Ηθική νοημοσύνη. Το επίκτητο χάρισμα

Ηθική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να ξεχωρίζεις το καλό απ’ το κακό, αλλά και να σέβεσαι τις αξίες των άλλων. Με άλλα λόγια, το καλύτερο δώρο που μπορούμε να κάνουμε σ ένα παιδί.
Της Ελένης Χαδιαράκου

Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι τύποι νοημοσύνης. Κάποιοι άνθρωποι έχουν το χάρισμα της μαθηματικής και φιλοσοφικής σκέψης, όπως ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ή ο Μπιλ Γκέιτζ. Κάποιοι άλλοι είναι συναισθηματικά προικισμένοι, για παράδειγμα οι μεγάλοι συγγραφείς, όπως ο Τζον Στάινμπεκ και η Άιρις Μέρντοχ, άνθρωποι δηλαδή που μπορούν να αποτυπώσουν ή να μεταφέρουν το συναίσθημά τους στο ευρύ κοινό. Επίσης, υπάρχει η πρακτική νοημοσύνη. Είναι οι άνθρωποι που δίνουν λύσεις σε προβλήματα, μπορούν να φτιάξουν ένα αυτοκίνητο, να δώσουν λύση όταν πλημμυρίσει το υπόγειο ή να λύσουν εύκολα μια εξίσωση. Επιπλέον, υπάρχει και η αισθητική νοημοσύνη, αυτή που διαθέτουν οι καλλιτέχνες, οι ζωγράφοι και οι μουσικοί. Κάποιες φορές, ιδιαίτερα στους μουσικούς και στους συνθέτες, η ευφυΐα αυτή συνδυάζεται με μαθηματική ευφυΐα. Τέλος, υπάρχει κι ένα άλλο είδος ευφυΐας, ίσως το λιγότερο γνωστό, η λεγόμενη ηθική νοημοσύνη. Πρόκειται για το είδος εκείνο της εξυπνάδας που συνδυάζει τη δύναμη του χαρακτήρα με την ορθή κρίση, δύο προσόντα που συνήθως απαξιώνουμε γιατί δεν τα θεωρούμε και τόσο σημαντικά. Είναι η αρετή που μας μαθαίνει να κάνουμε όλα αυτά που οφείλουμε και όχι αυτά που μας αρέσει να κάνουμε.

Τι είναι η ηθική νοημοσύνη;
Ο καθηγητής του Χάρβαρντ Robert Coles στο βιβλίο του The Moral Intelligence Of Children (Η ηθική νοημοσύνη των παιδιών) διατυπώνει την άποψη ότι τα παιδιά χρειάζονται κάτι περισσότερο από επιτυχία στις σπουδές τους και από την ικανότητα να τα πηγαίνουν καλά με τους άλλους για μια ικανοποιητική ζωή. Χρειάζονται συνείδηση, δηλαδή την ικανότητα να ερμηνεύουν αυτά που νιώθουν και να είναι σίγουρα γι’ αυτά που ξέρουν. Τα παιδιά με αναπτυγμένη την ηθική νοημοσύνη βιώνουν συναισθηματική ασφάλεια επειδή εμπιστεύονται την εσωτερική αίσθηση που διαθέτουν για να διακρίνουν το σωστό απ’ το λάθος, το καλό απ’ το κακό. Αυτό είναι που τα βοηθάει να αισθάνονται ισχυρούς δεσμούς με τους άλλους ανθρώπους, όπως με την οικογένεια, τους φίλους ή τους συμμαθητές τους.
Οι επτά βασικές αρετές της ηθικής νοημοσύνης
Στο βιβλίο Building Moral Intelligence (Χτίζοντας την Ηθική Νοημοσύνη) ο καθηγητής Dr Michele Borba και συγγραφέας του βιβλίου δίνει ένα σαφές πλάνο για το πώς μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά τις αρετές της ηθικής νοημοσύνης. Αυτές λοιπόν είναι επτά και καθεμία μπορεί να διδαχτεί με συγκεκριμένους τρόπους.
Ενσυναίσθηση:
Είναι η ικανότητα να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.
Για να την αποκτήσει το παιδί θα πρέπει να το βοηθήσουμε να καλλιεργήσει την ευαισθησία του, να εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του, αλλά και να του δείξουμε τον τρόπο να αναγνωρίζει τα συναισθήματα των άλλων.
Συνείδηση:
Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις το σωστό και να μπορείς να το κάνεις.
Πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για ηθική ανάπτυξη στην οικογένεια, να διδάξουμε στο παιδί να ξεχωρίζει το καλό απ’ το κακό και να ενισχύσουμε την ηθική του ανάπτυξη (να βοηθάει, για παράδειγμα, όσους έχουν ανάγκη).
Αυτοέλεγχος:
Είναι η ικανότητα να ελέγχουμε τις σκέψεις και τις πράξεις μας και να λειτουργούμε με τον τρόπο που έχουμε μάθει πως είναι ο σωστός.
Καλό είναι να διδάξουμε ως προτεραιότητα την αρετή της αυτοπειθαρχίας. Επίσης, να μάθουμε στο παιδί να θέτει στόχους και να βάζει τα δυνατά του για να τους πραγματοποιήσει.
Σεβασμός:
Είναι το να δείχνεις πως εκτιμάς τους άλλους φροντίζοντάς τους, αλλά και μιλώντας τους με πολιτισμένο τρόπο.
Για να βοηθήσουμε το παιδί θα πρέπει να του διδάξουμε το σεβασμό αφού πρώτα το… σεβαστούμε. Πρέπει επίσης να του μάθουμε την αρετή της ευγένειας δίνοντας έμφαση στους καλούς τρόπους. Είναι ένα εφόδιο που θα έχει για όλη του τη ζωή.
Καλοσύνη:
Το να νοιάζεσαι για την ευημερία και τα αισθήματα των άλλων.
Διδάσκοντας στα παιδιά την αξία της καλοσύνης, αλλά και μαθαίνοντάς τα να επαναστατούν στη φτώχεια και στη μιζέρια τα εισάγουμε στη δύσκολη αξία της καλοσύνης.
Ανεκτικότητα:
Το να σέβεσαι τις αξίες και τα δικαιώματα όλων των ανθρώπων ακόμη κι αν διαφωνείς με τα πιστεύω τους.
Από πολύ νωρίς τα μικρά παιδιά πρέπει να μάθουν και να τους γίνει συνείδηση πως όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, ανεξαρτήτως χρώματος, καταγωγής, θρησκείας ή εμφάνισης.
Δικαιοσύνη:
Το να διαλέγεις την ανοιχτόμυαλη συμπεριφορά και να συμπεριφέρεσαι δίκαια στους άλλους.
Μάθετε στο παιδί σας τι είναι δικαιοσύνη, διδάξτε του να συμπεριφέρεται δίκαια καθώς και τους τρόπους να αντιδρά στο άδικο.

Πώς θα χτίσετε την ηθική νοημοσύνη του παιδιού
Μια άλλη επίσης ενδιαφέρουσα άποψη για την ηθική νοημοσύνη είναι αυτή της αμερικανίδας ψυχολόγου και ειδικής σε θέματα ανατροφής Mimi Doe. «Η διανοητική και η συναισθηματική αντίληψη είναι σημαντικές», λέει η ψυχολόγος «στην ερώτηση όμως για το τι μετράει περισσότερο, το μυαλό ή η καρδιά, συνήθως ξεχνάμε την ψυχή. Και αυτή είναι που έχει τη μεγαλύτερη επίδραση στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός παιδιού». Μέσω της ιστοσελίδας της για την πνευματική ανατροφή των παιδιών, η Ντο παρέχει συμβουλές και υποστήριξη στους γονείς που θέλουν να αναθρέψουν ηθικά τα παιδιά τους.

Να σκέφτεστε θετικά
Τα παιδιά ανταποκρίνονται πάντα στις υψηλές ή χαμηλές προσδοκίες των γονιών τους, γι’ αυτό τοποθετήστε τον πήχη ψηλά. Να εμπιστεύεστε τις επιλογές του παιδιού σας. Προτιμήστε να πιστεύετε ότι θα κάνει το σωστό και όχι το λάθος. Και περιμένετε από αυτό να δείχνει σεβασμό σε σας, στους άλλους και στον εαυτό του. Πάνω απ’ όλα, όμως, να πιστεύετε ότι θα έχει μια ευτυχισμένη ζωή. Αποφεύγετε να διαβάζετε δυσάρεστες έρευνες και να φοβάστε διαρκώς για το μέλλον του. Στην εποχή του υλισμού και της «τοξικής παιδικής ηλικίας» είναι εύκολο να μας κατακλύσει ο φόβος ότι οι ζωές των παιδιών μας πήγαν στραβά με κάποιον τρόπο. Κι όμως, η παιδική ηλικία μπορεί να είναι ακόμα μια περίοδος διασκέδασης και αθωότητας και να έχει πολλά ηλιόλουστα απογεύματα με παιχνίδια στην πλατεία.

Μάθετε να ζείτε τη στιγμή
«Τα παιδιά το καταλαβαίνουν όταν δεν είστε πραγματικά συγκεντρωμένοι σε αυτά», μας λέει η Ντο. Η αφηρημάδα και η συνεχής έγνοια για άλλα πράγματα εκλαμβάνεται από εκείνα ως αδιαφορία. Όπως χαρακτηριστικά είπε ένα τετράχρονο παιδί: «Μαμά, μπορείς να με ακούσεις με το μπροστινό μέρος του προσώπου σου;» Το πιο σημαντικό πράγμα λοιπόν που μπορείτε να διαθέσετε στο παιδί σας είναι ο χρόνος σας. Και αν αφιερώσετε χρόνο, θα μπορέσετε να χαλαρώσετε και να απολαύσετε τη στιγμή. Πολύ συχνά, πολύτιμες στιγμές μάς προσπερνούν γιατί είμαστε πολύ απασχολημένοι για να τις διακρίνουμε ή ανησυχούμε για κάτι που έχει ήδη περάσει ή μας απασχολεί κάτι άλλο που μπορεί να συμβεί ή και να μη συμβεί. Αντ’ αυτού, δοκιμάστε να αφιερώσετε όλη σας την προσοχή στο παρόν.

Κατεβάστε ταχύτητα
Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν θέλετε να απολαύσετε τις ώρες που περνάτε με τα παιδιά σας. Αναπτύξτε δομές και υιοθετήστε συνήθειες στη ζωή σας που να δίνουν και σε σας και σε εκείνα χώρο να αναπνεύσετε. Για παράδειγμα, ξεκινήστε δέκα λεπτά νωρίτερα για το ραντεβού με το γιατρό, για να μπορέσετε να περπατήσετε με το παιδί στο πάρκο που βρίσκεται στο δρόμο για το ιατρείο και να σταματήσετε για να μυρίσετε τα λουλούδια. Αυτά τα μικρά πράγματα είναι που βοηθούν τα παιδιά να καλλιεργήσουν τον ψυχισμό τους και τα κάνει να αισθάνονται ότι ζουν σε έναν θαυμαστό κόσμο.

Να επιβραβεύετε και τη συλλογική προσπάθεια
Παρακολουθείτε το παιδί σας που παίζει ποδόσφαιρο. Στο τέλος του αγώνα τρέχει προς το μέρος σας ζητώντας την επιβράβευση. Εσείς του λέτε: (α) «Ουάου! Ήσουν με διαφορά ο καλύτερος παίκτης στο γήπεδο. Είσαι πραγματικά εκπληκτικός» ή (β) «Τι καταπληκτική ομάδα που έχετε, όλοι σας δουλέψατε έξοχα. Ήταν ένα συναρπαστικό παιχνίδι». Όλοι μπαίνουμε στον πειρασμό να υιοθετήσουμε την πρώτη επιλογή επειδή τα παιδιά λατρεύουν τους επαίνους και διψούν για την αποδοχή των γονιών τους. Καλύτερα όμως να επιλέξετε τη δεύτερη. «Υπενθυμίζοντας στο παιδί ότι είναι μέρος ενός συνόλου -σε αυτή την περίπτωση μιας ποδοσφαιρικής ομάδας- αποκτά την αίσθηση ότι συνυπάρχει δημιουργικά και σε σχέσεις εξάρτησης με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό είναι στοιχείο-κλειδί για την ανάπτυξη μιας υγιούς συνείδησης», λέει η ψυχολόγος.
Γίνετε χαρούμενοι
Πριν αρχίσετε να ανησυχείτε για την ευτυχία του παιδιού σας, χρειάζεται πρώτα να αναζητήσετε τη δική σας. Τα παιδιά μπορούν να δουν πέρα από τα ψεύτικα χαμόγελα. Αν εκτιμάτε τον εαυτό σας, το παιδί σας θα το νιώσει και αυτό θα είναι ένα από τα πιο πολύτιμα μαθήματα ζωής. Η Μίμι Ντο μιλά για ένα δίλημμα που αντιμετώπισε κάποιο Σάββατο πρωί, όταν δεν μπορούσε να αποφασίσει αν θα πήγαινε στο μάθημα της γιόγκα (η «εγωιστική» επιλογή) ή αν θα έμενε στο σπίτι για να περάσει λίγο ποιοτικό χρόνο παρέα με τα παιδιά της (η επιλογή της «καλής μητέρας»). Τελικά, αποφάσισε η μικρή της κόρη για εκείνη: «Μου είπε να πάω επειδή μετά το μάθημα της γιόγκα είμαι καλύτερος άνθρωπος και πιο καλή παρέα», θυμάται η Ντο. Όταν είστε χαρούμενοι και χαλαροί, αντανακλάτε θετική ενέργεια. Είναι μεταδοτική. Μην προσποιείστε ότι είστε οι τέλειοι γονείς, απλώς να είστε χαρούμενοι. Τόσο απλά.

Βρείτε την ψυχή σας
Δεν χρειάζεστε την επίσημη θρησκεία για να έρθετε σε επαφή με την ψυχή σας. «Λαμβάνω συνεχώς γράμματα από γονείς που λένε ότι έχουν ανάγκη και πραγματικά διψάνε να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σε ένα πνευματικό σπίτι, αλλά δεν ξέρουν πώς να το κάνουν, επειδή έχουν απομακρυνθεί από την οργανωμένη θρησκεία», εξηγεί η Ντο. «Ωστόσο, η πνευματικότητα έρχεται από μέσα μας. Είναι το να έρθουμε σε επαφή με την εσώτερη αίσθηση του θαυμασμού και της χαράς και με το τι σημαίνει να είμαστε σε επαφή με τους άλλους ανθρώπους».

Κάνετε τα πιστεύω σας πράξεις
«Τα παιδιά είναι άγρυπνοι φρουροί της ηθικής των μεγάλων –ή της έλλειψής της», επισημαίνει ο καθηγητής Ρόμπερτ Κόουλς. «Ένα παιδί θα ψάξει για ενδείξεις σχετικά με το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και σίγουρα θα βρει πολλές από τον τρόπο με τον οποίο εμείς οι γονείς ζούμε τη ζωή μας». Με άλλα λόγια, μη μένετε στα λόγια. Κάνετε τα πιστεύω σας πράξη.

Ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε…
Τα μικρά παιδιά είναι πνευματικά από τη φύση τους. Δεν χρειάζεται να τους μάθετε να βιώνουν το θαυμασμό και τη χαρά. Επίσης, έχουν έναν φυσικό δεσμό με τους άλλους ανθρώπους και με το σύμπαν, αλλά η κουλτούρα μας τον καταστρέφει. Όταν γίνεστε γονείς, έχετε μια καλή ευκαιρία να επανεκτιμήσετε τις αξίες σας και να επανασυνδεθείτε με τον δικό σας πνευματικό εαυτό. «Η εγκυμοσύνη είναι το σημείο εκκίνησης για τόσες πολλές μητέρες», λέει η Ντο. «Είναι η περίοδος κατά την οποία επανασυνδέονται με την πνευματικότητά τους. Τι θα μπορούσε να είναι πιο πνευματικό από μια νέα ζωή που μεγαλώνει μέσα μας;» Το κλειδί είναι να διατηρήσουμε αυτό το συναίσθημα σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της ανατροφής του παιδιού. «Πολύ συχνά η φυσική πνευματικότητα των παιδιών συνθλίβεται από καλοπροαίρετους γονείς που ενδιαφέρονται να δουν αποτελέσματα και από ένα ανταγωνιστικό σχολικό σύστημα», προειδοποιεί η Ντο. «Ό,τι κι αν συμβεί, όμως, μην αφήσετε την αίσθηση θαυμασμού του παιδιού σας να μαραθεί και να σβήσει».

