νά ἀντιληφθοῦμε τήν «παιδαγωγική» ἀξία αὐτοῦ τοῦ «παιγνιδιοῦ».

Σέ ἄλλο παιγνίδι, πού συνοδεύεται μέ «προσπέκτους» «διακοσμημένο» μέ ἕντεκα τερατώδεις καί σατανικές μορφές, χαράσσεται ἡ «στρατηγική ἐπιβίωσης». Μ’ αὐτή καλλιεργεῖται μέσα στίς ἀπαλές ψυχές τῶν παιδιῶν ἡ βία καί τό μῖσος μέ φράσεις ὅπως: «Κάνε ἐπίθεση στόν ἀντίπαλό σου ἔχοντας στό μυαλό σου κάτι τό ἁπλό: πῶς θά τόν κόψεις φέτες στά γρήγορα». Καί πιό κάτω: «Ὅσο πιό πολύ δουλεύεις μέ τά φαιά κύτταρα, τόσο πιό θανάσιμο θά εἶναι τό χτύπημα».

Μήπως κάποιοι ὑποστηρίζουν ὅτι αὐτά τά συνθήματα θά βοηθήσουν τά παιδιά νά ἀποκτήσουν «αὐτοπεποίθηση»; Τότε ἄς μᾶς ἐπιτρέψουν νά ἐρωτήσωμε: Πότε καί πῶς ὁ νέος, πού «ζυμώθηκε» μέ τέτοια «δόγματα» θά ἀπορρίψη αὐτό τό «μάθημα τῆς βίας» πού πῆρε καί πῶς δέν θά τό μετατρέψη στό σατανικό δόγμα τοῦ Crowley: «Ὁ ἄνθρωπος ἔχει τό δικαίωμα νά ζεῖ σύμφωνα μέ τό δικό του νόμο, νά παίζει ὅπως θέλει, νά ξεκουράζεται ὅπως θέλει, νά πεθαίνει ὅποτε θέλει καί ὅπως θέλει…»;

Σέ διαφήμιση παιγνιδιῶν ὁ ἥρωας εἶναι ὁ «σοῦπερ κακός, μέ μιά στρατιά τέρατα κάτω ἀπό τίς διαταγές» του. Ἡ διαφορετικότητα δέ τοῦ παιγνιδιοῦ αὐτοῦ ὀφείλεται στό ὅτι σ’αὐτό «οἱ καλοί δέν πεθαίνουν τελευταῖοι, ἀντίθετα εἶναι αὐτοί πού ἐμποδίζουν τά σατανιστικά σας σχέδια καί πρέπει νά φύγουν πρῶτοι ἀπό τή μέση».

Σέ καρτοπαιγνίδι, μέ πολλές «ἀνατριχίλες» ἕνας μικρός παίκτης διαβάζει: «Ἐγώ εἶδα μιά νεκροκεφαλή νά βγάζει τήν ἄμορφη μάζα πού δέν πεθαίνει». Καί ὁ ἄλλος παίκτης λέει: «Εἶδα ἕνα χέρι δράκουλα νά βγαίνει ἀπό ἕνα τάφο». Ἄραγε πῶς θά τό ἑρμηνεύσει αὐτό τό «παιγνίδι» ἕνας παιδαγωγός; Καί μή πεῖ κανείς ὅτι εἶναι προσπάθεια νά κατανικηθῆ ὁ φόβος τοῦ θανάτου μέσα στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ!

Εἶναι σίγουρο πώς ἡ προβολή τῆς βίας, τοῦ «κακοῦ», τῶν τεράτων, τῶν ἀποκρουστικῶν φανταστικῶν μορφῶν, δέν καλλιεργεῖ τίς ἀπαλές ψυχές τῶν παιδιῶν. Μᾶλλον εἶναι μιά ἀπαράδεκτη «ἐμπορεύσιμη ἰδέα πού μπορεῖ νά μαγέψει τό κοινό», εἶναι μιά «ἀδίστακτη τακτική πωλήσεων μέ ἐπιπτώσεις σέ ἄτομα πού ἀκόμη βρίσκονται σέ τρυφερή ἡλικία». Παράδειγμα ἡ ψύχωση πού προκλήθηκε στούς μικρούς συλλέκτες τῶν Pokemon μέ τήν ἐμπορευματοποίησή τους, ὥστε «ἀκόμη καί ἡ Ἕνωση τῶν Ἄγγλων Διευθυντῶν Σχολείων ἔχει ἀνησυχήσει μέ τήν μαύρη ἀγορά καρτῶν στίς σχολικές αὐλές καί τά ποσά πού ἀπαιτοῦνται γιά νά συμπληρωθεῖ κάποια στιγμή μιά τέτοια συλλογή» (ἐφημερίδα “Τό Βῆμα τῆς Κυριακῆς”, 15.5.2000).

β) Τό παιγνίδι στήν ὀθόνη

Ἦλθε ὅμως καί τό νέο ἐπίτευγμα, τά ἠλεκτρονικά παιχνίδια, νά αἰχμαλωτίσει ἀκόμη περισσότερο τό μυαλό καί τήν φαντασία τοῦ παιδιοῦ. Σύμφωνα μέ πρόσφατη ἔρευνα τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Χάρβαρντ: «Βία, αἷμα καί θάνατος σέ ἀφθονία διαθέτουν τά περισσότερα ἠλεκτρονικά παιχνίδια ἰδίως ὅσα κρίνονται κατάλληλα γιά μικρά παιδιά» (ἐφημερίδα «Τά Νέα», 11.12.2001).

Ὁ συντάκτης τοῦ σχετικοῦ ἄρθρου σημειώνει ὅτι «Περισσότερο ἀπό τό 90% τῶν χρηστῶν τοῦ παιχνιδιοῦ περιέχει βίαιες πράξεις… Οἱ τίτλοι μέ τήν περισσότερη βία ἀνήκουν στίς κατηγορίες τῶν παιχνιδιῶν δράσης καί “Shoot’ em up”. Σέ αὐτά τά παιχνίδια συναντῶνται καί οἱ περισσότεροι θάνατοι ἀνά λεπτό, 24 κατά μέσο ὅρο. Συνολικά, τά μισά ἀπό τά παιχνίδια στήν ἔρευνα περιεῖχαν τουλάχιστον μία σκηνή μέ βίαιο θάνατο» (αὐτόθι).

Ἑλληνικό περιοδικό, σέ ἄρθρο του μέ τίτλο «Παιχνίδια πού διαφημίζουν τόν σατανᾶ» σημειώνει: «Πρόκειται γιά τά “Computer Games” πού προτρέπουν κατά κάποιο τρόπο ὅλους ἐμᾶς, μικρούς καί μεγάλους νά μποῦμε στούς σκοτεινούς κόσμους τοῦ Σατανᾶ. Γιά τά παιχνίδια τοῦ θανάτου πού παίζουν τό ρόλο τοῦ μυητῆ δίνουν εἰκόνες ἀλλά καί “συμβουλές” μέ κάθε λεπτομέρεια γιά τελετές μαύρης μαγείας καί βουντού ἐνῶ μιλοῦν καί γιά θυσίες στό Κτῆνος» (Οἰκ.Θησαυρός, 29.10.1996).

Στό φθοροποιό ἔργο τῶν ἠλεκτρονικῶν παιγνιδιῶν ἔρχεται συνεπίκουρος ἡ μαγική ὀθόνη τῆς τηλεοράσεως. Οἱ παιδικές ἐκπομπές μέ ἀποκρυφιστικό καί μαγικό περιεχόμενο, τύπου Χάρι Πότερ, εἶναι ἡ καθημερινή «τροφή» τῶν μικρῶν τηλεθεατῶν σέ ἀρκετά κανάλια. Πολλοί ἀπό τούς «ἥρωες» τῶν ἐκπομπῶν αὐτῶν δέν εἶναι πρότυπα ἀρετῆς, ἀνθρωπιᾶς, ἀλληλεγγύης, αὐτοθυσίας, ἀλλά «ἥρωες τοῦ παραλόγου», ὑπεράνθρωποι πού ἀντλοῦν τήν δύναμη ἀπό μέσα τους, πού δέν σκέπτονται κἄν –ἄρα καί δέν διδάσκουν– ὅτι πέραν ἀπό τίς ἀνθρώπινες δυνατότητες καί ἱκανότητες ὑπάρχει ἡ Παντοδυναμία καί ἡ Ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀντί οἱ ἥρωες αὐτοί νά διδάσκουν τήν σωστή σχέση τοῦ παιδιοῦ πρός τόν Θεόν-Δημιουργόν του, ντύνουν τήν «εἰκόνα τοῦ Θεοῦ» μέ μορφές ζώων καί φανταστικῶν τεράτων.

Ἀλλά καί μέ τό τελευταῖο ἐπίτευγμα τῆς τεχνολογικῆς προόδου τοῦ ἀνθρώπου, τό Διαδίκτυο, συμβαίνει ὅ,τι καί μέ τά ἄλλα ἐπιτεύγματά του. Δηλαδή, δέν χρησιμοποιεῖται μόνον ὡς πολυτιμώτατο ἀγαθό καί μέσο ἀνταλλαγῆς γνώσεων καί ἐπικοινωνίας, ἀλλά συχνά ὡς μέσο-ὄργανο διακινήσεως καταστροφικῶν ἰδεολογιῶν διαφόρων παραθρησκευτικῶν καί σατανιστικῶν ὁμάδων.

Ἐτσι, μπορεῖ κανείς νά βρεῖ σέ ἰστοσελίδα σατανιστικῆς ὁμάδος, ὑπό τόν τίτλο «Νέα τῆς Κόλασης», ποιοί εἶναι οἱ: «Δέκα λόγοι γιά τούς ὁποίους εἶναι πολύ θαυμάσιο νά εἶσαι σατανιστής». Καί βέβαια ὑπάρχει ἐκτενής ἀνάλυση γιά τό πῶς θά τό πετύχεις.

Σέ ἄλλη σελίδα διαβάζομε: «Συμμετέχετε γιά νά προάγουμε τίς μεθόδους καί νά γεννήσουμε ἕνα σατανικό ἔθνος μέ τό νά προχωρήσετε στίς ἐπίλεκτες δυνάμεις τῶν πιστῶν ὀπαδῶν τοῦ σατανᾶ… Ἔχει φτάσει ἡ ὥρα νά συντρίψουμε τή Χριστιανική ὑποκρισία καί νά φέρουμε στό προσκήνιο τήν κυριαρχία τοῦ σατανᾶ στή γῆ, νά φέρουμε τούς χριστιανούς γονατιστούς μπροστά μας, δηλ.νά τούς ὑποτάξουμε καί νά τούς κυριέψουμε…».

Ἡ προσφορά μέσῳ τοῦ Internet ἐμπλουτίζεται ἀκόμη μέ πάμπολλες «ἀγγελίες» γιά «ἀναζητήσεις» φίλων σατανιστῶν ἤ μέ τήν προβολή τῶν προτιμήσεών τους σέ «θυσίες, ἀκρωτηριασμούς, κανιβαλισμό… μπάνιο σέ αἷμα κατσίκας καί νά τό πίνει ἀπό ἀνθρώπινο κρανίο».

γ) Βιβλία διαβρωμένα

Κι ἄν κάποιοι γονεῖς, θέλοντας νά προφυλάξουν τά παιδιά τους ἀπό ὅλα ὅσα μέχρι τώρα ἐκθέσαμε, θελήσουν νά τά ἀπασχολήσουν μέ ἕνα βιβλίο, ἄς μή νομίσουν ὅτι δέν ἔχουν φθάσει ἐκεῖ οἱ ὑπηρέτες τοῦ κακοῦ.

Τό μάρκετιγκ καί ἰδίως τό κέρδος δέν ἔχουν ἀναστολές, ἰδιαίτερα ὅταν οἱ “ἐγκέφαλοί” τους ἔχουν στρατευθῆ στά προστάγματα τοῦ τέρατος πού λέγεται «Νέα Ἐποχή». Ἔτσι καί στό χῶρο τοῦ βιβλίου, μέσα ἀπό τό παραμύθι καί τά εἰκονογραφημένα ἔντυπα, προωθοῦν τόν σατανισμό. Τίτλοι βιβλίων ὅπως: «Σχολεῖο ὁ Τάφος», «Ἡ κατασκήνωση τοῦ Δράκουλα», «Ὁ ἀκέφαλος ποδηλάτης» κ.ἄ., καλύπτουν κείμενα βίας, μαγείας, σατανισμοῦ. Μέσα ἀπό πολλά βιβλία καί εἰκονογραφημένα παιδικά ἀναγνώσματα ἐπιδιώκεται ἡ κατάργηση τῆς διακρίσεως μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ (καθαρά νεοεποχίτικο “δόγμα”). Ἡ πρόκληση τρόμου εἶναι ὁ κεντρικός ἐπιδιωκόμενος σκοπός, πού ξεκινᾶ ἀπό τά τρομακτικά ἐξώφυλλα καί καταλήγει σέ μιά ἀναστάτωση τῆς ἀπαλῆς ψυχῆς τοῦ νεαροῦ ἀναγνώστη. Πολύ εὔστοχα χαρακτηρίστηκε μιά συλλογή ἐξωφύλλων τέτοιων βιβλίων ὡς «εἰκονοστάσι τοῦ Διαβόλου».

Ἄραγε, ὅταν τό παιδί μας σήμερα ὁλοκληρώνει τό διάβασμα ἑνός παραμυθιοῦ νιώθει τό ἴδιο εὐτυχισμένο, γαλήνιο, χαρούμενο, ἀνάλαφρο, ἀσφαλές ὅπως μέ κεῖνα τά ἀξέχαστα παραμύθια τοῦ παπποῦ καί τῆς γιαγιᾶς, τοῦ «παλιοῦ καλοῦ καιροῦ»;

δ) Ὁ σατανικώτερος τρόπος

Τέλος, ὁ σατανισμός χρησιμοποιεῖ, καί μάλιστα εὐρύτατα, τίς «χορδές” καί τά «ὄργανα». Τό σατανιστικό μήνυμα καί ἡ λατρεία τοῦ σατανᾶ χρησιμοποιοῦν ἰδιαίτερα τήν hard rock καί τήν heavy metal μουσική γιά μέσο προσηλυτισμοῦ τῶν νέων κυρίως ἀνθρώπων.

Σατανιστική ὁρολογία, ὕβρεις κατά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τοῦ Χριστιανισμοῦ γενικώτερα, συνθήματα βίας, αἰσχρά συνθήματα καί μηνύματα, ἀκόμη καί σατανιστικά ἤ ἀντιχριστιανικά σύμβολα κυριαρχοῦν σέ τραγούδια καί σέ ἔντυπα αὐτῆς τῆς μοντέρνας μουσικῆς. Συγκροτήματα φέρουν προκλητικούς καί ὑβριστικούς τίτλους ὅπως: «Rotting Christ» (σάπιος Χριστός) «Judas Priest» (ἱερέας τοῦ Ἰούδα) κ.ἄ.

Μέσα στό παραλήρημα τῆς ἔντονης αὐτῆς μουσικῆς ἀκούγονται λόγια ὅπως: «Εἶμαι ἑνωμένος μέ τό Σατανᾶ, ὑπακούω στίς ἐντολές του …ἀγαπάω τόν θάνατο.., εἶμαι κύριος τοῦ ἑαυτοῦ μου… Φέρω τό σημάδι τοῦ Διαβόλου, σκοτώνω τό νεογέννητο μωρό, σκίζω τή σάρκα τῶν νηπίων» (συγκρότημα Venon). Χωρίς ἀμφιβολία σοκάρουν τά συνθήματα τοῦ συγκροτήματος Black Sabbath στό «Paranoid»: “πάρε μιά ζωή, θά εἶναι φθηνή. Σκότωσε κάποιον, κανένας δέν θά κλάψει. Ἡ ἐλευθερία εἶναι δική σου, κάνε μόνο τό καθῆκον σου, θέλουμε μόνον τήν ψυχή σου».

Στό περιοδικό «The Forest» διαβάζομε ὅτι: «Τό black metal ΔΕΝ εἶναι μουσική, εἶναι ἰδεολογία πού ἐκφράζεται μέσα ἀπό δαιμονικούς ἤχους καί θορύβους». Ἐπί πλέον πολλά κείμενα τοῦ περιοδικοῦ διακοσμοῦνται μέ τόν ἀντεστραμένο σταυρό. Εἶναι πολύ χαρακτηριστική ἡ ἀπάντηση πού δίδει ἕνα μέλος ξένου συγκροτήματος: «Εἶμαι Θεός. Προσκυνῆστε με».

Σέ ἐρώτηση, τί ἐκφράζει τό συγκρότημα Crismson Moon, δίδεται ἡ ἀπάντηση: «Τήν καταστροφή κάθε μορφή ἐπιβολῆς ὅπως ἡ ἀστυνομία, οἱ κυβερνήσεις καί ὁ Χριστιανισμός. Οἱ μόνες ἀρχές πού πρέπει νά διέπουν τήν ἀνθρωπότητα εἶναι τά ἀνθρώπινα ἔνστικτα ὅπως ἡ λαγνεία καί ἡ ἐκδίκηση».

Καί σέ ἄλλη ἐρώτηση: «Μέ τί ἀσχολοῦνται οἱ στίχοι σας»;, δίδεται ἡ ἀπάντηση: «Ἀσχολούμαστε μέ φιλοσοφία καί ἀποκρυφιστικές πρακτικές ὅπως ὁ Ἀστρικός, ψυχικός καί τελετουργικός Βαμπιρισμός, Δαιμονολογία, Ἀστρική Προβολή, Μαγεία καί ἀρχαία Σουμεριακή καί Ἀσσυριακή μυθολογία».

Ὅταν δέ τούς ζητοῦν νά ποῦν πῶς ἐμπνέονται: ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι «Χρησιμοποιοῦμε μαριχουάνα καί μανιτάρια. Δέν εἶναι λίγες οἱ φορές πού ἔχουμε βιώσει ἐξωκοσμικές ἐμπειρίες».

Δέν παραλείπει τό ἐν λόγῳ «μουσικό» περιοδικό νά ἀφιερώσει πέντε ὁλόκληρες σελίδες γιά νά προβάλλει τήν «Ἐκκλησία τοῦ Σατανᾶ».

Κάνει ἰδιαίτερη ἐντύπωση τό γεγονός ὅτι φιλοξενοῦνται τέτοια συγκροτήματα μέσα σέ δημόσιους χώρους, ὅπως εἶναι τό Ὀλυμπιακό Στάδιο στό ὁποῖο διοργανώθηκε Rockwave Festival (Ἰούλιος 2001) μέ σατανιστικά τραγούδια κάτω ἀπό τό ὄνομα γνωστῆς φίρμας μπύρας.

Μετά ἀπό ὅλα αὐτά κάθε ἐφησυχασμός εἶναι ἐνοχή. Ἡ καθυστέρηση στήν λήψη μέτρων, μέσα στά πλαίσια τῶν νόμων, εἶναι ἔγκλημα. Τό ποῦ ἀνήκει ἡ εὐθύνη εἶναι πρόδηλο: τά ἐγκλήματα διώκονται ἀπό τίς ἁρμόδιες Ἀρχές τίς τεταγμένες νά τίς προστατεύουν τήν δημόσια τάξη, τήν ὑγεία, τήν ζωή, τήν ἀσφάλεια καί τά ἔννομα ἀγαθά. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει κρούσει ἐπανειλημμένα τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου καί ἔχει ὑποβάλλει τίς προτάσεις Της. Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἔχουσα συναίσθηση τῶν εὐθυνῶν Της καί μέσα στά πλαίσια τῶν δυνατοτήτων πού τό Σύνταγμα καί οἱ νόμοι Τῆς παρέχουν ἐπιτελεῖ τό καθῆκον Της.

Πρέπει ὅμως καί τά ἁρμόδια ὄργανα τῆς Πολιτείας νά ἀναγνωρίσουν τό πρόβλημα καί νά ἀναλάβουν τό μέρος τῆς εὐθύνης πού τούς ἀνήκει. Ἔχομε ἤδη θρηνήσει θύματα καί τοῦτο δέν πρέπει νά ξανασυμβεῖ. Αὐτό μπορεῖ νά ἀποφευχθῆ μόνον ὅταν ἔγκαιρα, ὀρθά καί ὑπεύθυνα καί μάλιστα προληπτικά ἀντιμετωπισθῆ ἡ ἀπειλή, ὅταν αὐτή σίγουρα ὑπάρχει.

(πηγή:http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/heresies/bibliothiki_satanchild.html)

ΣΑΤΑΝΙΣΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ

του μακαριστού π. Αντ. Αλεβιζοπούλου

(επιμέλεια κ. Κατερίνας Βασιλάκη, μουσικού)

Η δίψα για δύναμη, οι τελετουργικοί φόνοι και ο εθισμός σε κάθε είδους σαδισμό καλλιεργούνται με τη σατανιστική μουσική και προε τοιμάζουν το έδαφος του νεοσατανισμού. Όπως και άλλες φορές τονίσαμε, ο εγκέφαλος γνώστης σατανιστικής ομάδας πήρε τα πρώτα μαθήματα σατανισμού μέσω της μουσικής αυτής.

ΟΡΙΣΜΟΣ: Τι είναι μουσική,  κίνδυνοι

Μουσική είναι ο αρμονικός συνδυασμός των ήχων. Η μουσική ασκεί εκπληκτική επίδραση στον άνθρωπο και εκφράζει τον πολιτισμό ενός λαού. Αν αλλάξει κανείς τη μουσική, απειλεί τις πολιτιστικές αξίες και τα πολιτιστικά και πνευματικά θεμέλια της κοινωνίας μας. Μπροστά σ’ αυτή την απειλή βρισκόμαστε σήμερα με την σατανιστική Μουσική.

Α) Περί τίνος πρόκειται

Όταν μιλούμε για σατανιστική Μουσική εννοούμε κυρίως την σκληρή ρόκ Μουσική. Σ’ αυτήν ανήκει η Heavy Metal (σκληρή μεταλλική) και η αποκρυφιστική μουσική αυτού του είδους η Occult Metal (αποκρυφιστική μεταλλική). Σύμφωνα με στατιστική που αναφέρεται στην έρευνα του R.Fisher, η σκληρή ρόκ αποτελεί το 10% της πόπ καί ροκ μουσικής. Από αυτήν το 50% είναι Heavy Metal της οποίας το 10% ανήκει στην Occult Meted (Religiose Zeitzeichen in der Rock und Rogmusik, EZW-Texte V/1989, Stuttgart, σ. 8).

Καθαρά σατανιστική μουσική είναι η λεγόμενη Black Metal (μαύρη μεταλλική). Έχει ως μοναδικό στόχο τη λατρεία του Σατανά. Τα τραγούδια της συνοδεύονται από τρομακτικό θόρυβο και περιλαμβάνουν επικλήσεις στο διάβολο. Πολλοί νέοι ομολογούν πως το ενδιαφέρον τους για τον αποκρυφισμό ήταν άμεσο αποτέλεσμα αυτής της μουσικής. Εμπνέει το βίαιο σεξ, την αντικοινωνική επικοινωνία με γυναίκες, αυτοκτονίες, φόνους και τη λατρεία του Σατανά.

Όπως αναφέρει ο U. Baumer, η γέννηση του αποκρυφιστικού Rock αναφέρεται στο 1969 τρία χρόνια μετά την ίδρυση της Εκκλησίας τού Σατανά στο San Francisco από τον La Vey (U. Baumer, σ. 9). Εδώ θα’ πρεπε να σημειώσουμε ότι ο Mick Jagger, τραγουδιστής των Rolling Stones (Οι Κυλιόμενοι Λίθοι), συνέθεσε το τραγούδι: “Το their Satanic Majesties” (Στίς Σατανικές τους Μεγαλειότητες) κατ’ απαίτηση τού La Vey. Το δε συγκρότημα Eagles (Οι Αετοί) συνέθεσε το τραγούδι «Hotel California» (Ξενοδοχείο Καλιφόρνια) πού είναι γραμμένο όλο σε αντίστροφη γλώσσα και υπενθυμίζει το χρόνο και τον τόπο ίδρυσης αυτής της Εκκλησίας του Σατανά, του αρχιερέα, που είναι ό La Vey, και κυκλοφόρησε δέκα βιντεοκλίπ του τραγουδιού αυτού.

Την αρχή έκανε το αγγλικό συγκρότημα Black Sabbath με μουσικό σόου πλαισιωμένο με μαύρες λειτουργίες, επικλήσεις του Σατανά και λατρείες μαγισσών. Με αυτό τον τρόπο το συγκρότημα εξελίχθηκε σε πρότυπο και ενσάρκωση του αποκρυφιστικού ρόκ.

Σ’ αυτή την ιδιαίτερη κατηγορία του μουσικού αυτού είδους κυριαρχεί η μαγεία, ο πνευματισμός, ο σατανισμός και κάθε μορφή αποκρυφισμού που προβάλλεται πάνω στη σκηνή.

Το συγκρότημα αυτό που το 1969 αφιερώθηκε στο ολοκληρωτικό ρόκ, βαφτίστηκε με βάση την ταινία τρόμου με το Boris Karloff και έγινε πρωταγωνιστής για όλα τα συγκροτήματα που κατά τα τελευταία χρόνια δίδαξαν τον τρόμο. Ένα χρόνο αργότερα εξελίχθηκε σε συγκρότημα μεγάλων επιτυχιών με το Paranoid, ένα τρελλό ταξίδι παράνοιας που σκάρωσαν σε δέκα λεπτά οι Ozzy Osbourne (voc), Tony Jommi (g), Geezer Buttler (bg), και Bill Ward (dr).

Στην αρχή, επιδόθηκαν σε αποκρυφιστικά τελετουργικά πάνω στη σκηνή. Τα κείμενά τους σόκαραν το κοινό:

Πάρε μια ζωή, θα είναι φθηνή σκότωσε κάποιον, κανένας δεν θα κλάψει.

Η ελευθερία είναι δική σου Κάνε μόνο το καθήκον σου, Θέλουμε μόνο την ψυχή σου

(Siegfried Schmidt  Jonew, Barrt Gravew, RockLexikon, Reinbeck/Hamburg 1975, α. 54).

Η περίπτωση της Janine

Η αποκρυφιστική μουσική οδηγεί πολλούς νέους σταδιακά όλο και πιο βαθειά στο χώρο του σατανισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρει η Pat Pulling στο βιβλίο της Το δίχτυ του διαβόλου. Πρόκειται για την περίπτωση της Janine.

Η Janine κατάγεται από χριστιανική οικογένεια. Παρουσίασε δυσκολίες στο σχολείο έγραφε ποιήματα μοιρολατρικά για το θάνατο και το Σατανά και ζωγράφιζε σκηνές από ένα δαιμονισμένο κορίτσι με αποκρυφιστικά πλαίσια. Η μητέρα της ανησύχησε και την πήγε στην Pat Pulling (η οποία είναι μέλος της Ενώσεως Αμερικανών Γονέων) για συμβουλή.

Η Pulling αναφέρει ότι η Janine στην αρχή ήταν ευγενική όταν όμως ο λόγος στράφηκε στις ζωγραφιές, άναψε. Παρ’ όλα αυτά, ύστερα από μερικές συναντήσεις, έγινε φιλική. Τη ρώτησα αν παίρνει ναρκωτικά, γράφει η Pulling, και μου απάντησε πως παίρνει μερικές φορές μαριχουάνα.

Δεν ήθελε να αναφέρει για τους φίλους της τίποτα και δημιουργούσε την εντύπωση πως της λείπει η αυτοπεποίθηση νομίζει πως είναι άσχημη και κουτή…

Όταν τη ρώτησα γιατί έχει αυτή την εντύπωση, έβαλε τα κλάματα. Μου διηγήθηκε πως όταν ήταν 13 χρονών, έκανε έκτρωση, επειδή ο φίλος της δεν την ήθελε ή δεν επιθυμούσε το μωρό. Οι γονείς της δεν γνώριζαν τίποτε.

Της είπα πως είναι πολύ βασικό να μιλήσει στους γονείς της γι’ αυτό το θέμα και προσφέρθηκα να φέρω στη συζήτηση και ένα θεραπευτή, αν βέβαια ήταν πρόθυμη να μιλήσει στους γονείς της. Επέμεινε ότι δεν θα άνοιγε ποτέ μα ποτέ το στόμα της να πει κάτι τέτοιο στους γονείς της, επειδή θα μπορούσαν να έλθουν στο φως περισσότερα πράγματα.

Ύστερα από μακρά επιμονή μου, μου αποκάλυψε ότι ένα μέλος της οικογένειάς της είχε μαζί της σεξουαλική επαφή, όταν ήταν 12 ετών. Για να μη μιλήσει την απείλησε. Φοβόταν πως δεν θα γίνει πιστευτή και πως αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρότατα οικογενειακά προβλήματα.

Μετά την πρώτη σεξουαλική εμπειρία, η Janine δεν έδωσε μεγάλη σημασία στην επιλογή των γνωριμιών της με άνδρες και άρχισε να παίρνει ναρκωτικά. Κατέληξε σε λάθος ανθρώπους και άρχισε να επισκέπτεται συναυλίες Rock και Heavy Metal. Οι φιλίες της στις συναυλίες την οδήγησαν στη μουσική Black Metal και στις αποκρυφιστικές αντιλήψεις που προωθούνται σ’ αυτές τις συναυλίες. Ύστερα από όλα αυτά ένοιωσε πως είχε προχωρήσει τόσο πολύ, ώστε να μη μπορεί να γυρίσει πίσω!

Με τις φίλες της, επισκέφτηκε μία συναυλία Rock όπου τις πλησίασαν μερικοί ενήλικες και τις κάλεσαν σ’ ένα πάρτυ, όπου μπορούσαν να έχουν μπύρα, μαριχουάνα και εκκωφαντική μουσική, όση επιθυμούσε η ψυχή τους. Πήγαν. Στους επόμενους μήνες προσκλήθηκαν και σε πολλά άλλα πάρτυ. Δεν έμαθαν τα επώνυμα αυτών των ενηλίκων, αλλά και ποτέ δεν ενδιαφέρθηκαν να τα μάθουν, γιατί, όπως ανέφερε η Janine, διασκεδάζαμε πολύ και όλα ήταν δωρεάν!.

Φυσικά δεν είπαν τίποτε στους γονείς της, επειδή εκεί έπιναν αλκοόλ και έπαιρναν ναρκωτικά. Για να λάβουν μέρος στα πάρτυ, έφευγαν κρυφά και με μεγάλες προφυλάξεις από τα σπίτια τους τα μεσάνυχτα. Μερικά τετράγωνα πιο πέρα τους περίμεναν οι ενήλικες. Έμπαιναν στα αυτοκίνητά τους και μέσα εκεί τους έκλειναν τα μάτια, για να μην αντιληφθούν που τις πηγαίνουν.

Η κυρία Pulling αναφέρει στη συνέχεια: Τη ρώτησα, αν αυτό δεν τη φόβισε και μου απάντησε πως οι μεγάλοι ήσαν πάντοτε τόσο καλοί και έλεγαν στους έφηβους πως αυτό γίνεται για την προστασία όλων για να μην έχουν οι ίδιοι δυ­σκολία από τους γονείς των παιδιών, λόγω του αλκοόλ και των ναρκωτικών, και για να μην έλθουν οι έφηβοι σε δυσκολία, αν ανακαλυφθούν αν πράγματι δεν ήξεραν που βρίσκονταν, δεν θα μπορούσαν να λαλήσουν και κανένας έφηβος δεν θέλει να γίνει καταδότης. Όταν οι έφηβοι γνωρίστηκαν πιο στενά μ’ αυτούς τους ενήλικες τα πάρτυ έλαβαν και σεξουαλική προέκταση. Στην αρχή οι έφηβοι είχαν σεξουαλική επαφή με τους ενήλικες και μεταξύ τους. Αργότερα όμως αναμείχθηκαν σ’ αυτές τις δραστηριότητες και μικρά παιδιά.

Η κ. Pulling ρώτησε την Janine αν ενοχλήθηκε από τη σεξουαλική επαφή με μικρά παιδιά. Απάντησε ότι στην αρχή βέβαια ενοχλήθηκε, αλλά όταν έμαθε ότι οι παρευρισκόμενοι ενήλικες ήσαν οι γονείς αυτών των παιδιών, έπαυσε να ανησυχεί.

Όταν η Janine άρχισε να διηγείται για ένα κοριτσάκι τεσσάρων ή πέντε ετών, που παρευρέθηκε πολλές φορές, έβαλε τα κλάματα. Το είχε πολύ λυπηθεί. Ξαφνικά το κοριτσάκι δεν ξαναεμφανίστηκε στα πάρτυ. Η Janine δεν γνωρίζει τι συνέβη μ’ αυτό το μικρό κορίτσι και οι υποψίες της την τυραννούσαν.

Η κ. Pulling τη ρώτησε αν μπορούσε να περιγράψει το κοριτσάκι και γιατί δεν είπε τίποτε σε κανέναν. Έδωσε μία ακριβή περιγραφή και είπε ότι δεν μίλησε σε κανένα, γιατί τους εξεβίαζαν: τους είχαν φωτογραφήσει σε ανώμαλες σεξουαλικές δραστηριότητες, όπου εχρησιμοποιούντο και ζώα και τους απειλούσαν πως θα δείξουν τις φωτογραφίες στους γονείς, αν αναφέρουν το παραμικρό για τα πάρτυ. Η Janine διηγήθηκε πως εκείνη την εποχή έγινε εξηρτημένη από τα ναρκωτικά που τόσο μεγαλόψυχα μοιράζονταν εκεί, πως φοβόταν μήπως οι γονείς της ανακαλύψουν αυτές τις φωτογραφίες.

Αλλά και εδώ δεν τελειώνει η φρικτή εμπειρία του δεκαπεντάχρονου κοριτσιού. Αφού οι έφηβοι αναμείχθηκαν σε σεξουαλικά όργια και φοβόντουσαν τον εκβιασμό, σπρώχθηκαν στις αποκρυφιστικές δραστηριότητες των ενηλίκων.

Στη διάρκεια ενός πάρτυ, διηγείται η Janine, οι έφηβοι οδηγήθηκαν σε ένα χώρο όπου ένας άντρας που αυτοονομαζόταν ιερέας, άρχισε να διαβάζει από ένα μεγάλο χειρόγραφο βιβλίο, που ονομαζόταν Βίβλος του Σατανά (Anton La Vey, Satanic Bible).

Ο χώρος ήταν στολισμένος με κόκκινα και μαύρα κεριά, που βρίσκονταν πάνω σ’ ένα βωμό. Υπήρχαν καθίσματα όπως στην Εκκλησία. Όταν ο ιερέας διάβαζε από τη Βίβλο, οι ενήλικες άρχιζαν έναν ύμνο. Οι έφηβοι πήραν την υπόσχεση πως ύστερα από μερικές συναθροίσεις θα ήσαν έτοιμοι για τη γιορτή της μυήσεώς τους. Ύστερα από αυτό δεν υπάρχει πλέον πισωγύρισμα. Θα έπρεπε να απαρνηθούν το θεό της δικής τους πίστεως και να αναγνωρίσουν τον Σατανά σαν Κύριο και Δάσκαλό τους.

Η Janine αναφέρθηκε σε τελετουργικά στα οποία περιελαμβάνετο και φόνος και περιέγραψε τις τελετές με όλες τις λεπτομέρειες. Αυτό διήρκεσε πολλές ώρες και η Janine διέκοπτε την διήγηση βάζοντας τα κλάματα.

Η κυρία Pulling της είπε πως δεν υπάρχει πλέον άλλη λύση από το να ενημερώσουν τους γονείς της και την αστυνομία. Αυτό την αναστάτωσε, όμως στο τέλος το δέχθηκε. Τότε ειδοποιήθηκε η αστυνομία.

Η κυρία Pulling καταλήγει:

Το τελευταίο που έμαθα γι’ αυτό το ζήτημα ήταν ότι οι αστυνομικές έρευνες συνεχίζονται. Μερικοί ίσως σκεφθούν πως πρόκειται για φαντασιοπληξίες της Janine. Οι υπόλοιπες λεπτομέρειες της διηγήσεώς της ήσαν αρκετές για να πείσουν τους ειδικούς ότι δεν επρόκειτο για φαντασιώσεις. Εκτός τούτου οι λεπτομέρειες των τελετουργικών αυτών είναι γνωστές μόνο σε λίγους ανθρώπους οι οποίοι έλαβαν βασική εκπαίδευση σε αποκρυφιστικά θέματα. Στο οικογενειακό περιβάλλον της δεν υπήρχε τίποτε, που να της πρόσφερε αυτές τις πληροφορίες.

Από το περιοδικό ΔΙΑΛΟΓΟΣ τεύχος 27 2002

(πηγή:http://www.egolpion.com/janine.el.aspx)

Μουσική: νότες ζωής ή αντίλαλοι θανάτου;

γράφει το μέλος alskdjfhg Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2007 – 01:00

Έχουμε κατά καιρούς ακούσει ότι η rock μουσική συνδέεται άμεσα με τη μαγεία, τον σατανά και τον σατανισμό. Αυτό το γεγονός κανείς μας δεν πρέπει να το παίρνει αψήφιστα. Κι όμως συμβαίνει!

Μάλιστα αυτήν την πραγματικότητα δεν διστάζουν να αποκαλύψουν οι ίδιοι οι λογής-λογής ροκάδες. Λόγω του ότι η γνώση είναι δύναμη, θα μιλήσω καθαρά, συγκεκριμένα και χωρίς επικαλύψεις. Βέβαια όσοι θέλουν τα πιστεύουν, άλλοι τα απορρίπτουν και άλλοι, όπως και εγώ, συνεχίζουν να ψάχνουν…

Αυτήν την εποχή, όπως αποκαλύπτει και η μαρτυρία του John Todd και την παραθέτει ο Jean-Paul Regimbal στο αποκαλυπτικότατο βιβλίο του για την ρόκ μουσική, «οι μεγάλοι παραγωγοί μουσικής ροκ εντ ρολλ είναι μέλη μιας σατανικής και ότι η μεγάλη πλειονότητα των συγκροτημάτων ροκ είναι γραμμένα σαν μέλη της μιάς ή της άλλης σατανικής θρησκείας. Όταν παράγουν ένα δίσκο ή πρέπει να συνθέσουν καινούργια τραγούδια, ζητούν από τους ή τις ιέρειες του σατανικού ναού τους να κάνουν χρήση μαγείας, ώστε το έργο τους να έχει μεγάλη επιτυχία». Ακόμη αναφέρει ότι: « Όταν οι (μαγικοί) τελετουργικοί κανόνες λάβουν χώραν και όταν οι δίσκοι έχουν υποστεί μάγια, ένας μεγάλος αριθμός δαιμόνων έχει επιφορτισθεί να εκτελέσει τις διαταγές τους (=των μάγων αρχιερέων ή ιερειών)». Άρα λέει ο Tod, «κάθε φορά που αγοράζετε ή φέρνετε σπίτι σας ένα δίσκο-άλμπουμ έτσι μαγεμένο, φέρνετε αναγκαστικά μαζί σας τη μαγεία και τους δαίμονες ταυτόχρονα, που είναι συνδεδεμένα μ’ αυτό το έργο. Δεν εκπλήσσει λοιπόν το γεγονός ότι μια επιρροή δαιμονική γίνεται αισθητή από τον ακροατή με τις ακόλουθες μορφές: την οξυθυμία, το πνεύμα επανάστασης, το άσεμνο λεξιλόγιο, τις βλασφημίες, τις τάσεις αυτοκτονίας. Κατά την γνώμη μου», συνεχίζει ο Todd, «δεν υπάρχει ούτε ένας μάγος ή μουσικός ροκ, που μπόρεσε» να γνωρίσει το Χριστό και την αλήθεια του, «χωρίς να έχει προηγουμένως καταστρέψει όλους τους δίσκους ροκ, που έχει στην κάτοχή του, και χωρίς να κόψει όλους τους δεσμούς με τη μαγεία».

Τα ίδια επιβεβαιώνει και ο Jeff Godwin στο βιβλίο του. Γράφει: όταν τα ροκ συγκροτήματα γράφουν τους δίσκους των, που υμνούν το διάβολο, καλούν ορισμένες φορές στα στούντιο μαζί τους μάγισσες, για να «ευλογήσουν» τη μουσική τους. Η «ευλογία» αυτή είναι ουσιαστική κατάρα. Οι δαίμονες καλούνται με επωδές και γοητείες για να ενισχύσουν με τη σατανική δύναμή τους τούς μουσικούς και τους τεχνικούς κατά τη διάρκεια της δισκογραφίας. Μορφές σατανιστικές εικονίζονται επίσης στους δίσκους και στις βιντεοταινίες. Αυτά τα «συνήθη αντικείμενα» μεταφέρονται κατόπιν παντού από τα παιδιά και τους εφήβους, οι οποίοι ελάχιστα συνειδητοποιούν ότι αγοράζοντας τέτοιους δίσκους ή βιντεοταινίες έχουν το… προνόμιο να μεταφέρουν τους δαίμονες στα σπίτια τους! Μίλησα, συνεχίζει ο Godwin, με μια γυναίκα, που ήταν αναμεμιγμένη στο σατανισμό και μάλιστα κατείχε θέση υψηλή στους σατανικούς κύκλους επί δέκα επτά χρόνια. Σαν μια από τις πιο ισχυρές μάγισσες στις Η.Π.Α. είχε μεταξύ των άλλων σκοτεινών έργων και ως έργο να «ευλογεί» τα στούντιο και τους δίσκους μερικών από τα πιο μεγάλα ροκ συγκροτήματα. Μου είπε ότι στο πίσω μέρος του άλμπουμ του συγκροτήματος «Stryper», που έχει τίτλο «Soldiers Under Command», υπάρχει ως σήμα της σατανικής «ευλογίας» ένα μισοφέγγαρο με μια μικρή μαύρη μουτζούρα πλάι απ’ αυτό. Το σήμα αυτό αντιπροσωπεύει τη λατρεία της σελήνης με μια σταλαγματιά αίμα πλάι.

Σύμφωνα και με την τακτική του σατανά, η ανήθικη ροκ προχώρησε στο σατανισμό σταδιακά. Πρώτα γοητεύει τα θύματά του, ύστερα τα παραπλανά και τελικά, αν ο άνθρωπος δε μετανοήσει, τον τυλίγει στη σατανική αγκαλιά του και τον κάνει υποχείριό του οδηγώντας τον στην αιώνια καταστροφή.

Από τα στάδια αυτά πέρασε η μουσική των «Μπήτλς». Προχωρώντας σταδιακά από το 1965 έφθασαν το 1968 να παρουσιάσουν το «Ντέβιλς Γουάιτ Άλμπουμ» (Devil’s White Album = Το λευκό άλμπουμ του σατανά) με δυό κομμάτια: Ρεβολούσιον Νο 1 (Revolution = επανάσταση Νο 1) και Ρεβολούσιον Νο 9. Στον δίσκο τους αυτό οι «Μπήτλς» κατέγραψαν και 18 υποσυνείδητα μηνύματα για να μεταδώσουν «το ευαγγέλιο του Σατανά»!…

Όμως το τραγούδι «Revolution No 9» φέρει στο προσκήνιο μια πλευρά ζωής του Λέννον. O Lennon, που κατά τη δεκαετία του 1960 ελατρεύετο ως… «θεός» και κατά τη δεκαετία του 1970 μέχρι του θανάτου του ως ο… «σοφώτερος των φιλοσόφων», ήταν, εκτός των άλλων, και κατ’ εξοχήν προληπτικός. Είχε απόλυτη εξάρτηση από την αριθμολογία και συγκεκριμένα από τον αριθμό 9, που θεωρούσε ότι ασκούσε τεράστια δύναμη στη ζωή του! Το τελευταίο άλμπουμ των Μπήτλς, το «Abbey Road», εξεδόθει το 1969. Ο Lennon έγραψε κάποια τραγούδια με κέντρο πάντα τον αριθμό 9. Το πρώτο ήταν «One After 909», άλλο ήταν το «No 9 Dream» και το δυσώνυμο «Revolution No 9». Στο τραγούδι αυτό, που γίνεται μέσα σε πανδαιμόνιο άγριων ηλεκτρονικών ήχων και μουσικής σταχυολογυμένης από το αγγλικό ραδιόφωνο, επαναλαμβάνεται μονότονα μια αγγλική φωνή που λέει: «Number 9, Number 9, Number 9…». Όταν ο δίσκος αναστραφεί, το μήνυμα «Number 9» γίνεται, «γύρισέ με, νεκρέ άνθρωπε».

Παράλληλα οι «Ρόλλινγκ Στόουνς» με τον σατανικό τους αρχιερέα Μικ Τζακερ (Mick Jagger) συνεχίζουν το έργο της διαδόσεως της σατανολογίας. Από τα πιο γνωστά μουσικά άλμπουμ του συγκροτήματος αυτού, που γράφονται κάτω από την επήρεια σκληρών ή μαλακών ναρκωτικών, είναι το «Συμπάθεια για το Διάβολο» (Sympathy for the Devil), «Χορεύοντας με τον κύριο D» (Dancing with Mr. D. – « D» είναι ο διάβολος) και (αφιερωμένο) «Στις αυτών σατανικές μεγαλειότητες» (To their Satanic Majesties).

Το άλλο τραγούδι των «Ρόλλινγκ Στόουνς» είναι το «Επικλήσεις στον αδερφό μου δαίμονα» (Invotations to my Demon Brother). Έχει εξ άλλου γραφεί ότι οι «Ρόλλινγκ Στόουνς» ανήκουν σε μια δαιμονική αίρεση της περιοχής του Σαν Ντιέγκο (San Diego). Ο αρχηγός του συγκροτήματος αυτού, ο Μικ Τζακερ (Mick Jagger), υπερηφανεύεται ότι είναι σατανιστής, ότι λατρεύει τον αντίχριστο με όλους τους κανόνες της μαύρης μαγείας και καυχάται διακυρύσσοντας πως είναι «ο Εωσφόρος του Ροκ»! Ο ίδιος δήλωσε ανοικτά: «Επιδιώκουμε να κατευθύνουμε τη θέληση και τη σκέψη των άλλων». Οι «Ρόλλινγκ Στόουνς» έφτασαν να δηλώσουν θρασύτατα και ανερυθρίαστα πως ένα ένα από τα σατανοκίνητα τραγούδια τους είναι… η απάντηση στην Πέμπτη Συμφωνία του Μπετόβεν»…!

Το δρόμο του σατανισμού ακολούθησαν μετά τους «Ρόλλινγκ Στόουνς» και τα συγκροτήματα «Who» (=Ποιος) και «Black Sabbath» (=Μαύρο Σάββατο), των οποίων η μουσική προσδιορίζεται ως Satan rock (σατανικό ροκ).Το αγγλικό συγκρότημα των «Black Sabbath» διέδωσε με τη μουσική τον αποκρυφισμό, τον σατανισμό, τη «μαύρη λειτουργία» και τις ανθρωποθυσίες. Πρώτο αστέρι τους είναι ο Οζζυ Οζμπορν, ο οποίος προτρέπει στην αυτοκτονία και παραπέμπει στο… σατανά!Τα μουσικά τους άλμπουμ περιέχουν πάρα πολλά αποκρυφιστικά και σατανικά σύμβολα όπως τον αριθμό «666» του αντιχρίστου. Ενώ ο Οζζυ Οζμπορν δηλώνει ανοικτά: «Το ακροατήριό μας βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία μιάς σατανικής δυνάμεως, αυτό εξηγεί και την επιτυχία μας!…» Η δήλωση αυτή δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας. Άλλωστε ο ίδιος ομολογεί πως κάθε φορά που κάνει κάποια σύνθεση τραγουδιού ή παρουσιάζεται στη σκηνή, βρίσκεται σε κατάσταση τρόμου.

