1/Θ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΣΦΑΚΟΠΗΓΑΔΙΟΥ
ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ
«ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΤΑ-ΔΙΑΤΡΟΦΗ»
Υπεύθυνη προγράμματος : Βερυκάκη Ελένη
ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2013- ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2014
Α.ΥΠΟΘΕΜΑΤΑ : 1)Τι είναι παραδοσιακή κρητική δίαιτα-διατροφή
2) Ποια τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής κρητικής δίαιτας-διατροφής
3) Ποιες οι ωφέλειες της
4) Ποια η διαφορά της παραδοσιακής κρητικής διατροφής από τη διατροφή που
έχουμε εμείς σήμερα
5) Πως φτιάχνονται κάποια από τα φαγητά της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας
Β. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Σκοπός του προγράμματος είναι: Να συμβάλλει μέσα από ενεργητική και βιωματική μάθηση στην αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς των μαθητών όσο αναφορά το είδος και την ποσότητα της διατροφής τους .
Για τους παραπάνω λόγους εκτιμούμε ότι είναι απαραίτητη η ευαισθητοποίηση των μαθητών έτσι ώστε να υιοθετήσουν υγιεινούς τρόπους διατροφής από την παιδική ηλικία όπου διαμορφώνεται – ανάμεσα στα υπόλοιπα στοιχεία της προσωπικότητάς τους – και το διατροφικό τους προφίλ.
ΣΤΟΧΟΙ: 1. Να κατανοήσουν ότι η παραδοσιακή κρητική δίαιτα- διατροφή ήταν η διατροφή των κατοίκων του νησιού μας, της Κρήτης, στα παλαιότερα χρόνια και ήταν αυτή που , σε συνδυασμό με τον τρόπο ζωής τους, τους χάριζε υγεία και μακροζωία
2. Να καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο αποδείχθηκε ότι οι Κρητικοί που εφάρμοζαν την παραδοσιακή δίαιτα ήταν οι υγιέστεροι και μακροβιότεροι σε σχέση με τους κατοίκους άλλων περιοχών και λαών.
3. Να γνωρίσουν τις βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αυτής δίαιτας το τι τροφές έτρωγαν οι Κρητικοί, πόσες φορές την ημέρα και σε τι ποσότητες.
4. Να κατανοήσουν ότι παρήγαγαν οι ίδιοι τις τροφές που κατανάλωναν χωρίς τη χρήση φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων και ήταν άνθρωποι που δούλευαν τη γη και δεν έκαναν καθιστική ζωή.
5. Να προσδιορίσουν τη σχέση της κρητικής δίαιτας με τ΄ αγνά οικολογικά προϊόντα, με την άσκηση του σώματος, με την υγεία.
6.Να κατανοήσουν την ωφέλεια της δίαιτας αυτής στον άνθρωπο
7. Να διαφοροποιήσουν τη διατροφή των παλιών Κρητικών από τη διατροφή που έχουμε εμείς σήμερα και να καταλάβουν την αναγκαιότητα επιστροφής στις παλιές διατροφικές συνήθεις.
8. Να γνωρίσουν τις βασικές παραδοσιακές κρητικές τροφές ,τα βασικά παραδοσιακά κρητικά προϊόντα .
9. Να συλλέξουν απλές παραδοσιακές κρητικές συνταγές και να φτιάξουν το δικό τους βιβλίο συνταγών
10. Να μάθουν να φτιάχνουν φαγητά και γλυκά της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας
11. Να μάθουν να εργάζονται συλλογικά, να συλλέγουν πληροφορίες, να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο.
Δ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ- ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:
Μέθοδος project, βιωματική, ομαδοσυνεργατική και ενεργητική μέθοδος
Συνεργασία με : 1.Την υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων Ν. Χανίων
2. Τη Σχολική Σύμβουλο Προσχολικής Αγωγής 50ης Περιφέρειας Κρήτης
3. Το Δημοτικό Σχολείο Σφακοπηγαδίου και το Σύλλογο γονέων
4. Με ζευγάρι ηλικιωμένων από το χωριό Κερά Κισάμου
5. Με Διατροφολόγο
6. Με ιδιοκτήτες μαγαζιών παραδοσιακών προϊόντων στη Δημοτική Αγορά Χανίων.
7. Με ιδιοκτήτες εργαστηρίου παραγωγής ξεροτήγανων
8. Με τον ιδιοκτήτη τυροκομείου
9. Με μελισσοκόμο
10. Με τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ποταμίδας Κισάμου
11.Με κατοίκους του χωριού.
Ε. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
- Το ενδιαφέρον των νηπίων σχετικά με το αν είναι υγιεινά ή όχι τα φαγητά που καταναλώνονταν στο σχολείο.
- Οι συνεχόμενες αναφορές των νηπίων που φοιτούσαν και πέρυσι ως προνήπια για τα παραδοσιακά κρητικά προϊόντα που είχαμε φτιάξει στο νηπιαγωγείο μας.
Οι δύο παραπάνω λόγοι καθώς και η ανάγκη να ασχοληθούμε με ένα θέμα βατό και ταυτόχρονα πολυδιάστατο μας οδήγησε στην επιλογή του.
Ήταν για μας μια ευκαιρία για μάθηση και δημιουργική έκφραση.
ΣΤ. ΠΕΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ:
Γλώσσα (προφορικός και γραπτός λόγος) Μαθηματικά Παιδί και περιβάλλον
Δημιουργία και έκφραση Παιδί και πληροφορική
Ζ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ : 5 μήνες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στις μέρες μας αναγνωρίζεται γενικά ότι η παραδοσιακή δίαιτα των Κρητικών συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν την υγιεινότερη δίαιτα. Η αναγνώριση προέκυψε μετά από τη μελέτη των 7 χωρών που διεξήχθη από το πανεπιστήμιο της Μινεσότα και τον Καθηγητή Ansel Keys σε 7 χώρες, την Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία, Ιταλία, Ολλανδία, Φιλανδία, ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Συνολικά μελετήθηκαν 11.500 άτομα και σκοπός της μελέτης ήταν να εξετάσει τη σχέση των διατροφικών συνηθειών των περιοχών αυτών με ασθένειες, όπως ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες. Η αρχή της έρευνας αυτής έγινε το 1956. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα ,το 1971 που ανακοινώθηκαν τ΄ αποτελέσματα της μελέτης ,φάνηκε ότι η Κρήτη ήρθε τελευταία σε αριθμό θανάτων και διατυπώθηκε ότι αυτό οφειλόταν στη διατροφή των Κρητικών αλλά και γενικότερα στον τρόπο ζωής τους.