…και ποτέ δεν είναι αργά
Όλοι οι γονείς τα θαλασσώνουν μερικές φορές, μην ανησυχείτε. Μάθετε να λέτε συγγνώμη και να προχωράτε. Είναι πάντα χρήσιμη μια δεύτερη ευκαιρία τόσο για τον εαυτό σας όσο και για τα παιδιά. Με αυτό τον τρόπο τους δείχνετε και πώς να αντιμετωπίζουν τα δικά τους λάθη.

Ηθική νοημοσύνη για μια πιο έξυπνη κοινωνία
Το χτίσιμο της ηθικής νοημοσύνης δεν είναι βοηθητικό μόνο για το παιδί, αλλά και για όλη την κοινωνία. Με άλλα λόγια, η ηθική εξυπνάδα είναι το αντίδοτο στη μιζέρια και στην απώλεια της ελπίδας. Ένα ηθικά εκπαιδευμένο άτομο μπορεί να κυριαρχήσει στον άκρατο αυθορμητισμό του, να πολεμήσει τη βία και την κατάθλιψη. Είναι αντίδοτο στη βίαιη συμπεριφορά και μπορεί να δώσει υπόσταση σε μια άδεια ζωή. Η ηθική νοημοσύνη είναι ίσως η πιο ανθρωποκεντρική απ’ όλες και σίγουρα εκείνη που μπορεί να συμβάλλει στο χτίσιμο μιας πιο δίκαιης και ευτυχισμένης κοινωνίας.

πηγή: kids.in.gr

12 Πράγματα που Πρέπει το Παιδί να Δει να Κάνουν οι Γονείς του

Μια από τις πιο συνηθισμένες φράσεις που λένε οι γονείς στα παιδιά είναι «Κάνε αυτό που σου λέω!», ενώ ξέρουμε πολύ καλά ότι τα παιδιά μαθαίνουν βλέποντας και παρατηρώντας πώς φέρονται οι γονείς τους.
Ποια είναι τα πιο βασικά πράγματα που πρέπει να κάνει ένας γονιός για να τον δει το παιδί του και να μάθει κάτι χρήσιμο και σωστό, που θα το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή;

1. Διάβασμα
Εκτός που γράφω άρθρα και βιβλία, αγαπώ πολύ το διάβασμα! Τα παιδιά μου με βλέπουν να διαβάζω βιβλία αλλά και ηλεκτρονικά ή από το kindle. Το κάθε παιδί πρέπει να έχει την εμπειρία του να βλέπει τους γονείς του να διαβάζουν και να το απολαμβάνουν. Έτσι το παιδί μαθαίνει να αγαπάει το βιβλίο και δε χρειάζεται να του το θυμίσουμε καν!
Πώς να το κάνεις:
Διάβασε στα παιδιά σου κάθε βράδυ, μάθετε σαν οικογένεια να απολαμβάνετε το διάβασμα, βρείτε χρόνο να καθίσετε όλοι μαζί στον καναπέ για να απολαύσετε βιβλία.

2. Φιλανθρωπία
Δίδαξε στο παιδί σου να αγαπάει τους άλλους και να τους βοηθάει όταν μπορεί.
Πώς να το κάνεις:
Μαζέψτε μαζί με το παιδί παιχνίδια ή ρούχα που δεν τα χρειάζεται πια και αποφασίστε σε ποια οργάνωση θα τα δώσετε. Στο σούπερ μάρκετ διαλέξτε ένα προϊόν για να το βάλετε στη σακούλα με τα τρόφιμα που θα δοθούν σε άπορες οικογένειες.

3. Καθημερινή ευγένεια
Μάθε να λες ‘ευχαριστώ’ και ‘παρακαλώ’ και να μιλάς όμορφα στα παιδιά σου και στην οικογένειά σου. Μια δόση ευγένειας προς γνωστούς και αγνώστους κάνει τη ζωή πιο όμορφη! Αν είσαι εσύ ευγενικός, θα μάθει και το παιδί να είναι, χωρίς να του το διδάξεις.
Πώς να το κάνεις:
Κράτα την πόρτα ανοιχτή για τον άνθρωπο που είναι πίσω σου στο μαγαζί, όταν σου κρατήσουν την πόρτα πες ‘ευχαριστώ’, κάνε καλή σου συνήθεια να χαιρετάς τους ταμίες, τους υπαλλήλους, μάθε να παραμερίζεις όταν έρχεται το ασανσέρ και περίμενε να πρώτα βγουν έξω αυτοί που ήταν μέσα και μπες μετά, κλπ.

4. Υγιεινές επιλογές
Η υγιεινή ζωή γίνεται τρόπος ζωής εύκολα, όταν ξεκινάει κανείς από μικρός. Δώσε το καλό παράδειγμα στο παιδί σου μέσα από την καθημερινότητα της οικογένειας.
Πώς να το κάνεις:
Κάνε καλή συνήθεια την άσκηση και το περπάτημα, πίνε πολύ νερό, πήγαινε με το παιδί στη λαϊκή και ψωνίστε φρούτα και λαχανικά εποχής, συζητήστε για το τι είναι περισσότερο και τι λιγότερο υγιεινό.

5. Συναισθηματική νοημοσύνη
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι κάτι που το καλλιεργεί κανείς από μικρή ηλικία και τα παιδιά πρέπει να βλέπουν τους γονείς τους να φέρονται έτσι.
Πώς να το κάνεις:
Μάθε να συζητάς με το παιδί σου για τα συναισθήματά σου και για το πώς αισθάνονται και φέρονται οι άλλοι (ακόμα και αν δε συμφωνείς), δείξε ότι μπορείς να διαχειριστείς τον εσωτερικό σου κόσμο, δηλαδή ξέρεις να συγκρατείς τα νεύρα σου και να φανερώνεις τη χαρά σου, δείξε ότι ξέρεις να φέρεσαι κοινωνικά.

6. Ενδιαφέροντα και χόμπι
Έχεις τα προσωπικά σου ενδιαφέροντα και χόμπι; Ασχολείσαι με αυτά μπροστά στα παιδιά σου; Δείξε στο παιδί σου τον ενθουσιασμό σου γι’ αυτό το κάτι που αγαπάς, ασχολήσου και δες αν μπορείς να εμπλέξεις το παιδί σου και να του εμφυσήσεις την αγάπη σου για το χόμπι σου…
Πώς να το κάνεις:
Απλώς κάνε αυτό που αγαπάς! Εξήγησε στο παιδί ότι αυτή η δραστηριότητα σε ‘γεμίζει’, σε ξεκουράζει, σε ευχαριστεί και δώσε του να καταλάβει ότι όλοι έχουμε ανάγκη να κάνουμε όμορφα πράγματα, πέρα από τις υποχρεώσεις μας. Και, που ξέρεις, ίσως το παιδί θελήσει να σε μιμηθεί ή να ξεκινήσει κάτι δικό του!

7. Παιχνίδι
Ο Φρόιντ έλεγε ότι η ζωή περιλαμβάνει δύο βασικές δραστηριότητες: εργασία και παιχνίδι! Αυτό ισχύει για μικρούς και μεγάλους. Βρες χρόνο στη ζωή σου για παιχνίδι, χαλάρωση, και επανασύνδεση με το μικρό παιδί μέσα σου.
Πώς να το κάνεις:
Βρες χρόνο για παιχνίδι μέσα στην εβδομάδα, είτε πρόκειται για αθλητικό παιχνίδι, είτε για παιχνίδι που παίζεις ως γονιός με το παιδί σου. Με τη συμπεριφορά σου γίνεσαι το καλό παράδειγμα που αργότερα θα μιμηθεί το παιδί και θα εντάξει το παιχνίδι στη ζωή του.

8. Προγραμματισμός και στοχοθέτηση
Η ατζέντα μου είναι γεμάτη με το πρόγραμμά μου αλλά και το πρόγραμμα των παιδιών μου. Επίσης, έχω μια λίστα από πράγματα που είναι επείγοντα και πρέπει να γίνουν σήμερα, αλλά έχω και μια λίστα για πράγματα που πρέπει να γίνουν μέσα στην εβδομάδα. Ναι, αγαπώ την οργάνωση και έτσι λειτουργώ! Οι στόχοι μπορεί να είναι μικρά, καθημερινά πράγματα, αλλά και να είναι μεγαλύτεροι και πιο μακροπρόθεσμοι, όπως πχ να γράψω το επόμενο άρθρο ή βιβλίο μου.
Πώς να το κάνεις:
Χάρισε στο παιδί σου μια ατζέντα και δίδαξέ του πώς να καταχωρεί αυτά που έχει να κάνει. Βάλτε μαζί στόχους για την εβδομάδα που έρχεται.

9. Διαχείριση χρημάτων
Τα παιδιά πρέπει να εξοικειωθούν από μικρά στη διαχείριση χρημάτων. Καλό είναι να βλέπουν τους γονείς τους να χρησιμοποιούν και να προγραμματίζουν πώς θα ξοδέψουν τα χρήματά τους. Φυσικά δεν πρέπει ένα παιδί να ξέρει όλα τα οικονομικά της οικογένειας ούτε να επιβαρυνθεί με προβλήματα και μπερδέματα, αλλά να έχει μια γενική γνώση ότι οι μεγάλοι διαχειρίζονται τα χρήματά τους.
Πώς να το κάνεις:
Ο γνωστός κουμπαράς και το βιβλιάριο στην τράπεζα είναι δύο απλές λύσεις για να μάθει το παιδί οικονομική διαχείριση. Επιπλέον, μπορείτε όταν βγαίνετε για ψώνια να συζητάτε για το πώς κάνετε τις αγορές σας βασισμένοι καταρχήν στις ανάγκες που έχετε και κατά δεύτερο λόγο στις επιθυμίες σας.

10. Φροντίδα για το περιβάλλον
Δείξε στο παιδί σου ότι αγαπάς τη φύση και φροντίζεις το περιβάλλον. Εξήγησε από νωρίς στο παιδί πώς οι πράξεις μας καθορίζουν την ομορφιά της φύσης και πώς αν δεν κάνουμε σωστές ενέργειες την καταστρέφουμε.
Πώς να το κάνεις:
Δείξτε στο παιδί πώς να ανακυκλώνει, φροντίστε λουλούδια και φυτά στο μπαλκόνι σας, μαζέψτε ωραίες πέτρες, κοχύλια, φύλλα από τη φύση και κάνετε κατασκευές με το παιδί. Ξεκινήστε βόλτες σε πάρκα και τη φύση και μάθετε να παρατηρείτε γύρω σας και να θαυμάζετε όλα αυτά τα όμορφα που μας περιβάλλουν.

11. Αγάπη και φροντίδα για τον εαυτό. Μέχρι πρόσφατα επικρατούσε μία λανθασμένη πεποίθηση: ότι οι άνθρωποι που φροντίζουν τον εαυτό τους είναι εγωιστές και νάρκισσοι και δε νοιάζονται για τους άλλους. Ευτυχώς, έχει αποδειχτεί ότι αυτό δεν ισχύει! (Εντάξει, υπάρχουν και εξαιρέσεις και ακραίες περιπτώσεις). Όταν ο γονιός φροντίζει τον εαυτό του, την εξωτερική του εμφάνιση, τον εσωτερικό του κόσμο, έχει κοινωνική ζωή, κλπ, τότε είναι ο ίδιος καλά, σε αρμονία και ισορροπία με τον εαυτό του και το περιβάλλον του και έτσι μπορεί να προσφέρει περισσότερα στο παιδί του και την οικογένειά του.
Πώς να το κάνεις:
Διδάξτε στο παιδί ότι είναι σημαντικό να φροντίζει τον εαυτό του: να βρει δραστηριότητες που το ευχαριστούν, να έχει φίλους, να αποκτήσει καλές κοινωνικές δεξιότητες, να κάνει πράγματα που το ενδιαφέρουν… Δοκιμάστε νέες δραστηριότητες μαζί, συζητήστε για αυτά που σας αρέσουν και διδάξτε στο παιδί να αγαπάει τον εαυτό του με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του.

12. Να είναι ανοιχτός άνθρωπος, να έχει φυσική περιέργεια και να δοκιμάζει. Η ζωή, ειδικά σήμερα με τα άλματα της τεχνολογίας, φέρνει πολλά και διαφορετικά πράγματα μπροστά μας. Δίδαξε στο παιδί σου να έχει τα μάτια του ανοιχτά, να δοκιμάζει νέα πράγματα, να μην κολλάει στο ‘εμείς το κάνουμε έτσι’ και στο ‘το διαφορετικό είναι κακό’.
Πώς να το κάνεις:
Δοκιμάστε γεύσεις από διαφορετικές κουζίνες, αγοράστε ένα φρούτο ή λαχανικό που δεν έχετε ξαναφάει, πειραματιστείτε με νέες συνταγές και υλικά, αλλάξτε τη διαδρομή που κάνετε συνήθως, δοκιμάστε νέα χόμπι, νέα μέρη για να επισκεφθείτε. Εξοικειώσου με τις νέες τεχνολογίες και αγκάλιασε την αλλαγή.

ΠΗΓΗ: http://greekpsychologypages.blogspot.gr/2016/03/12.html

Γιατί να φοιτήσει ένα πρόνηπιο στο νηπιαγωγείο;

Γιατί πολύ απλά, το σύγχρονο νηπιαγωγείο μέσω του νέου προγράμματος δραστηριοτήτων, έχει θέσει πολύ ψηλά τον πήχη στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση!
Απαλλαγμένο από την πίεση της ύλης διδασκαλίας της επόμενης βαθμίδας, αυτής του Δημοτικού Σχολείου, αφήνει το περιθώριο στους εκπαιδευτικούς για ελεύθερη, δημιουργική έκφραση δημιουργώντας ένα μαθησιακό περιβάλλον γεμάτο φαντασία, ιδανικό για τα παιδιά της πρώτης και της δεύτερης προσχολικής ηλικίας (νήπια- προνήπια).
Οι εκπαιδευτικοί που το στελεχώνουν, ως απόφοιτοι πανεπιστημιακών ιδρυμάτων διαθέτουν το επιστημονικό υπόβαθρο, για να υποστηρίξουν τα παιδιά, όχι μόνο στη μαθησιακή διαδικασία αλλά και στο δρόμο της ανάπτυξης της κοινωνικής τους συμπεριφοράς και της αυτογνωσίας. Μπορούν να ενοπίσουν αδυναμίες σε όλα τα επίπεδα της ανάπτυξης και των δεξιοτήτων του κάθε παιδιού και να δουλέψουν μαζί του εξατομικευμένα. Ταυτόχρονα να προτείνουν στους γονείς τυχόν περαιτέρω αξιολογήσεις και βοήθεια από εξειδικευμένο προσωπικό. Μ’αυτό τον τρόπο τα παιδιά μπορούν να ξεπεράσουν, ή έστω να υποστηριχθούν, έγκαιρα, πάω στις αδυναμίες, που ενδέχεται να τους δημιουργήσουν δυσκολίες στη φοίτησή τους στο Δημοτικό σχολείο ή και πιο πέρα από αυτό.
Στο νηπιαγωγείο το παιδί θα μάθει…

τον εαυτό του! Πώς μπορεί να χρησιμοποιεί το σώμα του (για να αυτοεξυπηρετηθεί, να κινηθεί, να εργαστεί) και να το φροντίζει σωστά. Ποια είναι τα συναισθήματα του και πόσο μεγάλη είναι η σημασία της έκφρασής τους, με τρόπο που να επιδρά θετικά για τον εαυτό του και τους άλλους. Να αναπτύξει την κριτική του σκέψη. Να ανακαλύψει τις κλίσεις και τα ταλέντα του.
τα πλαίσια της ορθής κοινωνικής συμπεριφοράς: Να αναπτύξει την ικανότητα του να κάνει φίλους. Να μοιράζεται. Να νοιάζεται. Να έχει ενσυναίσθηση. Να μάθει τα δικαιώματα αλλά και τις υποχρεώσεις του. Να δείχνει σεβασμό στους ανθρώπους και το περιβάλλον γύρω του. Να ακολουθεί τους κανόνες του χώρου στον οποίο βρίσκεται κάθε φορά. Να απολαμβάνει τη συνεργασία και την από κοινού εξερεύνηση. Να συνειδητοποιεί τις συνέπειες των πράξεων του και να αναλαμβάνει τις ευθύνες του.
να σκέφτεται: Να συμμετέχει στην επίλυση προβλημάτων. Να επιχειρηματολογεί και να προασπίζεται τις απόψεις του. Να αναγνωρίζει τα λάθη του και να μαθαίνει από αυτά. Να συμμετέχει σε πειράματα και παρατηρήσεις. Να βρίσκει τις αιτίες και τα αποτελέσματα. Να καταλήγει σε συμπεράσματα.
να ενδιαφέρεται να μαθαίνει! Να έχει ενδιαφέρον για όλα όσα συμβαίνουν στον μικρόκοσμό του αλλά και σε όλο τον κόσμο (και γιατί όχι και πέρα από αυτόν!). Να ρωτάει όσους γνωρίζουν. Να ακούει ιστορίες. Να ξεφυλλίζει βιβλία. Να βλέπει εικόνες. Να ασχολείται με την τεχνολογία, στα πλαίσια των δυνατοτήτων και της ηλικίας του. Να κινητοποιεί τους γονείς και τα μέλη του οικογενειακού του περιβάλλοντος, για περαιτέρω ενασχόληση με θέματα που το απασχολούν.
να εκφράζεται: Να εμπλουτίσει το λέξιλόγιο του και να καταφέρει να αρθρώνει σωστό λόγο. Να συμμετέχει σε συζητήσεις. Αλλά και δημιουργικά να εκφράζεται καλλιεργώντας, πέρα από τη λεπτή κινητικότητά του (χειρισμός αντικειμένων, συνονισμός κινήσεων κλπ) και τη φαντασία του!
να ασχολείται με τα γράμματα και τους αριθμούς: Να έρθει σε επαφή με περιβάλλοντα εγγραμματισμού, που με φυσικό τρόπο (παρατηρώντας και βιώνοντας) θα το ωθήσουν από το σκαρίφημα στο γράμμα, όπως ακριβώς φτάνει μόνο του από τη μουντζούρα στη ζωγραφιά! Να βρεθεί αντιμέτωπο με ζητήματα που απαιτούν μαθηματικό λογισμό και να συμμετέχει στην επίλυση τους.