Προσθέτω και τούτο: Οι «Black Sabbath» υβρίζουν σε δίσκο τους χυδαία το πανάγιο πρόσωπο του Θεανθρώπου Κυρίου μας (αδυνατώ να γράψω τον τίτλο του δίσκου, γιατί είναι ανατριχιαστικά βλάσφημος), ενώ στο εξώφυλλο του δίσκου υπάρχει μια αστραπή (το έμβλημα του σατανά, από το λόγο του Κυρίου «εθεώρουν τον σατανάν ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα»: Λουκ. ι’[10] 18), και στεφανωμένος ο αριθμός «666», το όνομα του αντιχρίστου (βλέπε: Αποκάλυψη ιγ’ [13] 18).

Διαφημιστής ή μάλλον προαγωγός στο σατανισμό είναι και το συγκρότημα «Led Zeppelin» (Λεντ Ζεππελιν) με δύο έργα που τους έκαναν… διάσημους(!), το «Σκάλα για τον ουρανό» (Strairway to Heaven), βασισμένο εξ ολοκλήρου στη μαγεία, και το «Παρουσία» (Presence), αφιερωμένο στη σατανική δύναμη, που είναι παρούσα στις συναυλίες τους.

Το Αυστραλιανό συγκρότημα AC/DC (Anti-Christ / Death (to) Christ = Αντίχριστος /Θάνατος στο Χριστό!) έχει προκαλέσει τις χειρότερες και βαθύτερες βλάβες στην κοινωνία από όλα τα συγκροτήματα. Τα τραγούδια τους είναι πηγή διαφθοράς και σατανισμού και ώθηση προς τα ναρκωτικά, το διάβολο, το έγκλημά. Γι’ αυτό είναι το πιο ανήθικο, δολοφονικό και σατανικό απ’ όλα τα «χάρντ ροκ» συγκροτήματα.

Υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα τέτοιων συγκροτημάτων, όπως «The Doors», «Death Rockers», «W.A.S.P.», «Plasmatics», «Motley Crue» και «Iron Maiden».

Ο σατανάς είναι που εμπνέει τους ροκάδες και τους προσφέρει την εγκόσμια δόξα και την εφήμερη φήμη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Vincent Fournier (Βίνσεντ Φέρνιερ). Ο Φέρνιερ έγινε διάσημος, αφού αφιερώθηκε στο σατανά, και για αντάλλαγμα πήρε το όνομα της διάσημης μάγισσας Alice Cooper (Αλίκη Κούπερ), η οποία πέθανε εδώ και εκατό χρόνια!

Όσοι γίνονται θύματα του σατανά μέσω της μουσικής ροκ είναι τόσο δυστυχισμένοι , ώστε ακολουθούν τυφλά τον πανούργο, παμπόνηρο και ορκισμένο εχθρό του Θεού και του ανθρώπου και τον μιμούνται πιστά. Γιατί ο εωσφόρος έγινε από άγγελος φωτός άγγελος του σκότους; Διότι θέλησε να στήσει το θρόνο του ψηλότερα από το θρόνο του Θεού.

Δύστυχοι, τραγικοί άνθρωποι και ιδιαίτερα οι νέοι! Που πηγαίνετε; Πορεύεσθε λοιπόν στο χάος, στην άβυσσο, στην αιώνια καταστροφή;

Πηγή: βιβλίο «Μουσική: νότες ζωής ή αντίλαλοι θανάτου;» του Νικολάου Π. Βασιλειάδη

(πηγή:http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&sid=1208)

Δείτε ένα σχετικό βίντεο εδώ

Για σένα που πρώτη φορά αναρωτιέσαι την ύπαρξη ή όχι υποσυνείδητων μηνυμάτων στον κόσμο που μας περιβάλλει, οφείλω να σε προειδοποιήσω ότι αυτά που θα διαβάσεις σε αυτή την εργασία, όπως και σε άλλα βιβλία που έχουν κατά καιρούς γραφτεί, θα σε κάνουν να δεις την κοινωνία της διαφήμισης, της μουσικής, της πολιτικής ακόμα και της γλώσσας με διαφορετικό μάτι! Τα υποσυνείδητα μηνύματα υπάρχουν και είναι τόσο επιμελώς κρυμμένα που πολλές φορές είναι πρακτικά αδύνατον να τα αντιληφθεί κανείς. Κι εγώ όπως κι εσύ, ήμουν πεπεισμένη ότι όλα αυτά ήταν απλώς λόγια ανθρώπων με περιορισμένη αντίληψη, κολλημένων σε στερεότυπα και απαρχαιωμένες ιδέες. Τελικά όμως αναρωτήθηκα μήπως ήμουνα κι εγώ σε αυτή την κατηγορία χωρίς καν να το έχω καταλάβει!

Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η σκέψη και η επικοινωνία μας απαρτίζονται από κανόνες και αυτοπεριορισμούς που αν μη τι άλλο μας αναγκάζουν να λειτουργούμε, τόσο ως άτομα όσο και ως σύνολο, με μία λογική που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εξερεύνηση άλλων διαστάσεων της ύπαρξής μας. Ίσως, μελλοντικά, όταν ο άνθρωπος θα εξελιχθεί ακόμα περισσότερο και θα μάθει να εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες του εγκεφάλου του που προς το παρόν βρίσκονται σε λήθαργο, να υπερβεί τα σημερινά εμπόδια και να εξελιχθεί σε ένα πραγματικά σκεπτόμενο όν.

Έτσι αποφάσισα να ασχοληθώ με τα υποσυνείδητα μηνύματα, που αν και σαν θέμα ξεφεύγει από τα όρια της γραφιστικής δημιουργίας, βρίσκεται σίγουρα μέσα στον ορισμό της οπτικής επικοινωνίας και της διαφήμισης τόσο από την δημιουργική όσο και από τη ρεαλιστική (χειραγωγική) πλευρά της.

Σε πολλές περιπτώσεις ίσως να θεωρήσεις τα παραδείγματα ακραία αλλά τελικά, ακόμα και αν όλα είναι αποκύημα της φαντασίας των ερευνητών, αυτό που θα σου μείνει θα είναι η αίσθηση της καχυποψίας και της εντονότερης κριτικής για όλα όσα, προς όφελος ορισμένων, προσπαθούν να σε πείσουν ότι είναι έτσι… ….και στις καταναλωτικές μέρες που ζούμε αυτό είναι ένα ιδιαίτερο χάρισμα… Καλή ανάγνωση και μη μείνεις εδώ! Συνέχισε την έρευνα, ή αν αυτό σε ενδιαφέρει περισσότερο, φτιάξε τα δικά σου μηνύματα και πειραματίσου με το μαγικό κόσμο τον ανθρωπίνων δυνατοτήτων!
IntroSEduXion

Σκεφτείτε το εξής:

Είστε καθισμένοι στο μετρό και διαβάζετε την εφημερίδα σας. Τα μάτια σας ακολουθούν τις αράδες και ο εγκέφαλος σας τις αναλύει σε γράμματα, σε λέξεις, σε συμβολισμούς, σε συναισθήματα και κάνει τους απαραίτητους συσχετισμούς ώστε όλα αυτά να μορφοποιούνται σε αποδεκτές έννοιες.

Αυτά σε συνειδητό επίπεδο! Διότι σκεφτείτε πόσα άλλα πράγματα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή τα οποία καταγράφονται κατευθείαν στο υποσυνείδητο:Κάθεστε πάνω σε μία σκληρή καρέκλα, τα πόδια σας δεν χωράνε καλά κι αυτό σας ενοχλεί, η μπλούζα που φοράτε σας στενεύει, η θερμοκρασία του χώρου σας ενοχλεί, ο φωτισμός του βαγονιού δημιουργεί σκιές στο χώρο, ο διπλανός σας που άλλαξε μόλις θέση, το φως που εναλλάσσεται στο τούνελ, ο ήχος από τους από πίσω που μιλάνε και η φασαρία από το συρμό, η πόρτα που ανοιγοκλείνει, το άρωμα της κολόνιας σας και του δίπλα, γαστρικοί ήχοι από το στομάχι σας και μία αίσθηση πείνας, η πίεση της τσίχλας που μασάτε και η αίσθηση του πόνου από τη μελανιά που έχετε στο πόδι ενώ παράλληλα σκέφτεστε τα βραδινά σας σχέδια…

Με αυτό το απλό παράδειγμα είναι φανερή η απίστευτη ικανότητα του εγκεφάλου μας αλλά και οι δυνατότητες εκμετάλλευσής του από αυτούς που έχουν τα ανάλογα συμφέροντα.

Ας επεκταθούμε όμως…

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα της στο χώρο της διαφήμισης είναι η χρήση των υποσυνείδητων μηνυμάτων και το κατά πόσο αυτή μπορεί πραγματικά να επηρεάσει το θεατή.

Τι εννοούμε όμως με τον όρο “υποσυνείδητη διαφήμιση” και “συνειδητή” αντίληψη;

Μπορεί πραγματικά το συνειδητό να διαχωριστεί από το σύνολο του αντιληπτού;

Κατά πόσο η διαφήμιση όταν χρησιμοποιεί πλάγιες -υποσυνείδητες- μεθόδους επηρεάζει περισσότερο το θεατή και σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται;

Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν σε αυτή την έρευνα.

Subliminal = υποσυνείδητο. Αυτό που βρίσκεται κάτω από τη μικρότερη αντιληπτή αίσθηση. Βέβαια, οτιδήποτε πραγματικά κάτω της χειροπιαστής αίσθησης δεν μπορεί, κατ’ ορισμό, να γίνει αντιληπτό. Έτσι, υποσυνείδητο γενικά θεωρείται οτιδήποτε βρίσκεται εκτός της συνειδητής αντίληψης.

[Διαφήμιση: Η συναισθηματική ή λογική επικοινωνία που μεθοδικά διαμορφώνει μία συγκεκριμένη θέση σ’ ένα συγκεκριμένο κοινό για ένα προϊόν ή μία υπηρεσία. Τελικός σκοπός είναι να πείσει και να παρακινήσει το συγκεκριμένο κοινό στην επιθυμητή δράση, δηλαδή στην αγορά του προϊόντος ή της υπηρεσίας και στη συνέχεια στην υιοθέτηση του συγκεκριμένου brand/μάρκας προϊόντος. ] [Η Διαφήμιση Όπως Θα Θέλατε Να Την Ξέρετε, Σ. Καλαϊτζής]

Whats Up With All The Sexs?

Πριν αναλύσουμε όμως την έννοια του υποσυνείδητου πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε τον τρόπο που ο εγκέφαλος συλλαμβάνει αναλύει και ταξινομεί μια εικόνα.

Εάν παρατηρήσουμε τα μάτια ενός θεατή καθώς κοιτάζει μια εικόνα θα προσέξουμε ότι τα μάτια του αναπηδούν, ξεκουράζονται στιγμιαία και στη συνέχεια επεξεργάζονται νέους χώρους που παρουσιάζουν ενδιαφέρον, αποφεύγοντας τις περιοχές που έχουν έλλειψη σε έντονες αντιθέσεις φωτός.

[Στη συνέχεια, η εικόνα περνάει στον εγκέφαλο όπου ανάλογα με το τι βλέπει κάθε μάτι ο εγκέφαλος αναλύει το μήνυμα. Είναι γνωστό ότι το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου επεξεργάζεται εντολές που έχουν σχέση με τη γλώσσα, το λόγο, τη γραφή, τους υπολογισμούς, την αίσθηση του χρόνου και του ρυθμού και των εντολών για σύνθετες κινήσεις. Αντίθετα το αριστερό ημισφαίριο αναλύει την αίσθηση του χώρου, οπτικοποιεί τα ερεθίσματα, αναγνωρίζει σχήματα, πρόσωπα και μελωδίες, κατανοεί και εκφράζει τα συναισθήματα και έχει μικρή ικανότητα στην κατανόηση του λόγου.

Έτσι, αν θέλετε να εκτιμήσετε έναν πίνακα ζωγραφικής τοποθετήστε τον στην αριστερή πλευρά του οπτικού σας πεδίου ή για να απολαύσετε ένα τραγούδι ακούστε το με το αριστερό σας αυτί.

Μία από τις χρήσιμες διαφορές ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια έχει σχέση με τη λήψη των αποφάσεων. Ψυχολόγοι έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι παίρνουν πιο εύκολα ριψοκίνδυνες αποφάσεις όταν το αριστερό τους ημισφαίριο είναι πιο ενεργό από το δεξί, ενώ αυτοί οι οποίοι χρησιμοποιούν περισσότερο το δεξί τείνουν να είναι πιο προσεκτικοί και συγκαταβατικοί.] [Introduction To Psychology. Exploration &Application]

Τα πράγματα όμως περιπλέκονται από τη στιγμή που ο εγκέφαλος πρέπει να καταγράψει και να ταξινομήσει το ερέθισμα που έχει λάβει. Και αυτό είναι ιδιαίτερα δύσκολο διότι ο τρόπος που ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται τα μηνύματα είναι πολύπλοκος. Η αντίληψη επηρεάζει ολοκληρωτικά το μυαλό και το σώμα και εξαρτάται τόσο από τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα της εκάστοτε εποχής όσο και από τον ίδιο τον άνθρωπο, δηλαδή τα συναισθήματα και τις γενετικές προδιαθέσεις του. Έτσι για να αναλύσουμε τον άνθρωπο και να μπορέσουμε να εκμεταλλευθούμε τις “αδυναμίες” του πρέπει να τον βλέπουμε πάντα μέσα στο ευρύτερο χώρο που ζει.

Υπάρχουν δύο ειδών μνήμες οι οποίες ακολουθούν την αρχική εισαγωγή των δεδομένων που αναλύουμε συναισθητικά. Η μικρής διάρκειας και η μεγάλης διάρκειας μνήμη. Στην πρώτη χρησιμοποιούμε την ικανότητα της επιλεκτικής παρακολούθησης των γεγονότων που μας ενδιαφέρουν άμεσα και αποφασίζουμε αν και πόση πληροφορία θα αποθηκευτεί στη βραχέα μνήμη ενώ σημαντικά γεγονότα στα οποία δώσαμε βάρος παραμένουν για μεγάλες χρονικές περιόδους ή και για πάντα στη μνήμη μας.

Η αντίληψη του ανθρώπου έχει άμεση σχέση με το αναμενόμενο. Πολλές φορές για παράδειγμα σε μια ταμπέλα βλέπουμε αυτό που θέλουμε να δούμε και όχι αυτό που γράφει. Ιδιαίτερα όταν καλούμαστε να “ψυχολογήσουμε” κάποιον άλλο άνθρωπο, τότε τείνουμε στο να τον χαρακτηρίσουμε ανάλογα με την περιγραφή που μας εξυπηρετεί είτε λόγω του “εγώ” μας είτε επειδή ο φίλος μας, μας είπε ότι το άτομο αυτό είναι για παράδειγμα “ψυχρό, ανειλικρινές και κακόβουλο”.

Το ενδιαφέρον στοιχείο όμως είναι ότι τα απόλυτα αισθητικά όρια διαφέρουν τόσο από άτομα σε άτομο όσο και από στιγμή σε στιγμή. Μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι τα δυσάρεστα ή ανησυχητικά ερεθίσματα αργούν να καταγραφούν, ως μια αντιληπτική άμυνα. Η έννοια της αντιληπτικής άμυνας είχε απορριφθεί από πολλούς ψυχολόγους μέχρι που επικυρώθηκε από την ανακάλυψη της εμπεδωμένης τέχνης.

Σε πείραμα που διεξήχθη το 1949 παρατηρήθηκε ότι λέξεις όπως: “whore, rape, bitch, penis” οι οποίες προβλήθηκαν υπό μορφή flash αργούσαν να αναγνωριστούν σε σχέση με παρόμοιες αλλά πιο “καθαρές” λέξεις όπως: “wharf, rope, batch, pencil”.

Σε πείραμα του 1992 ανατέθηκε σε φοιτητές να δουν φωτογραφίες ενός ατόμου που περνούσαν πολύ γρήγορα από την οθόνη. Πριν από κάθε φωτογραφία προβαλλόταν μία υποσυνείδητη εικόνα. Κάποιες εικόνες (όπως γλυκά γατάκια) χρησιμοποιήθηκαν για να κάνουν τους θεατές να αισθανθούν όμορφα ενώ κάποιες άλλες (όπως φωτιά) για το αντίθετο. Το αποτέλεσμα ήταν να αλλάξουν την εντύπωση για το άτομο της φωτογραφίας.

Τι είναι όμως αυτό που κινεί τον άνθρωπο; Και πως μπορούμε να υποκινήσουμε κάποιον να αναλάβει δράση, δηλαδή να αγοράσει για παράδειγμα το προϊόν μας; Τα κίνητρα ενεργοποιούν, διατηρούν και κατευθύνουν τη δραστηριότητα μας. Και τα κίνητρα προέρχονται από τη αλληλουχία της ανάγκης, της ορμής, του στόχου και της επίτευξης αυτού. Οι τρεις κυριότεροι τύποι κινήτρων είναι τα πρωταρχικά, τα διεγερτικά και τα δευτερεύοντα κίνητρα τα οποία έχουν εξελιχθεί στο να περιλαμβάνουν και κοινωνικά συστήματα όπως ασφάλεια, κοινωνική αποδοχή, απληστία, και επιθετικότητα. Από τη στιγμή που κάποιος έχει κατανοήσει αυτή την απλή λειτουργία της ανθρώπινης υπόστασης είναι σε θέση να χειραγωγήσει σε ικανοποιητικό βαθμό τόσο το άτομο όσο και τη μάζα.

Οι Επικεφαλίνες και οι Βήτα-Ενδορφίνες είναι δυο από τα ναρκωτικά που παράγει και χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας και χημικά είναι σχεδόν όμοια με το όπιο. Όταν ο εγκέφαλος μπαίνει σε καταληψία (trance) αυτές οι ουσίες εκκρίνονται και δημιουργούν μια αίσθηση ευφορίας στο άτομο. Σε πειράματα υπό τον ερευνητή Herbert Krugman παρατηρήθηκε ότι καθώς οι θεατές έβλεπαν τηλεόραση, το δεξί ημισφαίριο δούλευε με τη διπλάσια ταχύτητα από το αριστερό, δηλαδή οι θεατές βρισκόντουσαν σε καταληψία και συνεπώς έπαιρναν τη “δόση” τους!

Σε σχετικό πείραμα παρατηρήθηκε ότι με την τοποθέτηση σε φιλμ ενός λευκού καρέ κάθε 32 δημιουργούνται 45 παλμοί/ sec. οι οποίοι συλλαμβάνονται μόνο από το υποσυνείδητο και οι οποίοι είναι οι ιδανικοί για βαθιά ύπνωση!
[Είναι aξιοσημείωτο ότι αν αυξήσουμε τα στάνταρ 24 fps (καρέ ανά δευτερόλεπτο) σε 60 fps τότε έχουμε και φυσιολογικό ερεθισμό]. [Eldon Taylor, Subliminal Communication].

Αναλογιστείτε τώρα ότι μέχρι την ηλικία των 16 το παιδί έχει περάσει γύρω στις 10.000 – 15.000 ώρες μπροστά στην τηλεόραση (περισσότερες ώρες απ’ ότι στο σχολείο)!

Now U Hear Me – Now U Dont!

Ας περάσουμε όμως στον ήχο, ένα ακόμα μέσο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη μετάδοση υποσυνείδητων -και σ’ αυτή την περίπτωση υπό-ακουστικών- μηνυμάτων…

Η ένταση του ήχου μετριέται σε Ντεσιμπέλ. Η ακοή μας ξεκινάει από το μηδέν και όταν φτάσει τα 180 προκαλεί άμεση κώφωση. Η καταλληλότερη ένταση κυμαίνεται στα 60-80 ντεσιμπέλ.

Τι γίνεται όμως όταν ηχογραφήσουμε ένα μήνυμα σε πιο χαμηλή ένταση; Το “ακούμε” ή όχι;

Ο ήχος μετριέται σε κύκλους ανά δευτερόλεπτο (Hz). Κάθε κύκλος ενός κύματος είναι στην πραγματικότητα ένας παλμός ήχου. Ο άνθρωπος ακούει από τα 16Hz έως τα 20.000Hz. Δεν μπορούμε να ακούσουμε εξαιρετικά χαμηλές συχνότητες αλλά τις αντιλαμβανόμαστε ως ρυθμό. Έχει παρατηρηθεί ότι τέμπο από 48-70 bpms μειώνει τον καρδιακό και αναπνευστικό ρυθμό, αλλάζοντας έτσι τις κυρίαρχες εγκεφαλικές λειτουργίες.

Σε πειράματα έχει αποδειχθεί η ικανότητα του εγκεφάλου να διακρίνει ήχους και λέξεις υποσυνείδητα ακόμα και όταν αυτές λέγονται ανάποδα ή είναι ηχογραφημένες σε υπό-ακουστικά επίπεδα.

Η παλαιότερη τεχνική ηχογράφησης χρησιμοποιεί ένα κανάλι που ακολουθεί την ένταση του ήχου (του τραγουδιού), είναι αδύνατον να ανιχνευθεί χωρίς τη χρήση παραμετρικού ισοσταθμητή (equalizer) και είναι πατενταρισμένη.

Στην ουσία υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερις τρόποι για υπό-ακουστική προβολή:

Το λεγόμενο «μαύρο κουτί» το οποίο αναφέραμε, η ψυχοακουστική απόκρυψη, το μασκάρισμα λευκού ήχου και το ανάποδο μασκάρισμα. Η πιο συνηθισμένη μορφή τέτοιων μηνυμάτων είναι η τελευταία λόγω της ευκολίας της παραγωγής και κατανάλωσής της.

Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι αντίθετα με την κοινή γνώμη, η ύπαρξη οποιασδήποτε μορφής υποαακουστικού μηνύματος προϋποθέτει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής ανάλυσής του. Εάν μετά από ανάλυση δεν βρεθεί κάποιο μήνυμα, τότε πολύ απλά το μήνυμα δεν υπάρχει. Παράλληλα, για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα θα πρέπει το άτομα να βρίσκεται σε αρκετά κοντινή απόσταση από το αναπαραγωγικό μέσο.

{[…]Ο Philip Merikle, ψυχολόγος στο University of Waterloo του Ontario, ανέλυσε ακουστικά κασέτες από τρεις εταιρίες που πουλούν self-help tapes και δεν βρήκε κανένα ίχνος από υπό-ακουστικές φωνές στις εγγραφές. Ανέφερε ότι η έλλειψη ομιλίας σημαίνει έλλειψη ερεθίσματος και συνεπώς κανένα υποσυνείδητο αποτέλεσμα.} [Article by Doug Stewart in the New Scientist, June 15, 1991]

Man Is The Measure Of All Things, or Is It Backwards?

Ο Πρωταγόρας (485-410π.Χ.), ένας από τους πιο γνωστούς Σοφιστές είπε ότι “Εν αρχή ην ο άνθρωπος” “Man Is The Measure Of All Things”

Οι Σοφιστές δέχτηκαν επίθεση από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη επειδή δεν αναζητούσαν την “αντικειμενική αλήθεια” αλλά “χρησιμοποιούσαν οποιοδήποτε διαθέσιμο μέσο πειθούς” για να πετύχουν το σκοπό στους.

Ο Πλάτωνας, αν και αντίθετος με τους σοφιστές, δέχτηκε την άποψη ότι όλη η αντίληψη του ανθρώπου είναι σχετική του χρόνου, του τόπου και της κατάστασης του ατόμου. Αντίθετα ο Αριστοτέλης αναζητούσε να εξακριβώσει την αντικειμενική αλήθεια.

Με το πέρασμα του χρόνου η Αριστοτέλεια λογική έγινε η βάση του Δυτικού τρόπου σκέψης, της θρησκείας, της πολιτικής, της οικονομίας και γενικότερα της ζωής των ανθρώπων.

Οι Σοφιστές ξεχάστηκαν και μαζί με αυτούς ξεχάστηκαν και τα διδάγματά τους για τις ανάγκες του ανθρώπου και της αγωνίας του για την αναζήτηση της ευτυχίας.

Στις μέρες μας, η Σοφιστική ανθεί μέσα από τη διαφήμιση, με τέτοιο τρόπο που όμως να περνάει ως κοινωνικοονομική εκλογίκευση. Γιατί σε έναν Αριστοτέλειο κόσμο ο μόνος τρόπος για να πετύχει η Σοφιστική είναι να μην εκλαμβάνεται ως Σοφιστική.

Η επιστήμη της επικοινωνίας λειτουργεί πάνω στη Σοφιστική βάση ότι όλα τα πράγματα είναι σχετικά, ότι οι πωλήσεις είναι το κριτήριο της αποτελεσματικότητας και ότι η αλήθεια είναι εύπλαστη, προσαρμόσιμη ή ακόμα και αναλώσιμη.

Η αλήθεια μπορεί να δημιουργηθεί, να τροποποιηθεί, να αναποδογυριστεί και να μεταμορφωθεί σε αξιοπιστία, από τη στιγμή που εξαρτάται από την άποψη του θεατή και όχι από μια δομή αποδεδειγμένων γεγονότων.

Σλόγκαν όπως “Truth in Advertising” (Αλήθεια στη διαφήμιση), φαντάζουν αστεία από τη στιγμή που ακόμα και ο ίδιος ο ορισμός της Διαφήμισης μιλάει για “διαμόρφωση της άποψης του κοινού” και οι ίδιες οι διαφημίσεις καθημερινά βομβαρδίζουν τον καταναλωτή με εξωπραγματικές εικόνες μιας ζωής που “θα θέλατε να έχετε…και μπορείτε να έχετε αν αγοράσετε το Χ προϊόν”.

Αυτή η σχετική προοπτική λειτουργεί μόνο με την προϋπόθεση να μπορεί να αναδυθεί συνειδητά ανάμεσα στο κοινό.

Τελικά η αλήθεια είναι ένα προϊόν της ανθρώπινης αντίληψης και από τη στιγμή που κάποιος μπορεί να “κατασκευάσει” αλήθειες και να τις περάσει κατευθείαν στο υποσυνείδητο, τότε μπορεί να ελέγξει τις αποφάσεις που το άτομο νομίζει ότι λαμβάνει συνειδητά.

[Ο τροχός είναι η προέκταση του ποδιού, το βιβλίο είναι η προέκταση του ματιού, τα ρούχα η προέκταση του δέρματος και το ηλεκτρονικό κύκλωμα η προέκταση του κεντρικού νευρικού συστήματος. Τα μέσα με το που αλλάζουν το περιβάλλον, μας προκαλούν μοναδικές αναλογίες στην αισθητική αντίληψή μας. Η έκταση αυτών των αλλαγών τροποποιοεί τον τρόπο που σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Όταν αυτές οι αναλογίες αλλάζουν, ο άνθρωπος αλλάζει] [Marshall McLuhan, The Medium Is The Massage].

[Εξάλλου, αν η αλήθεια ήταν πραγματικά αλήθεια παντού και πάντοτε και για όλους τους ανθρώπους, τότε δε θα υπήρχε η ανάγκη να πιστεύουμε σε αυτή, να την προπαγανδίζουμε, να παλεύουμε για εκείνη και να δολοφονούμε εις το όνομά της.] [Dr. Bruce R. Ledford].

Έτσι, όταν μπορούμε να αλλάξουμε και την παραμικρή αντίληψη του ανθρώπου μπορούμε να αλλάξουμε τον ίδιο και συνεπώς να καθοδηγήσουμε τον τρόπο σκέψης του.

Η κρίσιμη ερώτηση όμως είναι σε ποιο βαθμό είναι δυνατόν να χειραγωγήσουμε το άτομο και κατά πόσο η πλάγια (γκρίζα ή υποσυνείδητη) διαφήμιση είναι περισσότερο αποτελεσματική από την κλασσική διαφήμιση…

SIX Ways To DO IT!

Σύμφωνα με τους καθηγητές Key και Taylor:

Υπάρχουν έξι βασικές οπτικοακουστικές τεχνικές μέσω των οποίων μπορεί κανείς να μεταφέρει υποσυνείδητα μηνύματα, οι οποίες βέβαια μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε μόνες τους είτε σε συνδυασμούς.

1.Συγκριτιστικές απάτες (Figure-Ground Reversals)

2.Εμπέδωση (Embedding)

3.Διπλή σημασία (Double Entendre)

4.Ταχιστοσκοπικές προβολές (Tachistoscopic Displays)

5. Χαμηλής έντασης φωτισμός και ήχος (Low Intensity Light and Low Volume Control)

6.Φωτισμός και ήχος φόντου (Lighting and Background Sound).

Συγκριτιστικές απάτες (Figure-Ground Reversals)

Η οπτική και ακουστική αντίληψη μπορεί να χωριστεί σε μορφή (figure) -περιεχόμενο, αντικείμενο, πρώτο πλάνο- και σε βάση (ground) – δεύτερο πλάνο, το περιβάλλον το οποίο υποστηρίζει τη μορφή. Οι περιοχές γύρω από τη μορφή συνήθως λαμβάνονται ως δεδομένες, θεωρούνται άσχετες και περνούν απαρατήρητες. Ασυνείδητα όμως ο άνθρωπος διακρίνει και ξεχωρίζει και τις δύο. Το συνειδητό μέρος επεξεργάζεται το πρώτο πλάνο ενώ το υποσυνείδητο λαμβάνει τα ερεθίσματα του δευτέρου πλάνου. Αν όμως στο δεύτερο επίπεδο παρουσιαστεί μία δυνατή εικόνα, τότε τα επίπεδα αντίληψης αντιστρέφονται και η βάση γίνεται μορφή.
Εδώ να αναφέρουμε ότι μόνο το 1% των ενηλίκων έχει την ικανότητα της συγκριτιστικής αντίληψης, δηλαδή του να μπορεί να διακρίνει ταυτόχρονα και τις δύο εικόνες, ενώ υπό ύπνωση κάτι τέτοιο γίνεται με ευκολία από όλους.

Παρόμοια λειτουργεί αυτή η τεχνική και με τον ήχο. Συνήθως σε μία σύνθεση υπάρχουν τέσσερις φωνές για τη δημιουργία αρμονίας και η κάθε φωνή παίζει στο δικό της ρυθμό. Ένας απλός άνθρωπος συνήθως αναγνωρίζει το σύνολο των τεσσάρων φωνών ως μία μελωδία, ένας μουσικός όμως για παράδειγμα, είναι σε θέση να ξεχωρίσει δύο ή και σπανιότερα περισσότερες φωνές.

Στην πραγματικότητα, όλοι οι άνθρωποι ξεχωρίζουν και τις τέσσερις φωνές αλλά μόνο υποσυνείδητα, διότι ο εγκέφαλος έχει την ικανότητα να λαμβάνει κάθε ερέθισμα ξεχωριστά.

Εμπέδωση (Embedding)

Στην οπτική αντίληψη υπολογίζεται ότι μόνο το 1/1000 της ολικής εικόνας που καταγράφει ο εγκέφαλος περνάει στο συνειδητό. Το υπόλοιπο παραμένει σε λανθάνουσα μορφή στη μνήμη.

Η εμπέδωση μοιάζει σαν ο καλλιτέχνης να έχει κρύψει κάποια πρόστυχη ή ταμπού εικόνα μέσα στην εικόνα (ή ήχο μέσα σε μουσική).

Στην πραγματικότητα τίποτα δεν είναι κρυμμένο. Αν ο θεατής εκπαιδευτεί στην αντιληπτική ελαστικότητα τότε η εμπέδωση γίνεται άμεσα διαθέσιμη στο συνειδητό. Το μόνο πράγμα που είναι κρυμμένο στην εμπέδωση μίας εικόνας είναι αυτό που ο θεατής ή ακροατής κρύβει από τον εαυτό του. Η απώθηση στο υποσυνείδητο είναι μία ασυνείδητη εργασία έτσι ώστε το άτομο να προστατεύει τον εαυτό του από αισθήματα και πληροφορίες που θα του προκαλούσαν σύγχυση και άγχος.

Διπλή σημασία (Double Entendre)

Η διπλή σημασία μίας λέξης ή εικόνας χρησιμοποιείται συχνά στη διαφήμιση (αλλά και στη καθημερινή ζωή) διότι μπορεί να περάσει το επιθυμητό μήνυμα με τρόπο που η μία έννοια της λέξης να μην προκαλεί αλλά στο υποσυνείδητο να καταγράφονται όλες οι πιθανές προεκτάσεις αυτής της λέξης.

[Περίπου 300 φοιτητές πανεπιστημίου ρωτήθηκαν πόσες φορές είχαν ακούσει το τραγούδι Beat It!.

Από το 97% που το είχαν ακούσει:

28% το είχαν ακούσει από 1-25 φορές

21% 26-50

26% 51-100

25% πάνω από 100 φορές

Το 51% των φοιτητών που το είχαν ακούσει πάνω από 50 θεωρήθηκαν οπαδοί και χρησιμοποιήθηκαν για περαιτέρω έρευνα. Σε ανώνυμα ερωτηματολόγια οι μισοί παραδέχτηκαν ότι δεν είχαν ιδέα για το τι σημαίνει ο τίτλος Beat It!. Οι υπόλοιποι προσπάθησαν να το λογικοποιήσουν προσφέροντας λύσεις όπως: beat the system, beat up or fight with someone etc. Όταν τους έγινε γνωστή η έννοια της ομαδικής ομοφυλοφιλικής αυτοϊκανοποίησης οι φοιτητές σχεδόν αυτόματα και ομόφωνα δήλωσαν την απέχθεια τους για το τραγούδι. Πολλοί δήλωσαν ότι ένιωθαν ναυτία κάθε φορά που το σκεφτόντουσαν.] [W. B Key]

Ταχιστοσκοπικές προβολές (Tachistoscopic Displays)

Το ταχιστοσκόπιο εφευρέθηκε το 1962 από τον Dr. Hal Becker of Tulane University και είναι ένας προβολέας που σε συνδυασμό με μία οθόνη κινηματογράφου αναβοσβήνει λέξεις και εικόνες με πολύ μεγάλες ταχύτητες. Σύμφωνα με μελέτες η πιο κατάλληλη ταχύτητα για να υπάρξουν αποτελέσματα είναι 1/3000 second. Οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή την ταχύτητα λαμβάνουν τα δεδομένα μόνο υποσυνείδητα, αν και ένα μικρό ποσοστό ατόμων είναι σε θέση να τα δει συνειδητά.

Στη διαφήμιση και στον κιινηματογράφο χρησιμοποιούνται πιο αργά ταχιστοκόπια της τάξης 1/10 έως 1/5 sec. διότι μεγαλύτερες ταχύτητες δεν μπορούν να ενσωματωθούν σε φιλμ ή βιντεοκασέτα. Αυτά τα γρήγορα εναλλασσόμενα πλάνα (γνωστά ως quick cuts) χρησιμοποιούνται ευρέως σε ταινίες, σε διαφημίσεις, σε video clips και οπουδήποτε υπάρχει η ανάγκη να αυξηθεί το συναίσθημα.

Αυτά τα πλάνα είναι υποσυνείδητα διότι αν και κανείς δεν είναι σε θέση να τα ανακαλέσει ένα προς ένα, η επίδρασή τους παραμένει αργοσβήνοντας στο μυαλό και δημιουργεί το ανάλογο συναίσθημα Αυτή η αίσθηση μπορεί να παρομοιαστεί με μετά-υπνωτική υποβολή. (post-hypnotic suggestion).

Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι η συνειδητή αναγνώριση περιεχομένου εξαρτάται από το ίδιο το περιεχόμενο. Για παράδειγμα, συναισθηματικές λέξεις αργούν μα καταγραφούν πολύ περισσότερο σε σχέση με ουδέτερες λέξεις.

Χαμηλής έντασης φωτισμός και ήχος (Low Intensity Light and Low Volume Control)

Ακόμα πιο αποτελεσματική και από τις ταχιστοσκοπικές προβολές είναι η χρήση της χαμηλής έντασης φωτισμού και ήχου. Οι περισσότερες φωτογραφίες που κυκλοφορούν στα περιοδικά έχουν υποστεί κάποιου είδους επεξεργασία (retouch). Έτσι, είναι πολύ εύκολο ο καλλιτέχνης, με έναν αερογράφο ή έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, να γράψει διάφορα μηνύματα όπως sex, kill, drink, eat, κτλ τα οποία να είναι τόσο διακριτικά γραμμένα στο φόντο ώστε να περνούν συνειδητά απαρατήρητα. Με μία όμως πιο χαλαρή ματιά ο θεατής είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα μπορέσει να τα διακρίνει.

Το ενδιαφέρον είναι ότι πολλοί συνδυασμοί γραμμάτων μπορούν να μεταφέρουν την έννοια του sex όπως se, zx, xe, ex, κι έτσι είναι ακόμα πιο εύκολο να περαστεί το μήνυμα χωρίς να γίνει αντιληπτό.

Παρόμοια, εάν ένα μήνυμα καταγραφεί σε κασέτα σε φάσμα ήχου που το ανθρώπινο αυτί δεν συλλαμβάνει και σε παράλληλο επίπεδο (stream) καταγραφεί μια απλή μουσική, τότε ο ακροατής λαμβάνει και τα δύο ερεθίσματα, τη μουσική συνειδητά και το μήνυμα ασυνείδητα.

Φωτισμός και ήχος φόντου (Lighting and Background Sound)

Δύο βασικά στοιχεία του κινηματογράφου και της τηλεόρασης είναι ο ήχος και ο φωτισμός του δεύτερου επιπέδου (background).

Και τα δύο έχουν ως σκοπό να υποστηρίζουν το πρώτο πλάνο, να δημιουργούν εντάσεις συναισθημάτων και να περνούν συνειδητά απαρατήρητα.

Αν αναλύσουμε μία οποιαδήποτε σκηνή από μια οποιαδήποτε ταινία θα παρατηρήσουμε ήχους όπως βήματα, φωνές, αέρα, θρόισμα φύλλων κτλ και φωτισμούς όπως σκιές, αντανακλάσεις, φώτα κ.α. Όλα αυτά καταγράφονται απευθείας στο υποσυνείδητο ενώ ο θεατής προσέχει μόνο τους δύο πρωταγωνιστές που μιλούν.

Βέβαια αυτά τα στοιχεία δεν περιορίζονται στον κινηματογράφο αλλά επεκτείνονται και στον τύπο:

Inside Your Brain, Undetected.

[Τα αποτελέσματα των υποσυνείδητων ερεθισμάτων έχουν εξακριβωθεί σε τουλάχιστον δέκα περιοχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο Βρετανός ψυχολόγος Norman Dixon, μελετώντας πάνω από 500 επιστημονικές έρευνες κατέληξε στο ότι: “η συμπεριφορά εξαρτάται από εξωτερικά γεγονότα πάνω στα οποία δεν έχουμε κανένα [συνειδητό] έλεγχο”. [Dixon, Subliminal Perception]

[Οι περιοχές αυτές είναι:

1.Όνειρα (Dreams)

2.Μνήμη (Memory)

3.Συνειδητή Αντίληψη (Conscious Perception)

4.Συναισθηματική Απάντηση (Emotional Response)

5.Ορμώμενη συμπεριφορά (Drive-Related Behavior)

6.Αντιληπτικό Όριο (Perceptual Threshold)

7.Λεκτική Συμπεριφορά (Verbal Behavior)

8.Επίπεδα Προσαρμογής ή Κριτικές Αξίες (Adaptation Levels or Judgmental Values)

9.Αγοραστική Συμπεριφορά (Purchasing Behavior)

10.Ψυχοπαθολογία (Psychopathology)
Αυτή η λίστα των υποσυνείδητων περιοχών εύγλωττα δείχνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να προγραμματιστεί πολύ εύκολα από αυτούς που ελέγχουν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Η συμπεριφορά του συνόλου είναι μετρήσιμη και θεωρείται προβλέψιμη σε σχέση με τις στατιστικές πιθανότητες. Tα μέσα μας παρέχουν το σύστημα μέσα από το οποίο ελέγχεται η οικονομική αγορά. Οι άνθρωποι γίνονται πιο ευάλωτοι όταν η μάχη των πιστεύω υποστηρίζει βασικές πολιτιστικές κατηχήσεις]. [W.B. Key, The Age Of Manipulation, p.36].

Ας δούμε κάποια παραδείγματα:

Περιοχή του Ονείρου:

Ο άνθρωπος προγραμματίζεται από την βρεφική ηλικία με κάποιες βασικές υποθέσεις και ιδέες οι οποίες είναι τόσο βαθιά ριζωμένες στο υποσυνείδητό του που όταν έρχεται η στιγμή να λάβει, για παράδειγμα, μία απόφαση δεν μπορεί ούτε ο ίδιος να αιτιολογήσει την επιλογή του αλλά εμμένει σε αυτή και την υπερασπίζεται σθεναρά. Μία έρευνα που ξεκίνησε το 1917 από το Βιεννέζο νευροχειρούργο Otto Poetzle απέδειξε ότι όλες οι πληροφορίες που εισάγονται υποσυνείδητα εμφανίζονται στα όνειρα, πολλές φορές με συμβολική μορφή. Παράλληλα, πιστεύεται ότι όσο πιο ευαίσθητο είναι το άτομο σε κάποιο θέμα τόσο πιο ευάλωτο σε υποσυνείδητα μηνύματα καθίσταται. Έτσι, στην υποσυνείδητη διαφήμιση, ο σκοπός είναι το μήνυμα να μη γίνεται αντιληπτό ώστε να έχει και το μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο στο θεατή. Το δυνατό σημείο του υποσυνείδητου ερεθίσματος είναι ότι μπορεί να προκαλέσει ενέργεια μετά από μία χρονική περίοδο, παρόμοια με αυτή της μετά-υπνωτικής υποβολής.

Περιοχή της Μνήμης:

Μαθητές που συμμετείχαν σε υποσυνείδητα διαφημιστικά πειράματα για πάνω από 15 χρόνια ανακάλυψαν εκπληκτικές μνημονικές ικανότητες. Ακόμα και μετά από δέκα χρόνια, θυμόντουσαν όχι μόνο συγκεκριμένες διαφημίσεις που είχαν μελετήσει αλλά και τον τρόπο με τον οποίο είχαν ερευνηθεί καθώς και μία σειρά λεπτομερειών που αφορούσαν τους συμμαθητές τους όπως τα ρούχα που φορούσαν, τα ονόματά τους και άλλες μικρολεπτομέρειες Πολύ σημαντικό κατόρθωμα για μαθητές του χώρου της διαφήμισης αλλά και λόγω του ότι κατά μέσο όρο περνάνε στην αντίληψή μας γύρω στις 1.000 διαφημίσεις καθημερινά!

Συνειδητή Αντίληψη:

Η συνειδητή μνήμη και αντίληψη μοιάζουν να περιορίζονται από την αυτόματη αντίδραση του ατόμου να αποκλείσει οτιδήποτε θεωρεί ότι τον ενοχλεί. Αυτό έχει ως συνέπεια πολλές φορές να οδηγείται σε αντιδράσεις που απέχουν από τη φαινομενική λογική. Για παράδειγμα, όσο περισσότερο οι γονείς επιμένουν ότι η τηλεόραση κάνει κακό, τόσο το παιδί θα καθηλώνεται μπροστά της.

Συναισθηματική Απάντηση:

Πολλές φορές αυτό που αντιλαμβανόμαστε υποσυνείδητα είναι πολύ πιο δυνατό από αυτό που συνειδητά βλέπουμε. Για παράδειγμα σε αυτή την καταχώρηση για το συγκεκριμένο κέικ δεν υπάρχει κάτι ουσιαστικά κρυμμένο. Απλά ο θεατής δεν το αντιλαμβάνεται άμεσα συνειδητά διότι απλά δε θέλει, γιατί βάζει σε λειτουργία έναν ψυχολογικό μηχανισμό που λέγεται κατάπνιξη, απώθηση στο ασυνείδητο (repression). Στην πραγματικότητα, οποιοσδήποτε κοιτάξει λίγο χαλαρά αυτή την εικονογράφηση θα αντιληφθεί το προφανές. Και για να ενταθεί το νόημα το κείμενο γράφει: Mmmm…extra moist. Στην ουσία η καταχώρηση υπόσχεται περισσότερο και καλύτερο σεξ, αλλά στην πραγματικότητα οποιοσδήποτε καταναλώνει υπερβολικά μεγάλες ποσότητες λιπαρών προϊόντων στο τέλος θα είναι τόσο παχύς που το σεξ θα είναι πρακτικά ανέφικτο!

[Στο περιοδικό Playboy σε μια χριστουγεννιάτικη έκδοση παρουσιαζόταν μια γυμνή ξανθιά τυλιγμένη με μια γιρλάντα η οποία έμοιαζε φτιαγμένη από καρύδια και το κείμενο έγραφε: Give him ideas for Christmas. Αν η γιρλάντα παρατηρηθεί από κοντά είναι φανερό ότι απεικονίζει κόλπους και πέη! Το τεύχος μοιράστηκε σε φυλακισμένους στις Κρατικές Φυλακές της Γιούτα. Κανείς από τους φυλακισμένους δεν πρόσεξε αυτή τη λεπτομέρεια ακόμα και όταν προσκλήθηκαν να ψάξουν για τέτοιο περιεχόμενο!] [E. Taylor].

Ορμώμενη Συμπεριφορά:

Η καταχώρηση των McDonald’s για το Chicken McNugget είναι ένα ολοφάνερο και χαρακτηριστικό παράδειγμα:

“Buy One, Get One Free!”, (αγόρασε ένα, πάρε ένα δωρεάν). Αυτή η καταχώρηση εμφανίστηκε σε εφημερίδες σε όλη την Αμερική. Όσο για το ποιο ακριβώς κομμάτι του κοτόπουλου είναι αυτό…;

Αντιληπτικό Όριο:

Ο Dr. Bruce Ledford στο Alabama’s Auburn University χρησιμοποίησε υπό-ορατά εμπλουτισμένο χαρτί σε μία έρευνα πάνω στην αυτοεκτίμηση. Η Κλίμακα Αυτοεκτίμησης του Rosenberg, η οποία χρησιμοποιείται σε στάνταρτ τεστ τυπώθηκε σε δύο εκδόσεις:

Η μία πάνω σε απλό χαρτί και η άλλη πάνω σε χαρτί που έγραφε σε οριακά ορατό επίπεδο “I Love You!” και είχε μεγάλες καρδιές. Τα αποτελέσματα του τεστ αυτοεκτίμησης στην εμπλουτισμένη έκδοση έδειξαν αύξηση της αυτοεκτίμησης τουγκρουπ με κάτω του μετρίου μαθητές κατά 34.7%. Οι άνω του μετρίου μαθητές παρουσίασαν αύξηση κατά 13.1%.