Δυστυχώς όμως, τα θετικά για τους Κρητικούς αποτελέσματα της μελέτης αυτής, αναφέρονταν σε μια προηγούμενη γενιά που σήμερα δε βρίσκεται πια στη ζωή. Ωστόσο τα πράγματα άλλαξαν όσον αφορά τις διατροφικές συνήθειες των Κρητικών (όπως και των άλλων Ελλήνων) και αλλοιώθηκε το παραδοσιακό διατροφικό πρότυπο και ο τρόπος ζωής. Σήμερα διατηρούνται λίγα από τα στοιχεία της διατροφής- δίαιτας αυτής όπως και η ανάμνησή της στις μεγαλύτερες γενιές και δυστυχώς τα στοιχεία που προκύπτουν σήμερα είναι άκρως απογοητευτικά. Τα υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας αλλά και οι κυριότερες αιτίες θανάτων που παρατηρούνται και σχετίζονται άμεσα με την κακή διατροφή μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι επιτακτική η ανάγκη ευαισθητοποίησης των ανθρώπων και ιδιαίτερα των παιδιών και η στροφή τους προς μια σωστή διατροφή που να προάγει την υγεία και την ποιότητα ζωής. Και αυτή η διατροφή δεν είναι άλλη από την παραδοσιακή Κρητική διατροφή- δίαιτα. Επιβάλλεται να γνωρίσουμε τις βασικές αρχές και τα χαρακτηριστικά της , να τη διαφοροποιήσουμε από τη διατροφή που έχουμε εμείς σήμερα αλλά και τη διατροφή άλλων χωρών. Επιβάλλεται να κατανοήσουμε ποιες τροφές βοηθούν την υγεία μας και ποιες είναι μη υγιεινές και πρέπει να αποφεύγονται. Ακόμη και τα προβλήματα που προκαλούνται στον οργανισμό μας από την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής. Επιβάλλεται ν΄ ανασύρουμε από το παρελθόν αυτή τη διατροφή να την προσαρμόσουμε στις σύγχρονες συνθήκες ζωής, να την αναδείξουμε και να τη διαφυλάξουμε. Προπαντός όμως, να την εφαρμόσουμε στη ζωή μας.
Μας έχει κληρονομηθεί ένας άυλος θησαυρός από τον οποίο μπορούμε να κερδίσουμε το πολυτιμότερο αγαθό που είναι η υγεία μας και η ευζωία μας. Πρέπει με κάθε τρόπο λοιπόν να τον κάνουμε κτήμα μας και τρόπο ζωής μας. Πρέπει ν΄ αλλάξουμε νοοτροπία και να επιλέγουμε συνειδητά τα τρόφιμα που θα καταναλώνουμε. Αυτός είναι και ο βασικός σκοπός του προγράμματός αυτού.
Αη ΦΑΣΗ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
ΕΠΙΛΟΓΗ- ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ- ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Η αφορμή για την υλοποίηση του συγκεκριμένου προγράμματος στο νηπιαγωγείο μας δόθηκε από τις παρατηρήσεις των μεγαλύτερων νηπίων προς τα μικρότερα για το κολατσιό που έφερναν μαζί τους. Παράλληλα οι αναφορές τους για τα παραδοσιακά κρητικά προϊόντα που είχαμε φτιάξει πέρυσι και οι παρατηρήσεις τους για το πόσο υγιεινά και νόστιμα ήταν, μας οδήγησαν στον αρχικό προσδιορισμό του θέματός μας.
Στη συνέχεια παροτρύνθηκαν να ψάξουν στη βιβλιοθήκη του νηπιαγωγείου μας για υλικό που αφορά το θέμα μας. Βρήκαν παραμύθια, προσπέκτους super markets, αλλά και ένα βιβλίο σχετικό με την κρητική διατροφή με πλούσια εικονογράφηση από παραδοσιακά φαγητά της Κρητικής κουζίνας που είχε τοποθετηθεί από τη νηπιαγωγό στη βιβλιοθήκη. Στο βιβλίο αυτό τα παιδιά αναγνώρισαν πολλά φαγητά που η μητέρα τους αλλά και η γιαγιά τους πολύ συχνά τους μαγείρευαν. Αναγνώρισαν μάλιστα πολλά από τα υλικά που χρησιμοποιούνταν στις συνταγές που έβλεπαν στο βιβλίο . Έτσι διαμορφώθηκε και ο τελικός τίτλος του προγράμματός μας «η Κρητική διατροφή- δίαιτα».
Χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του «καταιγισμού ιδεών» , πάνω σε χαρτί του μέτρου γράψαμε στο κέντρο του το θέμα μας και τα παιδιά έκφρασαν ελεύθερα λέξεις , φράσεις και γενικότερα ότι γνώριζαν για αυτό. Καταγράφηκαν οι απόψεις τους χωρίς κανένα σχολιασμό ή αξιολόγηση από μέρους της εκπαιδευτικού.
Παίρνοντας ένα άλλο χαρτί και γράφοντας πάλι στο κέντρο το θέμα μας ζητήθηκε από τα παιδιά να εκφράσουν τι θα ήθελαν να μάθουν σχετικά με το θέμα αυτό. Οι απόψεις και οι προβληματισμοί τους κατηγοριοποιήθηκαν και ακολούθησε συζήτηση για κάθε μια από τις κατηγορίες που θα ερευνούσαμε.
Πραγματοποιήθηκε λοιπόν με τον τρόπο αυτό η διερεύνηση του θέματος.
Β ΦΑΣΗ: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
ΤΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Μετά την κατηγοριοποίηση των υποθεμάτων που θέλαμε να ερευνήσουμε προέκυψε το ερώτημα που θα βρίσκαμε τις πληροφορίες που θέλαμε.
Παρότρυνα τα παιδιά να σκεφτούν πως θα μπορούσαμε να βρούμε απαντήσεις στις απορίες μας
Αποφασίσαμε λοιπόν: α) Να ρωτήσουν τους γονείς τους , τις γιαγιάδες και παππούδες τους
β)Να ρωτήσουμε ειδικούς πχ διατροφολόγο, γιατρό
γ) να ρωτήσουμε κατοίκους του Σφακοπηγαδίου
δ)να βρούμε εικόνες, βιβλία που αφορούν το θέμα μας.
ε) να ψάξουμε στο διαδίκτυο
Για την επιτυχία της δράσης μας, ζητάμε τη συμβολή των μεγαλυτέρων, των παππούδων και των γιαγιάδων, έτσι ώστε η πολύτιμη γνώση τους να περάσει στους νεώτερους, τα παιδιά.
Στη συνέχεια χωρίστηκαν (μετά από μουσικό παιχνίδι με καρτέλες ) σε δυο ομάδες των τεσσάρων παιδιών η καθεμιά. Η πρώτη ομάδα που είχε τον αριθμό 1 ανέλαβε να βρει και να φέρει στο νηπιαγωγείο πληροφορίες για την παραδοσιακή κρητική διατροφή καθώς και κάποια προϊόντα της κρητικής κουζίνας αλλά και συνταγές. Η ομάδα με τον αριθμό 2 ανέλαβε να βρει και να φέρει λαϊκές φράσεις , μαντινάδες, αινίγματα, λαϊκές ιστορίες που σχετίζονται με την διατροφή των παλιών Κρητικών.
Παράλληλα στάλθηκε σημείωμα στους γονείς για το σχέδιο εργασίας που ξεκινήσαμε και τους παρακαλούσαμε να μας βοηθήσουν στη συλλογή των υλικών.
Έτσι μαζεύτηκε υλικό στο νηπιαγωγείο μας και δημιουργήθηκε η ανάλογη γωνιά.
Γ ΦΑΣΗ: ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Μετά τη συλλογή των πληροφοριών ακολούθησε η φάση της σύνθεσης και της επεξεργασίας. Οι πληροφορίες της κάθε ομάδας ανακοινώθηκαν μπρος στην ολομέλεια της τάξης συζητήθηκαν, συγκρίθηκαν, αξιολογήθηκαν και καταγράφηκαν τα σημαντικότερα στοιχεία της έρευνας
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1.ΓΛΩΣΣΑΣ (ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ)
1ηΔραστηριότητα: «Πίνακας με τα βασικά τρόφιμα που περιλάμβανε η παραδοσιακή κρητική διατροφή»
Μετά τη συλλογή των στοιχείων που αφορούσαν το θέμα μας και μετά τη συζήτηση που ακολούθησε τα παιδιά βρήκαν από προσπέκτους και έκοψαν παραδοσιακά κρητικά προϊόντα τα οποία τα κόλλησαν σε χαρτόνι,
συμπληρώσαν την ονομασία τους δίπλα στην αντίστοιχη εικόνα και δημιούργησαν έτσι ένα πίνακα με τα βασικά τρόφιμα της παραδοσιακής κρητικής διατροφής.