…και όλα αυτά μέσα από δημιουργικές και πάνω από όλα παιγνιώδεις δραστηριότητες, αλλά και συμμετοχή σε καινοτόμες δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, όχι μόνο σε εθνικό αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο, με συνεργατικές δράσεις και επικοινωνία με σχολεία του εξωτερικού.
Σκεφτείτε λοιπόν πόσο ευεργετικό είναι ένα τέτοιο μαθησιακό περιβάλλον για ένα προνήπιο!
Το οποίο μάλιστα εισέρχεται σ’αυτό με δυο βασικά πλεονεκτήματα:

Τη συναναστροφή του, όχι μόνο με παιδιά της ηλικίας του, γεγονός που του παρέχει ασφάλεια, αλλά και παιδιά μεγαλύτερα από αυτό, που μπορούν να λειτουργήσουν ως παραδείγματα προς μίμηση, με αποτέλεσμα την επιτάχυνση στην κατάκτηση βασικών δεξιοτήτων για την ανάπτυξή του.
Την ευκαιριά για διετή φοίτηση σ’ένα εξειδικευμένο περιβάλλον μάθησης, δίνοντας του άφθονο χρόνο για να ετοιμαστεί με τον καλύτερο τρόπο, για μια ανώδυνη είσοδο στο Δημοτικό σχολείο, αλλά και για μια σταθερή, και γιατί όχι ανοδική, πορεία σ’αυτό και σε όλες τις επόμενες βαθμίδες.

…όχι αγαπητοί/ες φίλοι/ες αυτό δεν είναι «το νηπιαγωγείο που ονειρεύομαι». Είναι το νηπιαγωγείο στο οποίο εργάζομαι (αν και θα προτιμούσα να πω «εκφράζομαι και δημιουργώ μαζί και για τα παιδιά») εδώ και 21 χρόνια! Και γνωρίζω ότι στο ελληνικό δημόσιο νηπιαγωγείο υπάρχουν εκπαιδευτικοί, που πέρα από την επιστημονική κατάρτιση και τα τυπικά τους προσόντα (που για αρκετούς είναι πολλά, με μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς τίτλους), έχουν μεράκι γι αυτό που κάνουν, αγάπη για τα παιδιά και ενδιαφέρον για δια βιου μάθηση και αυτοβελτίωση.
Προχωρήστε λοιπόν, αγαπητοί γονείς των προνηπίων, χωρίς δισταγμό, στις αιτήσεις για εγγραφή των παιδιών σας σε κάποιο δημόσιο νηπιαγωγείο. Μ’αυτό τον τρόπο καταρχήν προσφέρετε το καλύτερο στα παιδιά σας, και ταυτόχρονα προσφέρετε τα μέγιστα για να συνεχίσει να υπάρχει το νηπιαγωγείο, με αυτή τη μορφή, στη θέση που του αναλογεί στις βαθμίδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, αλλά και να θεσμοθετηθεί η υποχρεωτική διετής φοίτηση σ’αυτό, γεγόνος που θα αυξήσει (ελπίζουμε!) το ενδιαφερον και τη μέριμνα της πολιτείας.

Πηγή:

Σχέδιο Δράσης σχολ. έτος : 2023-2024

https://blogs.sch.gr/nipnrod/files/2023/11/ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ-ΣΧΕΔΙΟ-ΔΡΑΣΗΣ-ΓΙΑ-ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ.pdf

Όρια στη παιδική ηλικία

Θα ξεκινήσουμε με μία άσκηση-παιχνίδι. Ανώνυμα, αν θα μπορούσατε να σχεδιάσετε ή απλά να γράψετε
μία λέξη που σας έρχεται στον νου όταν ακούτε τη λέξη «Όρια».
1. Θα κάνω μία μικρή εισαγωγή για το τι εννοούμε με τα όρια.
Καταρχήν τα όρια όπως όλοι γνωρίζουμε είναι οι κανόνες, τα «όχι», τα «πρέπει», η πειθαρχία.
Είναι γενικές γραμμές ώστε να βρει ο καθένας το τί του ταιριάζει προσωπικά και τι του κάνει για τη δική του οικογένεια.
Λίγα λόγια για τα πολύ μικρά παιδιά.
Μία βάση μπαίνει από όταν το παιδί μας είναι νεογέννητο. Είναι τότε που μαθαίνουμε να επικοινωνούμε μαζί του προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες του και ανάλογα με την ερμηνεία που δίνουμε στις αντιδράσεις του, διαμορφώνεται η αντίληψη που έχει για τον
εαυτό του. Έτσι σιγά-σιγά μαθαίνει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και εμάς τους ίδιους κι αυτός ο αρχικός συντονισμός το βοηθάει να αποδεχτεί τα όρια. Το να θέτουμε όρια σε ένα μικρό παιδί σημαίνει πως δημιουργούμε μία απόσταση ανάμεσα σε μία επιθυμία και την ικανοποίησή της. Το κλάμα, ο αποχωρισμός, ο απογαλακτισμός είναι οι πρώτες καταστάσειςόπου θέτουμε όρια.
Εντούτοις, πολλοί από δυσκολευόμαστε να πούμε ή να ακούσουμε ένα «όχι». Παίζουν πολλοί παράγοντες ρόλο σε αυτό, όπως η προσωπική μας ιστορία, ο τρόπος με τον οποίον μεγαλώσαμε, οι σχέσεις μας με τους γονείς μας ή τον σύντροφό μας.
Ας δούμε λίγο τι είναι απαραίτητο προκειμένου να μπορούν να εφαρμοστούν τα όρια.
1. Κάτι βασικό για τη θέσπιση των ορίων είναι να υπάρχει συνοχή. Δηλαδή μία κοινή γραμμή στο σπίτι και στα βασικά θέματα διαπαιδαγώγησης και συμπεριφοράς του παιδιού. Το μήνυμα πρέπει να είναι ένα και ως προς τα όρια και ως προς την εφαρμογή
τους. Μ’ αυτά οφείλουν να συμμορφωθούν και οι υπόλοιποι φροντιστές. Εάν οι γονείς δεν έχουν κοινή τοποθέτηση, τότε το παιδί αντιλαμβάνεται ποιος είναι ο πιο αδύναμος και τον χειραγωγεί.
Επιπλέον, δίνει μεγάλη ασφάλεια στο παιδί το να ξέρει πως και οι δύο γονείς συμφωνούν για το τι είναι καλό και τι όχι. Φανταστείτε στη δουλειά σας τη μία μέρα να ίσχυε το ένα και την επομένη το άλλο ανάλογα με τις διαθέσεις των συνεργατών ή των εργοδοτών σας. Τι σύγχυση και τι άγχος θα νοιώθατε για το αν κάνετε καλά ή όχι τη δουλειά σας. Θα ήταν πολύ κουραστικό και ψυχοφθόρο για εσάς. Κάπως έτσι νοιώθουν τα παιδιά όταν αυτό που τους λέγεται αθετείται από τον έναν από τους δύο γονείς. Έτσι μαθαίνουν πώς να χειρίζονται, να
εκμεταλλεύονται τον ένα γονιό και στη χειρότερη νοιώθουν μπερδεμένα και αποπροσανατολισμένα.
Φυσικά είναι ανθρώπινο να διαφωνούμε. Αυτό που πρέπει να κάνουμε δεν είναι να προσπαθήσουμε να πείσουμε τον άλλο ότι ο δικός μας τρόπος είναι καλύτερος ή για την ορθότητα των σκέψεων και των απόψεών μας, αλλά να συζητήσουμε τι μπορούμε να διαπραγματευτούμε και τι όχι. Να βρούμε μία κοινή γραμμή σε κάποια πράγματα υποχωρώντας λίγο, πότε ο ένας και πότε ο άλλος, ώστε να παρουσιάζουμε στο παιδί μία εικόνα συνοχής και συνέπειας. Σε αυτό μεγάλο ρόλο παίζει επίσης και το ποιος περνάει περισσότερο χρόνο με το παιδί.
Αυτός επωμίζεται και το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης της εφαρμογής των ορίων. Ίσως αυτός να χρειάζεται και μεγαλύτερη στήριξη, ενδυνάμωση και κατανόηση.
2. Κάτι άλλο βασικό πέρα από την συνοχή για τη θέσπιση των ορίων είναι η συνέπεια. Τα παιδιά κατανοούν από τη συμπεριφορά των γονιών τι μπορούν να κάνουν, τι όχι, τι είναι ασφαλές και τι δεν είναι, τι προκαλεί φόβο και τι όχι. Περισσότερες πράξεις, λιγότερα λόγια. Φυσικά κανείς δεν είναι απόλυτα και πάντα συνεπής, αλλά σίγουρα μπορούμε να παρέχουμε μία εικόνα συνέπειας μέσα από τη συμπεριφορά μας
και τον τρόπο ζωής μας.
Ωστόσο, Τί θα εμπόδιζε τη συνέπεια;
Α) Όπως ήδη είπαμε νωρίτερα σε σχέση με τη συνοχή, το να έχουν διαφορετική άποψη οι γονείς. Και εδώ είναι επίσης πολύ σημαντική η συνεργασία και η σύμπνοια των γονιών.
Β) Ενίοτε το να μην είμαστε εμείς ξεκάθαροι μέσαμας, με το τι είναι σωστό και τι όχι. Πρέπει να είμαστε εμείς στοιχειωδώς σίγουροι για αυτό που προτείνουμε. Διαφορετικά μεταδίδουμε τη δική μας ανασφάλεια και το παιδί λαμβάνει ένα διφορούμενο μήνυμα. Τα παιδιά προτιμούν μία απάντηση βέβαιη και σταθερή και ας μην την αποδέχονται εύκολα από μια απάντηση που είναι πάντα διαφορετική.
Για παράδειγμα ένας γονιός που προσπαθεί να μαθει το παιδί του να κοιμάται μόνο του ενώ αυτό ζητάει από τον γονιό να κάθεται πολλή ώρα μαζί του για να αποκοιμηθεί. Αν και νιώθει ότι το παιδί είναι έτοιμο να αυτονομηθεί ,θυμάται πόσο μόνος ή μόνη ένιωθε στην αντίστοιχη ηλικία στο κρεβάτι του και υποκύπτει στην επιθυμία του παιδιού. Ενώ θα μπορούσε για παράδειγμα ο γονιός να κάνει μια συμφωνία με το παιδί ,όπως για παράδειγμα να του διαβάσει ένα παραμύθι ή να παίξει λίγο μαζί του πριν τον ύπνο δηλαδή μια δραστηριότητα που θα καθησυχάζει το παιδί.
Οπότε πρώτα πρέπει να κατανοήσουμε σε εμάς τους ίδιους τι μας προκαλεί η αντίδραση του παιδιού και να το επεξεργαστούμε. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε να μεταφέρουμε στο παιδί δικά μας συναισθήματα, δικές μας αγωνίες και φόβους. Οπότε αντιλαμβανόμαστε ότι το
παρελθόν μας επηρεάζει το παρόν και λόγω αυτού ενίοτε δεν ενεργούμε βάσει των πραγματικών αναγκών του παιδιού αλλά βάσει του δικού μας βιώματος.
Ένας μαζικός κανόνας είναι : «Ότι αν το πεις. πρέπει να το εννοείς. Και αν το εννοείς. πρέπει να το κάνεις».
Το πως θα εφαρμόσουμε τα όρια φυσικά έχει να κάνει και με την ιδιοσυγκρασία του παιδιού που έχουμε απέναντί μας. Είναι εξατομικευμένο λοιπόν. Οι λύσεις που υιοθετούν οι γονείς είναι πολλές και ο κάθε γονιός μπορεί να ξέρει τι λειτουργεί και τι όχι στη δική του οικογένεια.
Το σημαντικότερο είναι να επικοινωνούμε στο παιδί κάθε φορά αυτό που θέλουμε να μάθει. Φυσικά είναι ανθρώπινο κάποιος να χάσει την ψυχραιμία του κάποια φορά. Είναι πολύ απαιτητικός ο γονεϊκός ρόλος. Με αυτό δεν βλάπτεται απαραίτητα το παιδί αλλά κατανοεί ότι
είμαστε άνθρωποι και όχι ρομπότ. Και αν κάποια στιγμή έχουμε κάποια λάθος συμπεριφορά απέναντί του, μπορούμε να ζητήσουμε συγγνώμη. Με αυτόν τον τρόπο του επικοινωνούμε πως αν κάποιος κάνει κάποιο λάθος μπορεί να το ξανασκεφτεί και να αναθεωρήσει. Έτσι το παιδί μαθαίνει πως μπορεί να επανορθώσει όταν κάνει κάτι που δεν είναι σωστό και ότι του ανοίγονται νέοι ορίζοντες και δυνατότητες.
Σχετικά με τους τρόπους νουθέτησης των παιδιών αν κάνουμε μια μικρή αναφορά στο ξύλο, πρέπει να πούμε ότι οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι είναι αναποτελεσματικός τρόπος γιατί χάνεται η εμπιστοσύνη και σταδιακά χαλάει η σχέση με τον ενήλικο.
Έτσι πιο αποτελεσματικές πρέπει να είναι οι λογικές και φυσικές συνέπειες.

Φυσικές είναι αυτές που επιτρέπουν στα παιδιά να διδαχθούν από τη φυσική τάξη των πραγμάτων. Παράδειγμα: Όταν δεν τρώμε θα πεινάσουμε, αν βγω έξω χωρίς ομπρέλα θα βραχώ. Επακόλουθο που προκύπτει από τις ενέργειες ενός παιδιού όταν δεν παρεμβαίνει ο ενήλικος.
Λογικές συνέπειες είναι αυτές που επιτρέπουν στα παιδιά να διδαχθούν από την πραγματικότητα της κοινωνικής τάξης. Π.χ. τα παιδιά που δεν ξυπνούν στην ώρα τους, ίσως καθυστερήσουν στο σχολείο και θα τους πάρει πιο πολλή ώρα να αναπληρώσουν την ώρα που έχασαν το πρωί. Εδώ να αναφερθώ στο σχολείο και να συμπληρώσω ότι είναι μία δομή που από μόνη της έχει όρια. Έχει πλαίσιο και κανόνες και φέρνει ένα ξεκάθαρο όριο στη ζωή των παιδιών. Σκοπός των φυσικών και λογικών συνεπειών είναι να κινητοποιηθούν τα παιδιά για να
πάρουν υπεύθυνες αποφάσεις και όχι για να υποχρεωθούν να υποταχθούν. Κάτι άλλο πολύ σημαντικό είναι το να μάθει το παιδί να διαχειρίζεται την ματαίωση. Δηλαδή το να μαθαίνει ότι υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει και άλλα που δεν μπορεί. Ειδάλλως μπορεί να έχει συνεχείς απαιτήσεις χωρίς να το σταματάει κάποιος για το τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Ένα παιδί δεν μπορεί να αποφύγει την εξάρτηση από τους γονείς του ούτε να αγνοήσει οποιοδήποτε όριο. Αν δεν βιώνει ενίοτε την απαγόρευση ή την αδυναμία να καταφέρει κάτι, νομίζει πως είναι ανίκητο και παντοδύναμο και αυτό θα του δημιουργήσει μετέπειτα δυσκολίες. Μικρές δόσεις έκθεσης στη ματαίωση το βοηθούν να κατανοήσει τα όρια του εαυτού του αλλά και των άλλων.
Εγώ σαν γονιός δεν το μαλώνω γι’ αυτό που νιώθει. Το «καταλαβαίνω» δεν σημαίνει ότι αλλάζω γνώμη. Το παρηγορώ και κατανοώ ότι το όριο φέρνει ματαίωση αλλά παραμένω σταθερός. Το παιδί μπορεί να θυμώνει απίστευτα, αλλά από την άλλη είναι σε προστατευτικό πλαίσιο που το κάνει να αισθάνεται ασφάλεια.
Εν κατακλείδι το όριο αποσκοπεί στη συνεργασία, είναι ο τρόπος να συνεργαζόμαστε και να επικοινωνούμε. Το πώς το βιώνει ο καθένας μας είναι διαφορετικό, είναι άλλη η αντίληψη και η οπτική του καθενός μας αλλά ο κοινός παρονομαστής είναι ότι όλοι ενεργούν μέσα από την
αγάπη τους για το παιδί τους και όλο αυτό θα επιτευχθεί σε βάθος χρόνου.
Η εφαρμογή των ορίων απαιτεί χρόνο, προσπάθεια και επιμονή για να φανούν τα αποτελέσματα. Φυσικά λαμβάνουμε υπόψη μας τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού, τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε κατάστασης και το ότι ανάλογα με την κάθε συνθήκη απαιτείται
και η αντίστοιχη ευελιξία από εμάς. Πρέπει δηλαδή να λαμβάνουμε υπόψη μας τη συναισθηματική ζωή του παιδιού, την καθημερινότητά του, καθώς και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στα διάφορα στάδια της ανάπτυξής του.