Λεκτική Συμπεριφορά:

Οι λέξεις που ακούμε, μιλάμε και γράφουμε προσφέρουν ερεθίσματα για τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Όσον αφορά τα υποσυνείδητα μηνύματα θα πρέπει να την χωρίσουμε σε τρεις τουλάχιστον κατηγορίες:

Πολλαπλές αντιμεταθέσεις νοήματος: Αναφέρεται σε λέξεις που εμπεριέχουν άλλες λέξεις που αλλάζουν δραστικά το νόημα τους. Για παράδειγμα: Con in Confidence, Sin in Sincere καθώς και σε συσχετισμούς που προκύπτουν όπως: pea και pee.

Υπονοούμενες / Ρητές έννοιες: Εδώ εντάσσονται φράσεις όπως: «Είμαι έντιμος». Το είμαι έντιμος σημαίνει ότι δεν έχω ανέντιμη συμπεριφορά. Άρα, ο ορισμός του έντιμου προκύπτει από το τι συμπεριλαμβάνουμε και τι αποκλείουμε κατά το συλλογισμό μας.

Συναφείς αναφορές: Λέξεις όπως ελευθερία, αγάπη κτλ δεν σημαίνουν το ίδιο και σίγουρα δεν εκφράζονται όμοια από όλους τους ανθρώπους.

Επίπεδα Προσαρμογής:

Ζητήθηκε από εθελοντές να συμπληρώσουν μία λίστα κάνοντας συνειδητές εκτιμήσεις σε αριθμητική κλίμακα. Στη συνέχεια εκτέθηκαν σε υποσυνείδητα μηνύματα που παρουσίαζαν τις αξίες ως λιγότερο ή περισσότερο, ελαφρύτερο ή βαρύτερο, πιο δυνατό ή πιο αδύνατο στην αντίθετη κατεύθυνση από την πρώτη εκτίμηση. Σημαντικές αλλαγές παρατηρήθηκαν στην αρχική εκτίμηση σε όλα τα πειράματα.

Αγοραστική Συμπεριφορά:

Η αγοραστική συμπεριφορά είναι ένας τομέας που λαμβάνεται σοβαρά υπόψη στο χώρο της διαφήμισης και σπαταλούνται τεράστια ποσά στην ανάλυση και εκμετάλλευσή της. Σκοπός είναι να αναλυθεί η τάση του καταναλωτή να αγοράζει αλλά και να τον οδηγήσει στην αγορά του το Χ προϊόντος.

Ψυχοπαθολογία:

Στην ταινία Εξορκιστής φλασάρεται μία μάσκα θανάτου (death mask) για να δώσει ένα έξτρα τρόμαγμα στους θεατές. Η Warner Bros. μηνύθηκε από έναν πολίτη της Ινδιάνας ο οποίος λιποθύμησε κατά τη διάρκεια της ταινίας με αποτέλεσμα να σπάσει το σαγόνι του και μερικά δόντια.]

[Secret Voices: messages that manipulate. Time, Sept. 10, 1979:]

Κάτι ανάλογο έχει αναφερθεί και για την ταινία The Chainsaw Massacre για την οποία οι παραγωγοί παραδέχτηκαν δημοσίως ότι η ταινία περιείχε βίαια και τρομακτικά υποσυνείδητα ερεθίσματα.

[Ένα τηλεοπτικό σποτ για παιδικά παιχνίδια περιείχε το υποσυνείδητο μήνυμα: Get It μέχρι που η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Επικοινωνίας ανακοίνωσε μία προειδοποίηση ενάντια σε περαιτέρω υποσυνείδητα μηνύματα στο ράδιο και στην τηλεόραση.] [Secret Voices: Messages that Manipulate, Time, Sept 10, 1979

Grey Or Not, Here I Come!

Μια άλλη μορφή υποσυνείδητης διαφήμισης είναι η λεγόμενη γκρίζα. Ίσως να έχετε παρατηρήσει σε ταινίες (ειδικά σε ακριβές παραγωγές) στιγμές όπου ο πρωταγωνιστής θέλοντας για παράδειγμα να ξεδιψάσει ανοίγει το ψυγείο και παίρνει τη Χ μάρκα. Δε σας θυμίζει τίποτα; Τότε δείτε την ταινία Swordfish:

Φυσικά αυτή δεν είναι και η μοναδική ταινία…

Το ενδιαφέρον είναι ότι από συζητήσεις με πολλούς σινεφίλ βγήκε το συμπέρασμα ότι για τους περισσότερους κάτι τέτοιο περνάει απαρατήρητο. Και η καίρια ερώτηση είναι εφόσον οι θεατές δεν τη βλέπουν γιατί οι εταιρίες δαπανούν εκατομμύρια σε αυτού του είδους τη διαφήμιση; Μήπως όμως όταν θα πάνε την επόμενη φορά στο σουπέρ μάρκετ θα αγοράσουν το συγκεκριμένο προϊόν χωρίς να σκεφτούν το γιατί; www.buythisnow.com

Στις μέρες μας έχει αναπτυχθεί άλλο ένα ηλεκτρονικό μέσο επικοινωνίας και διαφήμισης, το διαδίκτυο, το οποίο φυσικά δεν μπορεί να μείνει έξω από τη φιλολογία των υποσυνείδητων μηνυμάτων. Ιδιαίτερα από τη στιγμή που είναι μια συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά με πολλές μελλοντικές προοπτικές.

Σερφάροντας στο διαδίκτυο, ψάχνοντας για πληροφορίες γι αυτή την εργασία, αναρωτήθηκα αν υπάρχουν κόμβοι που να ασχολούνται με το θέμα σε τεχνικό επίπεδο, δηλαδή να μεταδίδουν υποσυνείδητα μηνύματα.

Ανακάλυψα μόνο εφτά:

Στο site www.subliminalstuff.com υπάρχει ένα πείραμα σχετικά με το κατά πόσο βλέπουμε τα υποσυνείδητα καρέ και το τι συναισθήματα μας προκαλούν, στο οποίο η συγγραφέας πήρε μέρος και δυστυχώς ακόμα περιμένει το e-mail με τα αποτελέσματα. Ανεξάρτητα από αυτό πάντως, το site είναι πραγματικά ενδιαφέρον και σας συνιστώ να το επισκεφθείτε.

Στο www.pages2send.com υπάρχει ένα υποσυνείδητο μήνυμα αγάπης το οποίο έχει και μουσική.

Στο www.angelfire.com/ab/subliminalm υπάρχει ένα υποσυνείδητο κείμενο.

Στο http://home.att.net/~scorh3/subliminal.html υπάρχει μία υποσυνείδητη αλληλογραφία.

Στο www.gelb.com υπάρχει μια εταιρία κατασκευής υποσυνείδητων διαφημίσεων με ένα ειδικό πρόγραμμα Flash.

Στο www.gimmeabuck.com υπάρχει το μήνυμα do it. Αν υπάρχει και κάποιο άλλο κρυμμένο, είναι άγνωστο.

Και τέλος, το www.069fucking.com είναι ένα site με πορνό περιεχόμενο!

Το κατά πόσο αυτά τα site παρέχουν πραγματικά υποσυνείδητα μηνύματα και το ποια είναι αυτά παραμένει άγνωστο.

Count Me In!

[Η μέθοδος των υποσυνείδητων μηνυμάτων έχει ήδη δοκιμαστεί με κάποια επιτυχία στον κινηματογράφο για σύντομα -όχι διαφημιστικά- μηνύματα με ταχύτητα 3/3000th sec.

Αντίστοιχα, στην τηλεόραση, η υποσυνείδητη διαφήμιση τοποθετείται σε ένα frame κάθε 250 του φιλμ και μεταδίδεται μία φορά κάθε 11sec.

Τα αποτελέσματα δεν είναι σαφή]. (Radio and Television News, February 1948).

Στο Λονδίνο γύρω στο 1970 έγινε το εξής πείραμα:

Ζητήθηκε από ένα γκρουπ ανθρώπων να διαλέξουν μεταξύ 3 μαρκών μπύρας, Χ, Υ, Ζ. Έπειτα τους χώρισαν σε 3 γκρουπ. Στο πρώτο γκρουπ τους έδειξαν τις λέξεις “DRINK BRAND Χ” σε μια οθόνη πάνω από αυτή που παρακολουθούσαν. Στο δεύτερο γκρουπ έδειξαν τις ίδιες λέξεις στην τηλεόραση αλλά υποσυνείδητα και στο τρίτο γκρουπ δεν έδειξαν τίποτα. Μία εβδομάδα αργότερα τους ζητήθηκε να διαλέξουν και πάλι μία από τις τρεις μάρκες. Αυτοί που δεν είχαν δει το μήνυμα δεν άλλαξαν προτιμήσεις. Αυτοί που το είδαν συνειδητά είχαν μια μικρή αύξηση της προτίμησης της μπύρας Χ και αυτοί που το είδαν υποσυνείδητα είχαν μια μείωση της προτίμησης για την μπύρα Χ. Τα αποτελέσματα κατέληξαν στο ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα δεν έχουν καμία επίδραση στις προτιμήσεις του ανθρώπου.

[Πολλοί πιστεύουν ότι οι διαφημίσεις περιέχουν υποσυνείδητα μηνύματα, κρυμμένες εικόνες σεξουαλικού περιεχομένου και λέξεις που μπορούν να αυξήσουν την δεκτικότητα του ατόμου σε μία καταχώρηση. Αυτή η θεωρία είναι αρκετά διαδεδομένη παρόλο που δεν υπάρχουν αποδείξεις τόσο για την ύπαρξη αυτών των μηνυμάτων όσο και για την υποτιθέμενη αποτελεσματικότητα τους και είναι μάλλον αποκυήματα της φαντασίας ενός και μόνο ατόμου, του W. B. Key. ] [Timothy E. Moore]

{[…] Καθησυχάσθηκα από τον τεχνικό της εταιρίας ότι λόγω του χρόνου που χρειάζεται ένα ηλεκτρόνιο να σαρώσει την οθόνη και την παραμονή του φωσφόρου σε αυτή, είναι τεχνολογικά αδύνατον να προβάλλουμε μία εικόνα πιο γρήγορα απ ότι το μάτι βλέπει. Σε μία βραδινή σκηνή στην τηλεόραση, μπορείτε να δείτε ότι τα φώτα των προβολέων ενός αμαξιού παραμένουν για λίγα δευτερόλεπτα παραπάνω σε σχέση με την υπόλοιπη εικόνα. Αυτό το φαινόμενο λέγεται ουρά κομήτη. Είναι φανερό ότι είναι αδύνατον ακόμα και για το πιο αργό ταχιστοσκόπιο ταχύτητας 1/3.000 του δευτερολέπτου, για το οποίο ο Vicary είχε αρχίσει να μιλάει στις αρχές του 1958 να μπορεί να λειτουργήσει στη σημερινή τηλεόραση.} {Article by Arthur Rogers in the Public Relations Quarterly, Winter 1992}

[Ισχυρισμοί του Merikle του 1988, σχετικοί με τα ακουστικά υποσυνείδητα μηνύματα δοκιμάστηκαν στο παρακάτω τεστ. Σε 17 συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν υποσυνείδητα μηνύματα εμπεδωμένα σε λευκό ήχο και εξετάστηκαν τρία signal-to-noise (S/N) ποσοστά. Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν να μαντέψουν το κατά πόσο υπήρχε μήνυμα και τι έλεγε. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες δεν μπόρεσαν να βρουν τι έλεγαν τα μηνύματα, εκτός από κάποια τυχαία ποσοστά.] [Article by J. L. Harris, D. Salus, R. Rerecich, D. Larsen in The Journal of General Psychology, Jan 1996]

[18 άντρες και 18 γυναίκες υποβλήθηκαν σε ταχιστοσκοπική προβολή των φράσεων: MOMMY AND I ARE ONE, DADDY AND I ARE ONE and MYMMO NAD REA ENO τόσο σε υποσυνείδητο όσο και σε υπερσυνείδητο επίπεδο. Η ανάλυση έδειξε ότι τα υποκείμενα δεν αντέδρασαν σε καμία περίπτωση πιο θετικά στις δύο πρώτες φράσεις από ότι στην αναγραμματισμένη. Η αξιοπιστία της υποσυνείδητης ψυχοδυναμικής ενεργοποίησης ως μέθοδος είναι υπό αμφισβήτηση.] [Perceptual and Motor Skills, Dec. 1997]

[Αντικείμενα παρακολούθησαν διαφημίσεις ψάχνοντας να βρουν ένα μήνυμα (τη φράση CHOOSE THIS) η οποία εμφανιζόταν σε διαφορετικά στάδια αντιθέσεων με το φόντο. Μετά πάω κάθε διαφημιστικό, τα υποκείμενα βαθμολογούσαν την τάση τους να ανταποκριθούν θετικά.

Στο πρώτο πείραμα, κανένα μήνυμα (συνειδητό ή υποσυνείδητο) δεν επηρέασε τη βαθμολογία τους σε σχέση με την ανυπαρξία μηνύματος.

Στο δεύτερο πείραμα, τα ποσοστά θετικής απόκρισης ήταν μεγαλύτερα στα εμφανή μηνύματα. Σε αυτά που πέρασαν απαρατήρητα τα αποτελέσματα ήταν αμφιλεγόμενα και μόνο 1/10 σε μέγεθος. Παραδόξως, και στα δύο πειράματα, τα διαφημιστικά που περιείχαν υποσυνείδητα μηνύματα δεν παρέμεναν στη μνήμη των υποκειμένων. Τα μηδαμινά αποτελέσματα των υποσυνείδητων μηνυμάτων σε σχέση με τα συνειδητά βρίσκονται υπό συζήτηση όσον αφορά τους κινδύνους και τις δυσκολίες στην τοποθέτησή τους.] [Article by Kirk H. Smith and Martha Rogers in the Journal of Applied Psychology, Dec 1994]

Στο πέρασμα των χρόνων έχουν γίνει πολλά πειράματα τα οποία υποστηρίζουν ότι τα υποσυνείδητα μηνύματα σε οποιαδήποτε μορφή δεν αποφέρουν κανένα αποτέλεσμα. Θα μπορούσαμε να γεμίσουμε σελίδες στην προσπάθεια να αναφέρουμε μερικά, όπως θα μπορούσαμε να κάνουμε και το αντίθετο για να υποστηρίξουμε την ύπαρξή τους.

Στο παράρτημα του βιβλίου παρατίθενται τρεις συνεντεύξεις από άτομα του χώρου οι οποίες προσφέρουν μία ακόμα άποψη για τη διαφήμιση γενικότερα καθώς και για τα υποσυνείδητα μηνύματα.

U CANnot Do That!

Για το τέλος αφήσαμε την πιο γνωστή περίπτωση υποσυνείδητου μηνύματος, η οποία ήταν ουσιαστικά και η πρώτη εμφάνιση αυτού του φαινομένου και της «χιονοστιβάδας» που ακολούθησε:

Το καλοκαίρι του 1957, και για έξι εβδομάδες, σε ένα drive-in κινηματογράφο στο New Jersey, των Ηνωμένων Πολιτειών, διεξάχθηκε το εξής πείραμα, υπό τον ερευνητή James Vicary:

Κάθε 5″ και καθ’ όλη τη διάρκεια του φιλμ “Picnic” παρεμβαλλόντουσαν οι λέξεις: “THIRSTY? DRINK COKE” “HUNGRY? EAT POPCORN” με τέτοια ταχύτητα που δεν ήταν συνειδητά αναγνώσιμες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα αύξηση των πωλήσεων της Κόκα Κόλα κατά 18% και του Ποπ κορν κατά 58%.

Η αντίπαλη θέση είναι ότι το όλο θέμα ήταν μία φάρσα και ότι κανείς έκτοτε δεν κατάφερε να επιφέρει παρόμοια αποτελέσματα. Λέγεται ότι ο Vicary τελικά παραδέχτηκε ότι είχε παραποιήσει τα αρχικά αποτελέσματα του τεστ και πολλοί κριτικοί πιστεύουν ότι το πείραμα δεν διεξήχθη ποτέ!

Το γεγονός πάντως παραμένει ότι η Federal Communication Committee, το 1974, απαγόρεψε την υποσυνείδητη διαφήμιση στο ράδιο και την τηλεόραση.

Στην Αμερική τουλάχιστον μέχρι το 1990 δεν υπήρχε κανένας νόμος που να απαγορεύει τα υποσυνείδητα μηνύματα. Όπως αναφέρθηκε, υπήρχε μία απαγόρευση από το αντίστοιχο Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο αλλά ασφαλώς δεν είχε την ισχύ ενός νόμου.

Πλέον, σύμφωνα με τον William Gillespie (www.wordwork.org/table/sublimin.html), υπάρχει πληθώρα νόμων από την FTC (Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου), το US Treasury Department (Υπουργείο Οικονομικών) και το ATF (Τμήμα για Αλκοόλ, Καπνά και Όπλα).

Στην Ελλάδα, θεσπίστηκε ο παρακάτω νόμος το 1995, αλλά όπως προέκυψε από την έρευνα σε τυχαίο δείγμα 50 ατόμων μόνο 3 άτομα γνώριζαν με βεβαιότητα ότι υπάρχει, ενώ άλλα 9 απάντησαν:«νομίζω ότι υπάρχει, δεν είμαι σίγουρος».

Ν. 2328/1995 Φ.Ε.Κ. Α 159/03.08.1995

Στο κεφάλαιο 2 (Διατάξεις σχετικά με τον προγραμματισμό), άρθρο 7 (Υποχρεώσεις του ραδιοτηλεοπτικού σταθμού), αναφέρεται:

«1. Όλα τα στοιχεία των προγραμμάτων, με την παρουσίαση και το περιεχόμενό τους, οφείλουν να σέβονται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των άλλων. Ειδικά, δε πρέπει:

α] να είναι αντίθετα στα χρηστά ήθη και κυρίως να περιέχουν πορνογραφικές σκηνές.

β] να καλλιεργούν τη βία ούτε να είναι δυνατόν να παροτρύνουν σε φυλετικό μίσος.

2. Τα στοιχεία των προγραμμάτων που είναι δυνατόν να βλάψουν τη σωματική, πνευματική και ηθική ανάπτυξη των παιδιών ή των εφήβων δεν πρέπει να μεταδίδονται εφ όσον αυτοί οι τελευταίοι είναι δυνατόν να τα παρακολουθήσουν, λόγω της ώρας μετάδοσης και λήψης.

3. […]»

στο κεφάλαιο 3 (Περί διαφήμισης), άρθρο 11 (Γενικοί κανόνες) αναφέρεται:

«1. Όλες οι διαφημίσεις πρέπει να είναι έντιμες και ειλικρινείς.

2.Η διαφήμιση δεν πρέπει να είναι παραπλανητική ούτε να βλάπτει τα συμφέροντα των καταναλωτών.

3. Η διαφήμιση που απευθύνεται στα παιδιά ή που χρησιμοποιεί τα παιδιά πρέπει να αποφεύγει να βλάπτει τα συμφέροντά τους και να λαμβάνει υπόψη την ιδιαίτερη ευαισθησία τους.

4. Ο διαφημιστής δεν πρέπει να ασκεί καμία συντακτική επίδραση επί του περιεχομένου των εκπομπών»

στο άρθρο 13 (Μορφή και παρουσίαση), αναφέρεται:

«1. Η διαφήμιση πρέπει να αναγνωρίζεται εύκολα ως τέτοια και να διακρίνεται σαφώς από το υπόλοιπο πρόγραμμα με χρήση οπτικών ή ακουστικών μέσων. Κατ αρχήν, πρέπει να μεταδίδεται κατά ομάδες.

2. Η διαφήμιση που απευθύνεται στο υποσυνείδητο απαγορεύεται.

3. Η συγκεκαλυμμένη διαφήμιση απαγορεύεται, ειδικά η παρουσίαση προϊόντων ή υπηρεσιών στις εκπομπές, εφ όσον αυτή γίνεται με διαφημιστικό σκοπό.
4. Η διαφήμιση δεν πρέπει να χρησιμοποιεί ούτε οπτικά ούτε ακουστικά τα πρόσωπα που παρουσιάζουν καθημερινά τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και τα προγράμματα επικαίρων».

[Από το 1970 αυτοί που εκπέμπουν στην τηλεόραση έχουν απαγορευθεί να χρησιμοποιούν υποσυνείδητα μηνύματα, αλλά οι Reeves και Nass σημειώνουν: «Οι υπολογιστές και το λογισμικό, πάντως, είναι άνευ ρυθμίσεων. Δεν υπάρχουν επίσημες απαγορεύσεις γι αυτές τις τεχνικές πουθενά στο χώρο των πολυμέσων. Συνεπώς, το θέμα της υποβολής έχει αποκτήσει νέα ζωή»] [Feeding Tube, article by William Powers in The New Republic, June 23, 1997]

Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι οι νόμοι, αλλά οι αποδείξεις. Πως αποδεικνύει κανείς ότι αυτό που βλέπει για παράδειγμα στα παγάκια είναι ένα γυναικείο στήθος ή οτιδήποτε άλλο; Και πως κερδίζει κανείς μία δίκη από τη στιγμή που όλα τα στοιχεία είναι περιστασιακά; Με το παρόν δικαστικό σύστημα κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο, οπότε είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι ακόμα και όταν οι νόμοι τηρούνται, στην ουσία το άτομο παραμένει ανυπεράσπιστο μπροστά στην ικανότητα ενός καλού γραφίστα στην κάλυψη του οποιουδήποτε μηνύματος. Και η κατάσταση θα παραμένει μέχρι του να αποδειχθεί επιστημονικά η ύπαρξη της υποσυνείδητης αντιληπτικής ικανότητας του ανθρώπου.

Im Done. Now What?

Η απόφασή μου να ασχοληθώ με αυτό το θέμα προέκυψε από δύο παράγοντες:

την πεποίθηση ότι το μυαλό του ανθρώπου είναι ικανό να καταφέρει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα φανταζόμαστε και το πείραμα του 1957 στον κινηματογράφο του New Jersey που προανέφερα, για το οποίο είχα διαβάσει κάτι σχετικό.

Όταν διάβασα το άρθρο του κ. Stuart Rogers που ανέλυε λεπτομερώς τα γεγονότα που δημιούργησαν το μύθο γύρω από αυτό το πείραμα και ουσιαστικά κατέρριπτε κάθε πιθανότητα ύπαρξής του ομολογώ ότι απογοητεύθηκα. Αισθάνθηκα προδομένη από τα προσωπικά μου πιστεύω. Τελικά όμως, μέσα από αυτό το ταξίδι στο υποσυνείδητο ανακάλυψα ότι ακόμα και όταν ένα πείραμα ή μία θεωρία αποδεικνύεται λανθασμένη ή ψευδής αυτό δε σημαίνει ότι όλα όσα συσχετίζονται με αυτή είναι εσφαλμένα. Εξάλλου πολλές θεωρίες, στη διάρκεια της ανθρωπότητας, θεωρούντο αβάσιμες μέχρι που κάποιος βρέθηκε να τις επικυρώσει.

Αυτή η έρευνα βασίστηκε κατά ένα μεγάλο μέρος στις θεωρίες του καθηγητή Bryan Wilson Key και στο βιβλίο που έγραψε το 1989 το οποίο ομολογουμένως ήταν ένα συνταρακτικό βιβλίο στην ανάγνωσή του. Όταν συνέχισα την έρευνα σε άλλους χώρους ανακάλυψα την τάση από πολύ κόσμο να επιτίθεται σε προσωπικό επίπεδο στο συγγραφέα αποκαλώντας τον έως και φαντασιόπληκτο . Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω το κατά πόσο όλα όσα αναφέρονται στο βιβλίο του είναι βάσιμα αλλά το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα βιβλία που μελέτησα.

Σκοπός αυτής της έρευνας δεν είναι να πείσει τον αναγνώστη για οτιδήποτε, απλά μέσα από την παράθεση κάποιων στοιχείων να υπενθυμίσει στο κοινό ότι τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.

Πολλοί σίγουρα θα διαφωνήσουν με τα ευρήματα της επεξεργασίας των διαφημίσεων, άλλοι πάλι θα τα βρουν ακραία ή και αστεία. Η αλήθεια είναι άλλωστε ότι κι εγώ, ιδιαίτερα στην αρχή, δεν μπορούσα να διακρίνω τίποτα από όλα όσα περιέγραφαν ότι υπήρχαν σε αυτές τις διαφημίσεις ή και ότι πολλές φορές θεωρούσα ότι έδειχναν υπερβάλλοντα ζήλο.

Όπως και να έχει, το γεγονός παραμένει ότι όποτε κοιτάζω πλέον μια διαφήμιση προσπαθώ να την αναλύω πιο κριτικά και να ψάχνω για τυχόν μηνύματα -υποσυνείδητα ή όχι- που προσπαθούν να μου περάσουν. Αυτό βέβαια έχει και το μειονέκτημα του ότι χάνεται λίγη από τη μαγεία των διαφημίσεων, αλλά ως γνωστόν δεν μπορεί κανείς να τα έχει όλα.

Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι αυτή η έρευνα θα μπορούσε να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο, γιατί το θέμα των υποσυνείδητων μηνυμάτων είναι πραγματικά μεγάλο, αλλά ο περιορισμός των 10.000 λέξεων μας αναγκάζει να μην επεκταθούμε ιδιαίτερα. Μακάρι στο μέλλον να βρεθεί κάποιος με το ανάλογο ενδιαφέρον και να συνεχίσει αυτή την έρευνα.

Τα πειράματα και οι θεωρίες πάνω στο υποσυνείδητο συνεχίζονται όπως άλλωστε και η ανάγκη για ευρηματικότερες και πιο αποτελεσματικές διαφημίσεις. Το τι θα συμβεί στο μέλλον και το κατά πόσο ο κόσμος θα χρησιμοποιεί καθημερινά υποσυνείδητες κασέτες για να αδυνατίσει, για να κόψει το κάπνισμα ή να βελτιώσει τις επιδόσεις του παραμένει άγνωστο. Όπως άγνωστο παραμένει αν η υπερβολική ή παράνομη χρήση τέτοιων μηνυμάτων θα οδηγήσει τον κόσμο σε μία πλήρως χειραγωγημένη κοινωνία.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι ο εγκέφαλός μας από τη στιγμή που παραμένει κατά το μεγαλύτερο μέρος του αχαρτογράφητος σίγουρα θα κατέχει και άλλες μυστηριώδεις ικανότητες και γιατί όχι την αδυναμία ( του να επηρεάζεται ανεξάρτητα της αντίληψής μας.

Θέλω να πιστεύω ότι, ακόμα και αν αποδειχθεί επιστημονικά η αποτελεσματικότητα των υποσυνείδητων μηνυμάτων, ο κόσμος θα τα χρησιμοποιήσει μόνο προς όφελος του κοινού καλού και της εξέλιξης της ανθρώπινης υπόστασης.

Αναδημοσίευση από:

http://users.hol.gr/~bpd/thesisgr.html

Μεταφορά από σχετικά δημοσιεύματα του blog μας.

(πηγή: http://www.egolpion.com/0D021DB4.el.aspx)

ΟΜΟΙΟΠΑΘΗΤΙΚΗ:

ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ή ΜΑΓΕΙΑ;

Νίκου Δήμου

… Η έρευνα που έκανα με οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η ομοιοπαθητική δεν είναι επιστήμη. Δεν ανταποκρίνεται σε κανένα ορισμό και σε κανένα κριτήριο από αυτά που ορίζουν την επιστημονική σκέψη και πρακτική.

Και είναι απόλυτα φυσικό: όταν διατυπώθηκε αυτή η θεωρία, το 1810, από τον Γερμανό Hahneman – δεν γνωρίζαμε ακόμα τίποτα από το πως κινούνται και δρουν οι νοσογόνοι παράγοντες. Ούτε τα μικρόβια είχαν ανακαλυφθεί, ούτε οι ιοί, ούτε οι βάκιλοι. Τα βακτηρίδια ανακαλύφθηκαν, ταξινομήθηκαν και συσχετίστηκαν με ασθένειες πολλά χρόνια μετά.

Ο Hahneman πήρε την συλλογιστική του από την συμπαθητική μαγεία. Εκεί, κάνεις ομοιοπαθητικές ενέργειες για να ξορκίσεις το κακό ή να το επιφέρεις. Ή λογική του στηρίζεται σε καθαρά μεταφυσικές προϋποθέσεις.

Οι ομοιοπαθητικοί ισχυρίζονται ότι τα φάρμακά τους λειτουργούν με βάση την ιπποκράτειο αρχή «διά τα όμοια νόσος γίνεται και διά τα όμοια προσφερόμενα εκ νοσευόντων υγιαίνονται» (δηλαδή: με αυτά που προκαλούν την νόσο, με τα ίδια την θεραπεύει).Ας αφήσουμε που κανείς πια δεν ασκεί την ιατρική του Ιπποκράτη, ακόμα και αυτή η πρακτική, ισχύει μόνο για το πρώτο χάπι της ομοιοπαθητικής θεραπείας. Τα υπόλοιπα χάπια (ένα κάθε μέρα) περιέχουν υποτίθεται την ίδια ουσία ή μίγμα με το πρώτο, αλλά σε πάρα πολύ μεγάλη αραίωση. Τόσο μεγάλη, που έρευνες έχουν δείξει ότι συνήθως περιέχουν κατά μέσο όρο δυο-τρία μόρια της αρχικής ουσίας, και σε μερικές περιπτώσεις κανένα! «Είναι το ίδιο σαν να πιεις ένα ποτήρι νερό» είπε στον Observer (26.12.2005) ο Edzard Ernst καθηγητής εναλλακτικής ιατρικής στο πανεπιστήμιο του Exeter.

Όποτε υποβλήθηκε σε πειραματικό έλεγχο, η ομοιοπαθητική απέτυχε. Χαρακτηριστική είναι η έρευνα που δημοσιεύθηκε το περασμένο καλοκαίρι στο Lancet (in.gr 27.8.05). To συμπέρασμα της: οι ομοιοπαθητικές θεραπείες έχουν παραπλήσια δραστικότητα με τα ψευδοφάρμακα (placebo) τα οποία χορηγούνται στους ασθενείς για να τους κάνουν να νομίζουν ότι είναι καλύτερα.

Μάλιστα, το Lancet αναφέρει σε κύριο άρθρο που συνοδεύει τη σχετική έρευνα ότι ο χρόνος για περαιτέρω μελέτες έχει πια λήξει, οι γιατροί πρέπει να είναι ειλικρινείς με τους ασθενείς τους όσον αφορά την «έλλειψη ωφέλειας» της ομοιοπαθητικής.

Στην έρευνα αυτή. την μεγαλύτερη που έγινε επάνω στο θέμα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βέρνης στην Ελβετία, με επικεφαλής τον Ματίας Έγκερ, συνέκριναν κλινικές δοκιμές ομοιoπαθητικών φαρμάκων με συγκρίσιμες μελέτες της κλασσικής ιατρικής. Η ομάδα ανασκόπησε τη διεθνή βιβλιογραφία για το διάστημα 1995-2003 και εντόπισαν 110 έρευνες της ομοιοπαθητικής και 110 αντίστοιχες ιατρικές μελέτες.

Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν εξελιγμένα στατιστικά εργαλεία για να βαθμολογήσουν τα αποτελέσματα των μελετών όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του δοκιμαζόμενου φαρμάκου. Όσες μελέτες έφεραν σκορ κάτω από 1,0 θεωρήθηκαν αποτελεσματικές, συγκρινόμενες με placebo.

Η γενική βαθμολογία υπολογίστηκε στο 0,96 για την ομοιοπαθητική και 0,67 για την κλασσική ιατρική, όπως αναφέρει το Reuters. Ο Δρ Έγκερ καταλήγει έτσι στο συμπέρασμα ότι τα αποτελέσματα δεν προσφέρουν: «καμία πειστική ένδειξη ότι η ομοιοπαθητική ήταν ανώτερη από το placebo, ενώ για τη συμβατική ιατρική παρέμενε ένα σημαντικό όφελος».

Αλλά και ο καθηγητής Ernst, που αναφέραμε πιο πάνω, έκανε δύο πειράματα. Στην μία περίπτωση χορήγησε σε μία ομάδα από εγχειρισμένους ασθενείς ένα κλασικό ομοιοπαθητικό φάρμακο, το βάμμα αρνικής, που υποτίθεται ότι θεραπεύει τα τραύματα. Στην άλλη ομάδα έδωσε ένα όμοιο ψευτο-placebo. Ήταν τυφλό τεστ – οι ασθενείς, αλλά και οι γιατροί δεν γνώριζαν ποιος έπαιρνε τι. Δεν υπήρξε καμία διαφορά στην αποθεραπεία των τραυμάτων.

Σε μία άλλη μελέτη ανέθεσε σε πέντε ομοιοπαθητικούς να παρακολουθήσουν παιδιά που έπασχαν από άσθμα. Είπε στον Observer: «Υποτίθεται ότι τα παιδιά αντιδρούν καλύτερα από τους ενήλικες στην ομοιοπαθητική και ότι το άσθμα ανταποκρίνεται ειδικά καλά σε ομοιοπαθητικές θεραπείες. Όμως και πάλι δεν βρήκαμε καμία ένδειξη ότι η ομοιοπαθητική έχει αποτελέσματα».

Παρόλη την απουσία οποιωνδήποτε επιστημονικών αποδείξεων για την αποτελεσματικότητα της, η ομοιοπαθητική έχει γίνει κάτι σαν θρησκεία, με φανατικούς υποστηρικτές. Έτσι, κάτω από την πίεση των οργανωμένων οπαδών, το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας χρηματοδοτεί πέντε ομοιοπαθητικά νοσοκομεία. Στις ΗΠΑ ο οφθαλμίατρος και πολιτικός Royal Samuel Copeland (ήταν γερουσιαστής από το 1923 ως το 1938), φανατικός ομοιοπαθητικός, κατάφερε να περάσει από το Κογκρέσο την Ομοιοπαθητική Φαρμακοποιία στο Food and Drug Act του 1938, δίνοντας στην ομοιοπαθητική μία νόμιμη υπόσταση.

Όλα αυτά δεν θα ενοχλούσαν κανένα αν δεν αφορούσαν την υγεία των ανθρώπων. Υπάρχουν συχνές περιπτώσεις – πολλοί γιατροί θα σας διηγηθούν ανάλογες – όπου κάποιος ασθενής, επιμένοντας στις ομοιοπαθητικές θεραπείες, έχασε την υγεία του – καμιά φορά και την ζωή του. Φυσικά ο κάθε πολίτης είναι ελεύθερος να εμπιστευτεί την τύχη του – και των δικών του – όπου θέλει: στον αστρολόγο, στο μέντιουμ, ακόμα και στον μάγο της φυλής. Αλλά θα πρέπει να είναι ενήμερος για τις πιθανές επιπτώσεις…

Πηγή :http://nikosdimou.blogspot.com. Το είδα εδώ.

ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΝ ΕΓΚΟΛΠΙΟΝ www.egolpion.com

3  ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ  2011

ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ

(10.12.1999) α. Γενικές ἀρχές

1) ῾Η ᾿Εκκλησία, ἀντικρύζει τὶς μεταμοσχεύσεις, ὅπως καὶ κάθε τι ποὺ σχετίζεται μὲ τὴν ὑγεία τοῦ ἀνθρώπου καὶ τὴν πάλη του μὲ τὸν θάνατο, μὲ ἰδιαίτερη συμπάθεια, κατανόηση καὶ αἴσθημα σοβαρότητος. ᾿Αντιλαμβάνεται καὶ τὸ μέγεθος τοῦ προβλήματος καὶ τὶς δυνατότητες ποὺ παρέχουν οἱ μεταμοσχεύσεις καθὼς καὶ τὸ μεγάλο της χρέος ἀπέναντι στὴν κοινωνία, στὴν ἰατρικὴ πράξη, στοὺς λῆπτες ἀλλὰ καὶ στοὺς δυνητικοὺς δότες. Καὶ τὸν λήπτη θέλει νὰ βοηθήσει, ἀλλὰ καὶ τὸν δωρητή ὀφείλει νὰ σεβασθεῖ.
2) Τὸ κριτήριο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἠθικῆς τῶν μεταμοσχεύσεων, ὅπως καὶ κάθε προβλήματος, εἶναι πνευματικό. Ἂν κάτι βλάπτει τὴν ψυχὴ ἢ ὑποβιβάζει τὶς πνευματικὲς ἀξίες, ἀνεπιφύλακτα τὸ ἀπορρίπτει. Ἀντιθέτως, ἐὰν τὸ ἐπὶ μέρους ἐπιστημονικό ἐπίτευγμα εἶναι συμβατὸ μὲ τὴ θεολογικὴ παράδοση, διδασκαλία καὶ ἐμπειρία της, τὴν ἰδιοφυῆ ἀνακάλυψη τὴν ἀντιμετωπίζει μὲ τὴν τόλμη τῆς πνευματικῆς καινοτομίας της. Οὔτε μὲ τὸν ὀρθολογιστικὸ σχολαστικισμὸ ἔχει σχέση, οὔτε σὲ πολιτικὲς σκοπιμότητες ὑποχωρεῖ, οὔτε μὲ τὴν ἐκκοσμίκευση συντάσσεται.
3) Κάθε τι ποὺ ὑπερβαίνει τὸν ἀτομικισμὸ καὶ τὴν φιλοζωία καὶ συνδέει τοὺς ἀνθρώπους μὲ σχέση ἀμοιβαιότητος καὶ κοινωνίας, κάθε τι ποὺ ἀποδεικνύει τὴν ὑπεροχὴ τῆς πνευματικῆς ζωῆς ἐπὶ τῆς βιολογικῆς ἐπιβιώσεως, ἡ ᾿Εκκλησία τὸ προστατεύει καὶ τὸ ὑποστηρίζει. ᾿Αλλὰ καὶ μπροστὰ στὸ μυστήριο τῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου καθὼς καὶ τῆς ψυχοσωματικῆς συμφυΐας τοῦ ἀνθρώπου στέκεται μὲ σεβασμὸ καὶ ἰδιάζουσα εὐαισθησία.

β. Εἰδικὲς ἀρχὲς

4) Οἱ μεταμοσχεύσεις μεταμορφώνουν τὸ δράμα τοῦ λήπτη σὲ ἐλπίδα ζωῆς. Ἡ ᾿Εκκλησία θὰ μποροῦσε μὲσα ἀπὸ τὴν φιλανθρωπία της νὰ τὶς εὐλογήσει, μὲ τὴν ἀδιαπραγμάτευτη ὅμως προϋπόθεση ὅτι κατὰ τὴ μεταμοσχευτικὴ διαδικασία προστατεύεται ἡ συνείδηση τοῦ δότη καὶ δὲν παραβιάζονται οἱ πνευματικὲς ἀξίες.
5) Kάθε λογικὴ ἀποδοχῆς τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπὸ τὴν ᾿Εκκλησία ἔχει τρεῖς ἄξονες·
α) ῾Η ᾿Εκκλησία αἰσθάνεται μὲν τὸ φιλάνθρωπο χρέος της ἀπέναντι στὸν λήπτη -ποὺ ἔχει ἀνάγκη νὰ ζήσει-, ἀντιλαμβάνεται ὅμως περισσότερο τὸν ρόλο της δίπλα στὸν δότη -ποὺ μπορεῖ ἐλεύθερα νὰ προσφέρει. ᾿Επ᾿ οὐδενὶ λόγῳ καὶ μὲ κανένα τρόπο δὲν θυσιάζει τὸν σεβασμὸ πρὸς τὸ δότη στὴν ἀνάγκη ἐπιβιώσεως τοῦ λήπτη. Ὁ σκοπὸς δὲν εἶναι νὰ ζήσει ὁ λήπτηςּ ὁ σκοπὸς εἶναι νὰ δώσει ὁ δότης. Ὁ λήπτης λαμβάνει θνητὸ σῶμαּ ὁ δότης δίνει ἀπὸ τὴν ἀθάνατη ψυχή του. Ὅσο ἀνώτερη εἶναι ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ σῶμα τόσο μεγαλύτερο εἶναι τὸ πνευματικὸ ὄφελος τοῦ δότη ἀπὸ τὸ βιολογικὸ κέρδος τοῦ λήπτη. «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (Πραξ. κ´ 35).
β) ῾Η δωρεὰ ὀργάνου πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ περιλαμβάνει τὴν «συνειδητὴ συναίνεση» τοῦ δότη, δηλαδὴ ὁ δότης πρέπει ἐν ἐπιγνώσει, ἐλεύθερα καὶ ἀβίαστα νὰ ἔχει συγκατατεθεῖ στὴν ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων του, ἂν τυχὸν ἀπὸ κάποια αἰτία καταστεῖ ἐγκεφαλικὰ νεκρός. Ὁ δότης πρέπει νὰ ἐνεργεῖ ὡς δωρητής. Καὶ
γ) ῾Η ᾿Εκκλησία μπορεῖ νὰ δεχθεῖ τὶς μεταμοσχεύσεις μόνο μέσα σὲ ἀτμόσφαιρα ἀγάπης, συναλληλίας, ἐνίοτε αὐτοθυσιαστικοῦ φρονήματος, ἐξόδου ἀπὸ τὸν κλοιὸ τῆς φιλαυτίας καὶ φιλοζωίας μας -ποτὲ ὠφελιμιστικῆς ἢ χρησιμοθηρικῆς λογικῆς ποὺ ἀποξενώνει τὸ «δότη» ἀπὸ τὴν προσφορά του.
Κατόπιν τούτων, οἱ μεταμοσχεύσεις προσεγγίζονται ὡς ἀφορμὴ μετάδοσης ζωῆς σὲ μερικοὺς ἀνθρώπους, κυρίως ὅμως ὡς εὐκαιρία μετάγγισης πνευματικοῦ ἤθους στὴν κοινωνία.

γ. ῾Ο ρόλος τῆς ἰατρικῆς

6) ῾Η ἰατρικὴ φροντίζει γιὰ τὴν ἀποκατάσταση ἢ τὴ βελτίωση τῆς ὑγείας τοῦ ἀνθρώπου καὶ κατ’ ἐπέκταση γιὰ τὴν παράταση τῆς ζωῆς του. Ἡ θεολογία δὲν ἐμποδίζει τὴν ἰατρικὴ στὴν προσπάθεια αὐτή, ἀλλὰ καὶ δὲν ἀγνοεῖ τὴ σχετικότητά της. Παράλληλα, προβάλλει καὶ ὁρισμένες προϋποθέσεις γιὰ τὴν ὀρθὴ ἀνάπτυξη καὶ ἄσκησή της. Οἱ προϋποθέσεις αὐτὲς εἶναι δύο: α) ῾Ο σεβασμὸς τοῦ προσώπου καὶ β) ἡ ὠφέλεια τοῦ πλησίον.
7) Ἐπίσης, ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη, ὅπως ἐπίσης καὶ οἱ ἰατρικὲς ἔρευνες, πρέπει νὰ ἐπιτελοῦνται μέσα στὰ πλαίσια τῶν ἰατρικῶν καὶ βιοηθικῶν δεοντολογικῶν κανόνων, οἱ ὁποῖοι προστατεύουν τὸν ἄνθρωπο ὡς προσωπικότητα. Οἱ γιατροὶ πρέπει νὰ ἐργάζονται μὲ ταπείνωση καὶ βαθύτατη αἴσθηση ὅτι εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ πρὸς ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώπου.

δ. ῾Η δυνατότητα προσφορᾶς ὀργάνων

8) ῾Η ζωὴ εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ, τὸ ὁποῖο δὲν μᾶς χαρίζεται γιὰ νὰ βιώνουμε τὴ φιλαυτία καὶ τὴν κτητικότητά μας, ἀλλὰ μᾶς προσφέρεται γιὰ νὰ εἶναι τόσο δική μας, ὥστε νὰ μποροῦμε ἀκόμη καὶ νὰ τὴν προσφέρουμε μὲ ἀγάπη. ῾Ο καλύτερος τρόπος ἐπιστροφῆς της στὸν Θεὸ εἶναι ἡ προσφορά της ἀπὸ ἀγάπη στὸν πλησίον· «οὐκ ἔστιν ἄλλως σωθῆναι εἰ μὴ διὰ τοῦ πλησίον» (Ἅγιος Μακάριος Αἰγύπτιος).
9) Τὸ φρόνημα καὶ ἡ διάθεση τῆς αὐτοπροσφορᾶς ἀποτελοῦν τὸν πνευματικὸ ἄξονα τῆς ἠθικῆς τῆς ᾿Εκκλησίας στὸ θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων. ῾Ο ἀποστολικὸς λόγος «ἐν τούτῳ ἐγνώκαμεν τὴν ἀγάπην ὅτι ἐκεῖνος ὑπὲρ ἡμῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἔθηκε· καὶ ἡμεῖς ὀφείλομεν ὑπὲρ τῶν ἀδελφῶν τὰς ψυχὰς τιθέναι» (Α´ ᾿Ιω. γ´ 16) διαλύει κάθε ἀμφιβολία γιὰ τὸ ὅτι ἡ προσφορὰ τῆς ζωῆς, καὶ συνεπῶς καὶ ἡ δωρεὰ σώματος, δὲν εἶναι πράξεις αὐτοκτονίας ἢ εὐθανασίας, ἀλλά μποροῦν νὰ ἀποτελοῦν ἐκφράσεις τῆς «μείζονος ἀγάπης», περὶ τῆς ὁποίας κάνει λόγο ὁ ἴδιος ὁ Κύριος κατὰ τὴν παράδοση τῶν τελευταίων Του ὑποθηκῶν στοὺς μαθητές·«μείζονα ταύτης ἀγάπην οὐδεὶς ἔχει ἵνα τις τὴν ψυχὴν αὐτοῦ θῇ ὑπὲρ τῶν φίλων αὐτοῦ» (᾿Ιω. ιε´ 13). ῾Η προσφορὰ τῆς ζωῆς εἶναι τὸ μεῖζoν· ἡ προσφορὰ τῶν ὀργάνων εἶναι τὸ εὐλογημένο ἔλασσον. Οἱ παραπάνω ἁγιογραφικὲς ἀναφορὲς μεταθέτουν τὸ ἠθικὸ πρόβλημα ἀπὸ τὸ σχολαστικὸ προσδιορισμὸ τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου στὸ σεβασμὸ καὶ τὴν ἐλεύθερη ἔκφραση τοῦ αὐτεξουσίου.
10) Στὴν περίπτωση λοιπὸν ποὺ κάποιος ἐπιθυμοῦσε νὰ προσφέρει τὰ ὄργανά του, ἀκόμη κι ἂν ὁ ἐγκεφαλικὸς θάνατος δὲν ταυτιζόταν μὲ τὸν ὁριστικὸ χωρισμὸ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα, μαζὶ μὲ τὰ ὄργανά του θὰ εἶχε προσφέρει καὶ τὴ ζωή του. ῾Η πράξη του δὲν θὰ περιεῖχε μόνο τὸ στοιχεῖο τῆς προσφορᾶς, ἀλλὰ καὶ αὐτὸ τῆς αὐτοθυσίας.
11) ῾Η ᾿Εκκλησία εὐνοεῖ καὶ ἐνθαρρύνει τὴν προσφορὰ ἑνὸς ἀπὸ τὰ διπλᾶ μας ὄργανα (νεφρά) ἢ ἱστῶν (δέρματος, μυελοῦ τῶν ὀστῶν, αἵματος), ἀπὸ ζῶντα δότη.