2η Δραστηριότητα: «Σπιτάκια κατηγοριοποίησης των τροφών της παραδοσιακής κρητικής διατροφής»
Σε συνέχεια της παραπάνω δραστηριότητας τα παιδιά κατηγοριοποίησαν τις τροφές της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας με βάση τις 6 κατηγορίες τροφών. Τα δημητριακά , τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά, τα κρεατικά και ψάρια, τα λίπη. Έφτιαξαν σπιτάκια από χαρτόνι κόλλησαν τις ανάλογες τροφές και έγραψαν δίπλα το όνομα της καθεμίας.
3 η Δραστηριότητα: «Καρτέλες αναγνώρισης αρχικού φωνήματος της λέξης»
Έχοντας καρτέλες με αντιπροσωπευτικά φαγητά και γενικότερα τρόφιμα και προϊόντα της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας που στο πίσω μέρος τους ήταν γραμμένο το αρχικό γραμματάκι αλλά και το όνομα του προϊόντος ή φαγητού τα παιδιά βλέποντας την εικόνα έπρεπε να ξεχωρίσουν το αρχικό της φώνημα ή βλέποντας το αρχικό γράμμα έπρεπε να προβλέψουν και το φαγητό ή προϊόν που υπήρχε στο πίσω μέρος της καρτέλας. Πολλά παιδιά που δεν μπορούσαν να βρουν το φαγητό με βάση το αρχικό γράμμα της λέξης προσπαθούσαν και κατάφερναν να συλλαβίσουν τη ίδια τη λέξη που ήταν γραμμένη από κάτω.
Το παιχνίδι αυτό παίχτηκε και από τα ίδια τα παιδιά , χωρίς την παρέμβαση της εκπ/κού. Χωρισμένα σε δυο ομάδες ανακάτευε η μια ομάδα τις καρτέλες κι έδειχνε το φαγητό στην άλλη ομάδα και τα παιδιά της ομάδας αυτής έπρεπε να πουν το γραμματάκι από το οποίο αρχίζει η λέξη. Ή έδειχναν το αρχικό γραμματάκι και τα παιδιά της άλλης ομάδας έπρεπε να βρουν το φαγητό ή να συλλαβίσουν τη λέξη.
4 η Δραστηριότητα: «Σύνθετες λέξεις»
Ξεκινώντας από λέξεις βασικών τροφών της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας φτιάξαμε σύνθετες λέξεις.
Πχ ξεκινώντας από τη λέξη λάδι
Ελιά + Λάδι Ελαιόλαδο
Καλαμπόκι + Λάδι Καλαμποκέλαιο
Αραβόσιτος + Λάδι Αραβοσιτέλαιο
Σόγια + Λάδι Σογιέλαιο
Ήλιος + Λάδι Ηλιέλαιο
Συνεχίζοντας με τη λέξη ελιά
Πράσινο + ελιές πρασινολιές
Μαύρο + ελιές μαυρολιές
Ξύδι + ελιές Ξυδολιές
αλάτι + ελιές αλατσολιές
άγγορο + ελιές αγγουρολιές
5 η Δραστηριότητα: «Υποκοριστικά Μεγεθυντικά λέξεων »
Δίνοντας μια λέξη τα παιδιά έπρεπε να βρουν το υποκοριστικό και το μεγεθυντικό της λέξης αυτής.
Πχ.Ψωμί ψωμάκι ψωμάρα
Λουκάνικο Λουκανικάκι Λουκανικάρα
Σταμναγκάθι σταμναγκαθάκι σταμναγκαθάρα
Τυρί τυράκι τύραρος ή τυράρα
Ξεροτήγανο ξεροτηγανάκι ξεροτηγανάρα
Ρεβύθι ρεβυθάκι ρεβυθάρα
Πιλάφι πιλαφάκι πιλαφάρα
Ελιές ελίτσες ελάρες
6 η Δραστηριότητα: «Ομόηχες λέξεις »
Απομονώσαμε την τελευταία συλλαβή των λέξεων ψωμί, κουκιά, παξιμάδι και τα παιδιά προσπάθησαν και βρήκαν λέξεις οι οποίες είχαν τις ίδιες καταλήξεις
–ωμί ( δομή, οικοδομή, νομοί, τομή)
-ιά ( γιαγιά, γριά, ματιά, παιδιά, γατιά κ.ά)
– άδι (βράδυ, πηγάδι, ψεγάδι, σκοτάδι, χάδι κ.ά)
7 η Δραστηριότητα: «Εκμάθηση παροιμιών σχετικών με το θέμα»
Σε καρτέλες ήταν γραμμένη μια παροιμία σχετική με την παραδοσιακή διατροφή . Αρχικά η εκπ/κός και στη συνέχεια τα παιδιά διάβαζαν την αρχή της παροιμίας την οποία το παιδί που ήταν η σειρά του να παίξει έπρεπε να συνεχίσει. Έπρεπε όμως να εξηγήσει και την ίδια την παροιμία δηλ. τι ήθελε ο λαός μας να πει με αυτήν. Το παιχνίδι αυτό παίχτηκε και πολλές φορές κατά την ώρα των ελεύθερων δραστηριοτήτων από τα παιδιά που δημιουργούσαν 2 ομάδες και έπαιζαν!
(Η ιδέα του παιχνιδιού αυτού είναι από το επιτραπέζιο παιχνίδι «Λίγα λόγια και Σοφά»
8η Δραστηριότητα: «Εκμάθηση μαντινάδων και αινιγμάτων »
Τα παιδιά της ομάδας 2 συνέλλεξαν μαντινάδες και αινίγματα σχετικές με το θέμα μας τις οποίες παρουσίασαν στην ολομέλεια τις οποίες και τα υπόλοιπα παιδιά με μεγάλη τους χαρά τις έμαθαν.
9 η Δραστηριότητα: «Ανάγνωση παραδοσιακού παραμυθιού «Η μικρή κόκκινη κοτούλα »
Διαβάστηκε στα παιδιά το παραπάνω παραδοσιακό παραμύθι που σχετίζεται με τον κόπο που χρειάζεται για να παραχθεί το ψωμί. Στη συνέχεια με κατάλληλες ερωτήσεις τα παιδιά διευκρίνισαν τα βασικά μέρη του παραμυθιού και χαρακτήρισαν τους ήρωες. Έδωσαν όμως και το δικό τους τέλος στο παραμύθι.
10 η Δραστηριότητα: «Φτιάχνουμε βιβλίο με παραδοσιακές συνταγές»
Τα παιδιά της 1ης ομάδας έφεραν συνταγές της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας τις οποίες και κόλλησαν σε χαρτί Α4. Στο διαδίκτυο βρήκαμε ανάλογες εικόνες με τα φαγητά αυτά τις οποίες και κόλλησαν πάνω από την κάθε συνταγή. Τις κόλλες αυτές Α4 τις έβαλαν σε διαφάνειες και τις τοποθέτησαν σ΄ ένα ντοσιέ του οποίου φιλοτέχνησαν το εξώφυλλο. Έφτιαξαν έτσι το δικό τους βιβλίο συνταγών.