Όταν τα μικρά παιδιά συγκρούονται…

Πόσοι από εμάς δεν έχουμε αισθανθεί αμηχανία ή προβληματισμό βιώνοντας τη σύγκρουση του μικρού μας παιδιού με κάποιο άλλο παιδάκι; Πόσες φορές έχουμε νιώσει να χάνουμε την ψυχραιμία μας, να μας καταλαμβάνει ένταση και να σπεύδουμε άμεσα να παρέμβουμε;

Να απολογούμαστε για τη συμπεριφορά του παιδιού μας ή αντίθετα να λαμβάνει κάποιο παιδί διάφορους χαρακτηρισμούς , συνοδευόμενους από εύκολες αναλύσεις και συμπεράσματα όπως είναι «κακό παιδί, επιθετικό, κακομαθημένο, ευαίσθητο, χώρισαν οι γονείς του, βλέπει βία στο σπίτι του ή στην τηλεόραση κτλ». Έτσι λοιπόν, η εικόνα του μικρού παιδιού μας να μιλάει έντονα, ακόμα και να χτυπάει είναι οικεία σε πολλούς.

Δεν είναι λίγες οι φορές που λόγω ψυχικής και σωματικής κούρασης μας από τις ούτως ή άλλως πολύπλευρες απαιτήσεις της καθημερινότητας, αυτή η φαινομενικά ενίοτε αδικαιολόγητη «επίθεση» από το παιδί μας προς εμάς ή τρίτους, σε μια στιγμή όπου ήμαστε ευάλωτοι και όχι τόσο συγκεντρωμένοι στον εαυτό μας ώστε να βλέπουμε την σύγκρουση από μια πιο ενήλικη σκοπιά, μπορεί να ξυπνήσει μέσα μας διάφορα δύσκολα συναισθήματα.

Πόσοι δεν έχουμε νιώσει σαν να μας ακυρώνει τη «θέση ισχύος» ένα τόσο δα μικρό πλασματάκι; Nα μας κάνει να φαινόμαστε σαν μικρά παιδιά, ανήμπορα να βρουν τη λύση και τα όρια να αποτυγχάνουν διαρκώς; Nα αναρωτιόμαστε τι κάνουμε λάθος και εν τέλει να καταλήγουμε να αξιολογούμε την κατάσταση μέσα από κοινωνικά πρότυπα, τα οποία έχουμε κληρονομήσει από προηγούμενες γενιές (είναι ανυπάκουο,απείθαρχο κτλ) και να κάνουμε συγκρίσεις με άλλα παιδάκια ή με τους εαυτούς μας τους ίδιους;

Ή να ταυτιζόμαστε με το παιδί μας και εάν είναι ο πιο «αδύναμος» του καβγά του με κάποιο άλλο παιδί, να νιώθουμε ότι θιγόμαστε ακόμα και εμείς οι ίδιοι μαζί με αυτό, να σπεύδουμε να παρέμβουμε να το υπερασπιστούμε έναντι του άλλου παιδιού, να ελέγξουμε την κατάσταση και τελικά να γίνουμε κάτι σαν «μικρός μεγάλος».

Βέβαια, όταν η σύγκρουση εκδηλώνεται με σωματικά χτυπήματα ή σπρωξίματα σε περιβάλλον όπου φαίνεται ότι υπάρχει ο κίνδυνος να τραυματιστεί κάποιο από τα παιδιά, προφανώς από ένα σημείο και μετά, είναι αναγκαία μια ήπια παρέμβαση από τον ενήλικο, δίνοντας χώρο και χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν τι έχει γίνει, είτε εκείνη τη στιγμή ή, αν η ένταση είναι μεγάλη, λίγο αφότου τα έχουμε χωρίσει από τα ξεσπάσματα: «βλέπω ότι θα χτυπήσετε οπότε θα πρέπει να κάτσετε λίγο μακρυά ο ένας από τον άλλο». Η διαχείριση της σύγκρουσης μπορεί να γίνει με ερωτήσεις όπως «Μπορείτε να μου πείτε τι έχει συμβεί; Έχεις θυμώσει πολύ. Τι λύση θα μπορούσαμε να βρούμε…»;

Φαίνεται ότι αν καταφέρνουμε να διατηρήσουμε την ψυχική ενότητα και ακεραιότητά μας και να μην ταυτιζόμαστε τόσο πολύ με τη σύγκρουση και τα συναισθήματα που γεννάει, μπορούμε να το δούμε ως μια προετοιμασία του παιδιού για τη ζωή του. Η σύγκρουση είναι μια ευκαιρία, ώστε το παιδί να δοκιμαστεί στο να βιώνει δύσκολα συναισθήματα, ματαιώσεις και εντάσεις όπου πάνω σε αυτά με τη δική μας παρουσία σε αυτό του το ταξίδι χτίζονται τα εφόδια για τη διαχείριση καταστάσεων, εσωτερικών και εξωτερικών, και στο να γίνεται ευέλικτο και ικανό να αναζητήσει λύσεις .

Μαθαίνει να διαχειρίζεται τις εντάσεις του και κατά βάση την επιθετικότητα, η οποία είναι ένα φυσικό στοιχείο υπαρκτό στην εξελικτική ανάπτυξη των παιδιών. Η έκφραση και η εκδήλωση της επιθετικότητας είναι μέρος της πολυσύνθετης ψυχικής πραγματικότητας κάθε παιδιού και μέσω της σύγκρουσης όπου κι αν αυτή απευθύνεται, είναι ευκαιρία να μας αποκαλύπτεται το υλικό του παιδιού με το οποίο μπορεί να «δουλέψει» ο ενήλικας και έτσι σαν να γίνονται μικρές αποσυμπιέσεις.

Ο ενήλικας στέκεται εκεί με λεπτότητα και σταθερότητα, κατονομάζει το συναίσθημα του παιδιού «φαίνεσαι θυμωμένος, λυπημένος κλπ.» και δείχνει έτσι ότι «αντέχει» την ένταση του παιδιού. Την αντέχει με αγάπη, δείχνει την αξία της ζεστασιάς στη θέση του καυτού θυμού, όπως αναφέρει και ο Kim John Payne στο βιβλίο «Γονείς απλά».

Το παιδί μέσα από την ένταση επικοινωνεί μεταδίδοντας μας τα αισθήματά του, τις αγωνίες του. Όλα αυτά σημαίνουν ανταλλαγή και αναζωπύρωση της ζωής και αναμένει από εμάς να το λάβουμε αυτό σαν δώρο. Μας αποκαλύπτεται κι εμείς καλούμαστε να το αντέξουμε και να πετάξουμε τις «ταμπέλες» που κουβαλάμε.

Όλα είναι κομμάτι της ατομικότητας του κάθε παιδιού, ο τρόπος έκφρασής του ή ακόμα και μη έκφρασης είναι που αλλάζει. Η ιδιοσυγκρασία παίζει σημαντικό ρόλο ως προς την ένταση αυτών των δύσκολων κομματιών ενός παιδιού. Κι ακριβώς αυτό το ατομικό στοιχείο είναι και το σπουδαίο εργαλείο του παιδιού προκειμένου είτε να μετριαστεί με τον καιρό, είτε να ενισχυθεί ώστε να το χρησιμοποιεί.

Οι συγκρούσεις έστω και αν δεν επιλυθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη στιγμή που προκύπτουν, ιδίως για τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορεί να επιδιορθωθούν και εκ των υστέρων, στην ησυχία ενήλικα-παιδιού και μπορεί να είναι μια ευκαιρία για τον ενήλικα να επαναφέρει το θέμα, να ρωτήσει το παιδί πώς ένιωσε.

Έτσι, το παιδί βοηθιέται να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του, να τα διαχειριστεί χωρίς να αιωρούνται απλά ή να τα καταχωνιάσει έτσι ακατέργαστα και να συζητηθεί τι θα μπορούσε να είχε γίνει διαφορετικά ώστε να είχε αποφευχθεί η σύγκρουση ή να είχε επιλυθεί. Με αυτούς τους τρόπους φτιάχνουμε σενάρια ευελιξίας ή «προετοιμασίας» για αντιμετώπιση ή ακόμα και εκ των προτέρων αναγνώρισης παρόμοιων περιστατικών.

Έτσι, το παιδί εξοικειώνεται με την ιδέα της σύγκρουσης, δεν το θεωρεί σαν κάτι το τόσο απειλητικό, καταστροφικό και απροσπέλαστο και επίσης, νιώθει σύμμαχο τον ενήλικα στον οποίο μπορεί να καταθέσει τα πιο σκοτεινά του συναισθήματα και εκείνος να τον ακούσει δίχως να τον λογοκρίνει ή να τον νουθετήσει εξ αρχής χωρίς να έχουν βρει διέξοδο οι εσωτερικές του εντάσεις.

Με το να δίνουμε το «χώρο και το χρόνο» να πουν το λόγο ή όταν κάτι δεν μπορεί να ονομαστεί από το παιδί λόγω ηλικίας, να το ονομάσουμε εμείς απλοποιημένα για το ίδιο, τότε απορροφώνται αργά και σταθερά τα πιο έντονα στοιχεία, χάνουν την ισχύ τους και τον καταιγιστικό χαρακτήρα ενός «πυρετού ψυχής».

Δίνουμε επιπλέον τη δυνατότητα στο παιδί να βρίσκει τους τρόπους αυτορύθμισης και ελέγχου των παρορμήσεών του με το να μην επιτίθεται σωματικά, αλλά να ανακαλύπτει τρόπους διευθέτησης αξιοποιώντας την φαντασία του και τη δημιουργικότητά του. Μαθαίνει να πιστεύει ότι είναι ικανό να τα καταφέρει το ίδιο και να αναλαμβάνει την ευθύνη όλων αυτών.

Οι συγκρούσεις των μικρών παιδιών είναι αναπόφευκτες και δεν μαρτυρούν συνήθως πρόβλημα ή ιδιοτροπία, αλλά ένα στάδιο που έχει να διανύσει ο άνθρωπος προς την πορεία του να γίνει ο εαυτός του, ανακαλύπτοντας στην πράξη και τα πιο σκοτεινά του στοιχεία και αντικρίζοντας τις παρορμήσεις τους. Εμείς οι ενήλικοι εκεί πλάι τους να αφουγκραζόμαστε και να οριοθετούμε όπου πραγματικά απαιτείται, αξιοποιώντας και ενισχύοντας πρωτίστως τα θετικά κομμάτια της προσωπικότητας του παιδιού και βλέποντας το ως ένα ανεξάρτητο κομμάτι από εμάς, όχι ασύνδετο όμως , αλλά συνδεδεμένο με αγάπη.

Και η αγάπη ξεκινά από την επιδίωξη αναγνώρισης, αποδοχής και διαχείρισης των δικών μας δύσκολων κομματιών. Της αποδοχής ότι είμαστε πολυσύνθετα όντα με ιδιαίτερες ιδιοσυγκρασίες όπου επιδίωξη,όχι πάντα εφικτή, είναι να βλέπουμε τα παιδιά μας μέσα από τα δικά τους ατομικά στοιχεία και να μπορούμε να τα εμπνεύσουμε να αγωνίζονται και να εξελίσσονται.

Ακόμα κι όταν συμβαίνουν συγκρούσεις, οι οποίες είναι μια πραγματικότητα είτε για ενήλικες είτε για παιδιά, ίσως είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν ακυρώνει όλα τα θετικά που έχουν προηγηθεί σε μια σχέση, ούτε καταστρέφεται η σχέση συνολικά λόγω αυτού.

Όπως αναφέρει η Barbara Ehrensaft «η προσπάθεια να διορθωθεί κάτι που αρχικά δεν πήγαινε καλά, είναι πολύ καλύτερο για την δόμηση του χαρακτήρα από το να παρέχουμε ένα τέλειο, ειδυλλιακό περιβάλλον χωρίς συγκρούσεις στην παιδική ηλικία». Τα παιδιά συγκρούονται, οι ενήλικοι αντέχουν και οι μεν και οι δε ανακαλύπτουν εκ νέου την προσπάθεια.

Άρθρο της Λήδας Πασαλή, Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια

Οργάνωση και λειτουργία Ολοήμερου Νηπιαγωγείου

Ολοήμερα Νηπιαγωγεία.

Σκοπός, περιεχόμενο, παιδαγωγική καθοδήγηση και διοίκηση, Ωρολόγιο πρόγραμμα, λειτουργία, εγγραφές Νηπίων κλπ.

Οργάνωση και Λειτουργία ολοήμερου Νηπιαγωγείου

Νομοθεσίες – Εγκύκλιοι

Προεδρικό Διάταγμα 200/1998 – ΦΕΚ 161/Α/13-7-1998
Οργάνωση και λειτουργία Νηπιαγωγείων

Το Π.Δ.200/1998 – ΦΕΚ 161/Α/13-7-1998 έπαυσε να ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 21 . Ισχύ και εφαρμογή του Π.Δ.79/2017 – ΦΕΚ 109/Α/1-8-2017

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2023-2024

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Π/ΘΜΙΑΣ, Δ/ΘΜΙΑΣ Αρ.Πρωτ.Φ.7/95956/Δ1/
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ 01-09-2023/ΥΠΑΙΘΑ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. & Δ.Ε.
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Π.Ε.
ΤΜΗΜΑΤΑ Α΄ & Β΄
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ- ΤΜΗΜΑ Α΄
ΑΥΤΟΤΕΛΗΣ Δ/ΝΣΗ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ – ΤΜΗΜΑ Α
ΘΕΜΑ: «Λειτουργία Νηπιαγωγείων για το σχολικό έτος 2023-2024»

Σχετ. έγγραφο: H υπό στοιχεία 73897/Γ1/4-7-2023 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού «Ανάθεση καθηκόντων Γενικού Γραμματέα Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού»( Υ.Ο.Δ.Δ. 267)

Α. Οργάνωση και Λειτουργία Νηπιαγωγείων

1. Έναρξη σχολικού έτους 2023 – 2024

Με την έναρξη του σχολικού έτους 2023-2024, και πριν την έναρξη των μαθημάτων, σε επίπεδο σχολικής μονάδας γίνονται όλες οι απαραίτητες προπαρασκευαστικές ενέργειες που σχετίζονται με την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, καθώς και τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου, σύμφωνα με το άρθρο 10 του ΠΔ 79/2017 (Α΄109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

Κατά την πρώτη ημέρα έναρξης των μαθημάτων, τη Δευτέρα 11 Σεπτεμβρίου 2023, ο καθιερωμένος αγιασμός θα πραγματοποιηθεί στον αύλειο χώρο του σχολείου. Οι μαθητές/τριες θα προσέλθουν στις σχολικές μονάδες για την τέλεση του αγιασμού σύμφωνα με τον προγραμματισμό του κάθε σχολείου. Την ημέρα αυτή θα δοθούν οδηγίες για θέματα που αφορούν στην εφαρμογή του ωρολογίου προγράμματος και στη γενικότερη λειτουργία του σχολείου.