ε. Περὶ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου

12) ῾Η ᾿Εκκλησία σέβεται καὶ ἐμπιστεύεται τὴν ἰατρικὴ ἔρευνα καὶ κλινικὴ πράξη. Γι᾿ αὐτό, ἂν καὶ δὲν εἶναι ἁρμόδια, θὰ μποροῦσε νὰ δεχθεῖ τὴν διεθνῶς ὁμόφωνη ἄποψη ὅτι ὁ ἐγκεφαλικὸς θάνατος ταυτίζεται μὲ τὸ ἀμετάκλητο βιολογικὸ τέλος τοῦ ἀνθρώπου.
῾Ο ἐγκεφαλικὸς θάνατος ἀποτελεῖ γεγονὸς ὁριστικῆς καὶ ἀνεπίστρεπτης καταστροφῆς τοῦ ἐγκεφάλου καὶ κατάσταση πλήρους ἀπώλειας αἰσθήσεων καὶ συνειδήσεως. Κατ’ αὐτὸν ἡ ἀναπνευστικὴ λειτουργία συντηρεῖται μόνον μηχανικά, ἡ δὲ διακοπὴ τῆς τεχνητῆς ὑποστηρίξεως ὁδηγεῖ σὲ σχεδὸν ἄμεση παύση καὶ τῆς καρδιακῆς λειτουργίας.
13) Αὐτὸ ποὺ στὴν οὐσία κάνει ἡ τεχνητὴ ὑποστήριξη τῆς ἀναπνοῆς εἶναι ὅτι προσωρινὰ ἀναχαιτίζει τὴν διαδικασία ἀποσυνθέσεως τοῦ σώματος ὄχι ὅμως καὶ τὴν ἀναχώρηση τῆς ψυχῆς.
14) ῾Ο ἐγκεφαλικὸς θάνατος πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ διαφοροποιηθεῖ ἀπὸ τὴν φυτικὴ κατάσταση -ποὺ συνήθως ὀνομάζεται «κλινικὸς θάνατος». Κατ’ αὐτήν, τὸ ἐγκεφαλικὸ στέλεχος λειτουργεῖ καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δὲν ἀπαιτεῖται τεχνητὴ ὑποστήριξη.
15) ᾿Επειδὴ ὑπάρχει πάντοτε ὁ κίνδυνος -σὲ μεμονωμένες εὐτυχῶς περιπτώσεις-, ἀπροσεξίας, λάθους ἢ καὶ ἀσέβειας πρὸς τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου, ἡ ᾿Εκκλησία μαζὶ μὲ τὴν πλειοψηφία τοῦ ἰατρικοῦ καὶ νοσηλευτικοῦ κόσμου καὶ τῶν ἁρμοδίων κοινωνικῶν φορέων, ἀπαιτεῖ τὴν ἐξασφάλιση τῆς ἀκριβοῦς τηρήσεως τῶν διεθνῶς ἀποδεκτῶν κριτηρίων διαγνώσεως τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου. ῎Ετσι:
α) εἶναι ἀπαραίτητη ἡ τεκμηριωμένη καὶ σαφὴς διαπίστωση τῶν αἰτίων τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου.
β) ῾Η πιστοποίηση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου πρέπει νὰ γίνεται ἀπὸ ἐπιτροπὴ εἰδημόνων ποὺ νὰ μὴν ἔχουν καμμία σχέση ἐξαρτήσεως ἀπὸ τὶς μεταμοσχευτικὲς ὁμάδες καὶ ἐπὶ τῇ βάσει τῶν ὑφισταμένων κλινικῶν καὶ ἐργαστηριακῶν κριτηρίων.
γ) Τὰ κριτήρια τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου δὲν εἶναι ἐπαρκῆ ἂν εἶναι μόνον κλινικά. Πρέπει νὰ προστεθοῦν καὶ ἐργαστηριακά (ἀξονικὴ τομογραφία καὶ ἕνα ἠλεκτροεγκεφαλογράφημα) ὥστε νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ, κατὰ τὸ δυνατόν, ὄχι μόνο ἡ παύση τῶν λειτουργιῶν τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους, ἀλλὰ καὶ τοῦ φλοιοῦ. ῞Οπου δὲν ὑπάρχει ἐμφανὴς αἰτία ἐγκεφαλικῆς βλάβης πρέπει νὰ ἐπαναλαμβάνονται οἱ ἐξετάσεις γιὰ μεγαλύτερη ἐπιβεβαίωση, ἀκόμη κι ἂν αὐτὴ ἡ καθυστέρηση ὁδηγεῖ σὲ ἀπώλεια τῶν ὀργάνων.
δ) Πρὶν ἀπὸ τὶς δοκιμασίες τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου θὰ πρέπει νὰ ἔχουν προηγηθεῖ οἱ βιοχημικὲς ἐξετάσεις ποὺ νὰ παρουσιάζουν φυσιολογικὲς τιμὲς (ὄχι οὐρία οὔτε ἠλεκτρολυτικὲς διαταραχές). ᾿Επίσης, γιὰ νὰ ἐλεγχθεῖ ὁ ἐγκεφαλικὸς θάνατος πρέπει νὰ ἔχουν παρέλθει τουλάχιστον 24 ὧρες ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τοῦ συμβάντος.
16) ῾Ο ἔλεγχος ἂν κάποιος εἶναι δότης (δηλαδὴ ἂν ὑπάρχει συναίνεση) πρέπει νὰ γίνεται μετὰ τὴν ὁριστικὴ διάγνωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, ὥστε αὐτὴ νὰ εἶναι κατὰ τὸ δυνατὸν ἀμερόληπτη καὶ ἀνεπηρέαστη.
17) Σύμφωνα μὲ ὅλα τὰ παραπάνω, ἡ δωρεὰ ὀργάνων ἀπὸ ἐγκεφαλικὰ νεκροὺς δότες καθὼς καὶ ἡ νηφάλια καὶ συνειδητὴ ἀπόφαση ὑγιοῦς ἀνθρώπου νὰ προσφέρει κάποιο ὄργανό του σὲ πάσχοντα συνάνθρωπο, ὡς πράξεις φιλαλληλίας καὶ ἀγάπης, εἶναι σύμφωνες μὲ τὴ διδασκαλία καὶ τὸ φρόνημα τῆς ᾿Εκκλησίας μας.

στ. Περὶ συνειδητῆς καὶ εἰκαζομένης συναινέσεως

18) Ἡ δωρεὰ προϋποθέτει τὴ «συνειδητὴ συναίνεση» τοῦ δότη σ᾿ αὐτὸ ποὺ κάνει. Κάθε τι ποὺ «εἰκάζει» τὴ βούλησή του ἀποτελεῖ παρέμβαση στὸ αὐτεξούσιο καὶ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ γίνει ἀποδεκτό.
19) ῾Η «συνειδητὴ συναίνεση» ἀποτελεῖ πράξη αὐταπάρνησης, καὶ ἀγάπης, ποὺ συνδέει τὸ δωρητὴ μὲ τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου του, ποὺ ἐπισυμβαίνει μὲ τρόπο τραγικὸ καὶ σὲ σχετικὰ νεαρὴ ἡλικία. Ἐπίσης, ἐνέχει τὶς ἀρετὲς τῆς ἀνιδιοτέλειας, τῆς ἄρνησης τῶν φυσικῶν δικαιωμάτων, τῆς ἐμπιστοσύνης καὶ τοῦ ἐνδιαφέροντος γιὰ τοὺς ἄλλους, τῆς αὐτοπροσφορᾶς καὶ τῆς ἀπαλλαγῆς ἀπὸ τὸ φρόνημα τῆς φιλοζωίας.
20) Ἡ ᾿Εκκλησία, ἀσκώντας τὴν μεταμοσχευτικὴ ποιμαντική της, ἴσως ἐξασφαλίσει ἕναν ἀριθμὸ μοσχευμάτων καὶ συντελέσει ἔτσι στὴν ἐπιβίωση ἀντίστοιχων ἀνθρώπων (ἀνάλογα μὲ τὸ ποσοστὸ ἐπιτυχίας τῶν μεταμοσχευτικῶν ἐπεμβάσεων). Μὲ τὴν προϋπόθεση ὅμως τῆς συνειδητῆς συναινέσεως, αὐτοὶ ποὺ πνευματικὰ καλλιεργοῦνται εἶναι πολλοὶ περισσότεροι -ὅσοι ἔχουν συνειδητὰ δώσει τὴν συναίνεσή τους. Ἀπὸ αὐτοὺς θὰ προέλθουν οἱ ὁπωσδήποτε λιγότεροι δότες. ῾Η ᾿Εκκλησία δὲν εἶναι στραμμένη μόνο στοὺς πραγματικοὺς ἀλλὰ καὶ στοὺς δυνητικοὺς δότες.
῾Ο δότης μπορεῖ μὲν νὰ ὠφελεῖ μὲ τὴν προσφορά του, ὠφελεῖται ὅμως κυρίως μὲ τὴν πράξη τῆς συναίνεσής του. Σώζει βιολογικὰ μὲν τὸν λήπτη πνευματικὰ δὲ τὸν ἑαυτό του.
21) ῾Η συναίνεση δὲν εἶναι κάτι δευτερεῦον ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ ἐπισκιασθεῖ ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη πράξη (π.χ. ἀπογραφή, ἔκδοση ταυτότητος κ.τ.λ.). Θὰ πρέπει ἡ δήλωσή της νὰ εἶναι ἐλευθέρα καὶ ἀπόλυτα συνειδητή, καρπὸς ὥριμης σκέψης. Γι᾿ αὐτό, καλὸ θὰ ἦταν νὰ διατυπώνεται ἐντελῶς ἀνεξάρτητα ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἄλλη κοινωνικὴ πράξη καὶ μὲ τὴν προϋπόθεση τῆς σωστῆς καὶ ἀβίαστης ἐνημερώσεως.

ζ. Περὶ συγγενικῆς συναινέσεως

22) ῾Η ᾿Εκκλησία ὑπὸ ὅρους καὶ κατ’ οἰκονομία, μέσα στὴν προοπτικὴ τῆς ἱερότητος τῶν συγγενικῶν δεσμῶν καὶ τῆς ἐπιδιωκόμενης καλλιέργειας τῶν σχέσεων κοινωνίας, θὰ μποροῦσε νὰ δεχθεῖ καὶ τὴν ὑποκατάσταση τῆς βουλήσεως τοῦ δότη ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς, βέβαια μὲ τὸ δεδομένο ὅτι αὐτὴ δὲν ἀντιτίθεται πρὸς τὴ δική του. ῾Η πρόνοια γιὰ τοὺς οἰκείους ἀποτελεῖ ἔκφραση πίστεως (Α´ Τιμ. ε´ 8), οἱ δὲ ἐγγενεῖς ὑποχρεώσεις ἀπέναντί τους ἀπόδειξη ἱερῶν συγγενικῶν δικαιωμάτων.
Γιὰ τοὺς συγγενεῖς ἡ ζωὴ τοῦ δότη καὶ ἡ τιμὴ τοῦ σώματός του ἴσως νὰ ἔχουν μεγαλύτερη ἀξία ἀπ᾿ ὅ,τι γιὰ τὸν ἴδιο. Μὲ δεδομένη τὴν ἀγάπη, ἡ ἀπόφαση τῆς δωρεᾶς τοῦ σώματος τοῦ ἄλλου ἴσως νὰ εἶναι καὶ δυσκολότερη ἀπὸ αὐτὴν τῆς δωρεᾶς τοῦ δικοῦ μας σώματος. ῾Υπ᾿ αὐτὴν τὴν ἔννοια, ὁ πραγματικὸς δότης εἶναι οἱ συγγενεῖς.
23) Ἐπειδὴ στὴν κοινωνία καὶ ἐποχή μας τὰ πάσης φύσεως συμφέροντα, ἰδίως τὰ οἰκονομικά, συχνὰ παρεμβάλλονται μὲ βέβηλο τρόπο ἀκόμη καὶ στὶς ἱερότερες τῶν σχέσεων, ὁ νόμος θὰ πρέπει νὰ προνοεῖ γιὰ τὴν ἀποφυγὴ κάθε ὑποψίας ἐμπορευματοποίησης τῶν μοσχευμάτων ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς.
24) Εὐχῆς ἔργον θὰ ἦταν, κατὰ τὴν ὁποιαδήποτε διαδικασία ἐνυπογράφου συναινέσεως, νὰ μποροῦσε ὁ δότης νὰ ἐκχωρήσει ἐκ τῶν προτέρων τὸ δικαίωμα διαθέσεως τοῦ σώματός του στοὺς συγγενεῖς του.

η. Οἱ ἐπιφυλάξεις τῆς ᾿Εκκλησίας

25) ᾿Επειδὴ ἡ ἐξέλιξη τῶν ἐπιστημῶν ἐπικοινωνίας καὶ πληροφορικῆς (διαδίκτυο, τήρηση μηχανογραφικῶν ἀρχείων μὲ εὐρύτατο φάσμα δεδομένων καὶ περιορισμένη δυνατότητα ἐλέγχου κ.ἄ.) ἀφ᾿ ἑνὸς καὶ ἡ πνευματικὴ πενία τῶν συγχρόνων κοινωνιῶν ἀφ᾿ ἑτέρου εἶναι δυνατὸν νὰ ὁδηγήσουν σὲ κακοποίηση, ἐκμετάλλευση ἢ καὶ θυσία τῶν μεταμοσχεύσεων στὸν βωμὸ τῶν μεγάλων οἰκονομικῶν συμφερόντων, ἡ ᾿Εκκλησία ὀφείλει νὰ προστατεύσει τὸ θεσμό, τὴν πράξη καὶ τὰ ἐμπλεκόμενα πρόσωπα ἀπὸ ἐνδεχόμενη βεβήλωση (βεβιασμένη διάγνωση ἢ προχειρότητα στὴν τήρηση τῶν κριτηρίων τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου, ἐμπορευματοποίηση ἢ συναλλαγή οἱασδήποτε φύσεως σχετικὰ μὲ τὴν προσφορὰ ὀργάνων, ἐπιλογὴ ληπτῶν ἐπὶ τῆ βάσει ρατσιστικῶν κριτηρίων, παραβιάσεις τῶν καταστάσεων ἀναμονῆς, κ.λπ.).
26) Πρὸς ἀποφυγὴν τῶν παραβιάσεων τῶν καταστάσεων ἀναμονῆς, πρέπει νὰ γίνει ἀρχεῖο ἐγγραφῆς δοτῶν ἐπὶ μηχανογραφικῆς βάσεως, τὸ ὁποῖο νὰ ἐλέγχεται ἀπὸ κεντρικὸ ἀδιάβλητο μηχανισμό.
27) ᾿Ενῶ ἡ διεθνὴς καὶ ἑλληνικὴ νομοθεσία, γιὰ νὰ προστατεύσει τὶς μεταμοσχεύσεις ἀπὸ τὴν ἀπειλὴ τῆς ἐμπορικῆς συναλλαγῆς, ἐπιβάλλει τὴν ἀνωνυμία τοῦ λήπτη καὶ τοῦ δότη καὶ ἀπαγορεύει τὴ δωρεὰ ὀργάνου σὲ προκαθορισμένο ἀπὸ τὸ δότη φιλικὸ ἢ συγγενικὸ πρόσωπο (ἐξαίρεση οἱ μεταμοσχεύσεις νεφρῶν ἀπὸ ζῶντα δότη), κάτι τέτοιο δὲν ἀντιτίθεται κατ᾿ ἀνάγκην στὴν ἠθικὴ τῆς ᾿Ορθοδόξου Χριστιανικῆς ᾿Εκκλησίας.
28) ῾Η ᾿Εκκλησία δὲν μπορεῖ νὰ συγκατατεθεῖ στὴν ἀφαίρεση ὀργάνων ἀπὸ βρέφη μὲ συγγενῆ ἀνεγκεφαλία. Τέτοιοι δότες εἶναι πολλοὶ σπάνιοι, πράγμα ποὺ περιορίζει τὶς ἐλπίδες τῶν ληπτῶν-βρεφῶν. Παρὰ ταῦτα τὰ ἀνεγκέφαλα βρέφη ἐπειδὴ δὲν στεροῦνται στελέχους δὲν εἶναι ἐγκεφαλικῶς νεκρὰ καὶ ἐπειδὴ στεροῦνται συνειδήσεως δὲν ἔχουν τὴ δυνατότητα τῆς συναινέσεως -καὶ φυσικὰ κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ τὴν εἰκάσει. Αὐτὸ δημιουργεῖ νομικὸ κώλυμα στὴν ἀφαίρεση ὀργάνων. ᾿Επὶ πλέον, ἡ κοινωνία πρέπει νὰ ἀρνηθεῖ κάθε ὠφελιμιστικὴ θεώρηση αὐτῶν τῶν βρεφῶν. ῾Η ἀνάγκη σεβασμοῦ πρὸς αὐτὰ δὲν ἀφήνει περιθώρια ὥστε τὸ πέρασμά τους ἀπ᾿ αὐτὸν τὸν κόσμο νὰ εἶναι ἐντελῶς χρηστικό.
29) Σχετικὰ μὲ τὸ ἐνδεχόμενο χρήσης τεχνητῶν ὀργάνων ἢ καὶ ξενομοσχευμάτων (γενετικὰ ἐπεξεργασμένων μοσχευμάτων ἀπὸ ζῶα), ὅπως καὶ προϊόντων κλωνοποίησης, ἐπειδὴ ἡ ἔρευνα δὲν ἔχει νὰ παρουσιάσει σαφῆ ἐπὶ τοῦ παρόντος ἀποτέλεσματα καὶ ἡ πορεία της δὲν εἶναι εὐκρινής, ἡ ᾿Επιτροπὴ Βιοηθικῆς ἐπιφυλάσσεται νὰ παρουσιάσει ἐν εὐθέτῳ χρόνῳ τὶς θέσεις καὶ ἀπόψεις της ἐπ’ αὐτοῦ.
30) ῾Υπάρχει ὁ κίνδυνος, στὸ ἄμεσο μέλλον, μὲ τὴν χαλαρὴ διεθνῶς ἠθικὴ ἀπέναντι στὴν εὐθανασία καὶ τὴν τάση νομοθετικῆς κατοχυρώσεώς της, οἱ μεταμοσχεύσεις νὰ συνδυασθοῦν μὲ τὴν εὐθανασία. ῎Ετσι, ἄτομα ποὺ θὰ ἐπιλέγουν αὐτὸν τὸν τρόπο τερματισμοῦ τῆς ζωῆς τους ἐνδεχομένως θὰ καθίστανται καὶ δωρητὲς ὀργάνων. Αὐτὸς εἶναι ἕνας ἐπὶ πλέον λόγος ποὺ ἡ νομοθεσία τῶν μεταμοσχεύσεων θὰ πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ διαθέτει ὑψηλὸ ἰδεολογικὸ ὑπόβαθρο.

θ. Κριτικὴ τοῦ νέου νόμου περὶ μεταμοσχεύσεων

᾿Ενῶ ἡ ᾿Εκκλησία ἀποδέχεται τὴν ἰδέα τῶν μεταμοσχεύσεων, ἀδυνατεῖ νὰ συμφωνήσει μὲ τὴν πρόσφατη νομοθετικὴ κατοχύρωσή τους στὴ χώρα μας, ἡ ὁποία κυριαρχεῖται ἀπὸ χρησιμοθηρικὴ ἀντίληψη καὶ στενὸ ὀρθολογισμό. ῾Ο μόνος τρόπος προστασίας τῆς ἠθικῆς καὶ πρακτικῆς τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπὸ τὸ ἐνδεχόμενο κακοποιήσεώς της εἶναι ἡ σχετικὴ νομοθεσία νὰ εἶναι σαφής, μελετημένη, ἰδεολογικὴ καὶ ὄχι χρησιμοθηρική.
31) Στὸν προσφάτως ψηφισθέντα νόμο, ὁ νομοθέτης ἑρμηνεύει τὴ «μὴ ἄρνηση» τῶν συγγενῶν ὡς συναίνεση τοῦ δότη (῎Αρθρ. 12, παρ. 4). Τὰ ὄργανα ἀφαιροῦνται ὄχι ὅταν συναινοῦν, ἀλλὰ ὅταν «δὲν ἀντιτίθενται» οἱ συγγενεῖς. Οἱ μεταμοσχεύσεις δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ στηριχθοῦν σὲ μιὰ «μὴ ἄρνηση», καὶ μάλιστα τῶν συγγενῶν, τὴν στιγμὴ ποὺ ὅλοι ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὴ συγκατάθεση, καὶ μάλιστα τοῦ δότη.
32) Στὴν περίπτωση αὐτή, ἡ ἔλλειψη ἢ ἡ μὴ ἐξεύρεση συγγενῶν θὰ ἦταν δυνατὸν νὰ ἑρμηνευθεῖ ὡς «μὴ ἄρνηση». Συνεπῶς, κάθε ἐγκεφαλικὰ νεκρὸς ἀλλοδαπός, λαθρομετανάστης, ἄγνωστος καὶ ἐγκαταλελειμμένος, ἀθίγγανος κ.τ.λ., -ὁ ἀριθμὸς τῶν ὁποίων δὲν εἶναι καθόλου εὐκαταφρόνητος, καὶ τῶν ὁποίων οἱ συγγενεῖς εἴτε δὲν βρίσκονται στὴν ῾Ελλάδα, εἴτε δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀνευρεθοῦν- ἢ ὅποιος βρεθεῖ μόνος στὸ νοσοκομεῖο μετὰ ἀπὸ τροχαῖο ἀτύχημα ποὺ δὲν ἔχει γίνει ἀμέσως ἀντιληπτὸ ἀπὸ τοὺς συγγενεῖς του θὰ θεωρεῖται αὐτομάτως δότης. Θὰ πρέπει ἄραγε στὴ δυστυχία τῆς μοναξιᾶς τους νὰ προσθέσουμε καὶ τὴν αὐθαίρετη ἀφαίρεση τῶν ὀργάνων τους; ῾Ο νόμος τῆς «μὴ ἄρνησης» λοιπὸν ἀποτελεῖ ἐκβιασμὸ τῆς συνειδήσεως.
33) ῾Η «συναίνεση» δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὴ «μὴ ἄρνηση». Τὸ «δίνω κάτι δικό μου» εἶναι ἐντελῶς διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ «μοῦ παίρνουν κάτι ποὺ μοῦ ἀνήκει». Στὴ δεύτερη περίπτωση ἡ βούληση τῆς πολιτείας καὶ κοινωνίας ὑποκαθιστᾶ ὡς ἀγαθὸ τὴν ἔκφραση τῆς προσωπικῆς ἐλευθερίας.
34) Τὸ κράτος δὲν ἔχει κανένα δικαίωμα εἰσχωρήσεως στὴν ἰδιωτικὴ σφαῖρα τῆς ζωῆς τῶν πολιτῶν. Μία τέτοια ἐνέργεια ἀντιβαίνει στὰ ἄρθρα 2, παρ. 1 (περὶ τοῦ σεβασμοῦ καὶ τῆς προστασίας τῆς ἀνθρώπινης ἀξιοπρέπειας) καὶ 5, παρ. 1 (περὶ τῆς ἐλεύθερης ἀνάπτυξης τῆς προσωπικότητος τοῦ ἀτόμου) τοῦ συντάγματος.
35) Δὲν μπορεῖ ἐπίσης νὰ ὑποχρεώνει τὸν πολίτη νὰ ἐκφέρει γνώμη χωρὶς νὰ κατοχυρώνει τὸ δικαίωμά του νὰ μὴν ἐκφέρει. Ποιὲς οἱ ἐπιπτώσεις ἂν ὁ πολίτης ἀρνηθεῖ νὰ ἐκφράσει τὴ βούλησή του;
36) ῾Η ὑποκατάσταση τοῦ ὅρου «ἐγκεφαλικὸς θάνατος» μὲ τὸ «νέκρωση τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους» θεωρεῖται ἰατρικὰ ἀμφιλεγόμενη καὶ ἰδεολογικὰ ὕποπτη. Ἡ διαπίστωση τῆς παύσης τῶν λειτουργιῶν ὄχι μόνο τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους ἀλλὰ καὶ τοῦ φλοιοῦ ἐπιβεβαιώνει τὴν ἀνεπίστρεπτη παύση ὅλων τῶν ἐγκεφαλικῶν λειτουργιῶν καὶ γι’ αὐτὸ εἶναι ἐπιβεβλημένη.
37) ῾Η διὰ νόμου ὑποχρεωτικὴ διακοπὴ τῆς μηχανικῆς ὑποστήριξης τῆς ἀναπνευστικῆς λειτουργίας σὲ περίπτωση ἐγκεφαλικὰ νεκροῦ ἀτόμου ποὺ δὲν εἶναι δότης (῎Αρθρ. 12, παρ. 6) εἶναι πνευματικὰ καὶ ἠθικὰ ἀντιδεοντολογική. ῾Ο νόμος πρέπει νὰ κατοχυρώνει τὸν γιατρὸ πού, γιὰ λόγους συνειδήσεως, δὲν ἐπιθυμεῖ νὰ διακόψει τὸν μηχανικὸ ἀερισμὸ καὶ φυσικὰ ὄχι νὰ τὸν τιμωρεῖ (῎Αρθρ. 20, παρ. 1).
38) ῾Η δυσκολία τῶν συγγενῶν νὰ συναινέσουν στὴ δωρεὰ τοῦ σώματος, ποὺ ὀφείλεται σὲ προσωπικοὺς, συναισθηματικοὺς ἢ καὶ φιλοσοφικοὺς λόγους, πρέπει νὰ γίνεται ἀπόλυτα σεβαστὴ καὶ ὄχι νὰ ἀντιμετωπίζεται ἐκβιαστικὰ μὲ τὴν ἀπειλὴ τῆς διακοπῆς τῆς μηχανικῆς ὑποστήριξης (῎Αρθρ. 12, παρ. 6).

ι. Ποιμαντικὲς δυνατότητες τῆς ᾿Εκκλησίας

39) Μὲ βάση τὶς παραπάνω ἀρχές, ἡ ᾿Εκκλησία ὀφείλει νὰ ἀγωνισθεῖ γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῶν ἀρχῶν της, τὸ θετικὸ ἐπηρεασμὸ τῆς μεταμοσχευτικῆς πολιτικῆς καὶ νὰ δημιουργήσει ἡ ἴδια μιὰ μεταμοσχευτικὴ πνευματικὴ παράδοση προσανατολισμένη πρὸς τὶς πνευματικὲς ἀνάγκες προσφορᾶς αἰσθημάτων τοῦ δότη. Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, ἡ ἐξεύρεση μοσχευμάτων καὶ ἡ προώθηση τῶν μεταμοσχεύσεων δὲν θὰ ἀποτελεῖ ἐπιδιωκόμενο σκοπὸ ἀλλὰ φυσικὸ ἀποτέλεσμα.
40) Ἡ ᾿Εκκλησία μπορεῖ νὰ ὀργανώσει προγράμματα ἀγωγῆς δοτῶν μὲ σκοπὸ τὴν καλλιέργεια σημαντικῶν ἀρετῶν μεταξὺ τῶν πιστῶν της (μνήμη θανάτου, αὐτοπροσφορά, θυσιαστικὸ φρόνημα κ.τ.λ.). Ἔτσι, θὰ δίνει τὴ μαρτυρία τοῦ ἤθους της στὴ σύγχρονη κοινωνία μὲ ἕνα ἐντελῶς σύγχρονο τρόπο.
41) ῾Η ᾿Εκκλησία οὔτε τὴν ἀλήθεια θυσιάζει οὔτε τὸ πρόσωπο ὑποδουλώνει. ῍Αν κάποιος ἐπιθυμεῖ νὰ γίνει δωρητὴς τὸν εὐλογεῖּ ἂν δυσκολεύεται τὸν κατανοεῖ. Αὐτὴ εἶναι ἡ προστασία τοῦ προσώπου. Τὸ πνεῦμά της δὲν ὑποτάσσεται στὴν ἀνάγκη τῶν μεταμοσχεύσεων, ἀλλὰ ὑπηρετεῖ τὸ σεβασμὸ τοῦ προσώπου. Κυρίως τοῦ προσώπου ὡς δότου.
42) Ἐπίσης, σέβεται καὶ πλήρως κατανοεῖ τὴν φυσικὴ ἐπιθυμία τῶν ἀσθενῶν ἐκείνων οἱ ὁποῖοι μὲ τὴ λήψη τῶν μοσχευμάτων ἐπιθυμοῦν νὰ παρατείνουν τὸ χρόνο τῆς βιολογικῆς τους ζωῆς, καθὼς πιστεύει ὅτι τὸ γεγονὸς αὐτὸ θὰ μποροῦσε νὰ συντελέσει στὴν πνευματική τους ὁλοκλήρωση καὶ τὴν ἐπίτευξη τοῦ σκοποῦ τῆς ὕπαρξής τους.
43) Λόγῳ τοῦ πνευματικοῦ μεγέθους ποὺ ἐνέχει ἡ πράξη τῆς δωρεᾶς σώματος, πρὶν αὐτὸ συμβεῖ, καλὸ θὰ ἦταν ὁ ἱερεὺς τοῦ νοσοκομείου νὰ διαβάσει μιὰ κατάλληλη εὐχὴ ἢ νὰ τελέσει κάποια ἁγιαστικὴ πράξη (χρίση δι᾿ ἐλαίου, σταύρωμα κ.τ.λ.).
44) Σχετικὴ ἀγωγὴ πνευματικοῦ προσανατολισμοῦ θὰ μποροῦσε νὰ γίνει καὶ γιὰ τὴν καλλιέργεια καὶ προετοιμασία τοῦ λήπτη, ὥστε νὰ μὴν νοιώθει μόνον ὡς ὁ εὐνοημένος ἀποδέκτης ἑνὸς μοσχεύματος, ἀλλὰ ὡς εὐλογημένος δέκτης τῆς ἀγάπης κάποιου ἄγνωστου συνανθρώπου καὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ.
45) Συμπερασματικά, ἡ ποιμαντικὴ τῆς Ἐκκλησίας πρὸς τοὺς δότες, τοὺς λῆπτες καὶ τοὺς γιατρούς πρέπει νὰ εἶναι τέτοια, ὥστε μέσα ἀπὸ ὅλους αὐτοὺς τοὺς τρόπους νὰ δοξάζεται ὁ Θεός, νὰ ὁλοκληρώνονται πνευματικὰ οἱ ἄνθρωποι και ἡ ἀσθένεια ἢ παράταση ζωῆς νὰ ἀποτελέσουν προϋπόθεση ἐκπλήρωσης τοῦ βαθύτερου σκοποῦ τῆς δημιουργίας τους.

ια. Προτεινόμενη τακτικὴ τῆς ᾿Εκκλησίας

46) Εἶναι κοινὴ πεποίθηση ὅτι ὁ λόγος καὶ ὁ ρόλος τῆς ᾿Εκκλησίας μας στὴν πορεία τῶν μεταμοσχεύσεων στὴν ῾Ελλάδα εἶναι κεντρικός. Οἱ μεταμοσχεύσεις εἶναι ἴσως ἕνα ἀπὸ τὰ λίγα θέματα στὰ ὁποῖα ἡ πολιτεία ἔχει τὴν ἄμεση ἀνάγκη τῆς ᾿Εκκλησίας. Αὐτὸ δημιουργεῖ στὴν ᾿Εκκλησία οὐσιαστικὰ δικαιώματα καὶ μεγάλες ὑποχρεώσεις.
47) Δεδομένου ὅτι οἱ μεταμοσχεύσεις εὔκολα μποροῦν νὰ ὁδηγήσουν σὲ κατάχρηση καὶ παραβίαση θεμελειωδῶν ἠθικῶν ἀρχῶν καὶ ἀξιῶν καὶ ὑπάρχει τεράστια διαφορὰ ἤθους καὶ προσεγγίσεως μεταξὺ κοσμικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς ἀντιλήψεως τοῦ θέματος, ἡ ᾿Εκκλησία πρέπει νὰ εἶναι πολὺ προσεκτικὴ στὶς ἐνέργειές της καὶ φειδωλὴ στὰ λόγια της.
48) Στὴν συνεργασία της μὲ τὴν πολιτεία, ἡ ᾿Εκκλησία θέτει σαφεῖς ὅρους, ὥστε νὰ μὴ χρεωθεῖ κοσμικὲς ἀποφάσεις καὶ ἐνέργειες ποὺ πιθανῶς θὰ γίνουν μὲ ἐντελῶς διαφορετικὸ πνεῦμα καὶ σκοπό. Τὸ ἐνδεχόμενο νὰ ὀργανώσει ἡμέρα δότου ἢ ἐκστρατείας ὑποστήριξης τῶν μεταμοσχεύσεων, μὲ σκοπὸ τὴ συγκέντρωση τοῦ μεγαλύτερου δυνατοῦ ἀριθμοῦ μοσχευμάτων θὰ τὸ ἀποφασίσει μόνον, ἀφοῦ ὑπάρχουν σαφῆ ἐχέγγυα σεβασμοῦ τῶν ἀρχῶν καὶ ὅρων της.
49) ῾Η ἀπουσία ἐπίσημης ἐκκλησιαστικῆς τοποθετήσεως στὸ θέμα ὁδήγησε σὲ αὐθαίρετη εἴτε ἀποδοχὴ εἴτε ἀπόρριψη τῶν μεταμοσχεύσεων ἀπὸ συγκεκριμένα ἁρμόδια ἢ ἀναρμόδια ἐκκλησιαστικὰ πρόσωπα. Αὐτὸ ἔχει προκαλέσει σύγχυση, ἐνίοτε δὲ καὶ διχασμό, μεταξὺ τῶν πιστῶν καὶ τοῦ θεολογικοῦ κόσμου.
Στὴν παροῦσα φάση, ἡ ᾿Εκκλησία μὲ σαφήνεια ἀλλὰ σὲ χαμηλοὺς τόνους διακηρύττει ὅτι θὰ μποροῦσε, μέσα στὰ πλαίσια τῶν προαναφερθεισῶν θεολογικῶν ἀρχῶν, νὰ δεχθεῖ τὴν ἰδέα τῶν μεταμοσχεύσεων καὶ ὅτι μέσα ἀπὸ αὐτὲς θὰ τῆς ἦταν δυνατὸν νὰ ἀσκήσει τὴν ποιμαντικὴ καὶ νὰ διοχετεύσει τὸ πνεῦμα καὶ τὸ ἦθος της.
Στὴ συνέχεια, θὰ προκαλέσει διάλογο καὶ εὐκαιρίες ἐνημέρωσης μέσα στοὺς κόλπους της (σεμινάρια πνευματικῶν, ὁμιλίες κ.τ.λ.), θὰ προσπαθήσει νὰ καλλιεργήσει πνεῦμα κατανοήσεως, συμφωνίας καὶ εὐρείας ἀποδοχῆς τῶν βασικῶν θεολογικῶν θέσεών της μεταξὺ τοῦ σώματος τῶν πιστῶν, ὥστε νὰ ἐξαλειφθεῖ κάθε ἀδικαιολόγητος ἀρνητισμός.
Τρίτο βῆμα θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ ἔκδοση καὶ κυκλοφορία ἐνημερωτικῶν καὶ ἐπεξηγηματικῶν τῶν ἀπόψεών της φυλλαδίων ἢ καὶ ἡ διοργάνωση μεγάλης ἀνοιχτῆς ἡμερίδος διὰ τῆς ὁποίας θὰ διακηρύξει τὶς ἀπόψεις της στὴν κοινωνία μας.
Τελευταία ἐνέργεια θὰ εἶναι ἡ ἔκδοση συνοδικῆς ἐγκυκλίου, ἡ ὁποία θὰ ἐκφράζει τὴν ἐπιτομὴ τῶν ἐκκλησιαστικῶν θέσεων καὶ προτάσεων καὶ θὰ διατυπώνει μὲ σαφήνεια τὸ περίγραμμα καὶ τὴν πρακτικὴ τοῦ Ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ ἤθους στὸ θέμα τῶν μεταμοσχεύσεων.
50) Σχετικὰ μὲ τὸ νέο νόμο, ἡ ᾿Εκκλησία διαχωρίζει τὴ θέση της, δίχως ἐμπάθεια ἀλλὰ μὲ σύνεση καὶ σαφήνεια, ὥστε οὔτε τὴν ὑπόθεση τῶν μεταμοσχεύσεων νὰ βλάψει οὔτε τὴ βαρύτητα τῶν ἀπόψεών της νὰ ὑποβιβάσει. Παράλληλα ἔχει δημοσιοποιήσει τὶς ἀπόψεις της στὰ σημεῖα ποὺ διατηρεῖ τὶς ἐπιφυλάξεις καὶ ἔχει τὶς ἀντιρρήσεις της. ᾿Επίσης, ἔχει ἑτοιμότητα γιὰ ἄμεσες νομικὲς παρεμβάσεις καὶ θὰ ζητήσει τροπολογίες καὶ νομοθετικὲς βελτιώσεις, τέτοιες ποὺ θὰ διασφαλίζουν τὶς ἀρχὲς τῆς λογικῆς της καὶ θὰ ἐπιτρέπουν τὴν οὐσιαστικὴ συμπαράστασή της.
51) ᾿Απαραίτητος ὅρος συνεργασίας μὲ τὴν πολιτεία εἶναι ἡ τελευταία νὰ κατανοήσει ὅτι εἶναι ἐπιφορτισμένη μὲ τὴν τεράστια ὑποχρέωση νὰ προστατεύσει τὶς μεταμοσχεύσεις νομοθετικὰ καὶ πρακτικὰ ἀπὸ κάθε μορφῆς ἀσυνειδησία, χρησιμοθηρία ἢ καὶ χρηματικὴ ἐκμετάλλευση καὶ νὰ ἐξασφαλίσει τὴν ἐπιστημονικὴ ἀρτιότητα, ἐνημέρωση καὶ κατάρτιση τῶν ἁρμοδίων ἰατρῶν καὶ φορέων. Μὲ τὸν τρόπο αὐτόν, ὁ δότης δὲν καταντάει θῦμα ποταπῶν συμφερόντων, ἀσεβείας ἢ ἐπιστημονικῆς ἐπιπολαιότητος καὶ ἀγνοίας.
52) ᾿Επὶ πλέον, ἡ ἰατρικὴ κοινότητα καὶ ἡ πολιτεία ὀφείλουν νὰ βοηθήσουν στὴν ἐπιβολὴ καὶ νομοθετικὴ κατοχύρωση τῶν ἀκριβεστέρων κριτηρίων τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θανάτου», ἡ πιστὴ τήρηση τῶν ὁποίων αὐστηρῶς νὰ ἐλέγχεται.
53) ᾿Επίσης, εἶναι ἀναγκαία ἡ ἵδρυση σοβαρῶν καὶ ἀξιοπίστων μεταμοσχευτικῶν κέντρων τὰ ὁποῖα νὰ διαθέτουν τὴν κατάλληλη ἐπιστημονικὴ καὶ τεχνολογικὴ ὑποδομὴ, ὥστε ἡ λήψη τῶν ὀργάνων τοῦ δότη καὶ ἡ ἐν συνεχείᾳ μεταμόσχευσή τους στὸν κατάλληλο λήπτη νὰ γίνεται μὲ τὰ ὑψηλότερα ποσοστὰ ἐπιτυχίας καὶ τὶς λιγότερες ἀπώλειες.
54) Ἡ ᾿Εκκλησία θὰ ἐπιμεληθεῖ τὴ συμμετοχή της δι’ ἐκπροσώπων της σὲ ἐπιστημονικὰ ἰατρικὰ συνέδρια σχετικὰ μὲ τὶς μεταμοσχεύσεις, ὥστε καὶ τὴ γνώση της νὰ ἀνανεώνει καὶ τὶς ἀρχές της νὰ προβάλλει.
55) Τέλος, ὁ ρόλος καὶ ἡ ἐκπροσώπησή της στὸ ᾿Εθνικὸ Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων -ἐφ’ ὅσον αὐτὸ συνεχίσει νὰ ὑφίσταται- καὶ στὸν ὑπὸ σύστασιν ᾿Εθνικὸ ᾿Οργανισμὸ Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) πρέπει νὰ εἶναι κεντρικὸς καὶ παρεμβατικὸς καὶ ὄχι εἰκονικὸς καὶ δευτερεύων. Σκοπός της εἶναι τὰ μεταμοσχευτικὰ κέντρα νὰ λειτουργοῦν κατὰ τὸ δυνατὸν ἐπὶ τῆ βάσει τῶν ἰδικῶν της ἀρχῶν σεβασμοῦ, ἐλευθερίας καὶ ἀγάπης τοῦ προσώπου.

(πηγή: http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/bioethics/k0005.htm)

Σύμφωνα με την παράδοση, πρώτος έφτασε στην Αρμενία ο Απόστολος Θαδδαίος, έχοντας κατ` αρχάς κηρύξει με επιτυχία τη νέα θρησκεία στη Μ. Ασία (Καισαρεία) και στην Έδεσσα (Ούρφα ή Γετέσια) της Ασσυρίας, όπου κατάφερε να πάρει με το μέρος του τον βασιλιά Απκάρ (Αύγαρος).
[Όλα ξεκίνησαν όταν ο βασιλιάς της Έδεσσας που έπασχε από χρόνια ασθένεια, έχοντας ακούσει τις θαυματουργές ικανότητες του Ιησού Χριστού, τον προσκάλεσε για να τον θεραπεύσει. Πολλά χρόνια αργότερα η ευχή του πραγματοποιήθηκε στο πρόσωπο του Αποστόλου Θαδδαίου, από τον οποίο θεραπεύτηκε και μυήθηκε.]
Ο Θαδδαίος πέρασε αμέσως μετά στη γειτονική Αρμενία, που την περίοδο εκείνη ήταν φόρου υποτελής των Πάρθων. Εκεί διέδωσε τις νέες ιδέες σε πολλές περιοχές, ενώ μια από τις επίμονες προσπάθειές του ήταν να μυήσει και τους άρχοντες και ευγενείς. Έτσι ήρθε σε ρήξη με το κατεστημένο. Η αντίδραση του εγκάθετου των Πάρθων, βασιλιά Σανατρούκ ήταν κάθετα αρνητική στο νέο δόγμα. Ιδίως όταν πληροφορήθηκε πως ακόμη και η κόρη του Σαντούχτ έχει αφοσιωθεί στο λόγο του Θαδδαίου, διέταξε καθολικό διωγμό των πιστών, ενώ επέβαλε την ποινή της φυλάκισης στην κόρη του.

Όταν κατά καιρούς ο βασιλιάς έστελνε αξιωματούχους του στη φυλακή, για να την μεταπείσουν προς την πατροπαράδοτή τους θρησκεία, τον μαζδεϊσμό, με απογοήτευση διαπίστωνε πως τελικά οι αξιωματούχοι του αλλαξοπιστούσαν. Εξοργισμένος διέταξε να θανατώσουν την κόρη του και τους αξιωματούχους του. Τότε βρήκε και ο Απόστολος Θαδδαίος μαρτυρικό θάνατο το 66 μ.Χ..

Όχι πολύ αργότερα ο Σανατρούκ διαπίστωσε πως και η αδελφή του Βοκουή ήταν οπαδός της νέας θρησκείας και ακολουθούσε τον λόγο ενός νέου Αποστόλου, του Βαρθολομαίου – ο οποίος είχε έρθει λίγο μετά τον Θαδδαίο στην Αρμενία και, παράλληλα με εκείνον, κήρυσσε τη νέα θρησκεία. Χωρίς δεύτερη σκέψη και μπροστά στον κίνδυνο της ευρείας εξάπλωσης της νέας θρησκείας, διέταξε το έτος 68 μ.Χ. να θανατώσουν και την αδελφή του και τον Βαρθολομαίο. Η θυσία των δυο Αποστόλων στο όνομα του Χριστού, όπως και των εκατοντάδων επωνύμων μα και ανωνύμων, αντί να μειώσει, αύξησε τον αριθμό των πιστών, που υπολογίζεται πως ως το 68 μ.Χ. είχαν φτάσει τους 3.500.

Ο Ιούδας Ιακώβου, σύμφωνα με μιαν εκδοχή ήταν ο ίδιος ο Θαδδαίος, όμως σύμφωνα με μιαν άλλη εκδοχή ήταν ανιψιός της Παναγίας και κήρυξε στην Ασσυρία και στη Μεσοποταμία, εισήλθε στην νοτιοανατολική Αρμενία -κοντά στην λίμνη Ούρμια (σημερινό βόρειο Ιράν)- όπου, παρά τους διωγμούς και τα μαρτύρια, έζησε για πολλά χρόνια και κήρυξε το λόγο του Θεού. Ο Συμεών ο Χανναναίος κήρυξε, επίσης, στις περιοχές της Ασσυρίας, της Βαβυλωνίας, της Περσίας και τελικά στην Αρμενία και στη χώρα των Αλανών.

Αυτοί ήσαν, λοιπόν, οι τέσσερις πρώτοι που κήρυξαν τη θρησκεία της αγάπης, της ισότητας και της αλληλεγγύης στην Αρμενία. Οι τρεις πρώτοι -ο Απόστολος Θαδδαίος, ο Απόστολος Βαρθολομαίος και ο Ιούδας Ιακώβου υπήρξαν άμεσοι μαθητές του Ιησού Χριστού, ενώ ο Συμεών ο Χανναναίος κήρυξε μετά τη μύησή του από τους μαθητές Αυτού.
Αμέσως μετά το θάνατο των Αποστόλων και μέχρι τον αποφασιστικό ερχομό του Γρηγορίου του Φωτιστή -τα πρώιμα εκείνα χρόνια μεταξύ 68 μ.Χ.-287 μ.Χ.-, τη διάδοση του νέου δόγματος και την καθοδήγηση των πιστών ανέλαβαν να συνεχίσουν κατά σειράν οι επίσκοποι: Ζακαριά, Ζεμεντός, Ατερνερσέη, Μουσέ, Σαχέν, Σαβάρς, Γεβόντ και Μεχρουζάν. Βέβαια εκατοντάδες ήταν και οι ανώνυμοι που συνέβαλαν στο έργο αυτό και που συχνά πλήρωσαν με τη ζωή τους την πίστη τους στο Χριστό. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Μαρτύρων Βοσκιάν, Σουκιασιάν και Αραρατιάν, των οποίων η ύπαρξη και δράση επιβεβαιώνεται από έλληνες χρονικογράφους της εποχής.