11 η Δραστηριότητα: «Φτιάχνουμε τις δικές μας διαφημίσεις προώθησης της κρητικής διατροφής»
Στο διαδίκτυο είδαμε με τα παιδιά διαφημίσεις σχετικές με διάφορα τρόφιμα πολλά από τα οποία είναι εισαγόμενα. Συζητήσαμε για την αξία των ντόπιων προϊόντων και την αναγκαιότητα προτίμησής τους από εμάς αλλά και από όλους τους Έλληνες για την καλύτερη οικονομία της χώρας μας.
Έτσι στη συνέχεια τα παιδιά έφτιαξαν τις δικές τους διαφημίσεις προώθησης του ξυδιού και της χυλόπιτας που έχουμε φτιάξει.
2.ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
1 η Δραστηριότητα: «Επιδαπέδιο παιχνίδι με ζάρι και ερωτήσεις»
Τα παιδιά χωρισμένα σε δυο ομάδες παίξανε ένα επιδαπέδιο παιχνίδι με ερωτήσεις σχετικές με την παραδοσιακή κρητική δίαιτα – διατροφή.
Η κάθε ομάδα έριχνε πρώτα το ζάρι και ανάλογα αν έπεφτε το πιόνι της σε τετραγωνάκι με ερώτηση έπρεπε να απαντήσει σωστά στην ερώτηση για να πάει τα ανάλογα (αναγραφόμενα) βήματα μπροστά ενώ αν απαντούσε λάθος πήγαινε τα ανάλογα βήματα πίσω. Νικήτρια ήταν η ομάδα που έφτανε πρώτη στο τέρμα.
2 η Δραστηριότητα: «Ψηφίζουμε το αγαπημένο μας φαγητό»
Αποφασίσαμε με τα παιδιά να ψηφίσουμε το αγαπημένο μας φαγητό από τα φαγητά της παραδοσιακής κρητικής κουζίνας. Οι επιλογές , έτσι όπως διαμορφώθηκαν από τα ίδια τα παιδιά , ήταν: χυλόπιτες, χόρτα, χοχλιοί, πιλάφι, κουνέλι στιφάδο, στάκα με αυγά .Συζητήσαμε πρώτα για την ιδέα της δημοκρατίας, τι είναι μυστική ψηφοφορία και για το ρόλο της κάλπης και τα παιδιά ξεκίνησαν να ψηφίζουν. (στο χαρτάκι τους έγραφαν όπως μπορούσαν το φαγητό της προτίμησής τους, αφού βέβαια συμβουλεύονταν και τον ανάλογο πίνακα που ήταν αναρτημένος στο ταμπλό).
Στη συνέχεια δύο νήπια ανέλαβαν να καταμετρήσουν τις ψήφους. Στον πίνακα ήταν γραμμένα τα ονόματα των φαγητών που διαγωνίζονταν και όταν το ένα παιδί διάβαζε την επιλογή το άλλο παιδί έκανε μια γραμμή δίπλα από το όνομα του φαγητού.
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας είχε ως εξής: Πιλάφι 4, Κουνέλι 2, στάκα με αυγά 1, χοχλιοί 1. Στη συνέχεια χρησιμοποιήσαμε καπάκια δίπλα από το όνομα του φαγητού ανάλογα με τις ψήφους. Κατανόησαν έτσι τα παιδιά καλύτερα ποιο φαγητό πήρε τις περισσότερες ψήφους και κατά πόσο περισσότερες ή λιγότερες. Με προτροπή της νηπιαγωγού έφτιαξαν και το ανάλογο γράφημα στον υπολογιστή που προέκυψε από την ψηφοφορία τους.
3 η Δραστηριότητα: «Χρονική ακολουθία»
Είχαμε πλαστικοποιημένες φωτογραφίες με την παρασκευή, βήμα βήμα, της χυλόπιτας έτσι όπως τη φτιάξαμε με τη βοήθεια της γιαγιάς Δανάης. Αφηγηθήκαμε ξανά τον τρόπο που την παρασκευάσαμε και τοποθετούσαμε την ανάλογη κάθε φορά εικόνα. Μπήκαν έτσι όλες οι εικόνες με τη σωστή χρονική σειρά. Ανακατέψαμε στη συνέχεια τις εικόνες και όποιο παιδί επιθυμούσε έβαζε ξανά τις εικόνες με τη σωστή σειρά. Ο περιορισμός που δόθηκε ήταν η κλεψύδρα η οποία τους ρύθμιζε και το χρόνο τους.
4 η Δραστηριότητα: «Προσέγγιση των αριθμών έως το 10 » Είχαμε καρτελάκια με τους αριθμούς έως το 10 και τα παιδιά τοποθετούσαν δίπλα από τον αριθμό τόσα φρούτα όσα χρειάζονταν για να γίνουν όσα και ο αριθμός. Στη συνέχεια τους δόθηκε σχετικό φύλλο εργασίας
5 η Δραστηριότητα: «Μαθηματικές πράξεις με αριθμοβότσαλα και αριθμοσύμβολα»
Για την πραγματοποίηση της δραστηριότητας αυτής χρησιμοποιήσαμε αριθμοβότσαλα (από το 1-10) και βοτσαλοσύμβολα του συν (+) , του πλην (-) και του ίσον (=) που φτιάξαμε με τα παιδιά. Αρχικά τα παιδιά έβαζαν σε μία σειρά τα αριθμοβότσαλά τους από το 0-10 και σχημάτιζαν αριθμογραμμές. Στη συνέχεια χωρισμένα σε δυο ομάδες προσέγγισαν απλές αριθμητικές πράξεις. Είχαν βάλει τα αριθμοβότσαλά τους σ΄ ένα καλάθι και σ΄ ένα άλλο τα βοτσαλοσύμβολά τους και η μια ομάδα διατυπώνοντας μόνη της ένα απλό πρόβλημα δημιουργούσε την ανάλογη πράξη. Η άλλη ομάδα έπρεπε να βρει τη λύση του προβλήματος. Έτσι εξοικειώθηκαν σε απλές μαθηματικές πράξεις και με τη διατύπωση του προβλήματος ανακάλυπταν τις λέξεις κλειδιά που υποδηλώνουν την πράξη της πρόσθεσης και της αφαίρεσης.
6η Δραστηριότητα: «Αξονική συμμετρία »
Χωρίσαμε ένα διαφανή μουσαμά σε 26 τετράγωνα με μαύρη μονωτική ταινία. Τον άξονα συμμετρίας τον ορίσαμε με χοντρή κόκκινη μονωτική ταινία για να είναι εμφανής. Είχαμε εκτυπώσει από το διαδίκτυο εικόνες από χαρακτηριστικά παραδοσιακά κρητικά προϊόντα εις διπλούν τα οποία και πλαστικοποιήσαμε . Τα παιδιά χωρίστηκαν σε δυο ομάδες. Η ομάδα νούμερο 1 τοποθετούσε την εικόνα ενός προϊόντος από τη μια πλευρά του άξονα συμμετρίας και η ομάδα νούμερο 2 τοποθετούσε την όμοια εικόνα του προϊόντος από την άλλη πλευρά του άξονα συμμετρίας στο σωστό όμως τετράγωνο. Η ομάδα νούμερο 1 έλεγχε στη συνέχεια το αποτέλεσμα της ενέργειάς τους. Αν δυσκολευόταν τότε δίπλωναν τον μουσαμά πάνω στον άξονα συμμετρίας και διόρθωνε σε περίπτωση λάθους.