Στην αρχή του πρώτου τριμήνου του διδακτικού έτους και για διάστημα όχι μεγαλύτερο των δύο (2) εβδομάδων μπορεί να εφαρμόζεται ευέλικτο ωράριο παραμονής στο Νηπιαγωγείο για προνήπια/νήπια που φοιτούν για πρώτη φορά, προκειμένου να διευκολυνθεί η προσαρμογή τους. Το ευέλικτο ωράριο καθορίζεται από τον/την εκπαιδευτικό της τάξης και τον Σύλλογο Διδασκόντων/ουσών, σε συνεργασία με τους γονείς ή κηδεμόνες του προνηπίου/νηπίου. Μετά την πάροδο των δύο (2) εβδομάδων, το σύνολο των προνηπίων/νηπίων ακολουθεί κοινό ωράριο, σύμφωνα με την παρ. 7, του άρθρου 2, του Π.Δ 79/2017 (Α΄109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

2. Ωρολόγιο Πρόγραμμα

Το Ωρολόγιο Πρόγραμμα του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Νηπιαγωγείου καταρτίζεται σύμφωνα α) με το κεφ. Β΄ του άρθρου 11 του Π.Δ 79/2017 (Α΄ 109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και β) με την παρ. 3 του άρθρου 371 του ν. 4957/2022 (Α’ 141).

Ο Ενιαίος Τύπος Ολοήμερου Νηπιαγωγείου περιλαμβάνει:

α) το Βασικό Υποχρεωτικό Πρόγραμμα, που απευθύνεται σε όλους/όλες τους/τις μαθητές/τριες (προνήπια/νήπια), αφορά όλα τα τμήματα και διαρκεί από τις 8:30 μέχρι τις 13:00,

β) το Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα που διαρκεί από τις 13:00 μέχρι τις 16:00 και

γ) το Νέο, Αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου που εφαρμόζεται στις σχολικές μονάδες της υπό στοιχεία Φ.7/ΦΜ/98404/Δ1/10-8-2022 ΥΑ (Β΄ 4215) από τις 13.00 έως τις 17.30.

Στο πλαίσιο του Προαιρετικού και Νέου, Αναβαθμισμένου Ολοήμερου Προγράμματος υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας
τμήματος Πρόωρης Υποδοχής από 7:45 μέχρι 8:30.

Στο πλαίσιο του Προαιρετικού και Νέου, Αναβαθμισμένου Ολοήμερου Προγράμματος υπάρχει δυνατότητα λειτουργίας τμήματος Πρόωρης Υποδοχής από 7:45 μέχρι 8:30.

Από το σχολικό έτος 2022-2023 για τις σχολικές μονάδες της υπό στοιχεία Φ.7/ΦΜ/98404/Δ1/10-8-2022 ΥΑ (Β΄ 4215) έχει τεθεί σε εφαρμογή το Νέο, Αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου Νηπιαγωγείου όπου προστίθενται στον διδακτικό χρόνο του ισχύοντος Ολοήμερου Προγράμματος, δύο (2) διδακτικές ώρες και συγκεκριμένα η πέμπτη (5η) και η έκτη (6η), διάρκειας τριάντα (30) λεπτών η καθεμία. Στην 5η διδακτική ώρα εντάσσεται ανάπαυση/ελεύθερο παιχνίδι/ενασχόληση στα κέντρα μάθησης, ενώ η 6η διδακτική ώρα δύναται να αξιοποιείται, κατόπιν απόφασης του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών, από τον εκπαιδευτικό για ελεύθερο και οργανωμένο παιχνίδι και ανατροφοδότηση.

Η Πρόωρη Υποδοχή μαθητών/τριών (7:45-8:30), αποτελεί διδακτική ώρα για τον/την εκπαιδευτικό και ανατίθεται σε έναν/μία από τους/τις εκπαιδευτικούς του πρωινού προγράμματος. Η υποδοχή των μαθητών/τριών είναι διάρκειας 15’ λεπτών και γίνεται από 7:45 έως 8:00 για το τμήμα Πρόωρης Υποδοχής και από 8:15 έως 8:30 για το Βασικό Υποχρεωτικό Πρόγραμμα.

Η προετοιμασία για την αποχώρηση των μαθητών/τριών

από το Βασικό Υποχρεωτικό Πρόγραμμα πραγματοποιείται από τις 12.45 έως τις 13.00 με ώρα αποχώρησης στις 13:00
από το Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα από τις 15:45 έως τις 16:00 με ώρα αποχώρησης στις 16.00. και
από το Νέο, Αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου για την 1η αποχώρηση από τις 15.45 έως 16.00 με ώρα αποχώρησης στις 16.00 και για την 2η αποχώρηση από τις 17.15 έως τις 17.30 με ώρα αποχώρησης στις 17.30 με τη λήξη του προγράμματος.

Το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα Διδασκαλίας (ΕΩΠΔ) συντάσσεται το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου από τον/την Διευθυντή/ντρια – τον/την Προϊστάμενο/νη του Νηπιαγωγείου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Διδασκόντων/ουσών, σύμφωνα με την παρ. 3 άρθρο 11 κεφ. Β ΠΔ 79/2017 (Α΄109), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και σύμφωνα με την περ. γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 371 του ν. 4957/2022 (Α΄ 141) και αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες του κάθε Νηπιαγωγείου, ύστερα από συνεργασία με τον/την Προϊστάμενο/νη Εκπαιδευτικών Θεμάτων.

Το ΕΩΠΔ βασίζεται σε παιδαγωγικά κριτήρια και στο πλαίσιο αυτό αξιοποιείται το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριο των νηπιαγωγών. Στη συνέχεια, το Εβδομαδιαίο Ωρολόγιο Πρόγραμμα Διδασκαλίας υποβάλλεται σε τρία αντίγραφα για θεώρηση στον/στην Προϊστάμενο/η Εκπαιδευτικών Θεμάτων, σύμφωνα με την παρ. 3 άρθρο 11 κεφ. Β ΠΔ 79/2017 (A’ 109), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ο/η οποίος/α επιστρέφει ένα θεωρημένο αντίγραφο στο σχολείο και ένα αντίγραφο στέλνει για ενημέρωση στον/στην οικείο/α Διευθυντή/ντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το ΕΩΠΔ αναρτάται σε εμφανές σημείο στο γραφείο του Συλλόγου Διδασκόντων.

Με απόφαση του Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου (Π.Υ.Σ.Π.Ε.) είναι δυνατό να τροποποιείται η ώρα έναρξης και λήξης των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων του Νηπιαγωγείου αναλόγως των τοπικών ή άλλων συνθηκών χωρίς να μεταβάλλεται η χρονική διάρκειά τους, σύμφωνα με την παρ. 7 περ. στ του κεφ. Β’ του άρθρου 11 του ΠΔ 79/2017 (Α’109).

Οι νηπιαγωγοί κατά την εφαρμογή του Ωρολογίου Προγράμματος είναι απαραίτητο να λαμβάνουν υπόψη τους τις παιδαγωγικές αρχές και τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών για το Νηπιαγωγείο 13646/10-02-2023 (Β΄ 687). Επιπροσθέτως, είναι απαραίτητο να λαμβάνουν υπόψη τους τη φιλοσοφία και τις διαδικασίες σχεδιασμού και ανάπτυξης αναπτυξιακά κατάλληλων και πλούσιων σε εμπειρίες και ερεθίσματα μαθησιακών περιβαλλόντων για το Νηπιαγωγείο, όπως αυτά διαμορφώνονται και περιγράφονται στο Πρόγραμμα Σπουδών (Π.Σ.) για το Νηπιαγωγείο, καθώς και την πολυμορφία και ανομοιογένεια κάθε τάξης Νηπιαγωγείου, δίνοντας προτεραιότητα στα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες των μαθητών, στο πλαίσιο συνεργασίας όλων των εμπλεκομένων στην εκπαιδευτική διαδικασία, για ένα κοινό εκπαιδευτικό όραμα. Η διδακτική πλαισίωση στο Νηπιαγωγείο αναφέρεται στη συστηματική διαδικασία σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης δραστηριοτήτων που είναι αναπτυξιακά κατάλληλες, βασίζονται στη διερεύνηση και στο παιχνίδι, προάγουν τη συνεργασία και λαμβάνουν υπόψη το κοινωνικοπολιτισμικό υπόβαθρο και τις διαφοροποιημένες ανάγκες των παιδιών στο πλαίσιο της ενταξιακής εκπαίδευσης.

Η αλλαγή της διδακτικής ώρας δε σημαίνει αλλαγή δραστηριότητας. Ο/Η Νηπιαγωγός έχει την ευελιξία να προσαρμόζει τον χρόνο των οργανωμένων και ελεύθερων δραστηριοτήτων σύμφωνα με το συγκεκριμένο πλαίσιο της τάξης.

Τα Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία ακολουθούν το εκάστοτε ισχύον Αναλυτικό και Ωρολόγιο Πρόγραμμα των αντιστοίχων τύπων δημοσίων σχολείων (αρ. 4, παρ.1, του ν. 682/1977 (Α΄244)). Πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην παρ.2 του άρθρου 4 του ν.682/1977 (Α’244), όπως αντικαταστάθηκε τελικά με το άρθρο 3 (περ. 1) του ν. 4713/2020 (Α’147).

Τα Ειδικά Νηπιαγωγεία ακολουθούν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα που ορίζεται στην υπό στοιχεία 94189/Δ3/29-07-2021 Υ.Α. (Β’3540) με θέμα: «Τροποποίηση της με αρ. πρωτ: 85317 /Δ3/29-05-2019 Υ.Α (Β’ 2171) με θέμα: «Ωρολόγιο πρόγραμμα υποχρεωτικού και ολοήμερου προγράμματος Ειδικού Νηπιαγωγείου και Ειδικού Δημοτικού Σχολείου»-«Εργαστήρια Δεξιοτήτων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση».

3. Ωράριο Νηπιαγωγών – Συμπλήρωση Ωραρίου

Το διδακτικό ωράριο των νηπιαγωγών καθορίζεται με την με αριθ. 127187/E1/01-08-2016 (Β’ 2524, ΑΔΑ: Ω2ΟΘ4653ΠΣ-Ι41) και 106006/Δ1/2-9-2022 Υ.Α. (Β’ 4630).

Α. Οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε 1/θέσια, 2/θέσια και 3/θέσια νηπιαγωγεία, ανεξάρτητα από το βαθμό και το χρόνο υπηρεσίας τους, έχουν διδακτικό ωράριο είκοσι πέντε (25) διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως ως εξής:

• Νηπιαγωγείο με προαιρετικό ολοήμερο πρόγραμμα και λειτουργία τμήματος πρόωρης υποδοχής :

Στον/στην εκπαιδευτικό του Βασικού Υποχρεωτικού Προγράμματος ανατίθεται το ωράριο 7:45 – 12:10 και αντίστοιχα στον/στην εκπαιδευτικό του Προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος ανατίθεται το ωράριο 12:10 -16:00.

• Νηπιαγωγείο με προαιρετικό ολοήμερο πρόγραμμα, χωρίς λειτουργία τμήματος πρόωρης υποδοχής:

Στον/στην εκπαιδευτικό του Βασικού Υποχρεωτικού Προγράμματος ανατίθεται το ωράριο 8:15 – 13:00 και στον/στην εκπαιδευτικό του Προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος ανατίθεται το ωράριο 12:10-16:00. Στην περίπτωση αυτή, στον/στην Προϊστάμενο/η ανατίθενται τέσσερις (4) ώρες διδακτικό ωράριο την ημέρα και συμπληρώνει την 5η διδακτική ώρα του/της με άσκηση διοικητικού έργου, είτε εργάζεται στο Βασικό Υποχρεωτικό Πρόγραμμα είτε στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα. Ωστόσο, σε περίπτωση λειτουργίας και δεύτερου Προαιρετικού Ολοήμερου τμήματος, κατά τη διάρκεια της κοινής παραμονής τους, ο/η ένας/μία νηπιαγωγός ασκεί διδακτικό έργο, ενώ ο/η άλλος/η διοικητικό εκ περιτροπής και με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών. Σε αυτές τις περιπτώσεις ανάθεσης διοικητικού έργου για συμπλήρωση διδακτικού ωραρίου, οι νηπιαγωγοί παραμένουν υποχρεωτικά στο σχολείο.

• Στο Νέο Αναβαθμισμένο πρόγραμμα Ολοήμερου Νηπιαγωγείου,

ο/η νηπιαγωγός του τμήματος διευρυμένου ωραρίου του Ολοήμερου Προγράμματος με ωράριο από τις 13:30 -17:30 συνεργάζεται στη διδασκαλία με τον/την νηπιαγωγό του Τμήματος του Ολοήμερου Προγράμματος, ο οποίος/η οποία έχει ωράριο από τις 12:10 έως 16:00. Συνεπώς, από τις 13:30 έως τις 16:00 υπάρχει συμπαρουσία στην τάξη των δύο εκπαιδευτικών, οι οποίοι/ες λειτουργούν ομαδοσυνεργατικά και υποστηρικτικά. Κατά το διάστημα από 16:00 έως 17:30, ο/η νηπιαγωγός του Τμήματος διευρυμένου ωραρίου του Ολοήμερου Προγράμματος αναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου τη διδασκαλία στην τάξη.

Β. Το ωράριο των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε 4/θέσια και άνω νηπιαγωγεία διαμορφώνεται ως εξής

Διευθυντές/ντριες 4/θέσιων και 5/θέσιων νηπιαγωγείων, ώρες 20.
Διευθυντές/ντριες 6/θέσιων νηπιαγωγείων, ώρες 12.
Εκπαιδευτικοί που υπηρετούν σε 4/θέσια και άνω νηπιαγωγεία:
Ι) ώρες 24, αν έχουν μέχρι 10 χρόνια υπηρεσίας,
II) ώρες 23, αν έχουν από 10 μέχρι 15 χρόνια υπηρεσίας,
III) ώρες 22, αν έχουν από 15 μέχρι 20 χρόνια υπηρεσίας και
IV) ώρες 21, αν έχουν πάνω από 20 χρόνια υπηρεσίας

Επισημαίνεται ότι, οι Διευθυντές/ντριες- Προϊστάμενοι/νες των Νηπιαγωγείων φροντίζουν ώστε όλοι/όλες οι εκπαιδευτικοί να καλύπτουν πλήρως το διδακτικό ωράριό τους. Ως προς το εργασιακό ωράριο σε καμία περίπτωση δεν παραβιάζεται το άρθρο 245 του ν. 4512/2018 (Α΄5) σύμφωνα με το οποίο ο/η εκπαιδευτικός δεν υποχρεούται να παραμείνει στο σχολείο πέραν των έξι (6) ωρών.

Ως προς την ανάθεση διδασκαλίας και εξωδιδακτικών εργασιών από τον/την Διευθυντή/ντρια ή τον/την Προϊστάμενο/νη της σχολικής μονάδας ισχύουν τα όσα αναφέρονται στα άρθρα 100 & 101 του ν. 4823/2021 (Α΄136) αντίστοιχα.

4. Κατανομή τμημάτων

Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 40 του ν.4589/2019 (Α΄13) τα Νηπιαγωγεία, ανάλογα με τον αριθμό των οργανικών θέσεων των νηπιαγωγών, είναι μονοθέσια, ή πολυθέσια. Στις σχολικές μονάδες απομακρυσμένων, δυσπρόσιτων και παραμεθόριων περιοχών ή περιοχών με δυσκολίες πρόσβασης ή περιοχών για τις οποίες απαιτείται μεταφορά/μετακίνηση μαθητών/τριών, ο ελάχιστος αριθμός μαθητών/τριών ανά τμήμα είναι πέντε (5) ενώ στα διθέσια και άνω Νηπιαγωγεία ο ελάχιστος αριθμός μαθητών/τριών ανά τμήμα είναι δέκα πέντε (15) σύμφωνα με την παρ. 1, του άρθρου 50 του ν. 4692/2020 (Α΄111).

Ο μέγιστος αριθμός μαθητών/τριών ανά τμήμα στο Νηπιαγωγείο καθορίζεται στους είκοσι πέντε (25) σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 6, παρ. 2, ΠΔ 79/2017 (Α’109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

Υπενθυμίζεται ότι η κατανομή των μαθητών/τριών σε τμήματα γίνεται λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως η ηλικία (νήπια/προνήπια), το φύλο και οι ιδιαίτερες εκπαιδευτικές ανάγκες, με στόχο να υπάρξει μια ισόρροπη κατανομή των μαθητών/τριών στα τμήματα.