Οι Βοσκιάν ήταν πέντε πρέσβεις απεσταλμένοι της Ρώμης, περί τα μέσα του 1ου αιώνα μ.Χ. στην Αρμενία. Ο αρχηγός τους ονόματι Βοσκί (Χρυσός) βαφτίστηκε, χρίστηκε κληρικός και αφιερώθηκε, μαζί με τους συντρόφους του (εξ ου και Βοσκιάν), στο κήρυγμα και την καλλιέργεια των νέων ιδεών στην Αρμενία.
Εκμεταλλευόμενοι την αποστολή τους ως πρέσβεις, αποφάσισαν να κηρύξουν και στο παλάτι του βασιλιά Αρδασές Β΄. Οι Βοσκιάν βρήκαν τραγικό θάνατο, όταν η αλανικής καταγωγής βασίλισσα Σατενίκ -σύζυγος του Αρδασές Β΄- πληροφορήθηκε πως εκείνοι είχαν μυήσει τους δεκαεννέα Αλανούς ακολούθους της.
Ο ανώτερος αυτών των αυλικών, ονόματι Παχάτρα (ή Βααθρά), όταν βαφτίστηκε πήρε το όνομα Σουκιάς, με αποτέλεσμα όλοι οι ακόλουθοί του να ονομαστούν Σουκιασιάν. Εκδιωχθέντες από το παλάτι έζησαν 44 χρόνια ασκητικής ζωής, κρυμμένοι στο όρος Σουκαβέτ και μετά από επίμονη καταδίωξη, τελικά βρήκαν μαρτυρικό θάνατο από τα χέρια του αλανού πρίγκιπα Παρλαχά (ή Βαρλαά).

Η περίπτωση των Αραρατιάν Μαρτύρων αφορά τους 9.000 αρμένιους ακρίτες, που, παρά το ότι περί το 118 συνέβαλαν τα μέγιστα στη νίκη του αυτοκράτορα Αδριανού ενάντια στους εχθρούς της Ρώμης στα ανατολικά της σύνορα, ο Αδριανός τελικά τους εξολόθρευσε μέχρις ενός με αφορμή την πίστη τους. Πολλά χρόνια αργότερα ο ζωγράφος Καρπάτζιο (1522) απαθανάτισε τη θυσία των Ακριτών στους πρόποδες του Αραράτ και το έργο φυλάσσεται στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βενετίας. Όμοια είναι και η περίπτωση του θρυλικού Μπογικτός (Πολύευκτη) εκ Μελιτηνής, του οποίου η ιστορία παρουσιάζεται με πολύ γλαφυρό τρόπο στην ομώνυμη όπερα του Γάλλου Κορνέι (Κορνήλιος).

Περί το 226 μ.Χ. οι Πέρσες Σασανίδες, υπό την αρχηγεία του Αρτασίρ, ανέτρεψαν την κυριαρχία των Πάρθων και κατάφεραν να πάρουν την εξουσία στα χέρια τους. Μετά από αυτές τις εξελίξεις στα νοτιοδυτικά σύνορα της Αρμενίας, η ειρηνική και φιλική προς τη Ρώμη βασιλεία του Χοσρόη, της παρθικής δυναστείας των Αρσακιδών, σύντομα θα κλονιζόταν. Οι Σασανίδες είχαν υποσχεθεί στον, επίσης παρθικής καταγωγής, πρίγκιπα Ανάγ την εξουσία της αρμενικής σατραπείας, αν δολοφονούσε το βασιλιά Χοσρόη. Ο Ανάγ, με συνωμοσία, έφερε εις πέρας το εγχείρημα, όμως οι ακόλουθοι του Χοσρόη εξεγέρθηκαν και για αντίποινα δολοφόνησαν αυτόν και την οικογένειά του το 238. Διεσώθη μόνον ο μόλις 2 ετών γιος του Ανάγ, Σουρέν, τον οποίον φυγάδευσε η τροφός του στην Καισαρεία. Εκεί ο Σουρέν μεγάλωσε με τα χριστιανικά ιδεώδη, βαφτίσθηκε και πήρε το όνομα Γρηγόριος (Κρικόρ). Διέθετε, επίσης, υψηλή μόρφωση και παιδεία και με την ενηλικίωση νυμφεύθηκε τη γαλαζοαίματη Μαριάμ, από την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Βερτανές και τον Αριστακές (Αρίσταρχος). Μερικά χρόνια αργότερα (το 267) διέκοψαν τον έγγαμο βίο και η μεν Μαριάμ ακολούθησε τη μοναστική ζωή, ενώ ο Γρηγόριος εγκατέλειψε την Καισαρεία και αφοσιώθηκε στον ασκητισμό και στη μελέτη.

Στο μεταξύ στην Αρμενία οι Σασανίδες, για να εκδικηθούν το θάνατο του Ανάγ, δολοφόνησαν όλα τα μέλη της οικογενείας του Χοσρόη. Διασώθηκαν ο ανήλικος γιος του Τιριδάτης και η κόρη του Χοσροβιτούχτ, που φυγαδεύτηκαν στη Ρώμη. Ακολούθησε μια περίοδος μεγάλων αναταραχών και δολοπλοκιών, με αποτέλεσμα να διχαστεί η Αρμενία. Το δυτικό τμήμα, όπου επικράτησαν οι Χοσροβικοί περιήλθε στη ρωμαϊκή κυριαρχία, ενώ το ανατολικό κατελήφθη από τους Πέρσες.

_

Ο εξόριστος πρίγκιπας Τιριδάτης, κατά την ασυλία του στη Ρώμη, υπηρέτησε στα στρατεύματα του στρατηγού Λικίνιου, όπου μάλιστα διακρίθηκε για τον ηρωισμό του κυρίως στους πολέμους κατά των Γότθων. Το 286 με τη βοήθεια του ρωμαϊκού στρατού, ο Τιριδάτης απελευθέρωσε τα υπό περσική κυριαρχία εδάφη, ένωσε τη διχασμένη χώρα, ανακατέλαβε το θρόνο του πατέρα του και, με τις ευλογίες του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, ανακηρύχθηκε βασιλιάς της ανεξάρτητης Αρμενίας, συμμάχου της Ρώμης. Η συμμαχία αυτή με τους Ρωμαίους διήρκεσε 14 περίπου χρόνια και διεκόπη με την ανακήρυξη του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του αρμενικού κράτους. Η τεράστια έκταση του βασιλείου του Τιριδάτη εκτεινόταν δυτικά από τη Σεβάστεια και τη Νικόπολη μέχρι τους εσωτερικούς-νότιους πρόποδες των ποντιακών οροσειρών, έως βόρεια στο Ρουστάβ (σημ. Τιφλίδα). Από εκεί, ακολουθώντας τον ρου του ποταμού Κούρα (Κύρου) έως τις εκβολές του στην Κασπία θάλασσα και από εκεί νοτιοδυτικά έως και τη λίμνη Ούρμια και νότια στην πόλη Μαχγκέρτ. Από εκεί, κατά μήκος των βόρειων πηγών του ποταμού Τίγρη έως την ’μιδα και από τον Ευφράτη μέσω της Μελιτηνής και Λάρισας στη Σεβάστεια.

Αμέσως μετά τη νίκη του κατά των Σασανιδών, ο Τιριδάτης πιστός στην πατροπαράδοτη θρησκεία της αρχαίας Αρμενίας -ένα είδος Ζωροαστρικού πολυθεϊσμού με επίδραση θρησκευτικών στοιχείων της αρχαίας Περσίας και της Ελλάδας- τέλεσε ευχαριστήρια θυσία στο ναό της θεάς Αναΐδας (Διάνα).
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, στη διάρκεια της γιορτής, ζήτησε από το γραμματέα του, που δεν ήταν άλλος από τον Γρηγόριο, να αποθέσει εκ μέρους του στεφάνι στην είσοδο του ναού. Η πεισματική άρνηση του Γρηγορίου και η δήλωσή του ότι προσκυνά μόνο στον έναν και αληθινό Θεό, εξόργισαν τον Τιριδάτη, ο οποίος κρίνοντας ατιμωτική τη συμπεριφορά του προς τους πανάρχαιους θεούς, διέταξε να τον υποβάλουν σε άγρια βασανιστήρια.
Όταν μάλιστα πληροφορήθηκε πως ο Γρηγόριος είναι ο γιος του Ανάγ, του δολοφόνου του πατέρα του Χοσρόη -πράγμα που στη διάρκεια της συνεργασίας τους αγνοούσε- πρόσταξε να τον φυλακίσουν στο Χορ Βιράπ (Βαθύς Λάκκος), της πόλης Αρτασάτ (Αρτάξατα), από όπου ποτέ κανείς κατάδικος δεν είχε βγει ζωντανός. Ο Γρηγόριος, όμως, επέζησε επί 13 χρόνια στο σκοτεινό λάκκο χάρη στην πίστη του, μα και τη φροντίδα μιας πιστής, που καθημερινά του έφερνε κρυφά λίγο βρεμένο ψωμί.
Ο λάκκος Χορ Βιράπ, -στην ανατολική όχθη του ποταμού Αράξη, στους πρόποδες του όρους Αραράτ- είναι ως τις μέρες μας ιερός τόπος προσκυνήματος.

Εκείνη την εποχή ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός και ιδίως ο καίσαρας Γαλέριος κήρυξαν «πόλεμο» κατά του χριστιανισμού, που στο μεταξύ είχε διαδοθεί σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια και στις περιοχές της Μ. Ασίας και της Αρμενίας. Θύματα αυτών των διωγμών έπεσαν και 37 μοναχές, οι οποίες διέφυγαν το 293 από τη Ρώμη και μετά από μακρά περιπλάνηση μέσω Ελλάδας, βορείου Αφρικής, Αγίων Τόπων και Ασσυρίας, έφτασαν στην Αρμενία, όπου έζησαν ασκητικά στη Μονή Χοκεάτς, με ηγουμένη την Καγιανέ και φημίζονταν για την ευγένεια και τις αγαθοεργίες τους. Ανάμεσά τους ήταν η καταγόμενη από αυτοκρατορική οικογένεια Χριψιμέ, χάριν της οποίας το τάγμα των μοναχών ονομάστηκε Χριψιμιάν.
Ο κατατρεγμός των χριστιανών είχε φουντώσει στην Αρμενία, όταν ο Τιριδάτης -κατά μια εκδοχή θέλοντας να κρατήσει τις διπλωματικές ισορροπίες, αφού γνώριζε την καταγωγή των Χριψιμιάν, ή κατά μιαν άλλη εκδοχή επειδή είχε ερωτευθεί την Χριψιμέ- προτίμησε τον αυστηρό περιορισμό και την επιτήρησή τους. Τελικά πάνω στην έξαρση των διωγμών οι μοναχές βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν βάναυσα. Το παλάτι σείστηκε από την είδηση αυτή και ακόμη και ο ίδιος ο βασιλιάς, αφού υπέφερε για πολλές ημέρες έπεσε τελικά βαριά άρρωστος.

Σύμφωνα με την παράδοση η αδελφή του Τιριδάτη, Χοσροβιτούχτ, έστειλε τους αξιωματούχους του παλατιού να βγάλουν τον Γρηγόριο από το Χορ Βιράπ και να τον φέρουν στο παλάτι, κι αυτό διότι είχε δει στα όνειρά της πως μόνον ο Γρηγόριος μπορούσε να θεραπεύσει τον αδελφό της. Οι αξιωματούχοι προς μεγάλη τους έκπληξη τον βρήκαν ζωντανό παρά τα 13 χρόνια εγκλεισμού του στο λάκκο. Ο Γρηγόριος θεράπευσε τον βασιλιά, ο οποίος αποδέχτηκε τη νέα πίστη και πολύ σύντομα βαφτίστηκε χριστιανός από τον Γρηγόριο.

Ο Τιριδάτης το 301 με βασιλική διαταγή ανακήρυξε το χριστιανισμό επίσημη θρησκεία του αρμενικού κράτους. Ο Γρηγόριος στάλθηκε με μεγαλοπρεπή πομπή στην Καισάρεια, όπου από τον Έλληνα επίσκοπο Λεόντιο χειροτονήθηκε επίσκοπος «Καθολικός Πατριάρχης των Αρμενίων» με έδρα την πόλη Αστισάτ. Λέγεται πως αμέσως μετά την επιστροφή του, βάφτισε χιλιάδες λαού στις πηγές του ποταμού Ευφράτη και εν συνεχεία συνέβαλε στην περαιτέρω εξάπλωση της νέας θρησκείας όπως και στην οργάνωση της αρμενικής εκκλησίας.

Η πεποίθηση, πως η θυσία των μοναχών Χριψιμιάν ήταν θέλημα Θεού, είναι ζωντανή μέχρι τις μέρες μας, διότι αμέσως μετά τη θυσία αυτών έλαμψε, μέσω του Τιριδάτη, το φως του αρμενικού πολιτισμού και άνθησε, μέσω του Γρηγορίου του Φωτιστή, το χριστιανικό πνεύμα στην Αρμενία.

Η Αρμενική Εκκλησία στη Ελλάδα

Οι Αρμένιοι κατάφεραν να επιβιώσουν και επιβιώνουν ως σήμερα αφήνοντας έντονα τα ίχνη τους στο πέρασμα των αιώνων παρά το ότι βρέθηκαν παγιδευμένοι ανάμεσα σε αντιμαχόμενες ιδεολογίες και θρησκείες, γνώρισαν εκστρατείες, διωγμούς, εξορίες με αποκορύφωμα τη Γενοκτονία του 1915 όπου και εκδιώχθηκαν ολοκληρωτικά από τα πατρογονικά τους εδάφη και αναγκάστηκαν να διασκορπισθούν και να ζήσουν με λαούς άλλοτε φιλόξενους και άλλοτε όχι.

Παρά τις αντίξοες συνθήκες στο πέρασμα των αιώνων άντεξαν γιατί είχαν την ικανότητα να επιβιώνουν σαν λαός, διαφυλάσσοντας τη θρησκεία, τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους μεταδίδοντάς τον από γενιά σε γενιά.
Επιβίωσαν σαν λαός γιατί πρωταρχικό μέλημά τους ήταν η ανέγερση εκκλησιών και σχολείων και μέσω αυτών γαλουχήθηκαν οι επερχόμενες γενιές.

Στην φιλόξενη ελληνική γη, συναντάμε αρμενικές εκκλησίες που χτίστηκαν με μεγάλους κόπους και θυσίες λίγο χρόνο μετά την εγκατάσταση Αρμενίων στην περιοχή. Εκκλησίες που δε λειτούργησαν μόνο ως λατρευτικοί χώροι, αλλά και σαν σχολεία, σαν κέντρα πολιτισμού, σαν σημεία συνάθροισης των Αρμενίων.

Όλες οι εκκλησίες λειτουργούν μέχρι σήμερα επιτελώντας το ίδιο έργο, εξακολουθούν να είναι λατρευτικοί χώροι και ταυτόχρονα κέντρα διατήρησης του αρμενισμού.

Μητροπολιτικός Ναός – Αθήνα
Αγ. Ιάκωβος – Νίκαια_
Αγ. Καραμπέτ – Νέος Κόσμος
Εκκλησία της Παναγίας – Περιστέρι
Αγ. Καραμπέτ – Αλεξανδρούπολη
Αγ. Γεώργιος – Διδυμότειχο
Αγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος – Ηράκλειο Κρήτης
Εκκλησία της Παναγίας – Θεσσαλονίκη
Αγ. Σταυρός – Καβάλα
Αγ. Γρηγόριος ο Φωτιστής – Κομοτηνή
Εκκλησία της Παναγίας – Ξάνθη
Αρμενικαθολική Εξαρχία
Ευαγγελιστές

Σύνδεσμοι Θρησκευτικού περιεχομένου

Αρμενική Αποστολική Ορθόδοξη Εκκλησία – Σουρπ Γκαραμπέντ

Καθολικοσσάτο Πασών των Αρμενίων Ετσμιατζίν – www.etchmiadzin.com

Καθολικοσσάτο του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας – www.cathcil.org

Αρμενικό Πατριαρχείο του Αγ. Ιακώβου, Ιεροσόλυμα – www.armenian-patriarchate.org

Αρμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως – www.armenianpatriarchate.org.tr

Σύνδεσμοι Πολιτιστικού περιεχομένου

“Ματενανταράν” Μουσείο αρχαίων χειρογράφων – www.matenadaran.am

Εικονική περιήγηση στην αρχαία αρμενική πόλη Ανί – www.virtualani.freeserve.co.uk

πηγή: http://www.armenianprelacy.gr/index_gr.html

(Δημοσίευση από Ruy_Lopez στις 1/3/2004 20:08 (1964 αναγνώσεις))

Όταν αναφερόμαστε στον πολιτισμό της Αιγύπτου οι περισσότεροι έχουμε υπόψη δύο πράγματα: τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό των Φαραώ και της πολυθεΐας, και τον ισλαμικό πολιτισμό. Πυραμίδες και μιναρέδες είναι τα σύμβολα που παραπέμπουν στο ένδοξο παρελθόν και το σημερινό παρόν της Αιγύπτου.

Κι όμως, εκτός από τις δύο αυτές πολιτιστικές συνεισφορές της μεγάλης αυτής χώρας στον παγκόσμιο πολιτισμό, υπάρχει και μια άλλη Αίγυπτος που για πολλούς αιώνες ήταν λησμονημένη από την ιστορία, λησμονημένη από την επιστημονική έρευνα, από την γνώση των πολλών. Δεν είχε όμως λησμονηθεί, αυτή η άλλη Αίγυπτος, από τον Τριαδικό Θεό.

Κι όμως, εκτός από τις δύο αυτές πολιτιστικές συνεισφορές της μεγάλης αυτής χώρας στον παγκόσμιο πολιτισμό, υπάρχει και μια άλλη Αίγυπτος που για πολλούς αιώνες ήταν λησμονημένη από την ιστορία, λησμονημένη από την επιστημονική έρευνα, από την γνώση των πολλών. Δεν είχε όμως λησμονηθεί, αυτή η άλλη Αίγυπτος, από τον Τριαδικό Θεό.

Πρόκειται για μια Αίγυπτο χιλιοβασανισμένη από την πανουργία της ιστορίας, ταυτόχρονα όμως ζωντανή και περήφανη ως κληρονόμος ενός αρχαίου χριστιανικού πολιτισμού ο οποίος διαμόρφωσε και εν πολλοίς προσδιόρισε καταλυτικά την εξέλιξη του χριστιανικού πνεύματος και της θεολογίας ως τις μέρες μας. Πρόκειται για τους Κόπτες και την Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία, την αρχέγονη Εκκλησία της Αιγύπτου που ζει την πίστη της μέσα σ’ ένα ισλαμικό περιβάλλον, αποτελούμενη το 12% του συνολικού πληθυσμού της χώρας, με νηστεία, προσευχή, ταπείνωση και, κυρίως, επίγνωση του σημαντικού παρελθόντος της.

Η Κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου είναι η συνέχεια της αρχαίας Εκκλησίας της Αλεξάνδρειας, ο ηγέτης της οποίας «Πάπας και Πατριάρχης» κατείχε στον θεσμό της Πενταρχίας των Πατριαρχών την τρίτη θέση πίσω από τους Επισκόπους Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως. Η συνέχεια αυτή βέβαια διεκδικείται και από την «Μελχιτική» Εκκλησία, την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αλεξάνδρειας που προέρχεται από το σχίσμα στην Ανατολική Εκκλησία το οποίο συνέβη τον 5ο αιώνα. Η ιστορία αυτή, το άγνωστο σχίσμα για πολλούς, σημάδεψε την τύχη ενός μεγάλου τμήματος του Βυζαντίου και στην ουσία οδήγησε στην εκκλησιαστική απομόνωση την γηγενή Εκκλησία της Αιγύπτου για 13 αιώνες.

«Κόπτης» αποτελεί την συγκεκομμένη μορφή της λέξης «Αιγύπτιος», που προέρχεται από την λέξη «Αίγυπτος» που με την σειρά της προέρχεται από την αρχαία αιγυπτιακή λέξη “Hak-ka-Ptah”, δηλ. ο ναός του πνεύματος του Ptah, μιας σεβάσμιας θεότητας της αιγυπτιακής μυθολογίας- ήταν το όνομα της Μέμφιδος, της αρχαίας πρωτεύουσας του ενοποιημένης άνω και κάτω Αιγύπτου.

Ιδρυτής της Εκκλησίας των Κοπτών θεωρείται ο Ευαγγελιστής Μάρκος, ο οποίος διετέλεσε πρώτος Πατριάρχης της την τέταρτη δεκαετία του πρώτου αιώνα. Ο Χριστιανισμός στην Αίγυπτο ζούσε τα πρώτα χρόνια μαζί με τον παγανισμό, ωστόσο η ανακάλυψη αρχαίων βιβλικών παπύρων στην κοπτική γλώσσα στην αμμώδη περιοχή της άνω Αιγύπτου αποδεικνύουν την σταδιακή και ταχύτατη διείσδυση της χριστιανικής πίστης στην αιγυπτιακή κοινωνία.

Σταθμό στην εξέλιξη της θεολογικής σκέψης ήταν η ίδρυση της περίφημης «Κατηχητικής Σχολής» στην Αλεξάνδρεια πριν το 200 μ.Χ. Ήταν η πρώτη σημαντική σχολή των χριστιανικών γραμμάτων στον κόσμο που δημιουργήθηκε ως αντίβαρο στο ειδωλολατρικό Μουσείο των Πτολεμαίων, μια σχολή που καλλιέργησε με συστηματικό τρόπο τον ερμηνευτικό κλάδο της θεολογίας. Ιδρυτής της σχολής θεωρείται ο Πάνταινος ο οποίος προσπάθησε να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της δυναστικής Αιγύπτου και των ελληνικών Ευαγγελίων μέσω της χρήσης του αρχαϊκού ελληνικού αλφαβήτου. Τον Πάνταινο διαδέχθηκε ο Κλήμης Αλεξανδρείας, ένας θεολόγος που προσπάθησε να συμφιλιώσει την ελληνική φιλοσοφία με τον χριστιανισμό. Ο Κλήμης αγαπούσε την γνώση, την οποία εξύψωσε ως το ανώτατο στάδιο της πίστης. Ήταν όμως μια γνώση όχι νοησιαρχική αλλά βασισμένη στην εντολή της αγάπης. Η μελέτη της ελληνικής φιλοσοφίας τον οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο Χριστός ήταν ο «σπερματικός» λόγος των φιλοσόφων, πως οι εθνικοί φιλόσοφοι προσέγγισαν την αλήθεια η οποία όμως αποκαλύφθηκε στην πληρότητα της εν Χριστώ. Πάντως τόσο ο Μωυσής όσο και ο Πλάτων ήταν χριστιανοί προ Χριστού. Στη συνέχεια το άλλο μεγάλο όνομα είναι ο Ωριγένης, ίσως ο πολυγραφότερος εκκλησιαστικός συγγραφέας όλων των εποχών, αμφιλεγόμενος αλλά ακατάβλητος στην προσπάθεια του ερμήνευσε όλα τα βιβλία της Γραφής, ενώ έκανε και την πρώτη κριτική μελέτη του κειμένου της.

Η Αλεξάνδρεια όμως γνώρισε την περίοδο της απόλυτης ακμής της στην εποχή του Μεγάλου Αθανασίου. Ήταν η εποχή της σύγκρουσης με τις ιδέες του πρεσβύτερου Άρειου που διαμόρφωσε το τριαδολογικό δόγμα της Εκκλησίας μέσα από την σύγκλιση της 1ης Οικουμενικής Συνόδου η οποία καθιέρωσε το Σύμβολο της Πίστης καταδικάζοντας την ορθολογιστική θεώρηση του Υιού από τον Άρειο. Η επιρροή της αλεξανδρινής σκέψης φαίνεται και στις επόμενες δύο οικουμενικές συνόδους οι οποίες με τη σειρά τους αντιμετώπισαν ανάλογου προβληματισμού αιρέσεις μ’ αυτήν του Αρείου, που ως θεμέλιο είχαν την ορθολογική κατανόηση του προσώπου του Χριστού. Ο μονοφυσιτισμός που εκπροσωπείτο από τον Ευτυχή και δίδασκε την απορρόφηση της ανθρώπινης φύσης από την θεία, και ο Νεστοριανισμός που διασπούσε την ενότητα των φύσεων στο πρόσωπο του Χριστού. Η αντιμετώπιση των δύο αυτών αιρέσεων βασίστηκε στην θεολογία του πατριάρχου Κυρίλλου Αλεξανδρείας, μια από τις πλέον αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην εκκλησιαστική ιστορία.

Η 4η Οικουμενική Σύνοδος στην Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ υπήρξε η απαρχή των δεινών για τον αιγυπτιακό χριστιανισμό. Συνήθως η κοινή αντίληψη για τους Κόπτες τονίζει πως αυτοί είναι μονοφυσίτες χριστιανοί, πως αποκήρυξαν τους κανόνες της 4ης Οικουμενικής επειδή διατύπωσε όρους ενάντια στον μονοφυσιτισμό, εγκαταλείποντας έτσι την κοινή ορθόδοξη πίστη, με αποτέλεσμα πέραν της διακοπής της εκκλησιαστικής κοινωνίας να χαλαρώσουν οι δεσμοί των αιγυπτίων με το βυζαντινό κράτος που ως αποτέλεσμα θα έχει την κατάκτηση τους από το Ισλάμ. Ωστόσο η αλήθεια είναι διαφορετική. Δίχως να εισέλθουμε σε πολύπλοκες θεολογικές διατυπώσεις, οι Κόπτες κατανοούσαν το χριστολογικό δόγμα, τον τρόπο ένωσης των δύο φύσεων στον Χριστό, χρησιμοποιώντας αποκλειστικά την θεολογία του Κυρίλλου Αλεξανδρείας. Ο μονοφυσιτισμός διδάσκει την απορρόφηση της ανθρώπινης φύσης του Χριστού από την θεία κατά την υποστατική ένωση. Για να αντιμετωπιστεί λοιπόν η δοξασία του μονοφυσιτισμού που αν γινόταν αποδεκτή έκανε προβληματική την σωτηρία του ανθρώπου- γιατί τότε θ’ αμφισβητείτο η ανθρώπινη παρουσία του Χριστού στον κόσμο- συνεκλήθη κατόπιν πίεσης του αυτοκράτορα Μαρκιανού Οικουμενική Σύνοδος στην Χαλκηδόνα της Μ. Ασίας. Στη Σύνοδο αυτή κυριάρχησε ο άξονας Ρώμης-Κωνσταντινούπολης εις βάρος της Αλεξάνδρειας που πιστευόταν πως είχε παρεκκλίνει από την ορθή πίστη. Οι τελικές αποφάσεις της Χαλκηδόνας δεν έγιναν αποδεκτές από τον κλήρο και τον λαό της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας. Υπήρχε σύγκρουση δύο μακροχρόνιων παραδόσεων: η Αλεξάνδρεια θεωρούσε πως ο Χριστός αποτελεί υπόσταση «εν δύο φύσεσιν», ενώ οι υπόλοιποι μιλούσαν για ένα πρόσωπο αποτελούμενο «εκ δύο φύσεων». Η διαφορά στα αυτιά του σύγχρονου ανθρώπου ακούγεται μάλλον εξωπραγματική, όμως για εκείνη την εποχή σήμαινε όχι μόνο διαφορά στον τρόπο κατανόησης της εν Χριστώ σωτηρίας του ανθρώπου αλλά και αφορμή πολιτικής αντιπαράθεσης της βυζαντινής εξουσίας με τις ανατολικές επαρχίες. Η αντιπαράθεση με την αυτοκρατορική εξουσία και η αποκοπή της Αλεξάνδρειας από την εκκλησιαστική κοινωνία με τις υπόλοιπες εκκλησίες- καθώς δεν απεδέχθη τις αποφάσεις της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου- έφεραν την αποξένωση στις μεταξύ τους σχέσεις για να οδηγηθεί η Αίγυπτος στην αραβική και μουσουλμανική ηγεμονία.

Για αιώνες είχε χαθεί η επικοινωνία ανάμεσα στους δύο βασικούς κορμούς των ανατολικών εκκλησιών. Το 1964 όμως σηματοδοτεί ένα έτος σταθμό που εγκαινιάζει την νεώτερη ιστορία των δύο εκκλησιών. Είναι το έτος της πρώτης θεολογικής συνάντησης που πραγματοποιείται στο Άαρχους της Δανίας. Επρόκειτο για μια ανεπίσημη συνάντηση όπου 15 θεολόγοι από τις δύο πλευρές αντάλλαξαν απόψεις, αναγνώρισαν την κοινή ορθόδοξη πίστη τους και έδωσαν αμοιβαίες υποσχέσεις για συνέχιση των μεταξύ τους συναντήσεων. Σημαντική ήταν η παραδοχή πως το αποτέλεσμα της Συνόδου του 451 διαμορφώθηκε και από την επίδραση κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών παραγόντων. Οι ανεπίσημες διασκέψεις συνεχίστηκαν το 1967 στο Μπρίστολ, το 1970 στην Γενέβη, το 1971 στην Αντίς Αμπέμπα για να φτάσουμε στην πρώτη επίσημη συνδιάσκεψη το 1985 στο Σαμπεζύ της Ελβετίας. Τελευταία συνάντηση ήταν στην Γενεύη το 1990. Η πρόοδος υπήρξε εντυπωσιακή, αληθινός καρπός της αγιοπνευματικής χάριτος σε κάθε στιγμή του διαλόγου. Αποδείχτηκε πως παρά την υπεραιωνόβια διακοπή των σχέσεων, οι χριστολογικές προσεγγίσεις των δύο εκκλησιών βρίσκονταν σε συμφωνία με την οικουμενική παράδοση της Εκκλησίας παρά την διαφορετικότητα στην ορολογία που χρησιμοποιούσαν προκειμένου να εκφράσουν τον τρόπο της υποσταστικής ένωσης των φύσεων: στο κοινό ανακοινωθέν της Γενέβης (1990) επισημαίνεται η ομοουσιότητα του Χριστού προς τον Πατέρα κατά την θεία φύση, και η ομοουσιότητα προς εμάς κατά την πρόσληψη της ανθρώπινης φύσης, και πως οι δύο φύσεις ενώθηκαν στην μια υπόσταση (πρόσωπο) του Θεού Λόγου δίχως σύγχυση, μεταβολή, διαίρεση ή διάκριση. Ο Ιησούς Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος με όλες τις ιδιότητες που ανήκουν στην θεότητα και την ανθρωπότητα. Η υποψία του μονοφυσιτισμού και του νεστοριανισμού απομακρύνθηκε από τις καρδιές των συμμετεχόντων εκπροσώπων. Ωστόσο παρέμειναν ορισμένα θέματα ανοιχτά, όπως η θέση ορισμένων οικουμενικών συνόδων στο πλαίσιο της παράδοσης της Κοπτικής Εκκλησίας, ο αναθεματισμός αγίων της Κοπτικής Εκκλησίας, όπως ο Λέων, ο Διόσκουρος και ο Σεβήρος από τις οικουμενικές συνόδους, και ερωτήματα σχετικά με την δικαιοδοσία των εκκλησιών σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Η κατ’ αρχήν αυτή συμφωνία δεν συνιστά άρση της ποικιλομορφίας του εκκλησιαστικού τρόπου ζωής και φρονήματος των δύο εκκλησιών με σκοπό την κατάκτηση μιας ισοπεδωτικής και εν πολλοίς ανιστορικής ενότητας. Ωστόσο, όπως συμβαίνει πάντοτε στον εκκλησιαστικό χώρο, η Ιστορία με την συσσωρευμένη εμπειρία της, τα πάθη και τις συγκρούσεις της, οριοθετεί δεσποτικά την σκέψη όλων όσων μετέχουν σε τέτοιες κινήσεις, με συνέπεια να μην γίνεται ποτέ εκείνο το αποφασιστικό βήμα προς την ένωση των εκκλησιών- άλλωστε τον τελευταίο λόγο τον έχει πάντα το λαϊκό σώμα κι αυτό δεν είναι πάντα επαρκώς ενημερωμένο για τις εξελίξεις ή, όπως συχνότερα συμβαίνει, άγεται από τυχάρπαστους δημαγωγούς και φανατικούς υπέρμαχους της παράδοσης η οποία ερμηνεύεται αντιδιαλεκτικά, σαν να βρισκόταν έξω από την ιστορική της σάρκα.

Υπάρχει ακόμα αρκετός δρόμος να διανυθεί ώστε να επιτευχθεί το ευαγγελικό «ίνα εν ώσιν». Απαιτείται κοινή προσπάθεια και πολλή προσευχή για την τελική κοινωνία και την άρση της διαίρεσης του σώματος της Ανατολικής Εκκλησίας.

( πηγή: http://www.ideopolis.gr/modules/news/article.php?storyid=68)

Η ίδρυση της Αιθιοπικής Εκκλησίας ανάγεται κατά την παράδοση στον Ευαγγελιστή Ματθαίο, αλλά ο Χριστιανισμός εμπεδώθηκε στην Αιθιοπία κατά τον 4ο αι. Η Εκκλησία της Αλεξάνδρειας ασκούσε την πνευματική εποπτεία στην Αιθιοπική Εκκλησία η οποία παρέμεινε σταθερή στην Ορθοδοξία κατά την περίοδο των ερίδων γύρω από τον Αρειανισμό. Στην Αιθιοπία αναπτύχθηκε σύντομα η εκκλησιαστική ζωή με επίκεντρο την Αξώμη (Αξούμ), αλλά η διάδοση του Χριστιανισμού στην ύπαιθρο ακολούθησε βραδύτερο ρυθμό. Οι Εννέα Άγιοι, οι οποίοι κατά την παράδοση ανέλαβαν το σχετικό ιεραποστολικό έργο, πρέπει να έδρασαν μετά το 480, να προέρχονταν από τις τάξεις των εχθρών της Δ’ Οικουμενικής Συνόδου (451) και να οργάνωσαν τις σχέσεις της Εκκλησίας της Αιθιοπίας με την Κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου. Η τελική εξάρτηση της Αιθιοπικής Εκκλησίας από τον Κόπτη Πατριάρχη της Αιγύπτου,  χρονολογούμενη μετά τα μέσα του 7ου αι. δηλ. μετά την αραβική κατάκτηση της Αιγύπτου, περιοριζόταν στην εκλογή και χειροτονία Κόπτη Αρχιεπισκόπου της Αιθιοπικής Εκκλησίας, ενώ η επιρροή της αποδυναμωνόταν από την παντοδυναμία του Ηγούμενου της ιστορικής αιθιοπικής μονής Ντέμπρα Λίβανος, ο οποίος ασκούσε ουσιαστικά τη διοίκηση της Αιθιοπικής Εκκλησίας κατά τους μέσους χρόνους. Η κατάκτηση της Β. Αφρικής από τους Άραβες, η επέκταση των Περσών μέχρι την Υεμένη και η απομόνωση της Αιθιοπίας από τον λοιπό χριστιανικό κόσμο ως το 13^ο αι., σταθεροποίησε τις σχέσεις της Αιθιοπικής με την Κοπτική Εκκλησία παρά το γεγονός ότι υπήρχαν σημαντικές διαφοροποιήσεις στη θεολογία και στη Λατρεία μεταξύ τους. Σχετικά αξιοπρόσεκτο είναι ότι με αυτή την απομόνωση δεν διακόπηκαν οι πνευματικοί δεσμοί με το Βυζάντιο. ‘Έτσι το περίφημο νομικό κείμενο «Φέτχα Ναγκάστ (Fetha Nagast = Νόμοι των Βασιλέων) συμπεριέλαβε αυτούσιες διατάξεις όχι μόνο από το Θεοδοσιανό Κώδικα του 5^ου αι. και από το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού του 6^ου αι. αλλά και από το ευρύτατα αναθεωρητικό έργο της Μακεδονικής δυναστείας του 9^ου αι. Η ευρύτητα της βυζαντινής επίδρασης κατανοείται πληρέστερα από το γεγονός ότι αυτή η νομική συλλογή ρύθμιζε όχι μόνο αστικά θέματα αλλά και το ζήτημα των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας. Ανάλογες βυζαντινές επιδράσεις παρουσιάζονται και στον εκκλησιαστικό βίο (θεολογία, Λατρεία, Τέχνη) και επιβεβαιώνουν τις συνεχείς σχέσεις της Εκκλησίας της Αιθιοπίας με το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

Η παρακμή του βασιλείου και της Εκκλησίας της Αιθιοπίας διευκόλυνε την προσηλυτιστική δραστηριότητα του Ισλάμ ενώ η δυναστεία των Σολομωνιδών του βασιλείου της Αιθιοπίας ενίσχυσε από τα μέσα του 13^ου αι. τις τάσεις για ανανέωση του εκκλησιαστικού βίου. Η αναδιοργάνωση της Εκκλησίας και η ανάπτυξη της Θεολογίας από αξιόλογους θεολόγους (Ιμπν αλ Ασάλ, Ζέρε Γιακόμπ κ.ά.) ενίσχυσαν την Αιθιοπική Εκκλησία στον αγώνα της εναντίον της προσηλυτιστικής δράσης του Ισλάμ. Εξάλλου η δράση των Ιησουιτών, οι οποίοι υποστηρίζονταν από τους Πορτογάλους των ακτών της Ερυθράς θάλασσας, δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στην Εκκλησία της Αιθιοπίας, αλλά η απόφαση του Πάπα Ιουλίου του Ι’ (1550 -1555) να στείλει ένα Πορτογάλο Ιησουίτη ως Πατριάρχη Αιθιοπίας προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση του λαού. Ακόμα η προσχώρηση του «νεγκούς» (βασιλιά) Σουσένυος (1607 – 1632) στο Ρωμαιοκαθολικισμό και η προσπάθειά του να επιβάλει την επιλογή του στο λαό προκάλεσαν εμφύλιο πόλεμο με κατάληξη την παραίτησή του. Ωστόσο, σταδιακά διαμορφώθηκε από τους Ιησουίτες μια μικρή Ουνιτική Αιθιοπική Εκκλησία, η οποία ενισχύθηκε με την κατάκτηση της Αιθιοπίας από τους Ιταλούς και την παραχώρηση από τον Μουσολίνι στον Πάπα του δικαιώματος να εγκρίνει την εκλογή του αρχηγού της Αιθιοπικής Εκκλησίας (1935).

Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αναθεωρήθηκαν οι σχέσεις της Αιθιοπικής με την Κοπτική Εκκλησία της Αιγύπτου (1948), ενώ από το 1951, η Αιθιοπική Εκκλησία ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη Εκκλησία. Από το 1958 ο αρχηγός της φέρει τον τίτλο του Πατριάρχη με ανάλογη αναδιοργάνωση των Αρχιεπισκοπών και των Επισκοπών της. Η αυτονόμηση της Αιθιοπικής από την Κοπτική Εκκλησία διευκόλυνε την ανάπτυξη των σχέσεών της με τις Ορθόδοξες Εκκλησίες και ιδιαίτερα με την Εκκλησία της Ελλάδος με συνέπεια την αρτιότερη θεολογική κατάρτιση νέων θεολόγων και την ανανέωση των θεολογικών σπουδών στο θεολογικό κολλέγιο της Αντίς Αμπέμπα (1944). Ο Πατριάρχης της Εκκλησίας της Αιθιοπίας έχει έδρα την Αντίς Αμπέμπα και προΐσταται της Ιεραρχίας, αλλά ο Ηγούμενος της μονής Ντέμπρα Λίβανος διατήρησε τις αρμοδιότητές του για την εποπτεία των μονών, της εκκλησιαστικής περιουσίας και της εκκλησιαστικής εκπαίδευσης, ενώ σε περίπτωση χηρείας του θρόνου ανακηρύσσεται τοποτηρητής.

Οι εξελίξεις στην Εκκλησία της Αιθιοπίας είναι άσχετες με την ακμή των ελληνικών κοινοτήτων της περιοχής. Ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας Ιωάννης ο Δ’ (1872 – 1889) ανέπτυξε στενές σχέσεις με τον ελληνισμό της Αιγύπτου και το ορθόδοξο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, όπως και με τις ελληνικές κοινότητες της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας. Το 1908 ιδρύθηκε από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Φώτιο (1900 – 1925) η ορθόδοξη Μητρόπολη Αξώμης, με αξιόλογη ποιμαντική και εκπαιδευτική δράση στις ελληνικές κοινότητες της Αιθιοπίας (Αντίς Αμπέμπα, Ντιρεντάουε κλπ.) και με σημαντική προσφορά στην προώθηση των σχέσεων της Εκκλησίας της Αιθιοπίας με το ορθόδοξο Πατριαρχείο της Αλεξανδρείας.

(Βλ. Ιω. ΦΕΙΔΑΣ στο: Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τ. 21-Θρησκείες, έκδ. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1992, σελ. 113-114)

Κόπτες της Αιθιοπίας: Σαν λευκοντυμένοι άγγελοι

Οι ιεραπόστολοι Φρουμέντιος και Αιδέσιος κήρυξαν το Ευαγγέλιο στην τότε Αβησσυνία τον 4ο αι. μ.Χ. Σήμερα, η κοινότητα των Αιθιόπων περιλαμβάνει ορθοδόξους, προτεστάντες, μουσουλμάνους και αριθμεί λίγες χιλιάδες. «Η χριστιανική αιθιοπική κοινότητα εμφανίζεται στην Ελλάδα μετά την πτώση του Χριστιανού αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ», σημειώνει ο γραμματέας της Ορθόδοξης Αιθιοπικής Εκκλησίας στην Αθήνα κ. Μαράουϊ Μελέσε. «Τότε, όσοι σπουδάζαμε στη Θεολογική Σχολή της Αθήνας διαπιστώσαμε ότι υπήρχε ανάγκη για εκκλησία και απευθυνθήκαμε στο υπ. Παιδείας και την Αρχιεπισκοπή». Επειτα από αρκετά χρόνια, το 1989, οι Αιθίοπες άρχισαν να λειτουργούν σε μια παλιά, μικρή εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Τουρκοβούνια. Σήμερα αναζητούν δωρεές για να κτίσουν τη δική τους εκκλησία.

Αυτό που κυρίως διακρίνει και εντυπωσιάζει στους Χριστιανούς Αιθίοπες είναι το βαθύ θρησκευτικό τους αίσθημα και η πνευματική τους παιδεία. Η απόλυτη ησυχία μέσα στον ασφυκτικά γεμάτο ναό, η επί ώρες βαθιά κατάνυξη, οι εσωτερικές προσευχές που προδίδονται από το άηχο κούνημα των χειλιών ηλεκτρίζουν την ατμόσφαιρα και εμπνέουν σεβασμό και στον πλέον δύσπιστο παρατηρητή. Στη λειτουργία όλοι προσέρχονται ανυπόδητοι, τυλιγμένοι σε λευκό λεπτό ύφασμα – οι γυναίκες το φοράνε από το κεφάλι, ως ένδειξη σεβασμού στην επικοινωνία με το Θείο και για να μην προκαλούν την προσοχή των ανδρών. Οι λευκοντυμένες φιγούρες μοιάζουν με αγγέλους επί γης.

Η κραυγή «λι, λι, λι» από τη λέξη «αλληλούια» είναι ο τρόπος για να εκφράσουν τη χαρά τους. Η αιθιοπική λίρα «κραρ» και τα τύμπανα «καμπερό» συνθέτουν το μουσικό μέρος της λειτουργίας. Οι ψαλμοί είναι στην αιθιοπική διάλεκτο «γκιζ» και ψάλλονται (τι ευχάριστη έκπληξη για τη θέση της γυναίκας στη συγκεκριμένη κοινωνία) από γυναίκες. «Οι ψάλτριες είναι 12», εξηγεί ο ευσεβής Αιθίοπας, «αλλά δεν μπόρεσαν να έρθουν όλες διότι δουλεύουν στα σπίτια. Το Πάσχα, όμως, θα καταφέρουν να έρθουν».

Οι χριστιανοί Αιθίοπες δεν βάφουν αυγά, δεν τρώνε μαγειρίτσα, ούτε έχουν εντυπωσιακές λαμπάδες. Απλά κεριά έχουν στην Ανάσταση και το αναστάσιμο φαγητό είναι ένα ιδιαίτερα μαγειρεμένο κοτόπουλο που χρειάζεται τουλάχιστον τρεις ώρες για να ετοιμασθεί.

Το μεσημέρι του Πάσχα τα παιδιά επισκέπτονται τους γονείς και για να τους τιμήσουν, τους προσφέρουν πολύτιμα αγαθά – αρνιά και άλλα ζωντανά στα χωριά. Εάν δεν υπάρχουν γονείς, ανταλλάσσονται επισκέψεις στα σπίτια. Σερβίρεται ειδικός καφές –εξάλλου στην επαρχία Καφάρ της Αιθιοπίας «γεννήθηκε»– και γίνονται σημαντικές, εκ καρδίας συζητήσεις.

Πηγή: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_22/04/2006_181758

Ethipia

Religion

Previous to the conversion of the country to Christianity, the worship of the serpent was perhaps the religion of a portion of Ethiopia, i. e., of the aboriginal Cushite tribes. From inscriptions at Axum and Adulis it would seem that the Semites, on the other hand, had a religion similar to that of Chaldea and Syria. Among the gods mentioned we find Astar, Beher, and Medr — perhaps representing the triad of sky, sea, and land. As to the Jewish religion, and its introduction in the time of Solomon, we have only the assertion found in some recent documents, which, as we have already said, cannot be received as history. The origin of the Judaistic tribe called the Falashas, who nowadays occupy the country, is quite hidden from us, and there is no reason to regard them as representatives of a national religion which has disappeared. After the evangelization by St. Frumentius, and in spite of the resulting general conversion of the people, Paganism always retained some adherents in Ethiopia, and has its representatives there even to this day. Moreover at the time of the Mussulman wars Islam succeeded in securing a foothold here and there. Nevertheless Christianity has always been the really national religion, always practiced and defended by the rulers of the nation.

Although converted to Christianity by missionaries of the Catholic Church, Ethiopia today professes Monophysitism. But subject to the influence of Egypt, it has adopted in the course of time the theory of the Egyptian Church regarding the human nature of Christ. Our lack of information about the country prior to the thirteenth century hinders us from following the history of its separation from Rome, or even fixing the date of that event. Like the Egyptians, the Ethiopian Church anathematizes Eutyches as a heretic, yet remains monophysite, and rejects the Catholic teaching as to the two natures. United in their statement of belief, the Ethiopian theologians have divided into two great schools in its explanation. On the one hand, the Walda-Qeb (“Sons of Unction”, as they are nowadays called), hold that the most radical unification (tawahedo) exists between the two natures, such being the absorption of the human by the Divine nature that the former may be said to be merely a fantasm. The unification is the work of the Unction of the Son Himself according to the general teaching of Walda-Qeb. Some among them, however, known as the Qeb’at (Unction), teach that it is the work of the Father. Others again, the Sega-ledj or Walda-sega (Sons of Grace), hold that the unification takes place in such a way that the nature of Christ becomes a special nature (bahrey), and this is attributed to the Father, as in the teachings of the Qe’bat. But, as the mere fact of the unction does not effect a radical unification (for this schools rejects absorption), the unification is made perfect, according to them, by what they call the adoptive birth of Christ — the ultimate result of the unction of the Father. In effect, they recognize in the incarnation three kinds of birth: the first, the Word begotten of the Father; the second, Christ, begotten of Mary; the third, the Son of Mary, begotten the Son of God the Father by adoption, or by his elevation to the Divine dignity — the work of the Father anointing his Son with the Holy Spirit, whence the name Sons of Grace. However, while rejecting absorption, this latter school refuses to admit the distinction of the two natures. Both schools, moreover, assert that the unification takes place without any blending, with change, without confusion. It is contradiction itself set up as a dogma.