7 η Δραστηριότητα: «Η ανάπτυξη της ικανότητας αναγνώρισης κανονικοτήτων μέσα από ένα σουπλά »
Τα παιδιά ,μετά από δική τους απόφαση ,πάνω σε κόλλα Α4 έφτιαξαν και κόλλησαν φρούτα με σκοπό να τα πλαστικοποιήσουν και να τα κάνουν σουπλά για να τρώνε το κολατσιό τους. Το περίγραμμα του σουπλά τους διακοσμήθηκε με σχήματα με βάση ένα μοτίβο που επαναλαμβανόταν. Τα παιδιά αφού αναγνώρισαν το μοτίβο αυτό στη συνέχεια ατομικά το αναπαρήγαγαν στο σουπλά τους.
8 η Δραστηριότητα: «Μουσαμάς με σχεδιασμένη σκακιέρα και ομάδες τροφών »
Το κάθε παιδί μέσα από το διαδίκτυο επέλεξε τρόφιμα της παραδοσιακής κρητικής διατροφής τα οποία και πλαστικοποιήσαμε. Τα 5 κουτάκια με τις ομάδες των τροφών τοποθετήθηκαν πάνω από το μουσαμά. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε 2 ομάδες από τις οποίες η μια έπαιζε και η άλλη ήταν η ομάδα ελέγχου. Ένα παιδί της ομάδας ελέγχου, κάθε φορά διαφορετικό, έδινε εντολές για την κίνηση ενός παιδιού της άλλης ομάδας, το οποίο κρατούσε στο χέρι του μια εικόνα τροφής . Το παιδί της ομάδας ελέγχου έπρεπε να κατευθύνει το άλλο παιδί προς την ανάλογη ομάδα τροφών στην οποία ανήκε το συγκεκριμένο τρόφιμο που κρατούσε χρησιμοποιώντας οδηγίες όπως μπρος , πίσω, δεξιά, αριστερά.
9 η Δραστηριότητα: «Το βέβαιο , το πιθανό, το αδύνατο μέσα από ένα ζάρι με φρούτα»
Στην ολομέλεια τα παιδιά περιεργάζονται ένα ζάρι που πάνω του δεν έχει ούτε αριθμούς ούτε κουκίδες αλλά και στις 6 του πλευρές έχει από ένα πορτοκάλι. Ακολούθησε διάλογος του τύπου: Αν ρίξω το ζάρι, ποιο φρούτο μπορεί να τύχει; Τα παιδιά απάντησαν πορτοκάλι. Στην ερώτηση γιατί πορτοκάλι , απάντησαν γιατί υπάρχουν μόνο πορτοκάλια πάνω του. Έτσι κατανόησαν την έννοια του βέβαιου.
Στη συνέχεια αφαιρέθηκε από τη μια πλευρά του κύβου το ένα πορτοκάλι και στη θέση του βάλαμε 1 σύκο. Τα παιδιά ρωτήθηκαν τι νομίζουν ότι θα τύχει αν ρίξουμε ξανά το ζάρι δικαιολογώντας κάθε φορά την απάντησή τους. Η δραστηριότητα συνεχίστηκε με την αφαίρεση ενός ακόμη πορτοκαλιού και την προσθήκη ενός επιπλέον φρούτου. Τους ζητήθηκε να διατυπώσουν πάλι τι θεωρούν ότι θα τύχει αν ρίξουμε το ζάρι. Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται αφαιρώντας και προσθέτοντας εικόνες έτσι, ώστε να υπάρχει από ένα φρούτο στην κάθε μεριά του κύβου. Στην ερώτηση αν υπάρχει πιθανότητα ρίχνοντας το ζάρι να τύχει ένα φρούτο που δεν υπήρχε πάνω του τα παιδιά απάντησαν ότι είναι αδύνατο. Κατανόησαν έτσι και αυτή την έννοια.
Τέλος από μόνα τους τα παιδιά θέλησαν να διαπιστώσουν τι θα έφερνε το ζάρι που και στις 6 του πλευρές είχε διαφορετικά φρούτα . Ένα παιδί έγραψε τα φρούτα στον πίνακα και το κάθε παιδί έριξε από μια φορά το ζάρι. Μόλις έβλεπε τι φρούτο του τύχαινε έψαχνε στον πίνακα έβρισκε το ανάλογο φρούτο και έκανε ένα σταυρό. Επανέλαβαν την ίδια διαδικασία και διαπίστωσαν ότι τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά.
3.ΠΑΙΔΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
1 η Δραστηριότητα: «Η Κρήτη, το νησί μας»
Για να συνειδητοποιήσουν τα παιδιά τον όρο «κρητική διατροφή» θεωρήσαμε αναγκαίο να γνωρίσουν ποια είναι η Κρήτη. Στο σημείο αυτό διαπιστώθηκε από την εκπ/κό ότι κάποια παιδιά νόμιζαν ότι η Κρήτη είναι η χώρα μας, κάποια άλλα ότι ήταν μια πόλη. Κάποια βέβαια έλεγαν ότι και η Ελλάδα ήταν η χώρα μας….αλλά κι αυτά με όχι και τόσο μεγάλη σιγουριά. Έτσι ασχοληθήκαμε με το θέμα αυτό ,τόσο μέσα από περιπλανήσεις στην Κρήτη μέσω google earth, με επίδειξη εποπτικού υλικού, με συζητήσεις, με δημιουργικές απασχολήσεις κ.ά
Φτιάξαμε μια τεράστια Κρήτη που γύρω γύρω είχε θάλασσα (!), εντοπίσαμε πάνω σ΄ αυτή το χωριό του ο καθένας, φτιάξαμε κι ένα όμορφο τραγουδάκι με τίτλο «η Κρήτη, το νησί μας» κι έτσι καταφέραμε να κατανοήσουμε ποια είναι η Κρήτη και κατ΄ επέκταση η Κρητική διατροφή. Αργότερα με την ανάπτυξη του προγράμματος θα προσθέτουμε πάνω στην εργασία μας και τα προϊόντα του τόπου μας.
2 η Δραστηριότητα: «Προετοιμασία παρασκευής ξυδιού»
Στις 14/10 τα παιδιά έφεραν από το σπίτι τους σταφύλια και ζήτησαν να φτιάξουμε κρασί όπως και πέρυσι. Μετά όμως από συζήτηση πρόκυψε να τα πατήσουμε μεν, αλλά για να φτιάξουμε φέτος κάτι διαφορετικό. Αποφασίσαμε λοιπόν να φτιάξουμε ξύδι, ένα παραδοσιακό προϊόν πολύ χρήσιμο στην παραδοσιακή κρητική κουζίνα. Ο πολύ χρήσιμος και αγαπητός γείτονας του σχολείου μας ο κ. Κώστας όταν τον ρωτήσαμε μας είπε τη συνταγή. Να πατήσουμε τα σταφύλια μας, και όπως είναι ο μούστος μαζί με τα στράφυλλα να τα βάλουμε σ΄ ένα δοχείο που δεν πρέπει να το σκεπάσουμε. Μετά από ένα μήνα, μας είπε, θα έχουμε το ξύδι μας. Πραγματικά. Πατήσαμε τα σταφύλια μας μπαίνοντας σε μια μεγάλη λεκάνη ανά δυο παιδιά….
Βάλαμε μούστο και στράφυλλα μαζί σ΄ ένα πλαστικό δοχείο τα αφήσαμε έξω από το νηπιαγωγείο μας περιμένοντας με ανυπομονησία να γίνει ο μούστος ξύδι.