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 100 του ν. 4823/2021 (Α΄136) και την παρ. 2 του άρθρου 102 του ν.4823/2021 (Α΄136) με απόφαση και σχετική πράξη του Συλλόγου Διδασκόντων ανατίθενται στους/στις εκπαιδευτικούς τα τμήματα. Ο/Η εκπαιδευτικός αναλαμβάνει το τμήμα που του/της ανατίθεται για όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους. Σε περίπτωση διαφωνίας την οριστική λύση δίνει ο/η Διευθυντής/ντρια -ο/η Προϊστάμενος/νη του Νηπιαγωγείου.

Συνιστάται, επίσης, στους/στις εκπαιδευτικούς για παιδαγωγικούς και λόγους δεοντολογίας να μην αναλαμβάνουν τμήματα στα οποία φοιτούν τα τέκνα τους.

Στα Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία, ο αριθμός νηπίων είναι ο αναγραφόμενος στην Υ.Α. χορήγησης της άδειας αυτών, σε συνδυασμό με τη διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 79/2017 (Α’109), όπως αντικαταστάθηκε από τις διατάξεις του άρθρου 50 του ν. 4692/2020 (Α΄111). Στην Υ.Α. χορήγησης της άδειας του Νηπιαγωγείου συμπεριλαμβάνεται η προσαύξηση του ποσοστού 10%, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 14 του ν. 682/1977(A’ 244). Τα Ιδιωτικά Νηπιαγωγεία μπορούν να καθορίζουν τον ελάχιστο αριθμό των νηπίων ανά τμήμα, ανάλογα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες και τις διαθέσιμες αίθουσες διδασκαλίας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 14 του ν.682/1977 (A’244), όπως προστέθηκε με το άρθρο 7 του ν. 4713/2020 (A’147).

Στα Ειδικά νηπιαγωγεία ο αριθμός των μαθητών/τριών ανά τμήμα καθορίζεται στην Ενότητα 3 «Κατανομή μαθητών- Δημιουργία Τμημάτων- Αναθέσεις μαθημάτων» της υπό στοιχεία 66622/Δ3/14-06-2023 Εγκυκλίου του Τμήματος Α΄ της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης με θέμα: «Ενέργειες προγραμματισμού του εκπαιδευτικού έργου των Ειδικών Νηπιαγωγείων και των Ειδικών Δημοτικών Σχολείων για το σχολικό έτος 2023-2024 – Προγραμματισμός λειτουργίας ολοήμερου προγράμματος».

5. Συστεγαζόμενα Νηπιαγωγεία

Στα συστεγαζόμενα Νηπιαγωγεία ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην παρ.13 του άρθρο 6, και στις παρ. 7 & 8 του άρθρου 19, του Π.Δ 79/2017 (Α’109), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν και στην παρ. 3 του άρθρου 371 του ν. 4957/2022 (Α’ 141), όπου οι εγγραφές είναι κοινές και συγκροτούνται κοινά τμήματα:

Πρόωρης Υποδοχής
Προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος και
Νέου, Αναβαθμισμένου Προγράμματος Ολοήμερου Νηπιαγωγείου

Οι Σύλλογοι Διδασκόντων των συστεγαζόμενων Νηπιαγωγείων συνεδριάζουν και ύστερα από εισήγηση των Διευθυντών/ντριών- Προϊστάμενων των Νηπιαγωγείων, ορίζουν από κοινού τους/τις εκπαιδευτικούς οι οποίοι/ες διδάσκουν και συμπληρώνουν το υποχρεωτικό διδακτικό τους ωράριο στο Ολοήμερο Πρόγραμμα και στην Πρόωρη Υποδοχή. Σε περίπτωση διαφωνίας, εκδίδεται απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (άρθρο 23, ν. 4559/2018 (Α΄142).

6. Λειτουργία προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος και Νέου, Αναβαθμισμένου Προγράμματος Ολοήμερου

1. Σύμφωνα με την παρ. 7, του κεφ. Β, του άρθρου 11 του Π.Δ. 79/2017 (Α΄109) σε όλα τα Ενιαίου Τύπου Ολοήμερα Νηπιαγωγεία είναι δυνατόν να λειτουργήσει Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα με τις εξής προϋποθέσεις:

α) Στα 1/θέσια Νηπιαγωγεία ο ελάχιστος αριθμός για τη λειτουργία του Ολοήμερου Προγράμματος είναι 5 φοιτούντες μαθητές/τριες (προνήπια/νήπια). Τα συστεγαζόμενα Νηπιαγωγεία που έχουν κοινή σχολική περιφέρεια και κοινές εγγραφές λογίζονται ως ενιαία σχολική μονάδα και ανάλογα με τα τμήματα που λειτουργούν θα υπολογίζεται ο ελάχιστος αριθμός για τη λειτουργία του Ολοήμερου Προγράμματος.

β) Στα 2/θέσια Νηπιαγωγεία ο ελάχιστος αριθμός για τη λειτουργία του Ολοήμερου Προγράμματος είναι 10 φοιτούντες μαθητές/τριες (προνήπια/νήπια).

γ) Στα 3/θέσια και άνω Νηπιαγωγεία ο ελάχιστος αριθμός για τη λειτουργία του Ολοήμερου Προγράμματος είναι 14 φοιτούντες μαθητές/τριες (προνήπια/νήπια).

Όταν ο αριθμός των μαθητών/τριών που φοιτούν στο Ολοήμερο Πρόγραμμα είναι χαμηλότερος των όσων προβλέπονται παραπάνω, τότε αναστέλλεται η λειτουργία του τμήματος με απόφαση του Διευθυντή/ντριας Εκπαίδευσης σύμφωνα με την περ.δ της παρ. 7, του κεφ. Β, του άρθρου 11 του Π.Δ. 79/2017 (Α΄109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

2. Στις σχολικές μονάδες της υπό στοιχεία Φ7/ΦΜ/98404/Δ1/10-8-2022 ΥΑ (Β΄ 4215) Υ.Α. δύναται να λειτουργήσει νέο, αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου με την προϋπόθεση ο ελάχιστος αριθμός μαθητών/τριών στα 1/θέσια Νηπιαγωγεία να είναι πέντε (5) προνήπια/νήπια, στα 2/θέσια επτά (7) νήπια/προνήπια και στα 3/θέσια και άνω δέκα (10) προνήπια/νήπια σύμφωνα με το άρθρο 371 του ν. 4957/2022 (Α΄ 141).

Σύμφωνα με την υπό στοιχεία Φ.6/15035/Δ1/9-2-2023 Εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. «Εγγραφές μαθητών/τριών στα Νηπιαγωγεία για το σχολικό έτος 2023-24» αναφέρεται ότι στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα και στο Τμήμα Πρόωρης Υποδοχής των Νηπιαγωγείων του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Νηπιαγωγείου εγγράφονται οι μαθητές/τριες κατόπιν σχετικής αίτησης-δήλωσης των γονέων/κηδεμόνων τους. Οι Διευθυντές/ντριες και οι Προϊστάμενοι/νες των Νηπιαγωγείων κάνουν δεκτές όλες ανεξαιρέτως τις αιτήσεις των γονέων/κηδεμόνων για φοίτηση των μαθητών/τριών στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα και στο Νέο, Αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου χωρίς προϋποθέσεις.

Οι γονείς/κηδεμόνες των οποίων τα τέκνα θα φοιτήσουν στα Νηπιαγωγεία της υπό στοιχεία Φ7/ΦΜ/98404/Δ1/10-8-2022 Υ.Α. (Β΄ 4215) που θα εφαρμόσουν το Νέο, Αναβαθμισμένο Πρόγραμμα Ολοήμερου καλούνται να δηλώσουν την ώρα αποχώρησης των τέκνων τους από το Ολοήμερο σύμφωνα με την υπό στοιχεία 106012/Δ1/1-9-2022 Εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.

3. Εντός του πρώτου πενθημέρου κάθε μήνα, με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας- Προϊσταμένου/νης του Νηπιαγωγείου, συντάσσεται και αποστέλλεται στην οικεία Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναλυτική κατάσταση φοιτούντων μαθητών/τριών στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα και στο Τμήμα Πρόωρης Υποδοχής σύμφωνα με την παρ 7δ & ε Κεφ Β’ άρθρο 11 Π.Δ. 79/2017 (Α΄109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Όταν ο αριθμός των φοιτούντων μαθητών/τριών στο Προαιρετικό Ολοήμερο Πρόγραμμα είναι χαμηλότερος των όσων προβλέπονται παραπάνω, τότε αναστέλλεται η λειτουργία του τμήματος με απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας Εκπαίδευσης σύμφωνα με την παρ 7δ & ε Κεφ Β’ άρθρο 11 Π.Δ. 79/2017 (Α΄109 ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

4. Το γεύμα των μαθητών/τριών παρασκευάζεται στο σπίτι με ευθύνη των γονέων/κηδεμόνων τους. Ο/Η νηπιαγωγός στο Ολοήμερο Πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου, βοηθά και καθοδηγεί τους/τις μαθητές/τριες ώστε να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες που αφορούν στη διαδικασία του γεύματος και να εξυπηρετούνται αυτόνομα. Σε κάθε περίπτωση δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στους/στις μαθητές/τριες μέχρι να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης.

Υπενθυμίζεται ότι για τη σίτιση στο Ολοήμερο Πρόγραμμα ισχύει η με αρ. πρωτ. Δ1β/Γ.Π. οικ.68181/22-10-2020 Εγκύκλιος του Υπουργείου Υγείας με θέμα «Σίτιση μαθητών σε ολοήμερα Νηπιαγωγεία και Δημοτικά», η οποία διαβιβάστηκε στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με το με αρ. πρωτ.Φ.7/ΜΚ/3206/Δ1/12-01-2021 έγγραφο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. και η με αρ. πρωτ. Δ1γ/Γ.Π/οικ. 20157/1-4-2021 Εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας με θέμα «Σίτιση σε ολοήμερα σχολεία».

Επισημαίνεται ότι η λειτουργία του Ολοήμερου Προγράμματος στα Ειδικά Νηπιαγωγεία ορίζεται στην υπό στοιχεία 85317/Δ3/07-06-2019 Υ.Α. (Β΄2171) με θέμα: «Ωρολόγιο πρόγραμμα υποχρεωτικού και ολοήμερου προγράμματος Ειδικού Νηπιαγωγείου και Ειδικού Δημοτικού Σχολείου».

7. Ενδοσχολικός Συντονιστής

Για τα καθήκοντα, τις αρμοδιότητες, τα κριτήρια ορισμού, τον αριθμό Ενδοσχολικών Συντονιστών, τη διάρκεια θητείας τους στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και τα κριτήρια επιλογής τους ισχύουν τα όσα ορίζονται στις παρ. 1 & 2 του άρθρου 92 του ν. 4823/2021 (Α΄ 136) και στην υπό στοιχεία Φ12/102913/ΓΔ4/24-8-2022 Υ.Α. (Β΄ 4509).

8. Παιδαγωγικός σύμβουλος – μέντορας στη σχολική μονάδα

Για τα καθήκοντα, τις αρμοδιότητες, τα κριτήρια ορισμού, τον αριθμό των Παιδαγωγικών Συμβούλων – Μεντόρων, τη διάρκεια θητείας τους στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και τα κριτήρια επιλογής τους ισχύουν τα όσα ορίζονται στις παρ. 1 & 2 του άρθρου 93 του ν.4823/2021 (Α΄ 136) και στην υπό στοιχεία 102919/ΓΔ4/24-8-2022 Υ.Α. (Β΄ 4509).

9. Επιτήρηση μαθητών/τριών – Ασφάλεια μαθητών/τριών – Διαλείμματα

Για την επιτήρηση των νηπίων ισχύουν όσα αναφέρονται στις διατάξεις του άρθρου 12 του Π.Δ 79/2017 (Α΄ 109) και στο κεφ. Α του άρθρου 18 του Π.Δ. 79/2017(Α΄109), καθώς και στο άρθρο 36 της υπό στοιχεία Φ.353.1/324/105657/Δ1/8-10-2002, (Β΄1340) Υ.Α. Οι εκπαιδευτικοί των Νηπιαγωγείων παραλαμβάνουν τους/τις μαθητές/τριες στην είσοδο της/των τάξης/τάξεων του Νηπιαγωγείου και οι γονείς-συνοδοί αποχωρούν. Κατά τη διάρκεια του χρόνου της προσέλευσης των προνηπίων/νηπίων δεν παρευρίσκεται χωρίς άδεια στο χώρο του σχολείου κανείς εκτός των μαθητών/τριών και των εκπαιδευτικών.

Για την ασφάλεια των προνηπίων/νηπίων και την αποτροπή της αναίτιας εισόδου και εξόδου αυτών από τον προαύλιο χώρο του σχολείου, καθώς και της εισόδου ατόμων που ουδεμία σχέση έχουν με τη λειτουργία του, οι θύρες εισόδου-εξόδου στο χώρο του σχολείου παραμένουν κλειστές κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του με ευθύνη των Διευθυντών/ντριών -Προϊσταμένων των Νηπιαγωγείων.

Η αποχώρηση των μαθητών/τριών πραγματοποιείται με τη λήξη του διδακτικού ωραρίου. Αποχώρηση μαθητή/τριας από το σχολείο πριν τη λήξη του διδακτικού ωραρίου, γίνεται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλειά του/της (ενημέρωση και σύμφωνη γνώμη γονέων ή κηδεμόνων, εξασφάλιση συνοδείας μαθητών/τριών με ευθύνη των γονέων) παρ. 10, άρθρο 12, Π.Δ. 79/2017, Α΄109).

Αιτήματα γονέων/κηδεμόνων για πρόωρη αποχώρηση ή καθυστερημένη προσέλευση μαθητών/τριών για λόγους ιατρικής υποστήριξης ή θεραπευτικής παρέμβασης, γίνονται δεκτά κατόπιν προσκόμισης σχετικής βεβαίωσης από δημόσιο φορέα, από την οποία προκύπτει με ακρίβεια η ανάγκη της ανωτέρω απουσίας καθώς και ο ακριβής χρόνος αυτής. Επισημαίνεται ότι τόσο ο φορέας που εκδίδει τη βεβαίωση όσο και ο φορέας υλοποίησης της θεραπευτικής παρέμβασης ή ιατρικής υποστήριξης, πρέπει να είναι δημόσιοι φορείς 184795/Δ1/30-10-2017 Εγκύκλιος του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.

10. Άδειες εισόδου στα Νηπιαγωγεία

Α. Πρακτικές ασκήσεις

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 88 του ν. 4823/2021 (Α΄ 136), με απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας ή του/της Προϊστάμενου/νης της σχολικής μονάδας αποφασίζεται η πραγματοποίηση στη σχολική μονάδα πρακτικής άσκησης από προπτυχιακούς ή μεταπτυχιακούς φοιτητές Α.Ε.Ι., καθώς και από καταρτιζόμενους και σπουδαστές δημόσιων και ιδιωτικών φορέων.

Στις περιπτώσεις διεξαγωγής των πρακτικών ασκήσεων φοιτητών/τριών, οι εκπαιδευτικοί κάθε τάξης παρευρίσκονται υποχρεωτικά μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας και είναι υπεύθυνοι για όλη την εκπαιδευτική διαδικασία και την ασφάλεια των μαθητών/τριών.

Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δε δίνονται στοιχεία των μαθητών/τριών σε πρόσωπο ή φορέα.

Β. Επιστημονικές Έρευνες

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 88 του ν. 4823/2021 (Α’ 136), με απόφαση του Διευθυντή ή του Προϊστάμενου της σχολικής μονάδας χορηγείται άδεια για τη διεξαγωγή έρευνας στη σχολική μονάδα από μέλη του προσωπικού ή φοιτητές Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) ή άλλων, δημόσιων ή ιδιωτικών, ερευνητικών ή παιδαγωγικών/εκπαιδευτικών φορέων. Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου καθορίζονται οι όροι, η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλο ζήτημα σχετικό με τη διεξαγωγή της έρευνας στη σχολική μονάδα. Αν οι έρευνες υλοποιούνται σε περισσότερες από μία σχολικές μονάδες, η άδεια χορηγείται από τον Επόπτη Ποιότητας της Εκπαίδευσης, αν οι έρευνες αφορούν σε περισσότερες από μία σχολικές μονάδες που υπάγονται στην ίδια Διεύθυνση, από τον Περιφερειακό Επόπτη Ποιότητας της Εκπαίδευσης, αν οι έρευνες αφορούν σε σχολικές μονάδες που υπάγονται σε περισσότερες από μία Διευθύνσεις Εκπαίδευσης εντός της αυτής Περιφερειακής Διεύθυνσης, ή από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.), αν οι έρευνες αφορούν σε σχολικές μονάδες που υπάγονται σε περισσότερες από μία Περιφερειακές Διευθύνσεις.