The difficulties following from this teaching in regard to the reality of the Redemption, the Monophysite Church calls mysteries; her theologians confess themselves unable to explain them, and simply dismiss them with the word Ba faqadu; it is so, they say, “by the will of God”. In sympathy with the Church of Constantinople, as soon as it was separated from Rome, the Ethiopian Church in the course of time adopted the Byzantine teaching as to the procession of the Holy Ghost; but this question never was as popular as the Incarnation, and in reference to it the contradictions to be found in the texts of native theologians are even more numerous than those touching on the question of the two natures. Adrift from the Catholic Church on the dogma of the humanity of Christ and the procession of the Holy Spirit, the Ethiopian Church professes all the other articles of faith professed by the Roman Church. We find there seven sacraments, the cultus of the Blessed Virgin and of the saints; prayers for the dead are held in high honour and fasts without number occur during the liturgical year.

The Bible, translated into Gheez, with a collection of decisions of the Councils, called the Synodos, make up the ground-work of all moral and dogmatic teaching. The work of translating the Bible began in Ethiopia about the end of the fifth century, according to some authorities (Guidi, G. Rossini), or, in the opinion of others, (Méchineau), in the fourth century at the very beginning of the evangelization. Notwithstanding the native claims, their Old Testament is not a translation from the Hebrew, neither is its Arabic origin any more capable of demonstration; Old and New Testaments alike are derived from the Greek. The work was done by many translators, no doubt, and the unity of the version seems to have been brought about only by deliberate effort. At the same time as the Solomonian restoration in the thirteenth century, the whole Bible was revised under the care of the Metropolitan Abba Salama (who is often confounded with St. Frumentius), and the text followed for the Old Testament was the Arabic of Rabbi Saadias Gaon of Fayûm. There was perhaps a second revision in the seventeenth century at the time of the Portuguese missions to the country; it has recently been noticed (Littman, Geschicte der ¨thiopischen Literatur). But, just as the great number of translators employed caused the Bible text to be unusual, so also the revision of it was not uniform and official, and consequently the number of variant readings became multiplied. Its canon, too, is practically unsettled and fluctuating. A host of apocryphal or falsely ascribed writings are placed on the same level as the inspired books, among the most esteemed of which we may mention the Book of Henoch, the Kufale, or Little Genesis, the Book of the Mysteries of Heaven and Earth, the Combat of Adam and Eve, the Ascension of Isaias. The Hâymanotâ Abaw (Faith of the Fathers), the “Mashafa Mestir” (Book of the Mystery), the “Mashafa Hawi” (Book of the Compilations), “Qérlos” (Cyrillius), “Zênâ hâymânot” (Tradition of the Faith) are among the principal works dealing with matters moral and dogmatic. But, besides the fact that many of the quotations from the Fathers in these works have been modified, many of the canons of the “Synodos” are, to say the least, not historical.

Liturgy

In the general effect of its liturgical rules the Ethiopian Church is allied to the Coptic Rite. Numerous modifications, and especially additions, have, in the course of time, been introduced into its ritual; but the basic text remains that of Egypt, from which, in many places, it differs only in the language. Its calendar and the distribution of festivals are regulated as in the Coptic Church, though the Ethiopians do not follow the era of the martyrs. The year has 365 days, with a leap year every four years, as in the Julian calendar. Its ordinary year begins on 29 August of the Julian calendar, which corresponds to 11 September of the Gregorian calendar. After a leap year the new year begins on the 30th of August (or 12 September). The year has twelve months of thirty days each, and an added month of six days or of five days — according as the year is a leap year or not. The era followed is seven years behind ours, during the last four months of our year, and eight years during the remaining months. The calendar for each year is arranged in an ecclesiastical synod held in the springtime. It is at this gathering that the dates of the principal movable feasts are settled, as well as the period for the fasts to be observed during the course of the year. The greater feasts of the Ethiopian church are Christmas, the Baptism of Christ, Palm Sunday, Holy Week, Ascension Day, Pentecost, the Transfiguration. A great number of feasts are scattered throughout the year, either on fixed or movable dates, and their number together with the two days every week (Saturday and Sunday) on which work is forbidden reduces by almost one-third the working days of the year. Fasts are observed every Wednesday and Friday, and five times annually during certain periods preceding the great festivals; the fast of Advent, is kept during forty days; of Ninevah, three days; of Lent, fifty-five days; of the Apostles, fifteen days; the fast of the Assumption, fifteen days. Most of the saints honoured in Ethiopia are to be found in the Roman Martyrology. Among the native saints (about forty in all) only a few are recognized by the Catholic Church — St. Frumentius, St. Elesban, the Nine Saints, and St. Taklu Hâymânot. But, deprived of religious instruction, the Ethiopian people mingle with their Christianity many practices which are often opposed to the teaching of the Gospel; some of these seem to have a Jewish origin, such, for instance, as the keeping of the Sabbath, the distinction of animals as clean and unclean, and the custom of marrying a widow to the nearest relative of her deceased husband.

Ecclesiastical Hierarchy

The Ethiopian Hierarchy is subject to the Coptic Patriarch of Alexandria. This dependence on the Coptic Church is regulated by one of the Arabic canons found in the Coptic edition of the Council of Nicea. A delegate from this patriarch, chosen from among the Egyptian bishops, and called the Abouna, governs the Church. All-powerful in matters spiritual, his influence is nevertheless very limited in other directions, owing to the fact that he is a stranger. The administrative authority is vested in the Etchagué, who also has jurisdiction over the regular clergy. This functionary is always chosen from among the monks and is a native. Legislation concerning the clergy is always regulated by a special code, of which the fundamental principles are contained in the Fetha nagasht. Only the regular clergy observe celibacy, and the facility with which orders are conferred makes the number of priests very large.

(Καθολική Εγκυκλοπαίδεια-Αιθιοπία στο: http://www.newadvent.org/cathen/05566a.htm)

Η Εκκλησία του Θεού που παροικεί στη Σμύρνη, προς την Εκκλησία του Θεού που παροικεί στο Φιλομήλιο και προς όλες τις παροικίες της αγίας και καθολικής Εκκλησίας που βρίσκονται σε κάθε τόπο· εύχομαι το έλεος, η ειρήνη και η αγάπη του Θεού Πατρός και του Κυρίου μας Ιησού Χριστού να πληθαίνουν ανάμεσά σας.

Προοίμιο
Ι. Σάς γράφουμε, αδελφοί, τα σχετικά με τους μάρτυρες και τον μακάριο Πολύκαρπο, ο οποίος τερμάτισε τον διωγμό, ωσάν με το μαρτύριό του να τον σφράγισε. Όλα σχεδόν όσα συνέβησαν, καταδεικνύει από επάνω ο Κύριος σε εμάς το μαρτύριο που είναι σύμφωνο με το Ευαγγέλιο. Διότι περίμενε ο Πολύκαρπος να παραδοθεί, όπως είχε κάνει κι ο Κύριος, για να τον μιμηθούμε κι εμείς, ώστε να μη φροντίζουμε μόνον ό,τι ενδιαφέρει εμάς τους ίδιους, αλλά να φροντίζουμε και για την ωφέλεια των πλησίον μας. Διότι γνώρισμα της αυθεντικής και σταθερής αγάπης είναι να επιδιώκει κανείς όχι μόνον την επίτευξη της δικής του σωτηρίας, αλλά και όλων των αδελφών του.

Τα μαρτύρια των χριστιανών
ΙΙ. Είναι πράγματι μακάρια και γενναία όλα τα μαρτύρια που έγιναν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Γι’ αυτό στον Θεό οφείλουμε να αναθέτουμε με περισσότερη ευλάβεια τη φροντίδα για όλα τα πράγματα της ζωής μας. Ποιος λοιπόν δεν θα έπρεπε να θαυμάσει τη γενναιότητα, την καρτερία και την αγάπη τους που είχαν για τον Κύριο; Με το μαστίγωμα καταξέσχιζαν το κορμί των μαρτύρων, μέχρι του σημείου να διακρίνεται η δομή της σάρκας, ως τις εσωτερικές φλέβες και αρτηρίες· εκείνοι όμως υπέμειναν θαρραλέα, ώστε οι παρευρισκόμενοι να αισθάνονται οίκτο και να ξεσπούν σε οδυρμό. Έφθασαν επίσης σε τέτοιο βαθμό γενναιότητας, ώστε κανένας από τους μάρτυρες να μη βγάλει άχνα και στεναγμό, φανερώνοντας σε όλους μας ότι την ώρα που βασανίζονταν οι μάρτυρες του Χριστού ήταν απόντες από τη σάρκα τους, η καλύτερα ότι ήταν εκεί παρών ο ίδιος ο Κύριος και ομιλούσε μαζί τους. Και καθώς ήταν προσηλωμένοι στη χάρη του Χριστού, περιφρονούσαν τα εγκόσμια βάσανα, εξαγοράζοντας εντός μιας ώρας την αιώνια κόλαση. Ακόμη και το καμίνι της φωτιάς, στο οποίο ρίχνονταν από τους απάνθρωπους βασανιστές, τους φαινόταν δροσερό. Γιατί ένα μέλημα είχαν μπροστά στα μάτια τους, το να ξεφύγουν το αιώνιο πυρ που δεν σβήνει ποτέ, και με τα μάτια της καρδιάς τους έβλεπαν υψηλά τα αγαθά, τα προοριζόμενα για όσους υπομείνουν, αγαθά που ούτε αυτί άκουσε, ούτε μάτι τα είδε, κι ούτε λογισμός του ανθρώπου τα ‘βαλε. Αυτά τα αγαθά επιδεικνύονταν από τον Κύριο μόνο σε εκείνους, οι οποίοι δεν ήταν πλέον άνθρωποι, αλλά άγγελοι. Το ίδιο και όσοι καταδικάστηκαν στα θηρία υπέφεραν τρομερές τιμωρίες, καθώς τοποθετούνταν επάνω σε αγκαθωτά κολαστήρια όργανα και υφίσταντο ποικίλα άλλα είδη βασάνων, με σκοπό να τους εξαναγκάσει ο τύραννος να αρνηθούν την πίστη τους με την επίμονη τιμωρία, εάν βέβαια μπορέσει.

Η γενναιότητα των μαρτύρων
ΙΙΙ. Πολλά λοιπόν ο διάβολος μηχανευόταν εναντίον τους, αλλά δόξα τω Θεώ, διότι δεν τους κατέβαλε όλους. Διότι ο γενναιότατος Γερμανικός τους εμψύχωνε όταν έδειχναν δειλία με την υπομονή του, ο οποίος αντιμετώπισε με ανδρεία τα θηρία. Αν και ο ανθύπατος επιθυμούσε να τον μεταπείσει από τη γνώμη του, λέγοντάς του να λυπηθεί τη νεότητά του, αυτός προκάλεσε το θηρίο δυναμικά προς τον εαυτό του, θέλοντας να απαλλαγεί το ταχύτερο από την άδικη και παράνομη πολιτεία των ειδωλολατρών. Από τη στιγμή αυτή όλο το πλήθος, αφού θαύμασε τη γενναιότητα του θεοφιλούς και θεοσεβούς γένους των χριστιανών, φώναξε δυνατά:
– Έξω οι άθεοι. Να ‘ρθεί εδώ ο Πολύκαρπος!
Η περίπτωση του Κόιντου
IV. Ένας όμως από τους χριστιανούς, ονομαζόμενος Κόιντος, ο οποίος πρόσφατα είχε έλθει από τη Φρυγία, μόλις είδε τα θηρία δείλιασε. Ενώ ο ίδιος ήταν εκείνος ο οποίος είχε πείσει και τον εαυτό του και μερικούς άλλους να προσέλθουν για να μαρτυρήσουν εκουσίως. Αυτόν έπεισε με επίμονες συστάσεις ο ανθύπατος να ορκιστεί και να θυσιάσει στα είδωλα. Γι’ αυτό λοιπόν, αδελφοί, δεν επαινούμε εκείνους που πάνε να μαρτυρήσουν χωρίς να τους πιέσει κανείς, επειδή δεν διδάσκει έτσι το Ευαγγέλιο.

Ο επίσκοπος Σμύρνης Πολύκαρπος

V. Ο δε θαυμασιότατος Πολύκαρπος, μόλις άκουσε κατά πρώτον περί του επεισοδίου, δεν ταράχθηκε, αλλά ήθελε να μείνει μέσα στην πόλη. Οι πολλοί όμως τον έπεισαν να εξέλθει κρυφά. Και εξήλθε μυστικά σε μικρό αγρόκτημα, το οποίο δεν απείχε πολύ από την πόλη και διέμενε εκεί μαζί με λίγους συνοδούς. Νύκτα και ημέρα δεν έκαμε τίποτα άλλο, παρά προσευχόταν για όλους και για τις Εκκλησίες της οικουμένης, όπως συνήθιζε. Και ενώ προσευχόταν τρεις μέρες προτού συλληφθεί, περιήλθε σε οπτασία και είδε το προσκέφαλό του να καίγεται από πυρ. Και στραφείς είπε προς τους συνοδούς του:
– Πρόκειται να καώ ζωντανός.

VI. Και επειδή οι διώκτες επέμεναν στην αναζήτηση, μετέβη σε άλλο αγρόκτημα. Και αμέσως κατέφθασαν οι διώκτες του και, επειδή τον βρήκαν, συνέλαβαν δύο υπηρέτες, των οποίων ο ένας, έπειτα από βασανισμό, ομολόγησε. Ήταν άλλωστε αδύνατο να διαφύγει την προσοχή, εφ’ όσον οι προδότες προέρχονταν από τους δικούς του. Και ο αστυνόμος, ο οποίος έτυχε να έχει το ίδιο όνομα λεγόμενος Ηρώδης, έσπευδε για να τον εισαγάγει στο στάδιο, έτσι ώστε εκείνος μεν να εκπληρώσει την αποστολή η οποία του ορίσθηκε, γινόμενος κοινωνός του Χριστού, οι δε προδώσαντες αυτόν να λάβουν την ίδια με τον Ιούδα τιμωρία.

VII. Αστυνομικοί λοιπόν και ιππείς, έχοντες μαζί τους τον υπηρέτη, εξήλθαν με τον συνήθη οπλισμό τους την Παρασκευή κατά την ώρα του δείπνου, σαν να έτρεχαν εναντίον ληστού (Μτ. 26,55). Όταν αργά το βράδυ εισέβαλαν, τον βρήκαν ξαπλωμένο σε ένα ανώγειο δωμάτιο. Αν και μπορούσε να απομακρυνθεί επίσης από εκεί σε άλλο τόπο, αλλά δεν θέλησε ειπών: «Ας γίνει το θέλημα του Θεού» (Πράξ. 21,14). Καθώς άκουσε λοιπόν ότι είχαν φθάσει, κατέβη στο ισόγειο και συζήτησε μαζί τους, ενώ όλοι οι παρόντες θαύμαζαν την ηλικία και το παράστημά του, και απορούσαν διατί υπήρχε τόση σπουδή να συλληφθεί τέτοιος γέρων. Παρήγγειλε λοιπόν αμέσως να τους παρατεθεί τράπεζα εκείνη την ώρα για να φάγουν και να πιούν όσο θέλουν, τους παρακάλεσε δε να του δώσουν καιρό να προσευχηθεί ανενόχλητα. Αφού δε του το επέτρεψαν, σταθείς προσευχήθηκε και ήταν τόσο γεμάτος θεία χάρη, ώστε επί δύο ώρες να μην μπορεί να σιωπήσει. Οι δε ακούσαντες εξεπλήσσοντο και πολλοί μετανοούσαν διότι είχαν έλθει εναντίον ενός τόσο θεοπρεπούς γέροντος.

VIII. Όταν δε κάποτε αφού τελείωσε την προσευχή του, αφού εμνημόνευσε όλους όσοι κάποτε είχαν έλθει σε επαφή μαζί του, μικρούς και μεγάλους, ενδόξους και αδόξους, και όλη την ανά την οικουμένη καθολική Εκκλησία, ήλθε η ώρα να εξέλθουν. Τοποθετήσαντες λοιπόν αυτόν επάνω σε όνο, τον έφεραν στην πόλη την ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου. Τον προϋπάντησαν δε ο αστυνόμος Ηρώδης και ο πατέρας του Νικήτης, οι οποίοι, αφού τον μετέφεραν στην άμαξα, κάθισαν δίπλα του και προσπαθούσαν να τον πείσουν λέγοντες:
– Τι κακό είναι να πεις «ο Καίσαρας είναι Κύριος», και να θυσιάσεις και να κάνεις τα ακόλουθα σ’ αυτά και να σωθείς;
Αυτός δε αρχικώς μεν δεν αποκρινόταν σ’ αυτούς, επειδή όμως επέμεναν, είπε:
– Δεν πρόκειται να κάνω ό,τι με συμβουλεύετε. Εκείνοι δε, αφού απέτυχαν να τον μεταπείσουν, έλεγαν σκληρούς λόγους και τον καταβίβασαν με σπουδή, ώστε κατερχόμενος από την άμαξα να ξεσχίσει το αντικνήμιό του. Και χωρίς να το λάβει υπ’ όψιν του, σαν να μην είχε πάθει τίποτα, βάδιζε με προθυμία και σπουδή οδηγούμενος προς το στάδιο, όπου επικρατούσε τόσος θόρυβος, ώστε να είναι δυνατόν ούτε να ακουσθεί κανείς.

Η ομολογία του Πολυκάρπου

IX. Καθώς δε εισερχόταν στο στάδιο ο Πολύκαρπος, του ήλθε φωνή εξ ουρανού:
– «Να είσαι ισχυρός και ανδρείος, Πολύκαρπε», διότι είμαι μαζί σου.
Και τον μεν ομιλήσαντα δεν είδε κανείς, τη δε φωνή άκουσαν οι παρόντες από τους δικούς του. Στη συνέχεια, καθώς προσήχθη, έγινε μέγας θόρυβος, μόλις άκουσαν ότι είχε συλληφθεί ο Πολύκαρπος. Μόλις λοιπόν προσήχθη, τον ρώτησε ο ανθύπατος, αν αυτός είναι ο Πολύκαρπος. Αφού δε το ομολόγησε, προσπαθούσε να τον πείσει να αρνηθεί λέγων:
– «Λυπήσου την ηλικία σου», και άλλα παρόμοια μ’ αυτά, όπως συνηθίζουν αυτοί να λέγουν:
– «Ορκίσου στην τύχη του Καίσαρα, μετανόησε, πές “έξω οι άθεοι”».
Ο δε Πολύκαρπος κοιτάζοντας με σοβαρό πρόσωπο προς όλο το πλήθος των άνομων ειδωλολατρών, οι οποίοι βρισκόντουσαν στο στάδιο, και σηκώνοντας προς αυτούς το χέρι, στενάξας και παρατηρήσας προς τον ουρανό είπε:
– «Έξω οι άθεοι».
Όταν δε ο ανθύπατος επέμενε λέγων «ορκίσου και θα σε απολύσω, καταράσου τον Χριστόν», είπε ο Πολύκαρπος:
– «Ογδόντα έξι χρόνια τον υπηρετώ και δεν με αδίκησε σε τίποτα. Πως λοιπόν μπορώ να βλασφημήσω τον βασιλέα και σωτήρα μου»;
X. Όταν δε πάλι εκείνος επέμενε, λέγων «ορκίσου στην τύχη του Καίσαρα», ο Πολύκαρπος αποκρινόταν:
– Εάν αυταπατάσαι νομίζοντας ότι θα ορκισθώ στην τύχη του Καίσαρα, όπως λέγεις, και προσποιήσαι ότι αγνοείς ποιος είμαι, άκουσε τον θαρραλέο λόγο μου «είμαι Χριστιανός». Εάν δε θέλεις να μάθεις τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, όρισε ημέρα συνεντεύξεως και θα ακούσεις.
Ο ανθύπατος είπε:
– Πείσε γι’ αυτά τον λαό.
Ο δε Πολύκαρπος είπε:
– Σε μεν θεώρησα άξιο να σου απευθύνω τον λόγο, διότι έχουμε διδαχθεί να απονέμουμε στις αρχές και τις εξουσίες τις διορισμένες υπό του Θεού, την αρμόζουσα τιμή, εφ’ όσον δεν ζημιώνεται η πίστη μας. Εκείνους όμως δεν τους θεωρώ αξίους να ακούσουν την απολογία μου.
XI. Ο δε ανθύπατος είπε:
– Θηρία έχω θα σε ρίξω σ’ αυτά, εάν δεν μετανοήσεις.
Αυτός δε είπε:
– Κάλεσέ τα. Διότι για μας είναι αδιανόητη η μετάνοια από τα καλύτερα προς τα χειρότερα, καλό δε είναι η μετάνοια από τα άδικα προς τα δίκαια.
Εκείνος δε είπε πάλι προς αυτόν:
– Εάν περιφρονείς τα θηρία, θα ορίσω να φαγωθείς από πυρ, εφ’ όσον δεν μετανοήσεις.
Ο δε Πολύκαρπος είπε:
– Με απειλείς με πυρ το οποίο καίεται πρόσκαιρα και μετ’ ολίγο σβήνεται. Διότι αγνοείς το πυρ της μελλούσης κρίσεως και αιωνίου κολάσεως, το οποίο επιφυλάσσεται για τους ασεβείς. Αλλά γιατί βραδύνεις; Φέρε ό,τι θέλεις.

Το μαρτυρικό τέλος του Πολυκάρπου

XII. Λέγοντας δε αυτά και άλλα πολλά, ήταν γεμάτος θάρρος και χαρά και το πρόσωπό του ήταν πλήρες χάριτος, ώστε όχι μόνο μα μην καταρρεύσει ταραγμένος από τα λεχθέντα προς αυτόν, αλλ’ αντιθέτως ο ανθύπατος να εκπλαγεί και να στείλει τον κήρυκά του στο μέσο του σταδίου για να κηρύξει τρεις φορές «ο Πολύκαρπος ομολόγησε ότι είναι Χριστιανός».
Όταν λέχθηκε αυτό υπό του κήρυκα, όλο το πλήθος των Εθνικών και Ιουδαίων, των κατοικούντων στη Σμύρνη, κραύγαζε με μεγάλη φωνή και ασυγκράτητο θυμό:
– Αυτός είναι ο διδάσκαλος της Ασίας, ο πατήρ των Χριστιανών, ο καθαιρέτης των θεών μας, ο διδάσκων τα πλήθη να μη θυσιάζουν και να μην προσκυνούν.
Λέγοντας αυτά ζητούσαν με κραυγές από τον ασιάρχη Φίλιππο να απολύσει τον λέοντα κατά του Πολυκάρπου. Αυτός όμως είπε ότι δεν του επιτρέπεται τούτο, γιατί οι θηριομαχίες είχαν τελειώσει. Τότε αποφάσισαν να κραυγάζουν μαζικώς «να καεί ζωντανός ο Πολύκαρπος». Διότι έπρεπε να εκπληρωθεί το προαγγελθέν με την οπτασία, η οποία του είχε φανερωθεί σχετικώς με το προσκεφάλαιο, όταν προσευχόμενος το είδε να καίεται και στραφείς προς τους πλησίον του πιστούς είπε προφητικώς:
– Πρόκειται να καώ ζωντανός.

XIII. Συνέβησαν δε αυτά με εξαιρετική ταχύτητα, γρηγορότερα απ’ όσο ελέγοντο. Τα πλήθη συνέλεγαν αυτοστιγμεί ξύλα και φρύγανα από εργαστήρια και τα λουτρά, ενώ οι Ιουδαίοι κατά τη συνήθειά τους τους βοηθούσαν στο έργο πρόθυμα. Όταν δε ετοιμάσθηκε η φωτιά, αφού απέθεσε δίπλα του όλα τα ενδύματα και έλυσε τη ζώνη, προσπάθησε να λύσει και τα υποδήματα, ενώ προηγουμένως δεν το έκανε ποτέ, διότι πάντοτε όλοι οι πιστοί έσπευδαν, ποιος να αγγίξει γρηγορότερα το δέρμα του. Διότι και προ του μαρτυρίου ήταν στολισμένος με κάθε χάρη λόγω της αγαθής του διαγωγής. Αμέσως έπειτα τέθηκαν σ’ αυτόν τα κατάλληλα για τη φωτιά όργανα. Όταν δε επρόκειτο να τον καρφώσουν είπε:
– Αφήστε με έτσι. Διότι αυτός, ο οποίος μου έδωσε τη δύναμη να υποφέρω το πυρ, θα μου δώσει τη δύναμη να μείνω ατάραχος στη φωτιά και χωρίς την ασφάλεια από τα καρφιά σας.
XIV. Εκείνοι λοιπόν δεν τον κάρφωσαν μεν, αλλά τον έδεσαν. Αφού δε έβαλε πίσω τα χέρια του και προσδέθηκε σαν ευγενής κριός διαλεγμένος από μεγάλο ποίμνιο για θυσία, ολοκαύτωμα ετοιμασμένο και δεκτό από τον Θεό, κοίταξε επάνω προς τον ουρανό και είπε:
– Κύριε, ο παντοκράτωρ Θεός (Αποκ. 4,8. 11,17. 21,22), ο πατήρ του αγαπητού και ευλογητού παιδός σου Ιησού Χριστού, δια του οποίου δεχθήκαμε την επίγνωση περί σου, ο Θεός των αγγέλων και των δυνάμεων, όλης της κτίσεως και όλου του γένους των δικαίων οι οποίοι ζουν ενώπιόν σου, Σε ευλογώ διότι με αξίωσες αυτής της ημέρας και ώρας, να λάβω μέρος στον αριθμό των μαρτύρων εντός του ποτηρίου του Χριστού σου, για ανάσταση σε αιώνια ζωή ψυχής και σώματος, σε αφθαρσία Αγίου Πνεύματος. Είθε σήμερα να γίνω σ’ αυτούς δεκτός ενώπιόν σου ως θυσία πλουσία και ευπρόσδεκτος, καθώς προετοίμασες και προφανέρωσες και εξεπλήρωσες Συ ο αψευδής και αληθινός Θεός. Δια τούτο και δι’ όλα τα άλλα Σε αινώ, Σε ευλογώ, Σε δοξάζω δια του αιωνίου και επουρανίου αρχιερέως Ιησού Χριστού, αγαπητού παιδός σου, δια του οποίου σε Σένα μαζί με Αυτόν και το Άγιο Πνεύμα αρμόζει δόξα τώρα και στους μέλλοντες αιώνες. Αμήν.
XV. Αφού δε ανέπεμψε το αμήν και τελείωσε την ευχή, οι αρμόδιοι άνθρωποι δια το πυρ, άναψαν τη φωτιά. Καθώς δε έλαμψε μεγάλη φλόγα, είδαμε θαύμα εμείς στους οποίους δόθηκε να δούμε, οι οποίοι και διασωθήκαμε για να απαγγείλλουμε τα συμβάντα στους άλλους. Δηλαδή το πυρ, σχημάτισαν είδος καμάρας, σαν ιστίου πλοίου φουσκωμένο από τον άνεμο, κύκλωσε γύρω το σώμα του μάρτυρος, και τούτο ήταν εκεί στο μέσο όχι σαν σάρκα καιομένη, αλλά σαν άρτος ψημένος η σαν χρυσός και άργυρος καθαριζόμενος σε κάμινο. Και η ευωδία την οποία αισθανόμασταν ήταν δυνατή, σαν να κάπνιζε λιβανωτό ή άλλο πολύτιμο άρωμα.
XVI. Τέλος, ιδόντες οι άνομοι ότι το σώμα του δεν ήταν δυνατόν να φαγωθεί από το πυρ, διέταξαν να τον πλησιάσει εκτελεστής και να βυθίσει στο σώμα του ξιφίδιο. Όταν δε έπραξε τούτο, εξήλθε άφθονο αίμα γύρω στο στήθος, ώστε να σβήσει τη φωτιά και να θαυμάσει όλος ο όχλος ότι τόση διαφορά υπάρχει μεταξύ των απίστων και των εκλεκτών. Ένας απ’ εκείνους και αυτός, ο θαυμασιότατος Πολύκαρπος, ο οποίος ανεδείχθη κατά τους χρόνους μας αποστολικός και προφητικός διδάσκαλος και επίσκοπος της καθολικής Εκκλησίας στη Σμύρνη. Διότι κάθε λόγος τον οποίο άφησε από το στόμα του και εκπληρώθηκε και θα εκπληρωθεί.

Μετά από το μαρτύριο
XVII. Ο δε αντίζηλος, ο φθονερός, ο πονηρός, ο εχθρός του γένους των δικαίων, καθώς αντιλήφθηκε τη σπουδαιότητα της μαρτυρίας του και την εξ αρχής ανεπίληπτη σταδιοδρομία του και τον είδε στεφανωμένο με τον στέφανο της αφθαρσίας και κατακτητή ενός ασυναγώνιστου βραβείου, κατάφερε ώστε ούτε το πτώμα του να μην παραληφθεί από εμάς, αν και πολλοί επιθυμούσαν να το παραλάβουν, για να αγγίξουν ούτω το άγιο σαρκίο του. Υπέβαλε λοιπόν στον Νικητή, τον πατέρα του Ηρώδη και αδελφό της Άλκης, να ζητήσει από τον άρχοντα να μη δώσει το σώμα του, «μη τυχόν, λέγει, αφήσαντες τον εσταυρωμένο αρχίσουν να λατρεύουν τούτο». Και ταύτα είπε με υποβολή και ενίσχυση των Ιουδαίων, οι οποίοι και προφύλαξαν όταν επεχειρήσαμε να τον παραλάβουμε από την πυρά, αγνοούντες ότι δεν θα μπορέσουμε ούτε τον Χριστό να εγκαταλείψουμε ποτέ, τον παθόντα υπέρ της σωτηρίας των σωζωμένων σε ολόκληρο τον κόσμο, τον άμωμο υπέρ των αμαρτωλών, ούτε κάποιον άλλο να λατρεύσουμε. Διότι τούτον μεν προσκυνούμε ως Υιόν του Θεού, τους δε μάρτυρες αγαπούμε ως μαθητές και μιμητές του Κυρίου, επαξίως λόγω της ανυπερβλήτου αφοσιώσεως στο βασιλέα και διδάσκαλό τους. Είθε και εμείς να γίνουμε κοινωνοί και συμμαθητές αυτών.
XVIII. Ιδών λοιπόν ο εκατόνταρχος την υποκινηθείσα από τους Ιουδαίους φιλονικία, τον τοποθέτησαν στο μέσο και κατά τη συνήθειά τους τον έκαψε. Έτσι εμείς, συλλέξαντες ύστερα τα οστά του, τα τιμιώτερα από πολυτελείς λίθους, και ευγενέστερα από χρυσό, τα ενταφιάσαμεν σε κατάλληλο τόπο. Καθώς δε θα συναθροιζόμαστε εκεί κατά δύναμη με αγγαλλίαση και χαρά, ο Κύριος θα επιτρέψει να εορτάζουμε τη γενέθλιο ημέρα του μαρτυρίου του τόσο σε μνήμη των προαθλησάντων, όσο και σε άσκηση και ετοιμασία των μελλοντικών αθλητών.
Επίλογος
XIX. Αυτά συνέβησαν στον μακάριο Πολύκαρπο, ο οποίος μαρτύρησε στη Σμύρνη δωδέκατος κατά σειρά μαζί με τους προερχόμενους από τη Φιλαδέλφεια. Βεβαίως μόνον αυτός μνημονεύεται κατ’ εξοχήν από όλους και διαλαλείται επίσης υπό των Εθνικών σε κάθε τόπο. Διότι δεν ήταν μόνον επίσημος διδάσκαλος, αλλ’ έγινε και έξοχος μάρτυς, του οποίου το μαρτύριο όλοι επιθυμούν να μιμηθούν, ως γενόμενο κατά το ευαγγέλιο του Χριστού. Κατανικήσας δια της υπομονής του τον άδικο άρχοντα και ούτω κερδίσας τον στέφανο της αφθαρσίας, αγαλλόμενος μαζί με τους αποστόλους και όλους τους δικαίους, δοξάζει τον Θεόν και Πατέρα παντοκράτορα και ευλογεί τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, τον σωτήρα των ψυχών ημών και κυβερνήτη των σωμάτων ημών και ποιμένα της ανά την οικουμένη Καθολικής Εκκλησίας.
XX. Σεις μεν εζητήσατε να σάς εκθέσουμε δια μακρών τα συμβάντα, εμείς δε προς το παρόν σάς τα διηγηθήκαμε επιτόμως δια του αδελφού ημών Μαρκίωνος. Αφού λοιπόν πληροφορηθείτε ταύτα, στείλατε την επιστολή και στους παραπέρα αδελφούς, δια να δοξάζουν και εκείνοι τον Κύριο, ο οποίος εκλέγει τους εξαιρέτους από τους δούλους του. Σ’ αυτόν δε ο οποίος με τη χάρη και δωρεάν του μπορεί να εισαγάγει όλους εμάς στην επουράνια βασιλεία του δια του παιδός αυτού, του μονογενούς Ιησού Χριστού, δόξα, τιμή, κράτος, μεγαλοσύνη στους αιώνας. Χαιρετήσατε όλους τους αγίους. Σάς χαιρετίζουν όσοι είναι μαζί μας. Και ο Ευάρεστος ο οποίος έγραψε την επιστολή με όλη την οικογένειά του.
Πρόσθετος επίλογος
XXI. Μαρτύρησε δε ο μακάριος Πολύκαρπος τη Δευτέρα του μηνός Ξανθικού ισταμένου, κατά δε το ρωμαϊκό ημερολόγιο επτά προ των καλανδών του Μαρτίου (= 23 Φεβρουαρίου), μέγα Σάββατο, ώρα ογδόη. Συνελήφθη δε υπό του Ηρώδη επί αρχιερέως Φιλίππου Τραλλιανού, ανθυπατεύοντος του Στατίου Κοδράτου, βασιλεύοντος δε εις τους αιώνας του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, στον οποίο ανήκει η δόξα, τιμή, μεγαλοσύνη, θρόνος αιώνιος από γενεάς εις γενεάν. Αμήν.
XXII. Ευχόμεθα, αδελφοί, να είσθε υγιείς, ακολουθούντες τον κατά το Ευαγγέλιο λόγο του Ιησού Χριστού (μετά του οποίου δόξα ανήκει στον Θεό Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, χάριν της σωτηρίας των εκλεκτών αγίων), σύμφωνα με τον οποίο μαρτύρησε ο μακάριος Πολύκαρπος, επί των ιχνών του οποίου είθε να βρεθούμε και εμείς στη βασιλεία του Ιησού Χριστού.
[Η νεοελληνική μετάφραση του «Μαρτυρίου του Αγίου Πολυκάρπου» προέρχεται από την ομώνυμη έκδοση της Ιεράς Μητροπόλεως Νέας Σμύρνης (2003), με νεότερη μεταφραστική εργασία και επιμέλεια του π. Κων/νου Παπαθανασίου]

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΤΗΣ Ι.Μ.ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ

Για να διαβάσετε το άρθρο του π. Γεωργίου Μεταλληνού πατήστε εδώ (πηγή: Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας)

Για να δείτε τα σφάλματα του φιλμ του Κ. Γαβρά πατήστε εδώ

Η συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού κατά τους δύο πρώτους αιώνες

«Ο Χριστιανισμός έκανε πλήρη χρήση του ελληνικού πολιτισμού στα μέσα της εκφράσεώς του. Πήρε από τον Ελληνισμό τη γλώσσα και τις μορφές εκφράσεως, όπως όλοι οι κάτοικοι της ελληνορωμαϊκής οικουμένης στα χρόνια αυτά, χωρίς όμως να επιδοθεί στην καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων. Η Ομιλητική και το κήρυγμα μόνο προς το τέλος του 2ου αι., και αυτό πολύ δειλά, αρχίζουν να καλλιεργούνται με βάση τα ελληνικά πρότυπα. Η υμνογραφία δεν παρουσιάζει και αυτή ανάπτυξη σε σημείο που να θεωρηθεί συμβολή στην εξέλιξη της ελληνικής φιλολογίας. Μόνον η ελληνική πολιτική ζωή φαίνεται να έχει κάποια σχέση με την οργάνωση της Εκκλησίας. Εκείνο όμως που έχει καίρια σημασία στη σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στα χρόνια αυτά είναι η συνάντηση δύο κοσμοθεωριών και η γέννηση από τη συνάντηση αυτή ενός νέου κόσμου. Από το πρίσμα αυτό προπαντός είδαμε την ιστορική εξέλιξη του Χριστιανισμού στον χώρο του Ελληνισμού, γιατί αυτό κυρίως έκρινε και κρίνει και σήμερα ακόμη την ιστορική πορεία του Ελληνισμού.

Η συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στο επίπεδο της κοσμοθεωρίας δημιούργησε συγκρούσεις, αλληλοεπιδράσεις, αλλά και ιστορικής σημασίας μεταμορφώσεις τόσο στον Ελληνισμό όσο και στον Χριστιανισμό. Ο Χριστιανισμός, έχοντας τις ιστορικές καταβολές του στον Ιουδαϊσμό, έφερε μαζί του μια θεώρηση του κόσμου που επικράτησε να την λέμε βιβλική. Σύμφωνα με τη θεώρηση, αυτή ο κόσμος δεν είναι αυθυπόστατος, ούτε αυτεξήγητος. Για να τον κατανοήσεις και να ζήσης σωστά σ’ αυτόν, πρέπει να πας πίσω από αυτόν, να προϋποθέτεις ένα ον εντελώς ελεύθερο από τον κόσμο, τον Θεό, ο οποίος δεν ερμηνεύεται από τον κόσμο, αλλά ερμηνεύει αυτός ως προϋπόθεση τον κόσμο. Τόσο ελεύθερος είναι ο Θεός αυτός από τον κόσμο, ώστε η ελευθερία Του, η θέληση και η ενέργειά Του να δημιουργούν όντα. Οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να λεχθή ότι υπάρχει είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας και των επεμβάσεων του ελευθέρου αυτού Όντος στον χώρο και στον χρόνο. Έτσι η βιβλική σκέψη έφθασε στο σημείο να βλέπει τα πάντα από τη σκοπιά της Ιστορίας. Το ρήμα “είναι” στη βιβλική (την εβραϊκή) γλώσσα δεν αντιστοιχεί παρά στο “δραν”, “συμβαίνειν” κλπ.

Μια τέτοια νοοτροπία ήταν φυσικό να συναντήσει δυσκολίες στον ελληνικό χώρο. Όχι γιατί η ελληνική σκέψη ήταν “άθεη”  κάθε άλλο. Από την κλασική ακόμη εποχή οι Έλληνες καλούσαν τη φιλοσοφία τους “θεολογία”, ενώ στα χρόνια που εξετάσαμε εδώ είχαν καλλιεργήσει ακόμη περισσότερο τις θεολογικές πλευρές της σκέψεώς τους. Αλλά ο θεός των Ελλήνων ήταν πάντοτε δεμένος με τον κόσμο. Ουσιαστικά δεν ήταν αυτός η προϋπόθεση που ερμηνεύει τον κόσμο, αλλά το συμπέρασμα, στο οποίο φθάνουμε εξετάζοντας τον κόσμο (Πλάτων). Και όταν ακόμη ο Θεός δημιουργεί τον κόσμο από τη θέλησή του, όπως στον “Τίμαιο” του Πλάτωνος, τον δημιουργεί από ύλη πού προϋπάρχει. Είναι ήδη γνωστό πως δημιουργός σημαίνει στην ουσία διακοσμητής. Είναι αδιανόητο για τον αρχαίο Έλληνα να προϋποθέσεις ένα Θεό που δεν δεσμεύεται από το Είναι. Το Είναι είναι η προϋπόθεση της δράσεως και της ελευθερίας  όχι το αντίστροφο που υποδηλώνει η βιβλική νοοτροπία. Πρώτα υπάρχεις και ύστερα δρας ελεύθερα. Η ελευθερία που αυθαιρετεί απέναντι του κόσμου και της αρμονίας του είναι ύβρις που τιμωρείται ακριβά. Αυτό διδάσκει με συνέπεια η αρχαία τραγωδία.

Το πρόβλημα λοιπόν που δημιούργησε η είσοδος του Χριστιανισμού στον χώρο του Ελληνισμού ήταν βαθύτατο. Ήταν πρόβλημα ερμηνείας. Για να καταλάβει ένας Έλληνας, σύμφωνα με όσα είπαμε παραπάνω, το κήρυγμα περί Χριστού, έπρεπε πρώτα να θέση το ερώτημα: τι είναι ο Χριστός. Για τον Ιουδαίο που γινόταν Χριστιανός τέτοιο ερώτημα ή δεν υπήρχε ή έπαιρνε την απάντησή του από την Ιστορία: ο Χριστός αντιπροσωπεύει μια ορισμένη επέμβαση και πράξη του Θεού στον Κόσμο αυτό είναι το Είναι του, δηλαδή μια θεία πράξη και συνεπώς ο Θεός ο ίδιος. Έτσι το πρόβλημα της ερμηνείας μεταβαλλόταν σε θέμα αλλαγής νοοτροπίας. Ο Έλληνας έπρεπε να μάθη να σκέπτεται ιστορικά και να ανάγει το Είναι στην ελευθερία, να αναστρέψει δηλαδή την κοσμοθεωρία του. Αλλά το πρόβλημα είχε και την αντίθετη πλευρά. Με το να θέτει το ερώτημα περί Χριστού περί κόσμου οντολογικά και όχι ιστορικά (με το να ερωτά δηλαδή τι είναι ο Χριστός ή κάποιο ον) ο Έλληνας υποχρέωνε τους κήρυκες του Χριστιανισμού να βρουν τρόπους να εκφράσουν την πίστη τους με οντολογικές κατηγορίες, χωρίς όμως να δεχθούν την ελληνική νοοτροπία, όπως την περιγράψαμε παραπάνω (χωρίς δηλαδή να δεσμεύσουν τον Θεό και την ελευθερία στην οντολογία). Εδώ ακριβώς αρχίζει η μεγάλη δυσκολία, αλλά και η μεγάλη δυνατότητα. Εδώ γεννιέται ο εκχριστιανισμένος Ελληνισμός.

Στην ιστορική αναδρομή πού κάμαμε, είδαμε τις αποτυχίες και τις επιτυχίες του Χριστιανισμού στο μεγάλο αυτό θέμα. Πολλοί χριστιανοί στοχαστές, στη συνάντηση αυτή των δύο κοσμοθεωριών, έκλιναν ολοκληρωτικά ή μερικά προς την πλευρά της ελληνικής κοσμοθεωρίας. Άλλοι όμως μετέτρεψαν τον κίνδυνο σε δυνατότητα. Παρέμειναν Έλληνες επιμένοντες να ρωτούν για το Είναι του κόσμου, του Χριστού και του Θεού· αλλά και βιβλικοί με το να ανάγουν το Είναι του κόσμου στην ελευθερία και να κρίνουν την ύπαρξη του κόσμου με το κριτήριο της Ιστορίας, και των εσχάτων. Και έτσι έγινε το θαύμα. Για πρώτη φορά στην Ιστορία ο Ελληνισμός έμαθε να ταυτίζει το Είναι με την ελευθερία και με την πράξη και να κάνη την προσωπική σχέση και την αγάπη όχι αποτέλεσμα του Είναι αλλά ταυτόσημη με αυτό. Συγχρόνως έμαθε και ο κόσμος όλος ότι οι δύο πολιτισμοί που επί αιώνες αντιμάχονταν αλλήλους, ο Ανατολικός Συριακός και ο Ελληνικός, και που υποχρεώθηκαν να ζήσουν κάτω από την ίδια στέγη στις ελληνιστικές και ρωμαϊκές πραγματικότητες της Ιστορίας, μπορούσαν πια ελεύθερα και σαν αποτέλεσμα μιας βαθιάς εσωτερικής συνθετικής διεργασίας να ζουν ως ένας άνθρωπος. Το “ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος” που διεκήρυξε ο Παύλος δεν ήταν εύκολο να γίνει ιστορική πραγματικότητα. Σήμαινε μια βαθύτατη αλλαγή στην Ιστορία, της οποίας δημιουργοί ήταν οι Έλληνες Πατέρες. Η δημιουργική συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στα πρόσωπα των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας έκρινε έτσι οριστικά και ευεργετικά την πορεία όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της Παγκόσμιας Ιστορίας».

(Ιωάννου Ζηζιούλα, Ελληνισμός και Χριστιανισμός. Η συνάντηση των δύο κόσμων, έκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα 2003, σσ. 193-197.  α΄ έκδοση Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. Στ΄,  έκδ. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1976, σσ. 558-559-απόσπασμα)

Αγία Μαρία η Μαγδαληνή, η Ισαπόστολος

Ανήκε στον κύκλο των γυναικών εκείνων που ακολουθούσαν τον Χριστό και τους αποστόλους Του, βοηθώντας με πολλούς τρόπους την σωτηριολογική τους αποστολή. Ο ευαγγελιστής Λουκάς διασώζει την πληροφορία ότι πολλές από εκείνες τις μαθήτριες του Κυρίου συντηρούσαν οικονομικά μεγάλο μέρος του ιεραποστολικού του έργου και συνεισέφεραν στη συντήρηση, μετακίνηση και διαμονή της συνοδείας του Ιησού (Λκ. 8,3)¹. Η συγκεκριμένη Μαρία καταγόταν από τα Μάγδαλα, παραλιακή πόλη της Γαλιλαίας. Γι’ αυτό και ονομάζεται Μαγδαληνή. Η επισήμανση της καταγωγής της μάς ενημερώνει αφενός για το ότι δεν ταυτίζεται με τις υπόλοιπες Μαρίες που ακολουθούσαν τον Ιησού, αλλά και αφετέρου μας πληροφορεί ότι δεν είχε σύζυγο, αφού διαφορετικά θα αναφερόταν με το όνομα του συζύγου της (π.χ. η Μαρία του Κλωπά).

Α. Στη Δύση, η Μαρία η Μαγδαληνή ταυτίστηκε με την μετανοημένη ιερόδουλη του Ευαγγελίου που άλειψε με ακριβό μύρο τα πόδια του Ιησού και τα σκούπισε με τα μαλλιά της (Λουκ. 7, 36-50 & Ματθ. 26,6-16), στο σπίτι του Σίμωνα του φαρισαίου.

Β. Στη σύγχρονη εποχή, η Μαρία η Μαγδαληνή έγινε πρωταγωνίστρια σε ευφάνταστα κινηματογραφικά έργα και ανιστόρητα μυθιστορήματα που την συνδέουν με την δήθεν ερωτική ζωή του Ιησού, ενώ την παρουσιάζουν νεότατη και προκλητική⁷ .