3 η Δραστηριότητα: «Επίσκεψη σε παππού και γιαγιά που μίλησαν στα παιδιά σχετικά με τη διατροφή των Παλιών Κρητικών – Παρασκευή χυλόπιτας»
Στις 7/11/2013 κατόπιν συνεννόησης επισκεφτήκαμε το σπίτι του κυρίου και της κυρίας Φουντουλάκη στο διπλανό από το Σφακοπηγάδι χωριό. Ο παππούς Γιώργος μίλησε στα παιδιά για τη ζωή τους πριν από χρόνια. Τότε που ήταν όλα τόσο διαφορετικά. Τα παιδιά είχαν προετοιμάσει βέβαια τις ερωτήσεις που θα του έκαναν και αυτό διευκόλυνε πολύ τη συνομιλία μας. Μάλιστα η εκπαιδευτικός μαζί με δυο νήπια κατέγραφαν τα βασικά σημεία της συζήτησης. Ο παππούς, ο οποίος είναι 87 ετών σήμερα, τους μίλησε για τα τρόφιμα που έτρωγαν παλαιότερα και τη συχνότητα με την οποία τα έτρωγαν, τους εξήγησε από πού προμηθευόταν αυτά τα τρόφιμα, τους μίλησε για τις αγροτικές ασχολίες των παλιών κρητικών, τις πολλές ώρες δουλειάς τους. Τους τόνισε ότι τότε τα τρόφιμα δεν είχαν ούτε φάρμακα, ούτε λιπάσματα που βάζουν σήμερα. Ήταν πιο «καθαρά» όπως τους είπε και φυσικά πιο υγιεινά. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν μαζί του, με όλα αυτά που τους είπε.
Ο ενθουσιασμός τους όμως, έγινε ακόμα μεγαλύτερος ,όταν τους σύστησε το γαϊδουράκι του και τους εξήγησε πόσο πολύ το χρησιμοποιούσαν οι παλιοί Κρητικοί στις δουλειές τους, τότε που αυτοκίνητα πολλά δεν υπήρχαν.
Στη συνέχεια τα παιδιά μαζί με τη γιαγιά Δανάη ξεκίνησαν να φτιάχνουν μια πατροπαράδοτη κρητική συνταγή που αρέσει σε μικρούς και μεγάλους. Ξεκίνησαν να φτιάχνουν χυλόπιτα. Βάλανε τα υλικά σ΄ ένα μεγάλο μπολ: αλεύρι, αυγά, νεράκι , αλατάκι , και η ζύμη τους ήταν έτοιμη.Την κάνανε ένα μεγάλο μπαστούνι και το έκοψαν μικρότερα κομμάτια τα οποία έβαζαν στη μηχανή για να τα μαλακώσουν και να τα ανοίξουν φύλλο.
Τα παιδιά δούλεψαν με μεγάλο ζήλο και σε λίγο τα φύλλα από τη ζύμη τους ήταν έτοιμα. Τα άφησαν και στέγνωσαν κρεμώντας τα σε καλάμια όπως έκαναν παλιά.
Όταν στέγνωσαν έκοψαν τα μακριά κομμάτια τη ζύμη σε μικρότερα και τα πέρασαν από την άλλη μεριά της μηχανής και την έκοψαν σε λεπτά μακριά κομμάτια, σαν τα γνωστά μας μακαρόνια.
Τη χυλόπιτα την άπλωσαν πάνω σ΄ ένα μεγάλο τραπέζι της γιαγιάς Δανάης και τώρα δεν έχουμε παρά να περιμένουμε να στεγνώσει .Αποχαιρέτησαν τον παππού και τη γιαγιά και η χαρά ήταν ζωγραφισμένη στα προσωπάκια τους.Αποχαιρέτησαν τον παππού και τη γιαγιά και η χαρά ήταν ζωγραφισμένη στα προσωπάκια τους.
4 η Δραστηριότητα: «Σπέρνουμε όπως παλιά»
Μετά τη συζήτηση με τον παππού Γιώργο γεννήθηκε στα παιδιά η ιδέα να φυτέψουν όπως οι παλιοί κρητικοί σιτάρι αρακά κουκιά, φακές, κρεμμύδια, σκόρδα για να μη χρειάζονται ν΄ αγοράζουν και να κάνουν έτσι και οικονομία….Το χωράφι ήταν έτοιμο. Ζευγαρισμένο από τον πρόεδρο των γονέων και κηδεμόνων του Δημοτικού σχολείου Σφακοπηγαδίου. Έτσι στις 19/11/13 τα παιδιά έφεραν τα παραπάνω υλικά και η σπορά άρχισε……
5 η Δραστηριότητα: «Σουρώνοντας το ξύδι μας»
Το δοχείο με το μούστο και τα στράφυλλα ήταν ακόμα έξω στο νηπιαγωγείο μας. Τα παιδιά πολύ συχνά παρακολουθούσαν τη διαδικασία και περίμεναν πότε θ΄ αρχίσει ο μούστος να μυρίζει ξύδι. Μετά από περίπου ένα μιση μήνα στις 22/11/13 αποφάνθηκαν ότι ήταν πια έτοιμο. Πήραμε λοιπόν το δοχείο με το περιεχόμενό του, μέσα στο νηπιαγωγείο μας και το σουρώσαμε….Το σουρωμένο μας ξύδι το βάλαμε σ΄ ένα μεγάλο πλαστικό μπουκάλι στη γωνιά των προϊόντων μας.
6 η Δραστηριότητα: «Ψήσιμο χυλόπιτας»
Η χυλόπιτα που είχαμε φτιάξει στο σπίτι της γιαγιάς Δανάης είχε πια ξεραθεί και τη φέραμε στο νηπιαγωγείο μας σ΄ ένα μεγάλο μπολ. Το κάθε παιδί γέμισε με αυτήν από ένα σακουλάκι το οποίο έκλεισε με κορδέλα και τοποθέτησε απ΄ έξω και μια ετικέτα που φιλοτέχνησε το ίδιο. Τα σακουλάκια αυτά τοποθετήθηκαν στη γωνιά με τα προϊόντα μας μαζί με το ξύδι.
Πάλι όμως περίσσευσε χυλόπιτα και τα παιδιά πρότειναν να την ψήσουμε στο ηλεκτρικό μάτι που διαθέτουμε στο νηπιαγωγείο μας, να δούμε αν μας έγινε καλή.
7 η Δραστηριότητα: «Επίσκεψη σε μαγαζιά που πουλούν παραδοσιακά Κρητικά προϊόντα»
Στις 28/11/2013 επισκεφτήκαμε τη Δημοτική Αγορά Χανίων. Ήταν έκπληξη για μας που πετύχαμε το στολισμό του Χριστουγεννιάτικου Δέντρου του Δήμου Χανίων έξω από αυτήν. Τα παιδιά πραγματικά ενθουσιάστηκαν!Μέσα στην αγορά ,που φέτος γιορτάζει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της, οι ιδιοκτήτες των μαγαζιών, μας υποδέχτηκαν με ιδιαίτερη φιλική διάθεση . Ξενάγησαν τα παιδιά στα μαγαζιά τους , τους μίλησαν για τα παραδοσιακά τρόφιμα που πουλούν, από ποιους τ΄ αγοράζουν και το τι καλό κάνουν στην υγεία μας. Τους έδωσαν και δοκίμασαν και πολλά εδέσματα, τους έκαναν και αρκετά μικροδωράκια
Στην επίσκεψη αυτή συμμετείχαν και τα παιδιά της Δ΄ , Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού Σχολείου Δραπανιά.