Γ. Υλοποίηση προγραμμάτων, δράσεων και εκδηλώσεων –Συνεργασία με τρίτους φορείς

Για την υλοποίηση προγραμμάτων, δράσεων και εκδηλώσεων καθώς και για την παρουσία ειδικών επιστημόνων, καλλιτεχνών κλπ. στα σχολεία, στο πλαίσιο της σχολικής ζωής και του πολιτισμού, ισχύουν τα αναφερόμενα στο άρθρο 16 του Π.Δ 79/2017 (Α΄ 109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, στο άρθρο 204 του ν. 4610/2019 (Α΄ 70) και στο άρθρο 87 του ν. 4823/2021 (Α΄ 136). Ο/Η Διευθυντής/ντρια ή ο/η Προϊστάμενος/νη της σχολικής μονάδας, μετά από εισήγηση του Συλλόγου Διδασκόντων ή με δική του/της πρωτοβουλία, δύναται να αποφασίζει τη σύναψη συμφωνιών συνεργασίας με κάθε φορέα που κρίνει σκόπιμο, με σκοπό τη συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε προγράμματα και δράσεις πολιτιστικού, αθλητικού, κοινωνικού ή εκπαιδευτικού ενδιαφέροντος σύμφωνα με τις προϋποθέσεις και τα οριζόμενα του άρθρου 87 του ν. 4823/2021 (Α΄ 136).

Ειδικότερα εντός του σχολείου και κατά την διάρκεια του διδακτικού ωραρίου πραγματοποιούνται δράσεις με σκοπό την υλοποίηση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων που προάγουν την εκπαιδευτική διαδικασία παρ.2 άρθρο 16, ΠΔ 79/2017 (Α΄109 ). Στο πλαίσιο αυτών των δράσεων, η παρουσία τρίτων προσώπων προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων και την ενημέρωση του/της Προϊσταμένου/νης Εκπαιδευτικών Θεμάτων σύμφωνα με την παρ. 12 άρθρο 16 ΠΔ 79/2017 (Α΄109 ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.

Σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, δράσεις φορέων που υλοποιούνται στο πλαίσιο άσκησης κοινωνικής πολιτικής και δεν εντάσσονται στις εκπαιδευτικές δράσεις, υλοποιούνται μετά το πέρας του ωρολογίου προγράμματος.

Δ. Άδειες εισόδου σε εκπροσώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης

Αιτήματα τα οποία προέρχονται από εκπροσώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σχετικά με την πραγματοποίηση ρεπορτάζ, ταινιών, κ.λ.π. σε σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, υποβάλλονται στη Διεύθυνση Σπουδών, Προγραμμάτων και Οργάνωσης Π.Ε. του Υ.ΠAI.Θ.Α. Στην περίπτωση που χορηγείται από το Υ.ΠAI.Θ.Α. η σχετική άδεια, η όλη διαδικασία της καταγραφής από τα Μ.Μ.Ε. οριοθετείται από τους κανόνες δεοντολογίας για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με το ν. 4624/2019 (Α΄ 137).

11. Διαδικασία ενημέρωσης του myschool

Στα Νηπιαγωγεία, με ευθύνη των Διευθυντών/ντριών-Προϊσταμένων τους, ενημερώνεται το Πληροφοριακό Σύστημα myschool άμεσα με τα αντίστοιχα δεδομένα λειτουργίας της σχολικής μονάδας, με έμφαση στην ορθή αποτύπωση των δεδομένων του εκπαιδευτικού προσωπικού, των μαθητών/τριών και των τμημάτων που λειτουργούν. Ιδιαίτερη προσοχή εφίσταται στα εξής:

➢ στο πεδίο της πληροφοριακής πλατφόρμας myschool να αναγράφεται με κεφαλαία γράμματα η ονομασία/επωνυμία του σχολείου χωρίς τους προσδιορισμούς «Κλασικό» και «Ολοήμερο» (πχ 1ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ή 1ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ – ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ) καθώς και τα στοιχεία επικοινωνίας Διευθυντή/ντριας και Υποδιευθυντή/ντών. Επισημαίνεται ότι η ορθότητα των καταχωρήσεων στο ΠΣ myschool, και η επιβεβαίωση (με τη οικεία Διεύθυνση) πρέπει να ταυτίζονται με τις καταχωρήσεις που πραγματοποιούνται και σε άλλα πληροφορικά συστήματα (π.χ. τοποθετήσεις αναπληρωτών ΔΥΕΠ στο b-glossa).

➢ στην καταχώρηση της συμπλήρωσης ωραρίου στο ΠΣ myschool των εκπαιδευτικών που είναι τοποθετημένοι στη μονάδα τους, ακολουθώντας τη διαδρομή Προσωπικό -> Τοποθετήσεις εργαζομένων στο φορέα μου -> Λεπτομέρειες ωραρίου εργασίας του εργαζομένου. Επειδή, ανάλογα με την περιγραφή του ωραρίου εργασίας ενδέχεται να προκύπτουν επιπλέον διοικητικές ιδιότητες για τον εκπαιδευτικό, συνιστάται να γίνεται έλεγχος καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, προκειμένου να είναι ορθά καταχωρημένη η Περιγραφή ωραρίου εργασίας – και κατ’ επέκταση η Κατηγορία (Μείωση – Συμπλήρωση – Υπερωρία).

➢ η απουσία του εκπαιδευτικού θα πρέπει να δηλώνεται στο ΠΣ myschool σε όλες τις σχολικές μονάδες που είναι τοποθετημένος.

Επισημαίνουμε πως με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας -Προϊσταμένου/νης της σχολικής μονάδας, με την έναρξη του σχολικού έτους και στους καθορισμένους χρόνους, επικαιροποιούνται τα δεδομένα του συστήματος myschool σε σχέση με όλα τα προβλεπόμενα πεδία. Επιπλέον, απαιτείται η επισταμένη παρακολούθηση των ανακοινώσεων/μηνυμάτων που αποστέλλονται από την ομάδα υποστήριξης του συστήματος, σύμφωνα με την υπό στοιχεία 149084/ΓΔ4/8-9-2017 Εγκύκλιος του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α.

12. Ημερολόγιο σχολικής ζωής

Οι εγγραφές στο Ημερολόγιο Σχολικής Ζωής αποτελούν ευθύνη των Διευθυντών/ντριών- Προϊσταμένων των Νηπιαγωγείων όπως ορίζεται στο άρθρο 20, κεφ. Α, παρ. 2 του Π.Δ. 79/2017 (A’109). Πρόσβαση ενημέρωσης στο περιεχόμενο του συγκεκριμένου βιβλίου έχει όλο το διδακτικό προσωπικό του σχολείου. Στο Ημερολόγιο Σχολικής Ζωής καταχωρίζονται στοιχεία της καθημερινής ζωής της σχολικής μονάδας και καταγράφονται με χρονολογική σειρά όλα τα στοιχεία, γεγονότα, συμβάντα που αναφέρονται στη σχολική ζωή και τη λειτουργία του σχολείου όπως εκδηλώσεις, συνεργασία με φορείς, έκτακτη απουσία εκπαιδευτικού, έκτακτη αλλαγή εφημερίας κ.λπ.

13. Συνεδριάσεις Συλλόγου διδασκόντων

Για τις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων ισχύουν τα όσα αναφέρονται στο άρθρο 15 του ΠΔ 79/2017 (Α΄109),) καθώς και στα άρθρα 37, 38 και 39 της υπό στοιχεία Φ.353.1/324/105657/Δ1/8-10-2002 (Β΄1340) Υ.Α.

14. Σχολικό Συμβούλιο

Το άρθρο 51 του ν. 1566/1985 (Α΄167) αντικαθίσταται από το άρθρο 107 του ν 4823/2021 (Α΄136) και για τις σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ισχύουν οι παρ. 1, 3 & 4.

15. Συνεργασία Στελεχών – Επιμορφωτικές συναντήσεις

Τα στελέχη της εκπαίδευσης πραγματοποιούν συναντήσεις με τους/τις Διευθυντές/ντριες- Προϊσταμένους/νες των Νηπιαγωγείων, με τους οποίους συνεργάζονται στο πλαίσιο της παροχής ενημέρωσης, οδηγιών και κατευθύνσεων. Οι συναντήσεις αυτές επαναλαμβάνονται, καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους.

Σύμφωνα με την παρ. 3, άρθρο 17 του Π.Δ. 79/2017 (A’109), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης Νηπιαγωγών εντός του χρονικού διαστήματος από 1η έως 10η Σεπτεμβρίου και από 15η έως 21η Ιουνίου διοργανώνουν και πραγματοποιούν συσκέψεις και σεμινάρια με τους/τις εκπαιδευτικούς της περιφέρειάς τους, με σκοπό την παροχή ενημέρωσης και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών σχετικά με την εφαρμογή και λειτουργία του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Νηπιαγωγείου. Οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης Ε.Α.Ε. και οι Σύμβουλοι Εκπαίδευσης Ειδικοτήτων προγραμματίζουν τις επιμορφωτικές τους δράσεις στα Νηπιαγωγεία και συνεργάζονται με τους/τις Συμβούλους Εκπαίδευσης Νηπιαγωγών για τον καλύτερο συντονισμό του έργου τους. Η συμμετοχή όλων των εκπαιδευτικών, στις ενημερωτικές/επιμορφωτικές αυτές συναντήσεις είναι υποχρεωτική.

Με απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας ή του/της Προϊσταμένου/ης της σχολικής μονάδας πραγματοποιούνται, σε επίπεδο σχολικής μονάδας, επιμορφωτικά σεμινάρια, συνολικής διάρκειας τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ωρών ανά σχολικό έτος και καθορίζεται η θεματολογία τους με βάση ιδίως: α) τις ανάγκες της σχολικής μονάδας, β) τον φορέα υλοποίησης της επιμόρφωσης. Τα επιμορφωτικά σεμινάρια διενεργούνται εκτός του διδακτικού ωραρίου άρθρο 95 του ν. 4823/2021 (Α΄136).

Επισημαίνεται ότι η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στα επιμορφωτικά σεμινάρια της παρ. 1 του άρθρου 95 είναι προαιρετική και συνεκτιμάται κατά την ατομική αξιολόγησή τους άρθρο 96 του ν.4823/2021 (Α΄136).

16. Δημιουργία και λειτουργία ιστοσελίδας σε επίπεδο σχολικής μονάδας

Κάθε σχολική μονάδα οφείλει να δημιουργεί και να λειτουργεί, με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας ή του/της Προϊσταμένου/νης της, ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, τη οποίας το περιεχόμενο καθορίζεται στο άρθρο 105 του ν. 4823/2021 (Α΄136). Ως προς την προσβασιμότητα των ιστοσελίδων των σχολικών μονάδων ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 106 του ν. 4823/2021 Α΄136).

17. Η Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος

Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος διενεργείται κάθε σχολικό έτος σε εθνικό επίπεδο σύμφωνα με το άρθρο 104 του ν. 4823/2021 (Α’136).

Β. Φοίτηση και Σχολική Ζωή

1. Έναρξη ημερήσιου προγράμματος – προσέλευση μαθητών/τριών – αποχώρηση μαθητών/τριών – ασφάλεια μαθητών/τριών

Για τα θέματα που αφορούν την έναρξη του ημερήσιου σχολικού προγράμματος, την προσέλευση, αποχώρηση και ασφάλεια των μαθητών/τριών ισχύουν τα όσα αναφέρονται στο κεφ. Α΄ του άρθρου 18 του Π.Δ.79/2017, (Α΄109) και στο άρθρο 371 του ν. 4957/2022 (Α’ 141).

2. Εκκλησιασμός – Προσευχή

Για τον εκκλησιασμό και την προσευχή των μαθητών/τριών ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 3 του ΠΔ 79/2017 (Α’109), το κεφ. Β’ παρ. 1 του άρθρου 18 του ΠΔ 79/2017 (Α’109), καθώς και οι διατάξεις της υπ. αρ.. 98268/Δ1/2021 (Β΄3675) Υ.Α αντίστοιχα.

3. Απουσίες μαθητών

Η φοίτηση των μαθητών/τριών στα Νηπιαγωγεία είναι υποχρεωτική και διετούς φοίτησης άρθρο 88 του ν. 4871/2021 (Α’ 246), παρακολουθείται από τον/την εκπαιδευτικό της τάξης, καταγράφονται οι καθημερινές απουσίες και καταχωρίζονται στο πληροφοριακό σύστημα myschool, παρ. 1 του άρθρου 13 του Π.Δ 79/2017 (Α΄109) και παρ. 1ε, άρθρο 204 του ν.4610/2019 (A’70) .

Σε περίπτωση συστηματικής και αδικαιολόγητης απουσίας μαθητών/τριών, ακολουθούνται τα όσα προβλέπονται στο ΠΔ 79/2017 (Α’ 109 ) (άρθρο 13, παρ. 2, 3, 4).

4. Παιδαγωγικές συναντήσεις – Ενημέρωση για θέματα αγωγής και προόδου των μαθητών/τριών –
Συνεργασία με τους γονείς/κηδεμόνες

Οι παιδαγωγικές συναντήσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο άρθρο 14 του ΠΔ 79/2017 (Α΄109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και στο άρθρο 90 του ν. 4823/2021 (Α΄136). Ο/Η Διευθυντής/ντρια ή ο/η Προϊστάμενος/νη της σχολικής μονάδας συγκαλεί τις παιδαγωγικές συναντήσεις άπαξ μηνιαίως, καθώς και όποτε κρίνεται αναγκαίο από τον/την Διευθυντή/ντρια ή τον/την Προϊστάμενο/νη της σχολικής μονάδας ή τον Σύλλογο των Διδασκόντων/ουσών είτε δια ζώσης είτε εξ αποστάσεως. Με απόφαση του/της Διευθυντή/ντριας-Προϊσταμένου/νης της σχολικής μονάδας, καθορίζονται ο τρόπος και ο χρόνος διεξαγωγής των παιδαγωγικών συναντήσεων χωρίς να διαταράσσονται η εύρυθμη λειτουργία των σχολικών μονάδων και η εφαρμογή του Εβδομαδιαίου Ωρολογίου Προγράμματος.

Οι γονείς και οι κηδεμόνες επισκέπτονται το σχολείο κατά τις προγραμματισμένες συναντήσεις με τους/τις εκπαιδευτικούς και εκτάκτως, όταν κρίνεται αναγκαίο, ύστερα από συνεννόηση και επικοινωνία με τον/την Διευθυντή/ντρια ή τον/την Προϊστάμενο/νη της σχολικής μονάδας.

5. Σχολικές δράσεις στο πλαίσιο της σχολικής ζωής (Διδακτικές επισκέψεις- Εκδρομές)-Ενδοσχολικές εκδηλώσεις)

Για το σχολικό έτος 2023-2024 οι εορταστικές εκδηλώσεις της 28ης Οκτωβρίου θα πραγματοποιηθούν στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης την Παρασκευή 27 Οκτωβρίου 2023, ενώ οι εορταστικές εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου θα λάβουν χώρα την Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024 και σύμφωνα με τα ακόλουθα:

Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις, σύμφωνα με τις παρ. 2 και 6 του άρθρου 3 του ΠΔ 79/2017(Α΄109), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 23 του ν. 4559/2018 (Α’ 142).
Οι μαθητές/τριες που παρακολουθούν το Ολοήμερο Πρόγραμμα, συμμετέχουν στις εκδηλώσεις του σχολείου και αποχωρούν με τους/τις άλλους/ες μαθητές/τριες.
Με ευθύνη του/της Διευθυντή/ντριας/Προϊσταμένου/νης και του Συλλόγου Διδασκόντων/ουσών ειδοποιούνται οι γονείς και οι κηδεμόνες για την ώρα αποχώρησης των μαθητών/τριών από το σχολείο.

Κατά την ημέρα του εορτασμού των Τριών Ιεραρχών πραγματοποιούνται εορταστικές εκδηλώσεις για την προσφορά τους στα Γράμματα, ενώ το Ωρολόγιο Πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας τηρείται κανονικά (άρθρο 3, ΠΔ 79/2017 (Α΄ 109) όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 56 του ν. 4653/2020 (Α΄12)).

Με το άρθρο 16 του Π.Δ 79/2017(Α΄ 109) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, το άρθρο 204 του ν. 4610/2019 (Α’70) και το άρθρο 49 του ν. 4653/2020 (Α’12) ρυθμίζονται οι σχολικές δράσεις που συμπληρώνουν και εμπλουτίζουν τα προγράμματα σπουδών, εντός και εκτός σχολείου.