Γ. Στον Κώδικα Da Vinci παρουσιάζονται οι υποτιθέμενες αλήθειες: (α) πως ο Χριστός και η Μαρία η Μαγδαληνή δεν ήσαν μόνο παντρεμένοι, αλλά ότι είχαν αποκτήσει και παιδιά, (β) ότι η «αλήθεια» αυτή εκδιώχθηκε από τα ευαγγέλια, αργότερα, από τον Μ. Κωνσταντίνο, και (γ) ότι οι «αλήθειες» αυτές του Dan Brown διασώζονται στα «γνωστικά ευαγγέλια» και στα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας³ .

Τι ισχύει όμως ιστορικά και θεολογικά από τα αμέσως προηγούμενα; Τίποτε απολύτως!

Α. Η παρεξήγηση ότι η Μαγδαληνή υπήρξε ιερόδουλη, προέκυψε γιατί συνδέθηκαν ορισμένα παρόμοια περιστατικά με διαφορετικούς όμως πρωταγωνιστές, όπως φαίνεται καθαρά στα Ευαγγέλια: Είναι γεγονός ότι όχι μόνο η προαναφερθείσα μετανοημένη ιερόδουλη, αλλά και η Μαρία, αδελφή του Λαζάρου, μετά την ανάστασή του από τον Ιησού, άλειψε από τη χαρά της και αισθανόμενη μεγάλη ευγνωμοσύνη, τα πόδια του Ιησού με μύρο (Ιωάννης 12,1-11). Οι δύο αυτές Μαρίες της Καινής Διαθήκης θεωρήθηκε εσφαλμένα ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με τη Μαρία τη Μαγδαληνή, επειδή: (α) από την τελευταία έβγαλε ο Χριστός «επτά δαιμόνια» (που λανθασμένα θεωρήθηκε ότι προέρχονταν από πορνεία, ενώ η Αγία Γραφή και οι Πατέρες της Εκκλησίας εννοούν έτσι τα πάθη της ψυχής που αντιτίθενται στο Πνεύμα του Θεού), (β) πέφτει και η Μαγδαληνή ως Μυροφόρος στα πόδια του Ιησού, αμέσως μετά την ανάστασή Του, (γ) επειδή μύρωσε με τις άλλες μυροφόρες το άπνουν σώμα του Ιησού, ταυτίστηκε με την ανώνυμη πόρνη που μύρωσε τό κεφάλι και τα πόδια του Ιησού, (δ)  ο κοινός για πρώτη φορά εορτασμός από τη Δυτική Εκκλησία, στις 4 Μαϊου, της ανακομιδής των αγίων λειψάνων του αγίου Λαζάρου από την Κύπρο και της αγίας Μαρίας της Μαγδαληνής από την Έφεσο, είχε ως αποτέλεσμα στη Δύση να θεωρηθεί η Μαγδαληνή το ίδιο πρόσωπο με την αδελφή του Λαζάρου, τη Μαρία ^(1,2,5,6)

Β. Πόσο νέα ήταν στην πραγματικότητα η Μαρία η Μαγδαληνή την εποχή της δράσης του Χριστού για να υποθέσουμε ότι θα μπορούσε να διακατέχεται από ερωτικά συναισθήματα για το πρόσωπό Του; Αν και στα Ευαγγέλια δεν αναφέρεται κάτι για την ηλικία της, οι ειδικοί ερευνητές συμπεραίνουν ότι πρέπει να ήταν τότε 50-60 ετών. Αυτό εξάγεται από το ότι οι μαθήτριες του Χριστού (ανάμεσα στις οποίες την πρώτη θέση κατείχε η Μαγδαληνή) είχαν ηλικία ως μητέρες που ήσαν γύρω στα 50 με 60 χρόνια, αφού ήσαν μητέρες των μαθητών του Χριστού, που και εκείνοι θα ήσαν περίπου στα 30-35 τους χρόνια. Επομένως, η Μαρία η Μαγδαληνή ήταν η ώριμη και συνετή μαθήτρια του Κυρίου, που μονάχα από ευσέβεια και ευεργετημένη καθώς ήταν από τον Θείο Διδάσκαλο, παρέμεινε δίπλα του και αφοσιώθηκε στη διακονία του έργου Του, μαζί με τις άλλες μαθήτριες⁷ .

Γ. Ο Χριστός είχε συνάψει οικογένεια με την Μαρία την Μαγδαληνή; Αρχικά λέμε ότι καμμία πηγή των χρόνων του Ιησού, βιβλική ή εξωβιβλική, δεν προσφέρει έστω και μια εμπεριστατωμένη απόδειξη για τη υπόθεση ότι ήταν παντρεμένος. Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε δεν υπήρχε λόγος να το αποκρύψουν οι ευαγγελιστές και ο απ. Παύλος, διότι απλούστατα δεν απαγορευόταν να παντρεύονται οι ιερείς, οι προφήτες και οι διδάσκαλοι. Άλλωστε και ο Πέτρος είχε οικογένεια και αρκετοί άλλοι απόστολοι.  Εξάλλου, λίγο πριν να παραδώσει το πνεύμα του ο Θεάνθρωπος,  ανέθεσε την φροντίδα της μητέρας του στον ευαγγελιστή Ιωάννη. Δεν θα ανέθετε την προστασία της, σύμφωνα με τους νόμους της εποχής, στην Μαγδαληνή, αν ήταν παντρεμένος; Ακόμη, ενώ σε διάφορα αποσπάσματα της Καινής Διαθήκης αναφέρονται τα μέλη της οικογένειας του Ιησού (η μητέρα του, οι αδελφοί και αδελφές του), πουθενά δεν αναφέρεται σύζυγος, ούτε φυσικά αναφέρεται πιθανή κατάσταση χηρείας Του. Τέλος, το ότι ο ίδιος ο Χριστός κηρύττει ως ιδεώδη τρόπο χριστιανικής ζωής έναν ηθελημένο και καρδιακό ασκητισμό (χωρίς φυσικά να μειώνει το γάμο) για την είσοδο στην Βασιλεία των Ουρανών (Ματθ. 19,10-12), οδηγεί στο συμπέρασμα πως ο ίδιος υπήρξε άγαμος. Κάτι επίσης πολύ σημαντικό: Ο Χριστός υπήρξε επί γης ο ενσαρκωμένος Θεός. Η σύντομη αποστολή Του δεν ήταν να παντρευτεί και να κάνει οικογένεια, αλλά από αγάπη και δια του σταυρού Του να σώσει όλο τον κόσμο.

Οι αλήθειες που περιγράφουν και διδάσκουν τα ευαγγέλια είναι εφεύρεση του Μ. Κωνσταντίνου; Όχι βέβαια! Στην εποχή του Μ. Κωνσταντίνου η Εκκλησία γνώριζε τι πίστευε αναφορικά με τον Τριαδικό Θεό, το πρόσωπο και την θεανθρώπινη φύση του Κυρίου κ.λπ. Και εκατομμύρια άνθρωποι είχαν ήδη πεθάνει, βασανιζόμενοι στα αμφιθέατρα και τις ρωμαϊκές αρένες, γιατί πίστευαν στον Χριστό ως Θεό.

Και ερχόμαστε να εξακριβώσουμε τι είδους ‘αλήθειες’ διδάσκουν τα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας και τα Γνωστικά Ευαγγέλια, σύμφωνα με τον Dan Brown. Άραγε ανατρέπουν τις αυθεντικές αλήθειες της Αγίας Γραφής; Σαφώς όχι! Τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας δεν περιέχουν τίποτε το χριστιανικό, παρά μόνο τμήματα της Παλαιάς Διαθήκης και άλλα αποσπασματικά κείμενα, χωρίς αναφορά στον Χριστό, ούτε φυσικά στο υποτιθέμενο ‘άγιο δισκοπότηρο’. Τα γνωστικά τώρα «ευαγγέλια» (του Θωμά, του Φιλίππου, της Μαρίας, των Αιγυπτίων και της Αληθείας) χρονολογούνται από τον 3^ο αιώνα κ.ε., δεν γράφτηκαν από τους αποστόλους (αν και δανείζονται τα ονόματά τους για να προσδώσουν κύρος στα γραφόμενά τους), είναι γεμάτα φανταστικές επινοήσεις για τον κόσμο του Θεού και για τον Χριστό, ενώ παραποιούν την Καινή Διαθήκη και διαστρέφουν το νόημά της⁴ .

Ποια υπήρξε όμως πραγματικά η Μαρία η Μαγδαληνή;

Ενώ κάθε λουλούδι τρέφεται από τη γη και τον ήλιο⁸, η Μαρία η Μαγδαληνή, το ζωντανό λουλούδι του πνεύματος, αξιώθηκε να χαριτωθεί και να αγιάσει από την ίδια την πηγή της ζωής, τον Θεάνθρωπο Ιηοού. Αξιώθηκε ακόμη να συναντηθεί πρώτη με τον αναστημένο Χριστό, και στη συνέχεια τιμήθηκε από τον Κύριο με το να γίνει απόστολος στους αποστόλους Του, κήρυκας στους μαθητές Του, ευαγγελίστρια στους Ευαγγελιστές. Γνωστοποίησε πρώτη δηλαδή στον κύκλο των μαθητών Του την ζωηφόρα έγερσή Του από τον τάφο (Ι. Χρυσοστόμου, Ερμηνεία στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, Ομιλία Πστ’). Αυτό όμως παραχωρήθηκε ύστερα από θεία Οικονομία. Διό­τι, αφού από μια γυναίκα (την Εύα) ήλθε η λύπη στον κόσμο, από μία γυ­ναίκα (την Παναγία) κυοφορήθηκε ως άνθρωπος ο ίδιος ο Υιός του Θεού, και από μια γυναίκα και πάλι (την Μαρία την Μαγδαληνή)  διακηρύχθηκε το μέγιστο και λυτρωτικό μήνυμα της Αναστάσεως (βλ. Κοντάκιον, Κυριακής Μυροφόρων, ήχος β’)⁶ .

Η Ορθόδοξη Εκκλησία κληρονόμησε μια εντελώς διαφορετική παράδοση για το βίο και την πολιτεία της Μαρίας της Μαγδαληνής. Η ίδια υπήρξε δια βίου παρθένος. Και η καθαρότητα της ψυχής της φαινόταν όπως μέσα από καθαρό κρύσταλλο (Μοδέστου, αρχιεπισκ. Ιεροσολύμων «Εις τας Μυροφό­ρους» εκ της Βιβλιοθήκης Φωτίου, αρχιεπισκόπου Κων/πόλεως και Ρ.G. 104, 244). Οι Πατέρες της Εκκλησίας, αρχής γενομένης από τον Ιωάννη το Χρυσόστομο, την εκτιμούν βαθύτατα (αυτό βέβαια ισχύει τόσο στην Ορθόδοξη όσο και στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία) και αναφέρουν ότι ταξίδεψε στη Ρώμη, ομολόγησε την θεότητα του Χριστού στον ίδιο τον αυτοκράτορα Τιβέριο, επέστρεψε στην Παλαιστίνη, συντρόφευσε την Θεοτόκο μέχρι την Κοίμησή της, συνεργάστηκε με τον απόστολο Πέτρο, εξορίστηκε και κύρυξε το ευαγγέλιο στη Μασσαλία, έδρασε ως απόστολος στην Αίγυπτο, Συρία και Φοινίκη, και κατέληξε στην Έφεσο, μαζί με τον Θεολόγο και Ευαγγελιστή Ιωάννη, όπου και κοιμήθηκε και απ’ όπου μεταφέρθηκε άφθαρτο το λείψανό της στην Κωνσταντινούπολη, το 890, από τον αυτοκράτορα Λέοντα τον Σοφό² .

Στη μονή της Σιμωνόπετρας στο Άγιο Όρος φυλάσσεται άφθαρτο το χέρι της, που διατηρείται για αιώνες σε φυσική κατάσταση, ελαστικό, και σε θερμοκρασία ζωντανού σώματος² . Η εκκλησία μας την τιμά ως ισαπόστολο και Μυροφόρο και γιορτάζει τη μνήμη της στις 22 Ιουλίου και στις 4 Μαΐου ημέρα ανακομιδής (δηλ. μεταφοράς) των λειψάνων της. Επίσης την συνεορτάζει μαζί με τις άλλες Μυροφόρες Άγιες Γυναίκες, την τρίτη Κυρια­κή μετά το Πάσχα, την Κυριακή των Μυροφόρων.

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ:
1.      Βικιπαίδεια, ‘Μαρία Μαγδαληνή’
2.      Θεόδωρου Ρηγινιώτη, «Τα απόκρυφα ευαγγέλια και ο σχηματισμός της Κ.Δ.», Εκδ. Πύρρα
3.      Μιχαήλ Χούλη, «Ιησούς, ο Χριστός», Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου, εκδ. Πανελληνίου Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, 2006
4.      Μιχαήλ Χούλη, ‘Η αλήθεια για τον Κώδικα ντα Βίντσι’, περιοδικό Διάλογος, τ. 42, Αθ. 2005
5.      antiairetikos.blogspot.com/2008/04/blog-post_29.html, ‘Μαρία η Μαγδαληνή: Μια παρεξηγημένη αγία’
6.      www.impantokratoros.gr/C92EE7A9.el.aspx ‘Βίος της Αγίας ενδόξου Μυροφόρου και Ισαποστόλου Μαρίας της Μαγδαληνής’
7.      aktines.blogspot.com/2010/04/blog-post_8541.html  ‘Στέργιος Σάκκος, Μαρία Μαγδαληνή, Τό ἀληθινό της πρόσωπο’
8.      Γιώργη Κρόκου, ‘Το ημερολόγιο της αιωνιότητας’, Αθ. 1992

Μιχαήλ Χούλης,

Θεολόγος καθηγητής

Διαβάστε ( ή ακούστε) την σχετική ομιλία ομιλία του π. Γεωργίου Μεταλληνού

(επειδή πολλές φορές  οι σύνδεσμοι παύουν να υπάρχουν, μπορείτε να διαβάσετε και εδώ την ομιλία…)
Ο π. Γεώργιος Μεταλληνός ξεσκεπάζει μια Δυτικόφερτη συνωμοσία των αρχαίων Παγανιστών, την οποία συνεχίζουν να συντηρούν σε συνεργασία Νεοπαγανιστές και Προτεστάντες!
Η εορτή του αγίου Κωνσταντίνου και της μητέρας του, της αγίας Ελένης, που είχαμε πριν από δύο μέρες, επικαιροποιεί το θέμα το οποίον εξαγγείλατε προηγουμένως.
Η σωστή χρήση των πηγών
Είναι γεγονός ότι η στάση των ιστορικών απέναντι στο Μέγα Κωνσταντίνο είναι αντιφατική. Για άλλους υπήρξε μέγα αίνιγμα ή στυγνός δολοφόνος και καιροσκόπος, για άλλους δε, το μέγα θαύμα της ιστορίας. Αυτό συμβαίνει διότι επικρατούν συνήθως ιδεολογικά κριτήρια και παραταξιακές εκτιμήσεις ερήμην των πηγών. Ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στο χώρο της ιστορίας, που οδηγεί αυτόχρημα στην αυτοκατάργηση του ιστορικού και των ερευνών του, είναι η χρησιμοποίηση της ιστορίας με οποιεσδήποτε διασκευές της κατά το δοκούν, ώστε να χρησιμοποιείται για να αποδειχθούν πράγματα που ιστορικά δεν θεμελιώνονται. Ένα άλλο επίσης πρόβλημα είναι όχι μόνον η ιδεολογική χρήση της ιστορίας και των πηγών ακόμη, αλλά είναι και ο ιστορικός αναχρονισμός. Να επιχειρούνται δηλαδή ερμηνευτικές προσβάσεις στα ιστορικά γεγονότα και στα ιστορικά πρόσωπα μέσα από κρίσεις και προϋποθέσεις του παρόντος, του οποιουδήποτε παρόντος. Γνωρίζετε ασφαλώς όλοι ότι όταν συντάσσει κανείς μια ιστορική διατριβή και μάλιστα αν είναι διδακτορική διατριβή που είναι η σημαντικότερη εργασία ενός επιστήμονος, παραθέτει ένα εισαγωγικό ή πρώτο κεφάλαιο που αναφέρεται στην εποχή μέσα στην οποία τοποθετούνται τα θέματα με τα οποία ασχολείται. Αυτή η τοποθέτησις είναι απολύτως αναγκαία, σφαιρική από πάσης πλευράς τοποθέτηση, για να μπορεί κανείς τα συμπεράσματα τα οποία θα συναγάγει, να τα τεκμηριώνει και μάλιστα κατά τρόπον αναμφισβήτητον. Ο ιστορικός αναχρονισμός και η ιδεολογική χρήση της ιστορίας, επαναλαμβάνω, είναι από τις μεγαλύτερες αρρώστιες των ασχολουμένων με την ιστορία, στην εποχή μας περισσότερο. Επίσης, είναι δυνατόν, να στοχάζεται κανείς εις τα ιστορικά γεγονότα ερήμην των πηγών. Αυτό είναι μυθιστόρημα, δεν είναι ιστορία. Μυθιστόρημα σημαίνει, ή ιστορικό ρομάντσο ακόμη, σημαίνει ότι χρησιμοποιεί κανείς κάποια γεγονότα τα οποία έστω, στηρίζονται στις πηγές και τα συνδέει με έναν αυθαίρετο τρόπο. Αυτό ακριβώς είναι πάλι άλλη νόσος της ιστορικής επιστήμης. Ο μακαρίτης, ο μέχρι του θανάτου του πατριάρχης των εκκλησιαστικών ιστορικών στον τόπο μας, ο Απόστολος Βακαλόπουλος, μ’ ένα κλασικό έργο που μας έδωσε για την ιστορία, πολύτομο, του νέου ελληνισμού, αναγκάζεται να απολογηθεί στην επανέκδοση του πρώτου και δευτέρου τόμου και να πει το εξής, ότι «με κατηγορείτε διότι δεν στοχάζομαι επί των γεγονότων, αλλά νομίζω ότι επιστήμη είναι πρώτον η έρευνα και η παρουσίαση των πηγών αναλυτικά, κριτικά, και εν συνεχεία ο στοχασμός. Αφήστε με λοιπόν εγώ να ασχοληθώ με τις πηγές», έλεγε ο Βακαλόπουλος, «και εν συνεχεία σεις, κάμνετε τους στοχασμούς σας».
Επαναλαμβάνω λοιπόν, ιδεολογική χρήση της ιστορίας, ιστορικός αναχρονισμός, παραταξιακή νοοτροπία, και εν συνεχεία ανέρειστος, αθεμελίωτος στοχασμός, καταργούν τον ιστορικό και την έρευνά του.
Οι πηγές
Μιλώντας για τον Μέγα Κωνσταντίνο, ποιες είναι οι πηγές από τις οποίες αντλούμε πληροφορίες; Ο σύγχρονος ιστορικός, ο πατέρας της εκκλησιαστικής ιστορίας, είναι ο ιστορικός Ευσέβιος, ο οποίος συνεδέετο με φιλικούς δεσμούς με τον Μέγα Κωνσταντίνο και γι’ αυτό το λόγο και οι δικές του πληροφορίες πρέπει να κρίνονται και να διασταυρώνονται με άλλες πηγές. Αν δεν μπορούν να διασταυρωθούν παραμένουν ως μαρτυρίες αλλά που δε μπορεί να τις επικαλείται κανείς και να υποστηρίξει αυτό το οποίον θέλει.
Ένας άλλος σύγχρονος ιστορικός, φίλος του γιου του Κωνσταντίνου, του Κρίσπου, ήταν ο Λακτάντιος. «Περί του θανάτου των διωκτών», του Χριστιανισμού προφανώς, έχει γράψει. Είναι όμως και ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος ο οποίος εις τα έπη του ασχολείται με τις δύο Ρώμες, την Παλαιά και τη Νέα Ρώμη. Θεωρεί την δευτέρα, Νέα Ρώμη, ως σύνδεσμο Ανατολής και Δύσεως, θα επανέλθω σ’ αυτό. Αυτές είναι οι ασφαλέστερες, σύγχρονες πηγές.