8 η Δραστηριότητα: «Φτιάχνοντας μελομακάρονα»
Μέσα στα πλαίσια του χριστουγεννιάτικου πνεύματος , αποφασίσαμε με τα παιδιά να φτιάξουμε ένα παραδοσιακό κρητικό χριστουγεννιάτικο γλύκισμα με ντόπια αγνά προϊόντα όπως λάδι, αυγά , τσικουδιά, πορτοκάλια, καρύδια, μέλι που τα παιδιά κρατούσαν από το σπίτι τους.Στις 9/12 λοιπόν πήραμε τα υλικά μας και ξεκινήσαμε…………
Δεν πέρασε και πολλή ώρα και τα πλάθαμε….
Τέλος ήρθε και τα πήρε η μαμά της Ελενίτσας η κυρία Ερμιόνη και μας τα έψησε.Την επόμενη μέρα ήταν η μέρα του μελώματος. Το σιρόπι και το μέλωμα το έκαναν όπως πάντα τα παιδιά. Και να τα μελομακάρονά μας έτοιμα για φάγωμα.
9 η Δραστηριότητα: «Φτιάχνοντας τη βασιλόπιτά μας»
Με τη συνεργασία του Δημοτικού σχολείου Σφακοπηγαδίου φτιάξαμε στις 9/1/2014 την παραδοσιακή μας βασιλόπιτα πάλι με αγνά ντόπια παραδοσιακά προϊόντα του τόπου μας. Μας την έψησε η κυρία Παπαγιαννάκη Ειρήνη . Μας την έφερε μάλιστα στο σχολείο την ίδια μέρα και μεις , αφού την διακοσμήσαμε κατάλληλα , την κόψαμε και την τιμήσαμε δεόντως. Το φλουρί έτυχε στον Αντώνη της Δ΄ τάξης.
10 η Δραστηριότητα: «Κόψιμο και στύψιμο πορτοκαλιών»
Ένα από τα βασικά προϊόντα που περιείχε η παραδοσιακή κρητική διατροφή ήταν το πορτοκάλι. Εκτός από ωμό το έβαζαν μέσα στα γλυκά, σε φαγητά, έφτιαχναν πορτοκαλάδες για το καλοκαίρι που δεν υπήρχαν πορτοκάλια κ.ά. Ο μπαμπάς της μαθήτριας του νηπιαγωγείου κ. Νίκος μας πρότεινε να πάμε στο περβόλι του που είναι λίγα μέτρα πιο κάτω από τα σχολείο μας και να κόψουμε όσα πορτοκάλια θέλαμε. Δε χάσαμε την ευκαιρία . Στις 14/1/2014 σύσσωμο το νηπιαγωγείο πήγαμε στο περβόλι και κόψαμε 3 τσάντες πορτοκάλια.
Όταν γυρίσαμε στο νηπιαγωγείο καθαρίσαμε μερικά πορτοκάλια και τα φάγαμε. Δεν πετάξαμε όμως το φλούδι τους. Αυτό θα το αποξηράνουμε για να το βάζουμε ως αρωματικό σε ορισμένα φαγητά όπως στις φακές και στις φασόλες. Σαν τους παλιούς κρητικούς.Κυρίως όμως ,επειδή διψούσαμε πάρα πολύ ,στύψαμε τα περισσότερα πορτοκάλια και ήπιαμε το χυμό τους.
11 η Δραστηριότητα: «Επίσκεψη σε εργαστήριο παρασκευής ξεροτήγανων»
Πολύ κοντά στο νηπιαγωγείο μας βρίσκεται το εργαστήριο παρασκευής ξεροτήγανων του κυρίου και της κυρίας Σημαντηράκη που προμηθεύουν το γλυκό αυτό σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Τα ξεροτήγανα είναι ένα κατεξοχήν γλύκισμα της κρητικής φιλοξενίας. Έτσι στις 23/1/2014 μαζί με τα παιδιά της Α΄ και Β΄ Δημοτικού Σφακοπηγαδίου το επισκεφτήκαμε και είδαμε πως φτιάχνονται τα παραδοσιακά αυτά γλυκά.
12 η Δραστηριότητα: «Τα χόρτα μέσα στην διατροφή μας»
Στις 24/1/2014 στο διπλανό χωράφι από το σχολείο μας ανακαλύψαμε ότι υπήρχαν πολλά χόρτα που μπορούσαμε να τα βγάλουμε και να τα βράσουμε. Έτσι πήραμε τα μαχαιράκια μας τις τσαντούλες μας, καλέσαμε και τα παιδιά της Α΄ και Β΄ Δημοτικού και πήγαμε.
Όταν γυρίσαμε στο νηπιαγωγείο μας τα καθαρίσαμε με προσοχή, τα πλύναμε ακόμα με πιο μεγάλη προσοχή και τα βράσαμε. Τους προσθέσαμε λάδι, λεμόνι και αλάτι και τι άλλο; Τα φάγαμε όλοι μαζί παρέα…
13 η Δραστηριότητα: «Φτιάχνοντας τα δικά μας τυριά στο τυροκομείο της περιοχής»
Μετά από συζήτηση στην ολομέλεια σχετικά με την αγαπημένη τροφή των παλιών κρητικών ,το τυρί αποφασίσαμε να λύσουμε τις απορίες που προέκυψαν σχετικά με το πως φτιάχνεται το τυρί.Πολύ κοντά στο σχολείο μας υπάρχει το τυροκομείο του κ. Νίκου Παπαγιαννάκη ο οποίος είναι και αντιπρόεδρος του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων του Δημοτικού Σχολείου. Αποφασίσαμε λοιπόν να επισκεφτούμε το τυροκομείο του και να μας λύσει τις απορίες μας. Έτσι μετά από συνεννόηση μαζί του, στις 13/2/2014 τον επισκεφτήκαμε. Τον είδαμε να βάζει στο μεγάλο καζάνι το γάλα και εμείς βάλαμε την πυθιά και το μηχάνημα άρχισε να ανακατεύει . 
Σ΄ένα άλλο καζάνι είδαμε το γάλα που είχε πήξει και τον κ. Νίκο μαζί με άλλους τυροκόμους που δουλεύουν εκεί να βγάζουν το μείγμα που θα γίνει το τυρί με ένα πανί και να το βάζουν σε δοχεία που είχαν τρύπες για να φύγει το τυρόγαλο ή αλλιώς ο χουμάς.
Δοκιμάσαμε, μα είπαμε όμως πως ,για να γίνει τυρί ήθελε πολύ δουλειά ακόμα!!
Βάλαμε τότε σε 8 μικρά τρυπητά δοχεία μείγμα από το υλικό αυτό και κάναμε αυτό που μας είπε ο κ. Νίκος δηλ. το πιέσαμε πολύ καλά. Αυτά θα γίνουν τα δικά μας τυράκια .
Έπειτα μας έδειξε πως με το τυρόγαλο φτιάχνει τους ανθότυρους. Σ΄ ένα μεγάλο πάλι καζάνι έβαλε το τυρόγαλο, γάλα και αλάτι. Σε λίγο άρχιζε να βγάζει αφρούς τους οποίους και τους αφαιρούσε. Μετά από μισή ώρα ο κ. Νίκος άρχιζε να βγάζει πάλι το μείγμα του ανθότυρου και να το βάζει σε τρυπητά δοχεία για να στραγγίσουν. 
Έπειτα είδαμε το πιεστήριο όπου πιέζονται τα τυριά για να αφαιρεθεί εντελώς το υγρό που έχουν. Εκεί ο κ. Νίκος συχνά τους έριχνε καθαρό νερό με το λάστιχο γιατί αλλιώς όπως μας είπε θα μύριζαν άσχημα.