Για τις μετακινήσεις των μαθητών/τριών και των εκπαιδευτικών εντός και εκτός της χώρας, με ή χωρίς διανυκτερεύσεις ισχύουν τα όσα προβλέπονται στην υπό στοιχεία Φ.14/89494/ΓΔ4/17-7-20 (Β’2888) Υ.Α. με θέμα «Εκπαιδευτικές επισκέψεις μαθητών και μαθητριών και μετακινήσεις εκπαιδευτικών Δημόσιων και Ιδιωτικών σχολείων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης εντός και εκτός της χώρας».

6. Επανάληψη φοίτησης στο νηπιαγωγείο

Με τις παρ. 7 & 8 του άρθρου 6, του Π.Δ. 79/2017 (Α΄109), όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν και με την υπό στοιχεία Φ.7/ΦΔ/11479/Δ1/3-2-2022 Εγκύκλιο ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στην επανάληψη φοίτησης νηπίων

7. Ενημέρωση μαθητών/τριών για το περιεχόμενο ανακοινώσεων – προσκλήσεων

Το περιεχόμενο ανακοινώσεων-προσκλήσεων καθώς και κάθε εκπαιδευτικού υλικού, έντυπου και ηλεκτρονικού, το οποίο προέρχεται από διάφορους οργανισμούς, οργανώσεις, φορείς ή ιδιώτες, δεν ανακοινώνεται στους/στις μαθητές/τριες χωρίς τη σχετική έγκριση από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. σύμφωνα με την υπό στοιχεία 144456/Γ2/20-12-2005 Εγκύκλιο

8. Χρήση κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών συσκευών

Για τη χρήση κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών μέσα στον χώρο του σχολείου ισχύει η με υπό στοιχεία Φ.25/103373/Δ1/22-6-2018 Εγκύκλιος του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α. με θέμα «Χρήση Κινητών Τηλεφώνων και Ηλεκτρονικών Συσκευών στις σχολικές μονάδες».

Επισημαίνεται ότι δεν επιτρέπεται η χρήση ή η λειτουργία καμερών ασφαλείας στους σχολικούς χώρους κατά τη διάρκεια λειτουργίας του σχολείου σύμφωνα με την ανωτέρω Εγκύκλιο.

9. Διόρθωση προσωπικών στοιχείων μαθητών/τριών στο Βιβλίο Μητρώου και Προόδου

Τα προσωπικά στοιχεία των μαθητών/τριών διορθώνονται στο Βιβλίο Μητρώου και Προόδου σύμφωνα με την υπό στοιχεία Φ.6/277/56425/Γ1/17-5-2011 Εγκύκλιο του Υ.ΠAI.Θ.Α

Επισημαίνεται ότι οι Διευθυντές/ντριες- Προϊστάμενοι/νες των Σχολικών Μονάδων θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή:

στον έλεγχο των ονομαστικών στοιχείων των μαθητών/τριών που έχουν καταχωρηθεί στο ΠΣ myschool επιβεβαιώνοντας την ορθότητα των ονομαστικών στοιχείων στο σύνολο του μαθητικού δυναμικού τους προκειμένου να αποφεύγονται οι «πολλαπλές εγγραφές» (ο μαθητής να έχει γραφτεί δύο φορές με παραπλήσια ονομαστικά πχ ΓΙΩΡΓΟΣ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ). Για όλους τους μαθητές θα πρέπει να γίνει αποθήκευση των στοιχείων τους (ακόμα και αν δεν υπάρχουν αλλαγές) προκειμένου το σύστημα να ελέγξει την ύπαρξη λατινικών χαρακτήρων που μοιάζουν με ελληνικούς.
στην καταχώρηση των ονομαστικών στοιχείων των αλλοδαπών μαθητών/τριών. Σύμφωνα με τη με αρ. πρωτ. Φ.7/128702/ΓΔ4/19-10-2022 Εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.Α, οι Διευθυντές/ντριες – Προϊστάμενοι/νες οφείλουν να καταχωρίζουν στο πληροφοριακό σύστημα (Π.Σ.) myschool τον μοναδικό αριθμό ταυτοποίησης των μαθητών/τριών – προσφύγων (αριθμός ατομικού φακέλου Διεύθυνσης Κεντρικής Ασφάλειας (ΔΙ.Κ.Α.) ή τον αριθμό μητρώου προσωρινής προστασίας (registration number).
στην επιβεβαίωση της ορθότητας του ιστορικού των εγγραφών των μαθητών/τριών τους στο ΠΣ myschool. Συγκεκριμένα ακολουθώντας τη διαδρομή Μαθητές -> Στοιχεία Μαθητών -> Κατάλογος μαθητών και αναλυτικά στοιχεία μαθητή, εμφανίζεται η Καρτέλα μαθητή. Επιλέγοντας Στοιχεία εγγραφής, στο κάτω μέρος της σελίδας εμφανίζεται το Ιστορικό Εγγραφών όπου οι Διευθυντές/ντριες- Προϊστάμενοι/νες των Σχολικών Μονάδων θα πρέπει να επιβεβαιώσουν ότι αποτυπώνεται ορθά η ιστορικότητα φοίτησης του μαθητή (δηλαδή ότι έχουν καταγραφεί όλα τα σχετικά σχολικά έτη φοίτησης του μαθητή).

Γ. Μαθητική Μέριμνα

1. Προστασία από σεισμούς και φυσικές καταστροφές

Στο πρώτο δεκαήμερο της έναρξης του σχολικού έτους, ο Προϊστάμενος/η-Διευθυντής/ντρια του Νηπιαγωγείου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Διδασκόντων:

α) Επικαιροποιούν το «Σχέδιο Μνημονίου Ενεργειών για τη Διαχείριση του Σεισμικού Κινδύνου στη σχολική μονάδα» που βρίσκεται στην ιστοσελίδα του Ο.Α.Σ.Π. https://www.oasp.gr/node/4715 και προβαίνουν σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες που προβλέπονται πριν από τον σεισμό καθώς και στον προγραμματισμό και υλοποίηση των απαραίτητων ασκήσεων ετοιμότητας κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.

β) Επικαιροποιούν τον «Εσωτερικό Κανονισμό Σχολικής Μονάδας (ΔΑΙ) και Μνημόνιο Ενεργειών για τη διαχείριση πυρκαγιών, ακραίων καιρικών φαινομένων, τεχνολογικών καταστροφών και ΧΒΡΠ περιστατικών», λαμβάνοντας υπόψη τις οδηγίες προστασίας για όλες τις μορφές φυσικών καταστροφών, ενημερώνουν τους/τις μαθητές/τριες και τους γονείς/κηδεμόνες για τους βασικούς κανόνες και τρόπους αντίδρασης κατά την εκδήλωση των φαινομένων.

2. Εμβολιασμός μαθητών και Φαρμακευτική αγωγή μαθητών εντός σχολικού ωραρίου

Σε ό,τι αφορά στον εμβολιασμό των μαθητών/τριών ισχύει η με αριθ. πρωτ: Φ.6/451/115136/Γ1/16-09-2010 εγκύκλιος του Υ.ΠΑΙ.Θ.

Σχετικά με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής σε μαθητές/τριες, εντός του σχολικού ωραρίου, ισχύουν όσα αναφέρονται στη με αριθ.Φ.7/495/123484/Γ1/4-10-2010 εγκύκλιο του Υ.ΠΑΙ.Θ.

Όσον αφορά στην ενημέρωση των εκπαιδευτικών για την επιληψία και τις πρώτες βοήθειες στον χώρο του σχολείου ισχύει η με υπό στοιχεία Φ.7/929/196238/Γ1/20-12-2013 Εγκύκλιος.

3. Εγγραφή και φοίτηση μαθητών Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων

Α) Για την εγγραφή και την υποστήριξη της σχολικής φοίτησης των μαθητών/τριών Ρομά, ισχύουνα) η υπό στοιχεία αριθ. Φ.4/155/Γ1/1237/11-9-96, (Β΄893) Υ.Α. β) οι με υπό στοιχεία 116184/Γ1/10-9-2008, Φ.3/960/102679/Γ1/20-8-2010 και 180644/Γ1/26-11-2013 Εγκύκλιοι του Υ.ΠΑΙ.Θ και γ) οι παρ. 11 & 12 του άρθρου 6 του Π.Δ 79/2017 (Α΄109)

Β) Για την εγγραφή και την υποστήριξη της σχολικής φοίτησης των μαθητών/τριών – πολιτών τρίτων χωρών/αιτούντων διεθνούς προστασίας στις σχολικές μονάδες που λειτουργούν ΔΥΕΠ ισχύουν οι προβλέψεις της υπό στοιχεία 2099/ΓΔ4/9-1-2020 (Β’208) Υ.Α. «Εγγραφές ανήλικων αιτούντων ή ανήλικων τέκνων αιτούντων διεθνή προστασία σε σχολικές μονάδες Π.Ε. και Δ.Ε στο έδαφος της ελληνικής επικράτειας».

Τα απαραίτητα δικαιολογητικά εγγραφής είναι τα κάτωθι:

Δελτίο Αιτούντος Διεθνή Προστασία της Υπηρεσίας Ασύλου ή άλλου ισοδύναμου, μέσω του οποίου διασφαλίζεται η ταυτοπροσωπία των μαθητών/τριών
Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή (ΑΔΥΜ)
Διεθνές πιστοποιητικό εμβολιασμών ή προφύλαξης, αναγκαίο για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας.

Σε περίπτωση που τα εν λόγω δικαιολογητικά δεν προσκομισθούν εγκαίρως, ο γονέας/κηδεμόνας του/της μαθητή/τριας ή ο/η Συντονιστής/στρια του κέντρου υποδοχής από το οποίο προέρχεται ο/η μαθητής/τρια, αναλαμβάνει με δήλωσή του/της να τα προσκομίσει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σε περιπτώσεις μη προσκόμισής τους ο/η Διευθυντής/ντρια-Προϊστάμενος/νη του Νηπιαγωγείου ενημερώνει την οικεία Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

4. Δικαιώματα μαθητών των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι

Για τα δικαιώματα γονέων μαθητών/τριών οι οποίοι βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι ισχύει το άρθρο 12 του ν. 4800/2021 (Α΄ 81) καθώς και οι υπό στοιχεία Φ7/517/127893/Γ1/13-10-2010, Φ1/117162/ΓΔ4/20-09-2021 και Φ1/169086/ΓΔ4/24-12-2021 Εγκύκλιοι του Υ.ΠAI.Θ.Α.

5. Πρώιμη εκπαιδευτική και υποστηρικτική παρέμβαση σε μαθητές/τριες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Για τους/τις μαθητές/τριες, που πρόκειται να φοιτήσουν στο Νηπιαγωγείο και από σχετική ιατρική γνωμάτευση προκύπτει η ανάγκη λήψης μέτρων πρώιμης εκπαιδευτικής και υποστηρικτικής παρέμβασης, οι γονείς/κηδεμόνες τους δύνανται να υποβάλουν αίτηση στο αρμόδιο ΚΕ.Δ.Α.Σ.Υ. για τη διερεύνηση και αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και ψυχοκοινωνικών αναγκών των μαθητών/ τριών, από τον Σεπτέμβριο προ του έτους της πρώτης εγγραφής τους στο Νηπιαγωγείο, προκειμένου να ληφθούν εγκαίρως εξατομικευμένα μέτρα υποστήριξης αυτών και των οικογενειών τους με την έναρξη της φοίτησής των μαθητών/τριών στην οικεία σχολική μονάδα σύμφωνα με το άρθρο 229 του ν. 4823/2021 (Α’136).

6. Ενημέρωση εκπαιδευτικών

Ο/Η Διευθυντής/ντρια- Προϊστάμενος/νη του Νηπιαγωγείου οφείλει να ενημερώνει τόσο για θέματα εκπαιδευτικής νομοθεσίας όσο και για το περιεχόμενο των κείμενων διατάξεων τους/τις εκπαιδευτικούς του σχολείου. Με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση των εκπαιδευτικών καθώς και για οικολογικούς- περιβαλλοντικούς λόγους, απλουστεύεται η διαδικασία ενημέρωσης και κάθε διοικητικό έγγραφο που τους αφορά, αποστέλλεται από τη Διεύθυνση του σχολείου στις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους (email).

7. Αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων

Για κάθε θέμα που παρουσιάζεται στα σχολεία και δεν επιλύεται σύμφωνα με τα όσα προαναφέρθηκαν, ενημερώνεται άμεσα ο/η οικείος/α Περιφερειακός/η Διευθυντής/ντρια Εκπαίδευσης, από τους αρμόδιους Συμβούλους Εκπαίδευσης Π.Ε και τους/τις Διευθυντές/ντριες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, οι οποίοι και δίνουν σχετικές οδηγίες για την αντιμετώπισή του.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ, Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
& ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ

Προεδρικό Διάταγμα 200/1998 – ΦΕΚ 161/Α/13-7-1998 Οργάνωση και λειτουργία Νηπιαγωγείων

Το Π.Δ.200/1998 – ΦΕΚ 161/Α/13-7-1998 έπαυσε να ισχύει με τις διατάξεις του άρθρου 21 . Ισχύ και εφαρμογή του Π.Δ.79/2017 – ΦΕΚ 109/Α/1-8-2017

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2023-2024

Α. Οργάνωση και Λειτουργία Νηπιαγωγείων

1. Έναρξη σχολικού έτους 2023 – 2024

2. Ωρολόγιο Πρόγραμμα

3. Ωράριο Νηπιαγωγών – Συμπλήρωση Ωραρίου

4. Κατανομή τμημάτων

5. Συστεγαζόμενα Νηπιαγωγεία

6. Λειτουργία προαιρετικού Ολοήμερου Προγράμματος και Νέου, Αναβαθμισμένου Προγράμματος Ολοήμερου

7. Ενδοσχολικός Συντονιστής

8. Παιδαγωγικός σύμβουλος – μέντορας στη σχολική μονάδα

9. Επιτήρηση μαθητών/τριών – Ασφάλεια μαθητών/τριών – Διαλείμματα

10. Άδειες εισόδου στα Νηπιαγωγεία

11. Διαδικασία ενημέρωσης του myschool

12. Ημερολόγιο σχολικής ζωής

13. Συνεδριάσεις Συλλόγου διδασκόντων

14. Σχολικό Συμβούλιο

15. Συνεργασία Στελεχών – Επιμορφωτικές συναντήσεις

16. Δημιουργία και λειτουργία ιστοσελίδας σε επίπεδο σχολικής μονάδας

17. Η Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος

Β. Φοίτηση και Σχολική Ζωή

1. Έναρξη ημερήσιου προγράμματος – προσέλευση μαθητών/τριών – αποχώρηση μαθητών/τριών – ασφάλεια μαθητών/τριών

2. Εκκλησιασμός – Προσευχή

3. Απουσίες μαθητών

4. Παιδαγωγικές συναντήσεις – Ενημέρωση για θέματα αγωγής και προόδου των μαθητών/τριών – Συνεργασία με τους γονείς/κηδεμόνες

5. Σχολικές δράσεις στο πλαίσιο της σχολικής ζωής (Διδακτικές επισκέψεις- Εκδρομές)-Ενδοσχολικές εκδηλώσεις)

6. Επανάληψη φοίτησης στο νηπιαγωγείο

7. Ενημέρωση μαθητών/τριών για το περιεχόμενο ανακοινώσεων – προσκλήσεων

8. Χρήση κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών συσκευών

9. Διόρθωση προσωπικών στοιχείων μαθητών/τριών στο Βιβλίο Μητρώου και Προόδου

Γ. Μαθητική Μέριμνα

1. Προστασία από σεισμούς και φυσικές καταστροφές

2. Εμβολιασμός μαθητών και Φαρμακευτική αγωγή μαθητών εντός σχολικού ωραρίου

3. Εγγραφή και φοίτηση μαθητών Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων

4. Δικαιώματα μαθητών των οποίων οι γονείς βρίσκονται σε διάσταση ή είναι διαζευγμένοι

5. Πρώιμη εκπαιδευτική και υποστηρικτική παρέμβαση σε μαθητές/τριες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

6. Ενημέρωση εκπαιδευτικών

7. Αντιμετώπιση επιμέρους θεμάτων

Προεδρικό Διάταγμα 200/1998 – ΦΕΚ 161/Α/13-7-1998
Οργάνωση και λειτουργία Νηπιαγωγείων

4. Παιδαγωγικές συναντήσεις – Ενημέρωση για θέματα αγωγής και προόδου των μαθητών/τριών –
Συνεργασία με τους γονείς/κηδεμόνες