Ζώσιμος
Από την άλλη πλευρά, πηγή που περιέχει όποιο αρνητικό στοιχείο επαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα για τον Μέγα Κωνσταντίνο, είναι ο ειδωλολάτρης, ο εθνικός και φανατικός μάλιστα ειδωλολάτρης ιστορικός, ο Ζώσιμος. 425 περίπου με 518. Γράφει δηλαδή ένα, ενάμιση αιώνα μετά τον Μέγα Κωνσταντίνο.
Ο Ευσέβιος όπως είπαμε είναι ο πατέρας της Εκκλησιαστικής ιστορίας και κοιμάται, αποθνήσκει, περί το 339, 340. Το 337 πεθαίνει ο Μέγας Κωνσταντίνος, άρα είναι σύγχρονος. Ο Zώσιμος ήταν φανατικός οπαδός της αρχαίας θρησκείας και έγραψε το έργο «Ιστορία Νέα» που αρχίζει από τον Αύγουστο και τελειώνει το 410, σε έξι βιβλία. Οι πηγές του είναι παγανιστικές. Οι πληροφορίες τις οποίες δίδει δεν διασταυρώνονται. Αλλά εκείνοι που θέλουν να εκμεταλλευτούν την περίπτωση εναντίον του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αντλούν συνεχώς από αναπόδεικτα στοιχεία τα οποία παραδίδει ο Ζώσιμος. Βλέπετε πως προσπαθώ να μείνω αντικειμενικός, δεν είναι αν εμάς μας ενδιαφέρει ο Κωνσταντίνος να φανεί καλός ή κακός. Το πρόβλημα στην έρευνα είναι τι λέγουν οι πηγές. Επομένως, και ο Ευσέβιος σε πολλά σημεία πρέπει να δεχθεί αυτή τη διασταύρωση για το έγκυρο των πληροφοριών του, αλλά πολύ περισσότερο ο Ζώσιμος που είναι και μεταγενέστερος. Είναι απορριπτικός έναντι του Μεγάλου Κωνσταντίνου και είναι συγχρόνως λιβελογράφος. Η επιστήμη σήμερα δέχεται, κριτικά, ότι ο Ζώσιμος πραγματικά δεν υπήρξε ιστορικός επιστήμων. Γράφει συναισθηματικά πολλές φορές, είναι ηθικολόγος περισσότερο παρά επιστήμων. Υπάρχει ένα καταπληκτικό άρθρο, του Ντίντλεϋ, σε ένα περίφημο γερμανικό περιοδικό του 1972. Όπως επίσης ένα σπουδαίο άρθρο, που έχει τον Ντίντλεϋ υπόψιν, εις το παγκόσμιο βιογραφικό λεξικό της Εκδοτικής Αθηνών, του κυρίου Τσακανίκα. Ο φανατισμός του Ζωσίμου και η λιβελογραφική επίθεση εναντίον του Κωνσταντίνου, φαίνεται στο ότι του αποδίδει την παρακμή της αρχαίας θρησκείας και της αυτοκρατορίας σε στιγμή όπου στην εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου η αυτοκρατορία, της Ρώμης, αποκτά τη μεγαλύτερη έκταση και τη μεγαλύτερη ενότητα και αίγλη. Εντελώς διαφορετικά δηλαδή είναι τα πράγματα απ’ ό,τι τα παρουσιάζει ο Ζώσιμος.
Σημασία έχει ότι άκριτα αναπαράγονται από τους μεταγενεστέρους, και μάλιστα από τους συγχρόνους μας νεοπαγανιστές ή νεοειδωλολάτρες, οι απόψεις του Ζωσίμου. Σκόπιμα για να στιγματιστεί και απορριφθεί ο Μέγας Κωνσταντίνος και το έργο του. Να σπιλωθεί και να υποτιμηθεί το πρόσωπό του. Η κορύφωση είναι η ύπουλη πραγματικά και αδίωκτη, ακαταδίωκτη δικαστικά, μετά, τι να κάνεις, που να προσφύγεις σε ποια δικαιοσύνη σ’ αυτό το χώρο, είναι τα όσα δημοσιεύονται, ανώνυμα τις περισσότερες φορές. Πόσες φορές μου στέλνουν κείμενα, από το ίντερνετ, άλλοι με επαινούν αλλά οι περισσότεροι, κυρίως οι νεοειδωλολάτρες, με κατηγορούν και μου αποδίδουν απόψεις που ποτέ δεν τις σκέφτηκα. Άλλοι το κάνουν ίσως για να αποκτήσουν κύρος, να μην τους αδικήσω. Έ, γεράσαμε τώρα στην έρευνα, σου λέει το λέει και ο Μεταλληνός. Κι αυτό είναι τιμή μου. Αλλά δε με τιμά το ότι μου αποδίδουν απόψεις που δεν τις γνωρίζω εγώ ο ίδιος. Δε θέλω τώρα να φέρω… έτσι δουλεύει και ο… θα πω το όνομα διότι είναι δημόσια πράγματα, ο κύριος Γεωργαλάς, ο παλαιός συνεργάτης του Παπαδοπούλου, είναι ανέντιμο διότι αποδίδει σε κάποιο βιβλίο ανθελληνικές θέσεις τις οποίες ποτέ δε σκέφτηκα. … (απάντηση σε ακροατή: Ο Γεωργαλάς… ζει… και να ‘ναι καλά ο άνθρωπος και να ζήσει και να μετανοήσει πριν φύγει από τον κόσμο για τα ψέματα τα οποία λέει.) Μένει όμως το κείμενο και το παίρνουν φοιτητές. Αυτό γίνεται γενικά και με τον Ζώσιμο. Ο Βολταίρος επί παραδείγματι, τοποθετείται αρνητικά απέναντι στον Κωνσταντίνο. Ο Γίββων τοποθετείται αρνητικά και θα το δούμε αυτό στη συνέχεια. Αμέσως τώρα, ποιοι είναι εκείνοι οι οποίοι διαχρονικά και συγχρονικά στην εποχή μας, κατηγορούν και απορρίπτουν τον Μέγα Κωνσταντίνο.
Ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, τον 19ο αιώνα, ο πρώτος μεγάλος ιστορικός μας, πολλά πράγματα πρέπει να ανανεωθούν σήμερα, αλλά βασικά το έργο του παραμένει πολύτιμη πηγή διότι, το λέγω γι’ αυτούς που ίσως δεν το γνωρίζουν, ο Παπαρηγόπουλος έχει ένα προσόν: δε στοχάζεται κυρίως αλλά ακολουθεί τις ιστορικές πηγές. Το έργο του είναι ανάπτυξη των ιστορικών πηγών. Άρα και να μη βρει κανείς όλες τις πηγές, μπορεί πιστότατα να τις μελετήσει όπως αποδίδονται από τον Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο. Λέγει λοιπόν. Πρώτη ομάδα, που εμίσησε τον Μέγα Κωνσταντίνο, ως πρόμαχο του νέου θρησκεύματος, είναι οι του αρχαίου θρησκεύματος οπαδοί. Οι ειδωλολάτρες της εποχής, όπως ο Ζώσιμος. Ο Ζώσιμος του αποδίδει όλες τις συμφορές, κατά τον Ζώσιμο, συμφορές του κράτους. Και σήμερα λοιπόν αποδίδονται στον Κωνσταντίνο, αναπόδεικτα, όλα αυτά τα οπαία επικαλείται ο Ζώσιμος και οι νεοειδωλολάτρες. Κατά πόσον έχουν δίκιο, θα το δούμε στη συνέχεια. Δεύτερο, επιτίθενται στον Μέγα Κωνσταντίνο, από τον 18ο κυρίως αιώνα, οι οπαδοί του Διαφωτισμού. Μια γνώμη του Ζωσίμου, που διέφυγε, την υπογραμμίζω: «εγκατέλειπε το πάτριον δόγμα και ησπάσθη την ασέβεια». Βλέπετε πόσο σχετικά είναι τα πράγματα. Ασέβεια είναι ο Χριστιανισμός. Και η πάτρια θρησκεία τιμάται! Βέβαια ένας ερευνητής της ιστορίας όπως ο ομιλών, δεν ασχολείται με συναισθηματικά πράγματα. Αλλά καταλαβαίνετε, πώς ανατρέπεται η προοπτική και πως περιμένεις να επαινέσει κάποιος τον Κωνσταντίνο όταν έχει αυτή τη βασική προοπτική στην προσέγγισή του. Παρόλα αυτά, σπεύδω να πω ότι πολλές φορές ο Ζώσιμος ή αποσιωπά σημαντικά έργα του Κωνσταντίνου ή τον επαινεί για τις αρετές τις οποίες διέθετε. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος μιλώντας για τον Μέγα Βασίλειο χρησιμοποιεί την εξής παροιμία που ίσως είναι δική του: «θαυμάζει ανδρός αρετήν και πολέμιος». Τη λεβεντιά ενός ανθρώπου τη θαυμάζει και ο αντίπαλός του. Όταν σε επαινεί ο αντίπαλός σου σημαίνει ότι κάτι αξίζεις. Και δεν είναι λίγες οι φορές που αναγκάζεται ο Ζώσιμος να επαινέσει τον Κωνσταντίνο.
Διαφωτιστές
Οι Διαφωτιστές λοιπόν, ο Γίββων, ο Βολταίρος. Ο Βολταίρος συνεχώς απορρίπτει το Βυζάντιο ο δε Γίββων ακόμη και στον τίτλο του βιβλίου του, ναι μεν δεν αρνείται ότι το όνομα της αυτοκρατορίας δεν είναι Βυζάντιο αλλά είναι Νέα Ρώμη, είναι συνέχεια από πλευράς πολιτικής και εδαφικής αλλά όχι και πολιτιστικής και πνευματικής, της παλαιάς Ρώμης, μιλεί για την Decline and Fall of the Roman Empire. Δηλαδή είναι το κατρακύλισμα και η πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Κι αυτό οφείλεται κατ’ αυτόν, κατά τον Γίββωνα, στον Χριστιανισμό. Το έργο του είναι σπουδαίο, αλλά όταν έχει συγκεκριμένη προοπτική, καταλαβαίνετε το βασικό μειονέκτημά του. Στη διαστροφή των πνευμάτων κατά τον Παπαρηγόπουλο, ουκ ολίγον συνετέλεσε και η παπική αρχή. Μπορεί να είναι ο Μέγας Κωνσταντίνος αναγεγραμμένος εις το αγιολόγιο του παπισμού (σημ. ΟΟΔΕ: τουλάχιστον στους Ουνίτες), αλλά δεν παύει να μισείται ή να τον αποστρέφονται οι ρωμαιοκαθολικοί επειδή μετέφερε την πρωτεύουσα στη Νέα Ρώμη και οδήγησε στην αφάνεια την Παλαιά Ρώμη. Αν γινότανε κάτι τώρα σε μας, λέγω τώρα μια σκέψη, η πρωτεύουσα να μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη, τι θα κάναμε κύριε δήμαρχε εμείς, οι χαμουτζήδες, όπως μας λένε οι βόρειοι, σ’ αυτή τη μεταβολή; Σημασία τώρα ουσιαστικότερη έχει το εξής: το όνομα Κωνσταντίνος μολονότι εννοιολογικά προέρχεται από την ελληνική γλώσσα. Κώνστας είναι η constantia είναι η σταθερότης, η δύναμη του χαρακτήρος, και τα δύο από το ρήμα ίσταμαι και ίστημι, επομένως η προέλευση εννοιολογικά είναι αρχαιοελληνική, ελληνική, αλλά το όνομα Κωνσταντίνος επεκράτησε στη Δύση. Από το σχίσμα και μετά, ουδείς πάπας και ουδείς ηγεμόνας της Δύσεως, έλαβε το όνομα Κωνσταντίνος. Έγινε το μισητότερο όνομα εις την Δύση εν αντιθέσει με την Ανατολή που φθάσαμε πριν από κάποια χρόνια από τον ανώτατο άρχοντα και όχι μόνο τον πρώην, τον τέως βασιλέα, αλλά και πρόεδρο δημοκρατίας μέχρι τους αρχηγούς των κομμάτων, να έχουν όλοι το όνομα Κωνσταντίνος. Και η μακαρίτισσα η Μαλβίνα η Κάραλη, είπε κάποτε με κάποια αγανάκτηση, καλά βρε παιδιά, δεν υπάρχει κανένας Βρασσίδας, Επαμεινώνδας, μόνο Κωνσταντίνοι υπάρχουν. Έγινε το αγαπητότερο όνομα, κι επειδή έχω και τον γαμπρό μου Κωνσταντίνο, συγνώμη γι’ αυτό που λέγω, το έζησα και προχτές, οι Κωνσταντίνοι έγιναν, δόξα τω Θεώ, περισσότεροι από τους Γιώργηδες και τους Γιάννηδες. Αυτό σημαίνει πόσο αγαπήθηκε, λαογραφικά μιλώ αυτή τη στιγμή, πόσο αγαπήθηκε αυτό το όνομα.
Και τέταρτη ομάδα που στρέφεται εναντίον του είναι οι δυτικόφρονες οι οποίοι, ακρίτως, ακολουθούν πάντοτε κάποιαν Ευρώπη, κάποια Δύση, χωρίς να ενδιαφέρονται αν αυτά που λέγονται είναι ορθά ή όχι.
Βιογραφικά στοιχεία
Δύο τρία βιογραφικά στοιχεία πριν προχωρήσω σε κάποιες απολογητικές θέσεις. Το όνομα του ήταν Imperator Ceasar Clavdius Valerius Constantinus Augustus – το πλήρες όνομα όταν από το 324 έγινε μονοκράτωρ. Γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου περί το 280. Κατ’ άλλους λίγο ενωρίτερα, κατ’ άλλους λίγο αργότερα. Στη Ναϊσό, εις την Νίσσα της Σερβίας. Τα νεανικά του χρόνια τα πέρασε ως όμηρος εις την αυλή του αυτοκράτωρος Διοκλητιανού ή στην αυλή του συναυτοκράτωρος Γαλερίου. Όμηρος ώστε να εμποδιστεί ο πατέρας του που ήταν Καίσαρ, ο Κωνστάντιος ο Χλωρός, να επαναστατήσει εναντίον του αυτοκράτορος. Ίσως γνώρισε το μαρτύριο του αγίου Γεωργίου και τα θαύματά του στην Ανατολή, γιατί η αγάπη του προς τους μάρτυρες πρέπει να έχει κάποιο ουσιαστικό έρεισμα. Υπήρξε γενναίος πολεμιστής με πολλά προσόντα, με ηρωικό φρόνημα. Στην αρχή ενυμφεύφθει τη σεμνή Νινευίνα και απέκτησε τον Κρίσπο, το πρώτο παιδί του. Για πολιτικούς λόγους, όπως και ο πατέρας του, αναγκάστηκε να χωρίσει τη Νινευίνα και να νυμφευθεί την κόρη του συναυτοκράτορος Μαξιμιανού, την Φαύστα. Η Φαύστα προφέρεται λατινιστί Φάουστα και πραγματικά ήταν η Φάουστα της οικογενείας. Ο Βοσταντζόγλου έχει γράψει ο μακαρίτης σχετικά με την Φαύστα. Απέκτησε από την Φαύστα τρεις γιους. Τον Κωνσταντίνο, τον Κωνστάντιο και τον Κώνσταντα που βασίλευσαν και οι τρεις. Βλέπετε, όλα τα ονόματα στρέφονται γύρω από την ίδια ρίζα. Ο Διοκλητιανός εφήρμοσε ένα νέο σύστημα διοικήσεως, την Renovatio Imperius, την ανανέωση της αυτοκρατορίας από το 285, την τετραρχία.
Ο Διοκλητιανός ήταν ο πρώτος Αύγουστος και Καίσαρ, δεύτερος Αύγουστος θα λέγαμε, ο Γαλέριος. Βοηθός του στην Ανατολή. Ο Μαξιμιανός επίσης συναύγουστος, είχε καίσαρα τον Κωνστάντιο Χλωρό, τον πατέρα του Κωνσταντίνου στη Νίσσα. Το 305, την 1η Μαΐου, παραιτήθηκε ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός και ο Χλωρός ανακυρήχθηκε Αύγουστος στην Δύση και ο Γαλέριος στην Ανατολή. Ο Κωνσταντίνος τότε εκλήθη στη Δύση, κοντά στον πατέρα του. Το 306 επέρχεται ο θάνατος του Κωνσταντίου Χλωρού και στις 25 Ιουλίου του 306, ο στρατός ανεκύρηξε τον Κωνσταντίνο αυτοκράτορα. Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη κάτι εδώ. Δεν υπήρχε κληρονομικότητα της βασιλείας, όπως όλη την περίοδο του Βυζαντίου, της Νέας Ρώμης δηλαδή, της Ρωμανίας, όπως δεν υπήρχε και στην αρχαία Ελλάδα. Κληρονομικοί θεσμοί δεν υπήρχαν, θεσμοθετημένη κληρονομική διαδοχή. Απλούστατα, ο στρατός η σύγκλητος και ο λαός μπορούσαν να δεχθούν το γιο κάποιου να τους διαδεχθεί, αλλά όχι κληρονομικώ δικαιώματι. Αυτή είναι η δημοκρατία του ελληνισμού και όχι το όνομα βασιλεύς. Έχω πει και άλλες φορές σ’ αυτή την αίθουσα, ας λέγεται όπως θέλει να λέγεται, αρκεί να εκλέγεται. Αυτή είναι η δημοκρατία. Ο Κωνσταντίνος λοιπόν ανακηρύχθηκε από τον στρατό και την σύγκλητο αυτοκράτωρ. Αλλά και ο Μαξέντιος, ο γιος του Μαξιμιανού, το ίδιο έτος στις 28 Οκτωβρίου, ανακηρύχθηκε και αυτός αυτοκράτορας. Το 311 αποθνήσκει ο Γαλέριος και τον διαδέχεται ο Λικίνιος που έλαβε ως σύζυγο την Κωνσταντία – Κωνσταντία και αυτή – θετή αδερφή του Κωνσταντίνου. 28 Οκτωβρίου του 312 ο Κωνσταντίνος ενίκησε τον Μαξέντιο – θα το δούμε γιατί – στη Μιλβία, κατ’ άλλους Μουλβία, γέφυρα. Η σύγκλητος ανακήρυξε τότε πρώτον Αύγουστο τον Κωνσταντίνο. Το 313 ο Λικίνιος ενίκησε τον Μαξιμίνο. Και μένουν τώρα δύο Αύγουστοι. Ο Κωνσταντίνος ο πρώτος Αύγουστος και ο Λικίνιος δεύτερος Αύγουστος. Έτσι το 313 εκδίδεται το περιβόητο διάταγμα των Μεδιολάνων, που θα δούμε πια είναι η σημασία του. Το 321 ο Λικίνιος επαναφέρει τους διωγμούς με νέο διάταγμα εναντίον των χριστιανών ενώ το 313 είχε αποφασιστεί, με πρώτον τον Κωνσταντίνο, να πάψουν οι διωγμοί. Επέρχεται η σύγκρουση μεταξύ των δύο και η ήττα του Λικινίου. Το 324 ο Κωνσταντίνος γίνεται μονοκράτορας, η αυτοκρατορία αποκτά ενότητα σε μία αχανή έκταση. Από την Θούλην, που μπορεί να ήταν η σημερινή Ισλανδία, ή τουλάχιστον η Ιρλανδία, μέχρι την Περσία και την Ινδία. Επομένως γίνεται ένα ενιαίο κράτος, με μία κεντρική εξουσία, έναν κεντρικό αυτοκράτορα. Το 325 συγκαλεί την Α’ Οικουμενική Σύνοδο και το 330 εγκαινιάζει τη νέα πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώμη. Στις 22 Μαΐου του 337 πεθαίνει στο Δρέπανο της Βιθυνίας – Μικρασία – που ήταν η πόλις καταγωγής της Αγίας Ελένης και γι’ αυτό ονόμασε την πόλην αυτήν Ελενούπολη. Βαπτίστηκε από τον φίλο του, Ευσέβιο Νικομηδείας, με λευκή εσθήτα, ως κατηχούμενος και μετά από λίγο αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία περίπου εξήντα ετών. Η σωρός του μεταφέρθηκε και ετάφη στη νέα πρωτεύουσα, τη Νέα Ρώμη.
Κατηγορίες από τον Ζώσιμο
Αυτά είναι τα τυπικά ιστορικά. Ο Κωνσταντίνος κατηγορήθηκε από τον Ζώσιμο για τη δολοφονία και εξόντωση των αντιπάλων του.
Τι μαρτυρούν οι πηγές; Κάποια πράγματα τα οποία λέγονται από τους αντιπάλους του, και μάλιστα το Ζώσιμο που είναι η πηγή των συκοφαντιών κατά του Κωνσταντίνου, μένουν στο χώρο του θρύλου. Όταν είναι κάτι αναπόδεικτο το αναφέρει μεν ο ιστορικός όπως κάνω και ‘γω τώρα, χωρίς όμως να μπορεί να στηρίξει οποιαδήποτε συμπεράσματα σε αμέριστες υποθέσεις ή σκέψεις.
Η περίπτωση του Μαξιμιανού
Η περίπτωση του Μαξιμιανού, για να μείνω σε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο Μαξιμιανός ήθελε να γίνει αύγουστος, αυτοκράτορας και διώχθηκε από τον γιο του Μαξέντιο. Έτσι κατέφυγε στην κόρη του, ήταν πεθερός του Κωνσταντίνου, στην κόρη του Φαύστα και ζήτησε προστασία από τον Κωνσταντίνο. Το 310 όμως οργάνωσε συνωμοσία και κίνημα για ανατροπή του Κωνσταντίνου. Αυτή ήταν η κατάσταση της εποχής. Ξέρετε, κανείς, όσο μεγάλος κι αν είναι, δε μπορεί να πάψει να είναι τέκνο της εποχής του. Γι’ αυτό σας είπα ότι όταν εφαρμόζεται ο λεγόμενος ιστορικός αναχρονισμός, είναι αποτυχία της ιστορικής έρευνας. Εμείς θα ερμηνεύσουμε τα πράγματα της εποχής εκείνης, μεθιστάμενοι σ’ αυτή την εποχή κι όχι μεταφέροντας την εποχή στις δικές μας συνθήκες σήμερα. Ο Μαξιμιανός διέδωσε ότι ο Κωνσταντίνος φονεύθηκε στον πόλεμο κατά των Φραγκογερμανών στα βόρεια σύνορα, και πήρε ένα μέρος του στρατού με το μέρος του και αυτοανακηρύχθηκε αυτοκράτορας. Ο Κωνσταντίνος επέστρεψε και ο Μαξιμιανός κλείστηκε στο φρούριο της Μασσαλίας. Ο Κωνσταντίνος τον αιχμαλωτίζει, τον συγχωρεί όμως, με τη μεσολάβηση και της γυναίκας του της Φαύστας. Νέα συνωμοσία του Μαξιμιανού και της Φαύστας τώρα, για να δολοφονηθεί ο Κωνσταντίνος. Αποτυγχάνει η προσπάθεια. Η Φαύστα τότε, η Φάουστα όπως είπα της οικογένειας, ενοχοποιεί τον πατέρα της. Ο Μαξιμιανός αναγκάστηκε να αυτοαπαγχονιστεί, κρεμάστηκε δηλαδή, γιατί κατάλαβε ότι τα πράγματα έγιναν σκληρότερα γι’ αυτόν. Κατηγορούν γι’ αυτό τον Κωνσταντίνο. Κοιτάξτε, όταν κάποιος είναι ανώτατος άρχων, και δεν είναι απλώς πολιτικά και διοικητικά ανώτατος άρχων, αλλά συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες ονομάζετο Rectus Totius Omnis, δηλαδή ο κυβερνήτης, ο διοικητής ολοκλήρου του κόσμου. Ο Κωνσταντίνος λοιπόν είναι εκείνος ο οποίος ήταν ο Ανώτατος Δικαστής. Ήταν Pontifex maximus, ο ανώτατος αρχιερεύς. Αυτά δεν τα μετέφερε ο ίδιος στον εαυτό του, τα βρήκε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Επομένως, πάσα πράξις έπρεπε να δικαστεί από τον ανώτατο δικαστή. Ο οποίος βέβαια περιεστοιχίζετο από τον στρατό αλλά στα πολιτικά πράγματα από την σύγκλητο. Δεν είναι λοιπόν δυνατόν να αποδίδουμε μονομερώς την ευθύνη, όπως όταν κανείς είναι πρόεδρος της δημοκρατίας και υπογράψει θανατική ποινή η οποία ορίζεται από το δικαστήριο, είναι υποχρεωμένος να το πράξει. Αν αρνηθεί ο ανώτατος άρχων, βασιλιάς παλαιότερα, πρόεδρος της δημοκρατίας, να δεχθεί αυτό που προτείνει η δικαστική εξουσία καταλαβαίνετε ποιες επιπτώσεις θα γίνουν.
Η περίπτωση του Βασσιανού
Δεύτερο, η περίπτωση του Βασσιανού. Θ’ αποφύγω τις λεπτομέρειες, διότι, εις την στάση του Βασσιανού, κι εδώ ο Κωνσταντίνος έδειξε μεγαθυμία κι όταν αποκαλύφθηκε η συνωμοσία – πάλι συνωμοσία – εναντίον του ανωτάτου άρχοντος, ο Βασσιανός εξετελέσθη με την εφαρμογή των νόμων του κράτους. Είναι δυνατόν λοιπόν, εν ψυχρώ, να αποδοθεί η κατηγορία στον Κωνσταντίνο και να θεωρηθεί δολοφόνος; Κάθε ανώτατος άρχων τότε θα έπρεπε να ονομάζεται δολοφόνος, εκτός και αν ο ανώτατος άρχων χρησιμοποιεί τους νόμους. Αλλά η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία γι’ αυτό κατόρθωσε τόσα χρόνια να επιβιώσει ‘ δεν ενεργούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο.
«Τούτω Νίκα» περίπτωση του Μαξεντίου
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Μαξεντίου, του κουνιάδου του Κωνσταντίνου. Ο Μαξέντιος επεθύμησε να γίνει ο μόνος αυτοκράτορας και εστράφη κατά του Κωνσταντίνου επικαλούμενος τον θάνατο – την δολοφονία κατ’ αυτόν – του πατέρα του, του Μαξιμιανού. Διατάζει την καταστροφή των αγαλμάτων του Κωνσταντίνου. Ο Κωνσταντίνος μέσω των Άλπεων έρχεται στην Ιταλία και συναντώνται οι δύο στρατοί στην ιδία γέφυρα του Τίβερη, δύο χιλιόμετρα έξω από τη Ρώμη. Εδώ εμφανίζεται η γνωστή θεοσημία, όπως το περιγράφει ο ιστορικός Ευσέβιος, κατά το απομεσήμερο. Βλέπει δηλαδή στον ουρανό τον Σταυρό και τα γράμματα που έλεγαν «Τούτω Νίκα», όχι δηλαδή «Εν Τούτω Νίκα». Με αυτό το σύμβολο θα μπορείς να νικάς, ας νικάς. Ο Λακτάντιος παραθέτει το κείμενο εις τα Λατινικά. Και λέει πάλι ότι ήταν Σταυρός, ότι το είδε σε ενύπνιον ο Κωνσταντίνος, βλέπετε υπάρχουν διάφορες εκδοχές, και είπε ότι τα γράμματα ήσαν In Hoc Vincas, Εν τούτω, εδώ δηλαδή υπάρχει το In. Εν αυτώ, δηλαδή να νικάς. Ο Άγιος Αρτέμιος και ο στρατός, υπάρχουν σχετικές πηγές, εβεβαίωσαν πως το είδαν και αυτοί το σύμβολο, άρα το είδε ολόκληρος ο στρατός και όχι μόνον ο Κωνσταντίνος. Γεγονός είναι ένα. Είτε ως ενύπνιον το είδε, είτε μέρα μεσημέρι στον ουρανό, σημασία έχει ότι από τότε ο Κωνσταντίνος κατασκευάζει το λάβαρο του Σταυρού με το μονόγραμμα, το Χριστόγραμμα ΧΡ, Χριστός. Σε ένα στεφάνι. Και εις τις ασπίδες των στρατιωτών εμφανίζεται το μονόγραμμα.
Ο Ζώσιμος αποσιωπά το γεγονός, ενώ θα μπορούσε να το διαψεύσει, αλλά δε μπορεί. Αποσιωπά το γεγονός όπως και άλλοι παγανιστές συγγραφείς. Το επιβεβαιώνουν όμως μεταγενέστεροι ιστορικοί, ο Φιλοστόργιος, ο Νικηφόρος Κάλλιστος Ξανθόπουλος, ο ησυχαστής του 14ου αιώνος. Ο δε Σωζομενός, ιστορικός του 5ου αιώνος, έναν αιώνα μετά τον Κωνσταντίνο μαζί με τον Σωκράτη τον σχολαστικό, λέγει ότι οι λέξεις «Τούτω Νίκα» ήσαν άγγελοι. Όπως το αστέρι της Βηθλεέμ, κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, ήταν υπερφυές θαύμα, δηλαδή άκτιστη ενέργεια του Τριαδικού Θεού, το ίδιο και ο Σωζομενός, το ερμηνεύει με το δικό του τρόπο. Στις 28 Οκτωβρίου του 312 γίνεται η μάχη. Ο Κωνσταντίνος είχε 25.000 στρατό, ο Μαξέντιος 100.000 και κυριολεκτικά συνετρίβη ο στρατός του Μαξεντίου. Σπάζει μια γέφυρα του Τιβέριου ποταμού και πολλοί στρατιώτες πέφτουν στο ποτάμι και πνίγονται και μαζί τους και ο Μαξέντιος. Πάλι κατηγορούν τον Κωνσταντίνο. Εμένα με ενδιαφέρει στην έρευνά μου ο όρος που χρησιμοποιείται: «δολοφόνος ο Κωνσταντίνος». Ξέρετε τι σημαίνει δολοφόνος. Να πείτε ότι με τον τρόπο που επετέθη κατόρθωσε κλπ να πέσει ο Μαξέντιος στο ποτάμι και να πνιγεί, εντάξει το δέχομαι. Αλλά δολοφόνος από πού ως που; Όταν είναι μία μάχη κατά την οποία αντιμετωπίζεται στάσις, επανάσταση εναντίον του ανωτάτου άρχοντος. Τρία χρόνια μετά ο Κωνσταντίνος έχτισε τη Θριαμβική Αψίδα η οποία υπάρχει μέχρι σήμερα στη Ρώμη. Τώρα μια αντίφαση, στους αντιπάλους του Κωνσταντίνου είναι ότι δεν κατεδίκασε κανένα στρατιώτη του αντιπάλου στρατεύματος. Δεν εφήρμοσε κανένα μέτρο εναντίον τους. Καταλαβαίνετε λοιπόν ποιες αντιφάσεις υπάρχουν εις την κρίση του Κωνσταντίνου.
Κρίσπος – Φαύστα
Χαρακτηριστικότερες από αυτές – να ολοκληρώσω αυτές τις αναφορές – είναι η περίπτωση του γιου του του Κρίσπου και η περίπτωση της Φαύστας, της δεύτερης συζύγου του. Το 316 γιόρταζε τα δέκα χρόνια της ανόδου του εις τον θρόνο, στα ανάκτορα. Και εξαπλώνεται αυτόματα η είδηση ότι συνελήφθη ο Κρίσπος και εφυλακίσθη εις την φυλακήν της Πόλας εις την Ίστρια – από εκεί κατήγετο ο Ιωάννης Καποδίστριας και η οικογένειά του, την Ίστρια. Ο Κρίσπος ήταν ένας σοβαρός και αξιοπρεπής νέος με πολλά ηγετικά χαρίσματα. Δεκαεπτάχρονος, είχε περιβληθεί ανώτατα στρατιωτικά αξιώματα και ήταν μάλιστα και αρχηγός του στόλου της αυτοκρατορίας. Μη σας φαίνεται περίεργο, ο Γκουαρνέ της Ιωσηφίνας, ο θετός γιος του Ναπολέοντος, δεκαέξι χρονών ηύρε να καταλάβει τα Επτάνησα με τους δημοκρατικούς Γάλλους. Εδώ φαίνεται το μίσος της Φαύστας. Ο Κρίσπος υπερτερούσε έναντι των τριών δικών της γιων. Ετίθετο θέμα διαδοχής. Επίσης η αγία Ελένη, αγαπούσε τον Κρίσπο για τα προσόντα, της θύμιζε τον γιο της στα νεανικά του χρόνια. Γίνεται μια σατανική ενέργεια. Ένα μήνα πριν από τον θάνατο του Κρίσπου ο Μέγας Κωνσταντίνος είχε εκδώσει ένα νόμο εναντίον της μοιχείας. Μοιχεία με έγγαμη γυναίκα, όχι απλώς πορνεία. Η τιμωρία ήταν ο θάνατος. Με ψευδομάρτυρες κατηγορήθηκε από την Φαύστα ο Κρίσπος, πρώτον για συνωμοσία εναντίον του Κωνσταντίνου και δεύτερον ότι της επετέθη, στη μητριά του δηλαδή, με ανήθικους σκοπούς. Ο Ζώσιμος, προσέξτε, ο ειδωλολάτρης ιστορικός, και ο Ιωάννης Ζωναράς τον δωδέκατο αιώνα δέχονται ως αβάσιμες τις πληροφορίες και όλοι οι σοβαροί ερευνητές δέχονται ότι αυτά μένουν στο χώρο του θρύλου. Δεν μπορεί να συναγάγει κανείς σοβαρά συμπεράσματα. Το δίλημμα που είχε ο Κωνσταντίνος σε αυτή την περίπτωση ήταν ανάλογο εκείνο ενός μεγάλου νομοθέτη του ελληνισμού. Τον έβδομο αιώνα ο Ζάλευκος – Ζάλευκος σημαίνει Πάλευκος, όμως λέμε ζάπλουτος (παρακαλώ όσους δεν το ξέρουν να μη λένε ζάμπλουτος – ζα σημαίνει πάρα πολύ, ζάπλουτος και ζάλευκος). Ο Ζάλευκος είναι σύγχρονος του Χαμουραμπί, ή Χαμουράμπι και εκδίδει την πρώτη ελληνική νομοθεσία – είναι αρχαιότερος του Σόλωνος. Είχε λοιπόν ένα νόμο που έλεγε: ο κατηγορούμενος και συλλαμβανόμενος για μοιχεία καταδικάζεται με την εξόρυξη των δύο οφθαλμών. Ο πρώτος που συνελήφθη για μοιχεία ήταν ο γιος του Ζαλεύκου. Έρχεται λοιπόν ο βασιλεύς, όπως ο Κωνσταντίνος ανώτατος δικαστής, να δικάσει. Τι να κάνει; Να τυφλώσει το γιο του που ο στρατός τον ήθελε ως διάδοχό του και η εκκλησία του δήμου; Ρωτάει λοιπόν σοφότατα ο Ζάλευκος την σύναξη: πόσα μάτια απαιτεί ο νόμος στην περίπτωση αυτή ως τιμωρία; Και του είπαν δύο. Ε, λέει, ένα μάτι του γιου μου και ένα μάτι δικό μου. Τυφλώθηκε και αυτός κατά το ένα μάτι για να μην καταδικάσει με την εξόρυξη των δύο οφθαλμών το γιο του.
Αυτό το επικαλούμεθα συνήθως, ο Δημινιάτης και ο Κωνσταντίνος Καλλίνικος για να δικαιώσουν την περί ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης θεολογική, δυτική, παπική δηλαδή θεωρία – αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο και άλλο θέμα.
Δεν εκτελεί τον Κρίσπο, απλώς τον φυλακίζει ο Κωνσταντίνος. Ο νέος εκτελέστηκε με άγνωστο τρόπο και δεν βρέθηκε διάταγμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου που να καταδικάζει τον Κρίσπο σε θάνατο, όπως έπρεπε να υπάρχει. Οι ιστορικοί μας λέγουν ότι η μόνη που μπορούσε να χρησιμοποιήσει την σφραγίδα του αυτοκράτορος ήταν η γυναίκα του η Φαύστα και σ’ αυτήν αποδίδεται η δολοφονία. Η απάντηση λοιπόν είναι αδύνατη και ανεύθυνη και προς πάσα κατεύθυνση. Η Ελένη επέστρεψε από τη Ρώμη και πληροφορήθηκε τη συνωμοσία της Φαύστας και απεκάλυψε τα πράγματα στον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος τότε διέταξε την σύλληψη της Φαύστας. Ο Ζώσιμος αυθαίρετα λέει ότι ο Κωνσταντίνος διέταξε να πνιγεί η Φαύστα στο λουτρό με καυτό νερό. Προχθές μου έστειλαν ένα άρθρο – θα το επικαλεστώ για ολίγο στη συνέχεια – που επαναλαμβάνει ένας εχθρός του Χριστιανισμού, τα όσα γράφει ο Ζώσιμος. Χωρίς καμία άλλη πηγή, χωρίς διασταύρωση της πληροφορίας. Αναπαράγεται λοιπόν αυτή η κρίση αναπόδεικτα. Αλλά το μύθο του Ζωσίμου καταρρίπτει ο Ιερώνυμος. Εκκλησιαστικός συγγραφέας (366 – 419 μ.Χ). Άριστος ελληνιστής, είχε ζήσει κοντά σε πατέρες στην ανατολή και μάλιστα κοντά στον Ιωάννη το Χρυσόστομο – ανατολικός, Μέγας Βασίλειος, Ιωάννης Χρυσόστομος, ανήκουν στην ίδια ομάδα από πλευράς Ορθοδοξίας – έζησε ο Ιερώνυμος τα γεγονότα, και αυτός παρέχει την πληροφορία ότι ο θάνατος της Φαύστας επήλθε τρία ή τέσσερα έτη μετά το θάνατο του Κρίσπου. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να συνδέονται, και μάλιστα άμεσα, τα δύο γεγονότα; Ακόμη και ο ιστορικός Γίββων εις την ιστορία του καταθέτει την αμφισβήτησή του για ένα τέτοιο θάνατο της Φαύστας. Και ο Παπαρηγόπουλος επίσης απορρίπτει μια τέτοια θεωρία. Τις περιπτώσεις λοιπόν, κυρίως, του Κρίσπου και της Φαύστας, καλύπτει θρύλος.
Η στάση του Μ. Κωνσταντίνου έναντι της ειδωλολατρείας
Ποια ήταν η στάση τώρα του Κωνσταντίνου έναντι της ειδωλολατρίας. Ένα χρόνο μετά τη Σύνοδο της Νικαίας το 326, ο Κωνσταντίνος έρχεται στη Ρώμη για να γιορτάσει τα εικοσάχρονα της Βασιλείας του, τα δεύτερα δεκενάλια. Κλήθηκε στο Καπιτώλιο να συμμετάσχει σε μια στρατιωτική, ειδωλολατρική γιορτή και να προσφέρει τις νενομισμένες θυσίες. Αρνήθηκε. Καταλαβαίνετε, έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία η άρνηση του αυτοκράτορος να τελέσει τα καθήκοντά του ως εθνικός, ως ειδωλολάτρης αυτοκράτορας. Μάλιστα πρέπει να ξέρουμε, θα το πω παρενθετικά, γιατί εδιώκετο ο Χριστιανισμός, κυρίως τους τρεις πρώτους αιώνες; Αλλά δεν σταμάτησαν ποτέ οι διωγμοί αυτοί, μέχρι σήμερα. Εδιώκετο διότι δεν απεδέχετο άλλες θεότητες. Η φράσις της λειτουργίας: «εις Άγιος, εις Κύριος, Ιησούς Χριστός», κατά τους μεγάλους λειτουργιολόγους, εισήλθε εις την θεία λειτουργία ήδη από τον πρώτο αιώνα. «Εις Άγιος», ήταν απάντηση στους Εβραίους’ ένας είναι ο Άγιος που αγιάζει, ο Τριαδικός Θεός. «Εις Κύριος», ένας βασιλιάς, ένας αυτοκράτορας, απευθύνεται στους Ρωμαίους. Ένας είναι εκείνος ο οποίος είναι ο βασιλιάς ο δικός μας. Κι αυτό το επαναλαμβάνει το 160 περίπου στη δίκη του, ο άγιος Πολύκαρπος, επίσκοπος Σμύρνης. Τι του είπε ο Στάτιος ο Κονδράτιος, ο διοικητής της Σμύρνης; «Ώμοσον του Καίσαρος Τίτου». Θυσίασε στο άγαλμα του Καίσαρα. Διότι ο Καίσαρ ήταν Θεός επί της γης.
Τιμούσαν το πνεύμα του Καίσαρος και το πνεύμα της Ρώμης, με αγάλματα με θυσίες, ετιμώντο ως θεότητα. Άρα δεν θα είχε αντίρρηση η Ρώμη οι Χριστιανοί να εισαγάγουν μια νέα θεότητα εις την πανσπερμία των θεοτήτων – ο Οράτιος έλεγε την εποχή αυτή «υπάρχουν περισσότεροι θεοί απ’ όσον άνθρωποι» – οπότε δε θα ηρνείτο η Ρώμη εάν πρώτα εδέχοντο τη θεότητα του Καίσαρος και της Ρώμης. Γι’ αυτό εδιώκοντο οι Χριστιανοί. Ήταν απηγορευμένη εταιρεία – ομάδα διότι δεν εδέχετο «ους η πόλις», για να επαναλάβω το Σωκράτη, «ους η πόλις ενόμιζε θεούς», κατά νόμον εδέχετο ως θεότητες. Αυτό λοιπόν λειτουργεί μ’ έναν τρόπο περίεργο στη συνείδηση των ειδωλολατρών όταν ο αυτοκράτωρ που ετιμάτο ως θεός – και ο Κωνσταντίνος μέχρι τότε ετιμάτο – αρνείται να προσφέρει τα νενομισμένα όπως επέβαλε η θρησκεία της Ρώμης. Ύστερα απ’ όσα είχε βιώσει εις την Σύνοδο της Νικαίας, δεν μπορούσε να δεχθεί όλα αυτά.
Επίσης κατά τον Ζώσιμο, προκάλεσε το μίσος των ειδωλολατρών, οι οποίοι για να τον εκδικηθούν και να τον προσβάλουν, εβεβήλωσαν τα αγάλματά του. Δηλαδή χρησιμοποίησαν κάθε μέσο κατά του προσώπου στα αγάλματα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, αλλά εκείνος, ειρηνικότατα, όταν του είπαν τι είχε γίνει, έπιασε το πρόσωπό του και είπε «ευτυχώς εγώ δε βλέπω κανένα τραύμα στο πρόσωπό μου». Δεν καταδίωξε τους ειδωλολάτρες, αλλά ούτε και τήρησε ιδιαίτερα φιλική στάση απέναντί τους. Με επιστολές του συμβούλευε τους κατοίκους της χώρας και των περιοχών που υπήρχαν ειδωλολάτρες να στραφούν προς τη χριστιανική πίστη. Πως είναι δυνατόν να τον αγαπήσουν οι εθνικοί; Αυστηρότητα έδειξε μόνον προς τους αιρετικούς. Γι’ αυτό πότε εξόριζε το Μέγα Αθανάσιο, πότε εξόριζε τον Άρειο. Διότι ένας άρχοντας, για να καταλαβαίνουν οι διοικούντες, ενδιαφέρεται σε κάθε εποχή γι’ αυτό που λέει η λαϊκή φράση: ησυχία, τάξη και ασφάλεια. Ήθελε δηλαδή να αποφύγει τις άκαιρες διενέξεις και τις συγκρούσεις. Γι’ αυτό και ο Μέγας Αθανάσιος, για να προφυλαχθεί κατά πολλούς ιστορικούς, επειδή τον απειλούσαν με δολοφονία οι Αρειανοί, εστάλη εις την Δύση. Εξόριστος στη Ρώμη, 335-36, και στα Ρέμιδα το σημερινό Πριρ, τη γενέτειρα του Μαρξ. Εκεί ακριβώς εστάλη ο Μέγας Αθανάσιος και μετέφερε το μοναχισμό του αγίου Αντωνίου και του αγίου Παχωμίου, το κοινοβιακό μοναστήρι. Δεν αδίκησε την εθνική θρησκεία. Κατά τον Ζώσιμο επέβλεψε την ανοικοδόμηση εθνικών ναών.
Η συνάδελφος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στη Φιλοσοφική, η κυρία Πολύμνια Αθανασιάδη, έχει μια σπουδαία εργασία εις την οποία λέει ότι αμέσως μετά τη Νίκαια ο Κωνσταντίνος χρηματοδότησε, ως αρχηγός του κράτους, τέσσερις ναούς. Δύο ειδωλολατρικούς και δύο χριστιανικούς. Δηλαδή προσπαθούσε να τηρήσει την ισορροπία και να εξασφαλίσει την ισότητα και ενότητα των πολιτών. Επίσης χρηματοδότησε τους ναούς της αγίας Ελένης, την Εκατονταπυλιανή της Πάρου, τους ναούς εκεί που βρίσκονται και σήμερα στα Ιεροσόλυμα, στη Βηθλεέμ, στο Σταυροβούνι, στη σκήτη που μετέφερε η αγία Ελένη μεγάλο τμήμα του Τιμίου Σταυρού και ούτω καθεξής. Συγχωρήστε με, βλέπω σ’ αυτό το άρθρο, και δε θα το διαβάσω ολόκληρο, και πολλοί νεοπαγανιστές μας κατηγορούν λέγοντας «δεν είναι Τίμιος Σταυρός αυτό, αλλά δάσος ολόκληρο». Μη νομίσητε ότι όποιος έχει Τίμιο Ξύλο είναι απευθείας από το Σταυρό του Χριστού. Έχουμε τα λεγόμενα κατασκευαζόμενα φυλαχτά, με το άγγιγμα του αίματος των μαρτύρων και με το άγγιγμα του Σταυρού του Χριστού, το ξύλο αγιάζεται και λέγεται και αυτό Τίμιο Ξύλο αλλά δεν ανήκει στο Σταυρό του Χριστού. Προσέξτε τώρα. Άλλο στη Μονή Ξηροποτάμου και στη Μονή Σταυροβουνίου στην Κύπρο που υπάρχει μεγάλο τμήμα του Σταυρού. Δεν είναι λοιπόν πολλοί σταυροί που κόπτονται, αλλά με αυτόν τον τρόπο παράγονται φυλαχτά που έχουν άμεση σχέση εξ επαφής με τον Σταυρό του Χριστού. Αλλά και ο πατέρας του Κωνσταντίνου είχε ευνοήσει τους Χριστιανούς με την έννοια ότι δεν εφήρμοζε τα διωκτικά διατάγματα του Διοκλητιανού απέναντί τους. Την ίδια πολιτική ακολούθησε και ο Κωνσταντίνος.
Ο Κωνσταντίνος συνέβαλε στη νίκη του Χριστιανισμού. Ένα τεράστιο εγκληματικό λάθος – μακάρι να οφείλεται σε άγνοια – είναι το διαθρυλούμενο και επαναλαμβανόμενο πολλάκις ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος ανεκήρυξε επίσημη θρησκεία το Χριστιανισμό – άπαγε της βλασφημίας! Αυτό θα γίνει στις 28 Φεβρουαρίου του 380 από τον Ισπανικής προελεύσεως και θερμόαιμο αυτοκράτορα τον Θεοδόσιο τον Α’, αλλά όχι από τον Κωνσταντίνο. Ο Κωνσταντίνος εξησφάλισε ελευθερία σε κάθε θρήσκευμα, οπότε και οι Χριστιανοί απέκτησαν το δικαίωμα να λατρεύουν ελεύθερα το Θεό τους. Όχι ότι ο Χριστιανισμός ανακηρύχθηκε επίσημη θρησκεία του Κράτους. Αυτό είναι τεράστιο ιστορικό λάθος και ψέμα συγχρόνως. Ο Κωνσταντίνος ο Παπαρηγόπουλος λέγει ότι «προς τον Χριστιανισμό ο Κωνσταντίνος ηδύνατο να πολιτευτεί και άλλως ή όπως επολιτεύθη, ηδύνατο να μην προστατεύσει και να τον καταδιώξει». Άρα μόνο σε μεταφυσικές, κυρίως υπερφυσικές παρεμβάσεις μέσα στην καρδιά του Κωνσταντίνου βλέπει ο Παπαρηγόπουλος την στάση του έναντι των Χριστιανών. Και κάτι σημαντικό. Κανείς πολιτικός δεν στηρίζεται ποτέ εις την μειοψηφία αλλά πάντα στην πλειοψηφία. Είτε για να επιτύχει στις εκλογές είτε για να επιτύχει τους δικούς του στόχους. Και η εποχή που ο Μέγας Κωνσταντίνος μέχρι την Α’ Οικουμενική Σύνοδο που δείχνει το ενδιαφέρον του για τον Χριστιανισμό, ποιος ήταν ο αριθμός των Χριστιανών στην Αυτοκρατορία; Οκτώ με δέκα τοις εκατό. Αυτό το μαρτυρεί σε μια σπουδαιότατη εργασία του ο Άντολφ φον Χάρμερ, ένας μεγάλος ιστορικός φιλευθέρας ιδεολογίας εις την Ευρώπη, εις την Γερμανία «Η εξάπλωσις του Χριστιανισμού κατά τους πρώτους αιώνες». Οκτώ με δέκα τοις εκατό. Μειοψηφία ήσαν αυτή την εποχή οι Χριστιανοί.
Επίσης ο Κωνσταντίνος, ο Μέγας Κωνσταντίνος, για μένα, και μόνο γι’ αυτό είναι Μέγας και άγιος της εκκλησίας. Άγιος σημαίνει ότι έχει τη Χάρη του Θεού μέσα του, αυτό σημαίνει, όχι αλάθητος. Έχει τη Χάρη του Θεού, ζωντανή και αισθητή. Ο Μέγας Κωνσταντίνος αυτοκαταργήθηκε σε κάποια στιγμή ως αυτοκράτωρ, δεχόμενος τον δημοκρατικότερο θεσμό της Ιστορίας που είναι η Σύνοδος, το Συνοδικό σύστημα. Το 311 και εν συνεχεία 313 – 14 ξέσπασε μια μεγάλη διένεξις, για το σχίσμα των Δονατιστών. Μάλωναν μεταξύ τους οι Χριστιανοί που ανήκαν στον Δονάτο και οι άλλοι στον νόμιμο επίσκοπο σε ποιον ανήκουν οι ναοί και οι περί τους ναούς τίτλοι και τα αγροτεμάχια. Ο Μέγας Κωνσταντίνος που έπρεπε να δικάσει την υπόθεση, αυτοκαταργείται από «Ύψιστος Δικαστής» και λέγει εις τον Μιλτιάδη – Έλληνα – επίσκοπο Ρώμης, της Παλαιάς Ρώμης : «έχετε σύλλογο, δικάστε με τον συνοδικό σύλλογο». Έτσι φθάσαμε στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Όταν λέμε δε ότι ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν πρόεδρος της Συνόδου – με συγχωρείτε αλλά δεν ξέρω γράμματα, να διαβάσω τα κείμενα – ο καθηγητής Βλάσιος Φειδάς, συνάδελφός μας έχει δημοσιεύσει ένα βιβλίο για την προεδρία της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Οι πηγές μας λένε, αναλυόμενες κριτικά από τον κύριο Φειδά και από άλλους επιστήμονες, τελευταίος είναι αυτός που γράφει ο κύριος Φειδάς, ότι πρόεδρος υπήρξε ο Αντιοχείας Ευστάθιος.
Άλλο ο πρόεδρος που συντονίζει τις συζητήσεις και άλλο ο συγκαλέσας τη Σύνοδο. Μόνο ο αυτοκράτωρ είχε δικαίωμα να δώσει άδεια στους επισκόπους από όλο το μήκος και πλάτος της αυτοκρατορίας να κινηθούν προς την πρωτεύουσα και μάλιστα εδώ προς τη Νίκαια της Βιθυνίας. Ξέρετε αυτό και επί Ιουστινιανού ισχύει και επί Παλαιάς Ρώμης ίσχυε και επί Κατοχής. Μπορούσε να κυκλοφορήσει κανείς αν δεν είχε άδεια της γερμανικής διοικήσεως και στη Σοβιετική Ένωση μπορούσε να πει κανείς «πετάγομαι μέχρι τη Ρώμη για ψώνια» αν δεν είχε άδεια της αστυνομίας; Διότι εφοβούντο στάση, εξεγέρσεις. Αυτό ίσχυε πολύ περισσότερο στην αχανή Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Ο Κωνσταντίνος όμως και οι μετέπειτα αυτοκράτορες δίνει την άδεια να συγκληθεί η Σύνοδος. Προσφωνεί τους Πατέρες της Συνόδου σε άπταιστα ελληνικά, ήταν εγκρατέστατος της ελληνικής γλώσσης, και εν συνεχεία αποσύρεται και το έργο της Συνόδου διεξάγεται από τους αγίους Πατέρες μεταξύ των οποίων ο άγιος Νικόλαος, ο άγιος Σπυρίδων, ο Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης, ο Αλέξανδρος Αλεξανδρείας, διάκονος ακόμη ο Μέγας Αθανάσιος – καταλαβαίνετε για ποια πρόσωπα μιλούμε. Αλλά δεν υπήρξε πρόεδρος της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Όπως θα συμβεί και στη μετέπειτα ιστορία της Εκκλησίας. Θα μου πει κανείς, συζητήσεις, επηρεασμοί εις τα μετόπισθεν μπορούσαν να υπάρχουν πάντοτε. Αλλά όταν στις Οικουμενικές Συνόδους μπορούσαν να υπάρχουν άγιοι, έτοιμοι να θυσιαστούν για την πίστη του Θεού, ουδεμία επιρροή είναι δυνατή. Αυτό είναι το πρόβλημα σήμερα. Μπορεί να συγκληθεί Οικουμενική Σύνοδος; Αν δεν έχουμε θεουμένους, δε μπορούμε να έχουμε Οικουμενική Σύνοδο. Ή, αν δεν έχουμε επισκόπους που αγωνίζονται για την πίστη του Χριστού και ακολουθούν τους αγίους τους θεουμένους, διαφορετικά όποια Σύνοδος που θα γίνει στο μέλλον που θα διεκδικήσει τον τίτλο Πανορθοδόξου και Οικουμενικής Συνόδου και θα εναντιώνεται εις τον λόγο και την πολιτεία και την πράξη των θεουμένων, δηλαδή των αγίων, θα αποδειχθεί και εύχομαι να μη γίνει αυτό, ψευδοσύνοδος, ληστρική σύνοδος. Επίσης, από ελληνολάτρης ο Μέγας Κωνσταντίνος έγινε πραγματικά πιστός εις τον Ήλιον της δικαιοσύνης, τον Ιησού Χριστό. Έγινε υπέρμαχος της χριστιανικής θρησκείας όπως αποδεικνύει ήδη το 313 με το διάταγμα των Μεδιολάνων, χωρίς, όπως είπα, να διακηρύξει επίσημη και μοναδική θρησκεία τον Χριστιανισμό.
Το διάταγμα των Μεδιολάνων
Το διάταγμα των Μεδιολάνων, ο Λακτάντιος το περιέχει στο έργο του και ο Ευσέβιος εις την Ιστορία του. Τι περιείχε το διάταγμα. Παρείχε ελευθερία λατρείας. Γενικά, σε κάθε θρησκεία. Κατήργησε τους νόμους οι οποίοι ίσχυαν εναντίον των Χριστιανών και οι τόποι λατρείας – που τους είχαν αρπάξει οι ειδωλολάτρες – επεστράφησαν στους Χριστιανούς. Ή, όπου δεν ήταν δυνατό αυτό, οι Χριστιανοί έπαιρναν αποζημίωση για τους τόπους λατρείας που είχαν αρπαγεί. Είπαμε για την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Ανύψωσε συγχρόνως τον ελληνισμό σε πολιτική και εκπολιτιστική δύναμη. Τεράστια προβλήματα. Ο Κωνσταντίνος χρησιμοποιεί τη γλώσσα της Ρωμανίας, της αυτοκρατορίας, της Ελληνικής δηλαδή αυτοκρατορίας η οποία εκτεινόταν απ’ τη Δύση μέχρι το βάθος της Ανατολής. Οι γλώσσες ήταν δύο, λατινικά και ελληνικά. Ο Κωνσταντίνος μιλεί ελληνικά στη Σύνοδο όπως και στη Σύνοδο το 324, στην Αντιόχεια. Εκεί ακριβώς ολοκληρώνει την αυτοταπείνωσή του και την αποδοχή της Συνόδου, του Συνοδικού θεσμού, όταν λέγει στους επισκόπους το περίφημο εκείνο: «Εσείς είστε επίσκοποι των εντός, μέσα δηλαδή στα πνευματικά, στα sacra interna της Εκκλησίας. Εγώ, ο αυτοκράτωρ, υπό του Θεού καθιστάμενος επίσκοπος των εκτός αν είη». Όσοι είστε φιλόλογοι ξέρετε τι σημαίνει αυτό το «αν είη». Θα μπορούσα να είμαι εφόσον μου το αναγνωρίζετε, επίσκοπος, που θα επιβλέπω δηλαδή τα εκτός της Εκκλησίας, τα εκτός του αγίου βήματος. Μπορούμε να συναγάγουμε τα συμπεράσματα από τις μετέπειτα επιδρομές κυριολεκτικά όχι μόνο στην Ελλάδα, εις τα sacra interna της Εκκλησίας. Το πρόβλημα των σχέσεων εκκλησίας – πολιτείας σήμερα, ξανατοποθετεί την στάση του Μεγάλου Κωνσταντίνου και πολλών άλλων αυτοκρατόρων μας στην αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης. Δύο τρία πραγματάκια για να κλείσω.
Έργα του Μ. Κωνσταντίνου
Ανέτρεψε την πορεία της ιστορίας, με τις θρησκευτικές και αστικές αλλαγές τις οποίες επέφερε. Μια απ’ αυτές ήταν η απελευθέρωση, η δυνατότητα στους δούλους να γίνουν απελεύθεροι. Δεν καταργεί τη δουλεία, δηλαδή δεν ήταν δυνατόν να καταργηθεί, αλλά όπως ο απόστολος Παύλος με την προς Φιλήμονα επιστολή, αλλάζει το περιεχόμενο της δουλείας. Γίνεται αδελφός ο δούλος. Γίνεται δηλαδή συνεργάτης κι όπως εμείς οι δημόσιοι υπάλληλοι κύριε πρόεδρε δεν είμαστε δούλοι κανενός – όποια στιγμή θέλουμε λέμε τα βροντάω και φεύγω – κατά τον ίδιο τρόπο, όταν ο δούλος ανεγνωρίζετο ως άνθρωπος, ως ανθρώπινον πρόσωπον, δεν ήταν πλέον δούλος αλλά συνεργάτης προς τους πρώην κυρίους του. Είναι ο πρώτος έπειτα Ρωμιός αυτοκράτορας, δηλαδή ορθόδοξος αυτοκράτορας στην Ιστορία, με ποιαν έννοια: είναι αυτός ο οποίος χτίζει τη Νέα Ρώμη, τη νέα πρωτεύουσα. Από το 326 αρχίζει η αναζήτηση πόλεως – δεν ικανοποιείτο με το λατινόφωνο περιβάλλον της Δύσεως και κατάλαβε ότι η τύχη της αυτοκρατορίας μετεφέρετο πλέον στην ανατολή. Εκεί θα έτρεχε το μεγάλο παιχνίδι που το έπαιξε για χίλια εκατό χρόνια και περισσότερο – μέχρι σήμερα το παίζει, οικουμενικά. Ο Ελληνισμός διατηρεί την οικουμενικότητά του συνδεδεμένος πνευματικά με τη Νέα Ρώμη, με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Ο Κωνσταντίνος είχε επιλέξει, τόσο ανθέλληνας ήταν, είχε επιλέξει στην αρχή την Τροία. Εκεί ήθελε να χτίσει την πρωτεύουσα. Τα λέει ο ιστορικός Σωζομενός. Εν συνεχεία όμως κατάλαβε τη σημασία της περιοχής του παλαιού Βυζαντίου, που ήταν ερείπια τώρα, που έλεγχε το πέρασμα προς τη Μαύρη θάλασσα, τα στενά δηλαδή του Βοσπόρου. Ο Παπαρηγόπουλος το είχε επιχειρήσει, ο Γίββων το είχε επιχειρήσει και πολλοί άλλοι ιστορικοί, μέτρησαν την απόσταση από την Κωνσταντινούπολη μέχρι τη Θούλη της Ισλανδίας και από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Κίνα. Είναι περίπου τα ίδια χιλιόμετρα. Αντελήφθη ο Κωνσταντίνος ότι το κέντρο του κόσμου ήταν αυτή η νέα πόλη. Μάλιστα όταν εχάρασε την πόλη, τον ρωτούσαν οι αξιωματικοί: «που μας πας, πολύ μακριά χαράσσεις τα όρια της πόλης». Έχουμε δεύτερη χάραξη με τον Θεοδόσιο και τρίτη χάραξη με τον Ιουστινιανό και μετέπειτα. Ο Κωνσταντίνος είπε : «δεν μπορώ να σταματήσω γιατί με οδηγεί αυτός μπροστά». Δηλαδή επεκαλέσθει υπερφυσικές παρεμβάσεις, κάποιος άγγελος, που οδηγούσε τον Μέγα Κωνσταντίνο. Αυτό ή είναι αλήθεια ή είναι ψέμα δεν είναι το πρόβλημά μας. Το πρόβλημα είναι η διορατικότητα και η οξυδέρκεια αυτού του πολιτικού να αναγνωρίσει τον ρόλο που επρόκειτο να παίξει η Κωνσταντινούπολη, η Νέα Ρώμη δηλαδή, στην περιοχή αυτή.
Έγινε ο αυτοκράτωρ ο οποίος δεν έχασε κανένα πόλεμο. Δε νικήθηκε ποτέ ούτε εσωτερικά, ούτε εξωτερικά. Κατήργησε το σώμα των πραιτοριανών, που είχαν φτάσει στο σημείο να θεωρούνται οι κύριοι των αυτοκρατόρων, κατήργησε την ποινή του σταυρικού θανάτου, ανανέωσε το οικογενειακό δίκαιο, κατεδίκασε τη μοιχεία όπως είδαμε, με νόμους ανύψωσε τη θέση της μητέρας, προστάτεψε την οικογένεια και τα παιδιά απ’ την κατάχρηση της πατρικής εξουσίας και τα κορίτσια απ’ την απαγωγή. Ρύθμισε τα ζητήματα διαζυγίου, κληρονομίας, προίκας, κοκ. Όλη η πολιτεία του δείχνει ότι ενεργούσε ως χριστιανός. Με νόμο τιμωρούσε εκείνους που προξενούσαν τον θάνατο των σκλάβων και περιόρισε τη βία και τη σωματική τιμωρία. Μάλιστα κάτι σημαντικότατο για τον 4ο αιώνα: απαγορεύει τον στιγματισμό στα πρόσωπα των σκλάβων. Είχαν τη συνήθεια δηλαδή να στιγματίζουν με σπαθί, καμένο σπαθί, τα πρόσωπα των σκλάβων. Και έλεγε ότι το πρόσωπο είναι εκείνο που μας φέρει εις τον Θεόν. Το κατ’ εικόνα Θεού, αφού πλαστήκαμε έτσι. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να αχρειώνεται η εικόνα του Θεού στους σκλάβους; Δεν ξέρω πόσοι χριστιανοί ενεργούν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Επέφερε την ειρήνευση και το τελευταίο ερώτημα:
Ποια η σχέση του με τον Χριστιανισμό
Ποια η σχέση του με τον Χριστιανισμό. Έχουν γραφεί πολλά. Εκατοντάδες, για να μην πω χιλιάδες βιβλία και άρθρα. Μιλούν για σκοπιμότητα, και σας μίλησα ήδη για τον Χριστιανισμό ως μειοψηφία. Ο δάσκαλός μας, ο μακαρίτης Ανδρέας Φυτράκης, το 1945 κατέθεσε τη διδακτορική του διατριβή με τον τίτλο «Η πίστις του Μεγάλου Κωνσταντίνου κατά τα τελευταία έτη της ζωής του» Μελετώντας όλες τις αρχαίες και τις νεότερες πηγές, υπογραμμίζει την τιμή του Μεγάλου Κωνσταντίνου προς τους μάρτυρες. Απεδέχετο πληρέστατα την περί μαρτυρείν και μαρτύρων θεολογία της Εκκλησίας και του απλού λαού του Θεού. Μάλιστα γονυπετής προσήυχετο μπροστά στους μάρτυρες, κατεσκεύασε δε μαρτύριον, τόπον συναγωγής λειψάνων – ήθελε να συναγάγει, να συγκεντρώσει τα λείψανα των αποστόλων – σ’ αυτό θα προχωρήσει ο Κωνστάντιος ο γιος του, δεν ετελεσφόρησε: έξι αποστόλων βρήκαν τα λείψανα – δεν είναι ανάγκη να σας απασχολήσω τώρα με αυτό, για να ταφεί μεταξύ των μαρτύρων. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι ότι εξέφρασε την επιθυμία να βαπτισθεί στον Ιορδάνη διότι έμαθε ότι ο Ιορδάνης έχει αγιαστικά ύδατα λόγω της εκεί Βαπτίσεως του Ιησού Χριστού. Προσέξτε: κι αν βαπτίστηκε περί το τέλος της ζωής του, που δεν ήξερε ο Κωνσταντίνος πότε θα έρθει – όπως κανείς μας δεν ξέρει, εγώ δεν ξέρω αν θα βγω έξω από τη θύρα ζωντανός όρθιος και αν δεν πάω για να κηδευθώ στην Αθήνα. Κανείς δεν ξέρει την τελευταία στιγμή της ζωής του.
Ο Κωνσταντίνος εφήρμοζε την πρακτική των Χριστιανών της εποχής του. Είναι παιδί της εποχής του. Θέτω ερώτημα σεβαστοί πατέρες και θεολόγοι, θέτω ερώτημα πολλές φορές στη σχολή, χάριν λογοπαιγνίου, που κοινωνούσαν στην Αθήνα ο Βασίλειος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος; Πουθενά δεν κοινωνούσαν. Εκκλησιάζοντο εις τους αγίους Ισιδώρους που λέμε σήμερα, στο εκκλησάκι εκεί στο Λυκαβηττό, αλλά εβαπτίστηκαν γύρω στα τριανταδύο τους χρόνια. Εάν δεν γύριζαν από όλους τους πνευματικούς να αισθανθούν ότι προχωρούν στην κάθαρση της καρδιάς, δεν εβαπτίζοντο. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι ήταν κοινή συνήθεια. Ποιος ήταν ο πνευματικός του Κωνσταντίνου. Δεν ήταν ο Ευσέβιος Νικομηδείας. Ήσαν φίλοι, γνωρίζωντο από την ειδωλολατρική του περίοδο. Γι’ αυτό το λόγο ζήτησε στις τελευταίες στιγμές από τον επίσκοπο Νικομηδείας – που ήταν διάμεσος πρωτεύουσα μεταξύ Παλαιάς και Νέας Ρώμης – να βαπτιστεί. Και λένε, μα πήρε βάπτισμα ειδωλολάτρη. Αφήστε τον Θεόν να κάνει αυτό που θέλει. Και θα σας πω γιατί ο Θεός κάνει αυτό που θέλει. Όταν ο ένας δεν έχει συνείδηση ότι ο άλλος είναι ειδωλολάτρης τότε κανείς λόγος δε μπορεί να γίνει γι’ αυτό το θέμα. Απλούστατα, ο Μέγας Κωνσταντίνος πνευματικό σύμβουλο είχε μια μεγάλη ασκητική μορφή της εποχής, τον όσιο Κορδούη. Με αυτόν συνελέγετο, με έναν μεγάλο άγιο της Εκκλησίας, της Κόρδοβας της Ισπανίας, όσιος Κορδούης. Η Εκκλησία τον τιμά όχι γι’ αυτά τα οποία λέγουν συνήθως, όχι γιατί προσέφερε ευεργεσίες και λοιπά.
Για να καταλάβετε γιατί τον τιμάμε ως ορθόδοξο, ανοίξτε το μηναίο της 21ης Μαΐου για να δείτε τις ακολουθίες, τα τροπάρια που αναφέρονται στον άγιο Κωνσταντίνο και στην αγία Ελένη. Πρώτος λόγος: «ως ο Παύλος ουρανόθεν την κλήσην εδέξατο.» Όταν ο απόστολος Πέτρος επήγενε εις τον Κορνήλιον, έλεγεν εις τον Χριστόν :«μα που να πάω;» που του εμφανήσθη σε όραμα. Και του έλεγε « α ο Θεός εκαθάρισε, συ μη κοίνου » – μη μολύνεις τα πράγματα που ο Θεός εκαθάρισε. Και όταν πήγε στον Κορνήλιο τον εκατόνταρχο τον Ρωμαίο, τον βρήκε να έχει θεοπτικές εμπειρίες. Οπότε, τα είχε ετοιμάσει όλα ο ίδιος ο Θεός! Και τότε ο Πέτρος υποχώρησε και έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει, να βαπτίσει τον Κορνήλιο, που είχε χρόνο μπροστά του ζωής για να βαπτιστεί. Επομένως, και στην περίπτωση αυτή, ο Μέγας Κωνσταντίνος, «ουρανόθεν την κλήσην εδέξατο», όπως ο απόστολος Παύλος. Αυτό είναι σημαντικότατο. Βέβαια, κάποιος μου έλεγε, μα είναι βέβαιο; Αφού φτάνει στα όρια του θρύλου, κι αυτό μολονότι έχουμε αρχαίες πηγές που μαρτυρούν το όραμα ή το θεοπτικό βίωμα που έζησε ο Μέγας Κωνσταντίνος. Εμένα με ενδιαφέρουν, σεβαστοί πατέρες, τα αγιολογικά κριτήρια της Εκκλησίας. Που στηριζόμαστε. Όχι βοήθησε, έδωσε, έχτισε καμπαναριά και ναούς και άλλα. Ξέρετε, η Ορθοδοξία σε αντίθεση με τον παπισμό, το λέγω γι’ αυτούς που δεν το ξέρουν, δεν αγιοποιεί κανέναν. Αγιοποίηση, παρακαλώ να ξεχαστεί ο όρος. Είναι βλασφημία. Δεν υπάρχει αγιο-ποίηση στην Ορθόδοξη, στους αγίου Πατέρες. Στην Ορθόδοξη Εκκλησία τι υπάρχει: αναγνώριση της αγιότητος. Ο Θεός με έκτατες επεμβάσεις, με λείψανα που ευωδιάζουν, που θαυματουργούν, με τα λείψανα και με τις θεοσημείες αυτές αποδεικνύει την επέμβασή του στη συγκεκριμένη περίπτωση. Τότε τιμάμε τον υπό του Θεού διατηρηθέντα και αναγνωρισθέντα άγιο.
Το δεύτερο είναι, στην Κωνσταντινούπολη, οι ντόπιοι εκεί, έλεγαν και έψαλαν ότι η λάρνακά του Μεγάλου Κωνσταντίνου βρύει ιάματα. Εάν πάει κανείς στην Κέρκυρα, συγχωρήστε μου αυτή την αναφορά, και πει ότι η λάρναξ του Μεταλληνού βρύει ιάματα θα γελάσει ο κάθε ένας. Διότι όχι δεν πέθανα ακόμη αλλά διότι δεν είμαι άξιος να θεραπεύει το αγίασμα που βγαίνει από τον τάφο. Για να το λένε για τον Κωνσταντίνο δεν ξεγελιώνται οι ντόπιοι τουλάχιστον. Ο ιστορικός Σωζομενός λέγει πάλι για τον άγιο Σπυρίδωνα «τα δε θαυμάσια αυτού ίσασι… τα θαύματα του αγίου Σπυρίδωνα. Και το τρίτον είναι ότι ο Κωνσταντίνος «εκράτηνε την πίστην της Νικαίας» Με το να επιτρέψει να συγκληθεί η Σύνοδος και να αποφασίζει η Σύνοδος, με τη Χάρη του Θεού ανεδείχθη εκείνος ο οποίος εκράτηνε, ισχυροποίησε πραγματικά την πίστην των Ορθοδόξων Πατέρων της Εκκλησίας. Για τον άγιο Σπυρίδωνα ενθυμείσθε, λέγεται χαρακτηριστικά, και το σύμβολον επήρωσε. Ο άγιος Σπυρίδων επικυρώνει με το θαύμα της κεράμου το σύμβολο. Ο Κωνσταντίνος απλώς κρατύνει την ορθόδοξον πίστιν, επειδή είχε την έμπνευσιν να αυτοκαταργηθεί από κύριος του κόσμου και να δεχθεί τον Συνοδικόν θεσμόν. Μια τελική κρίση, δυο λόγια του Κωνσταντίνου Παπαρηγοπούλου. Έχω κάνει μια σχετική μελέτη στον Παπαρηγόπουλο και γι’ αυτό το λόγο αναφέρομαι συχνά σ’ αυτόν. Λέει ο Παπαρηγόπουλος: «και αν ακόμα διέπραξε και κάποια ανομήματα ο Κωνσταντίνος, αυτό δεν οφείλεται – απλουστεύω τη γλώσσα – σε αγριότητα της ψυχής, αλλά γιατί ο ίδιος γεννήθηκε και έζησε μέσα σε καθιερωμένες από αιώνες ολέθριες έξεις και παραδόσεις. Οι προκάτοχοι και οι συνάρχοντές του, κανένα δε σεβάσθησαν θείο ή ανθρώπινο νόμο. Είναι απορίας άξιο όμως και θαυμασμού, ότι κατανικώντας τόσο μεγάλους πειρασμούς, κατόρθωσε να κατανοήσει και να ομολογήσει τις αρχές του Ευαγγελίου.» Αυτά λέει ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος.
Ευχαριστώ.
Πηγή: Απομαγνητοφωνημένη ομιλία: Κωνσταντίνος ο Μέγας και η ιστορική αλήθεια
ΠΗΓΗ: http://www.oodegr.com/neopaganismos/sykofanties/kwnst2.htm

Περιήγηση στην Αγία Σοφία