Έπειτα μας πήγε στο δωμάτιο της ωρίμανσης όπου υπήρχαν πάρα πολλά τυριά που περίμεναν το χρόνο να κυλίσει ήσυχα μέχρι να ωριμάσουν και να είναι έτοιμα για να τα φάμε.Πριν όμως τα τυριά τα βάλουν στα ράφια, τα αφήνουν για 5 μέρες μέσα σε αλατόνερο. Τα δικά μας όμως τυράκια που είναι μικρά θα τα αφήσουν μόνο για λίγες ώρες.Μετά από 10 μέρες θα πάμε ξανά να τα δούμε
| Τέλος μπήκαμε και στο ψυγείο του που είναι πολύ μεγάλο σαν ένα δωμάτιο μεγάλο! Εκεί είχε κομμένα τυριά και τυριά σε πλαστικά νάιλον. Πραγματικά ήταν μια πολύ ωραία επίσκεψη στην οποία μάθαμε πολλά πράγματα και προπαντός δημιουργήσαμε.4. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ1 η Δραστηριότητα: «Δημιουργία χάρτη της Κρήτης»Με χαρτόνια, χάρτινο πολτό από τον κάδο της ανακύκλωσής μας, τέμπερες και φυσικά πολύ κέφι τα παιδιά έφτιαξαν την Κρήτη μας. Έπειτα με την τεχνική του κολάζ κόλλησαν τα βασικά προϊόντα της.2 η Δραστηριότητα: «Δημιουργία Μόμπιλ φρούτων»
Μιλώντας για τη θέση των φρούτων μέσα στην παραδοσιακή κρητική διατροφή τα παιδιά έφτιαξαν μόμπιλ με τ΄ αγαπημένα τους φρούτα. 3 η Δραστηριότητα: «Δημιουργία Σουπλά με φρούτα» Τα παιδιά δημιούργησαν και τα σουπλά τους για να τρώνε το κολατσιό τους στο σχολείο, πάλι με θέμα τους τα αγαπημένα τους φρούτα!
4 η Δραστηριότητα: «Δημιουργία ατομικού πόστερ με προϊόντα της κρητικής διατροφής» 5 η Δραστηριότητα: «Προσωπάκια με μαλλιά από σιτάρι και φακές» Μέσα σε άδεια κομμένα μπουκάλια λεμονάδας τα παιδιά κόλλησαν πλαστικά μάτια και μύτη από καπάκι ,έβαλαν χώμα και φύτεψαν σε άλλα φακές και σε άλλα σιτάρι. Μετά από λίγες μέρες το μπουκάλι- ανθρωπάκι τους είχε βγάλει μαλλιά και ήταν υπέροχο! Τα παιδιά έκοψαν με το ειδικό οδοντωτό ψαλιδάκι τους μικρά λευκά χαρτονάκια και φιλοτέχνησαν τα δικά τους γραμματόσημα τα οποία ήταν σχετικά με τα παραδοσιακά κρητικά προϊόντα διατροφής. Έφτιαξαν επίσης και ένα πόστερ που το χώρισαν στη μέση . Από τη μια μεριά έβαλαν τα αληθινά γραμματόσημα και από την άλλη πλευρά τα δικά τους . 7 η Δραστηριότητα: «Το καλάμι της βροχής» Από τους σπόρους που φυτέψαμε στο χωράφι μας, σαν τους παλιούς κρητικούς, περίσσευσαν κάποιοι τους οποίους τους αξιοποιήσαμε κατάλληλα. Φτιάξαμε με αυτούς το καλάμι της βροχής. Χρειαστήκαμε : ένα μεγάλο ρολό από τόπι υφάσματος , καρφιά που προσεκτικά τα καρφώσαμε σ ΄ αυτό και φυσικά πολλούς και διαφορετικούς σπόρους (φακές, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι κ.ά). Μόλις τους βάλαμε μέσα κλείσαμε πολύ προσεκτικά το ρολό μας με διαφανή σελοτέιπ. Επειδή όμως εξωτερικά δεν ήταν και τόσο όμορφο του κολλήσαμε στη συνέχεια λωρίδες από διάφορα χρωματιστά υφάσματα και κορδέλες. 8 η Δραστηριότητα: «Μαθαίνουμε τραγούδια» Μάθαμε και τραγουδήσαμε τραγούδια σχετικά όπως : «Γεια στα χέρια σου γιαγιά» από το CD «Λάχανα και Χάχανα – Εδώ νηπιαγωγείο» στίχοι Παυλίνα Παμπούδη μουσική Τάσου Ιωαννίδη «Ο χορός των μπιζελιών» στίχοι της Μαριανίνας Κριεζή μουσική Λένας Πλάτωνος «Το καρότο και η αγγινάρα» από το CD Παραμυθοτράγουδα Γιάννης Ζουγανέλης Ελεονώρα Ζουγανέλη 9 η Δραστηριότητα: Παιχνίδι ρόλων: «Ο δόκτορ Keys στην Κρήτη» 10 η Δραστηριότητα: Παιχνίδι ρόλων: «Παρουσιαστής και διατροφολόγος» Τα νήπια μετέτρεψαν ένα χαρτοκιβώτιο σε τηλεόραση και στη συνέχεια σε ομάδες ανέλαβαν να παίξουν τον ρόλο του παρουσιαστή και του διατροφολόγου που είναι προσκεκλημένος στην τηλεόραση να μιλήσει για τη παραδοσιακή κρητική διατροφή. Ο παρουσιαστής κατόπιν συνεννόησης με την ομάδα του (αποτελούμενη από άλλα 3 παιδιά) προετοίμασαν τις ερωτήσεις που θα έκανε στο διατροφολόγο. Στη συνέχεια τις ανακοίνωσαν στην άλλη ομάδα εκείνη του διαιτολόγου (αποτελούμενη και κείνη από άλλα 3 παιδιά) και η ομάδα ετοίμασε τις απαντήσεις που θα έδινε στον παρουσιαστή . Άρχισε λοιπόν η εκπομπή. Πίσω από το κουτί – τηλεόραση στήθηκαν παρουσιαστής- διατροφολόγος και μπροστά οι τηλεθεατές. Πραγματικά ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εκπομπή η οποία εκτός από τις «προγραμματισμένες ερωτήσεις-απαντήσεις» περιείχε και αυθόρμητες εκδηλώσεις των παιδιών!!! Στη συνέχεια οι ρόλοι άλλαξαν και το ρόλο του διατροφολόγου και του παρουσιαστή πήραν άλλα παιδιά από τις ανάλογες ομάδες. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – «Η Κρητική Διατροφή» . Γιώργος Αγοραστάκης. Εκτύπωση ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ Α.Ε. Χανιά 2004 -«Κρητική παραδοσιακή κουζίνα» Μαρία και Νίκος Ψιλάκης εκδ. ΚΑΡΜΑΝΩΡ – «Κρητική Διατροφή» της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων 1998 -«Χανιώτικες Γαστρονομικές Διαδρομές» Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Χανίων Αγροτικός Αύγουστος 2008 -«Η προσέγγιση των Μαθηματικών Εννοιών και Διαδικασιών στο Νηπιαγωγείο» Επιμέλεια κ. Πόπη Κασσωτάκη- Ψαρουδάκη Έκδοση Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Χανίων 2013 ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ- ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑ -«Στα μονοπάτια της παράδοσης» Λαογραφικό μουσείο Ζαρού 4ος Διεθνής Διαγωνισμός παραδοσιακής κουζίνας Οκτώβριος 2012 -Ημερολόγιο 2010 της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Χανίων (μη ολοκληρωμένο πρόγραμμα)
|
