ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΑΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΩ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ & ΕΥΘΥΝΗ

1. Ανθρώπινα Δικαιώματα

«Η οικογένεια δεν έχει αριθμητική, είναι απλώς μοναδική!»  ( Ένα πρόγραμμα για την οικογενειακή πολυμορφία )

1o Εργαστήριο: «Η μονα-δική μου οικογένεια»

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να «ξανασυστηθούν» οι μαθητές με κριτήριο το οικογενειακό τους πλαίσιο.
• Να προκληθεί το ενδιαφέρον των μαθητών σχετικά με τη διαφορετική δομή άλλων οικογενειών εκτός από τη δική τους.
• Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των οικογενειών των συμμαθητών τους.
• Να εκφράσουν αντιλήψεις, συναισθήματα, ιδέες για την έννοια της «οικογένειας».
• Να έρθουν σε επαφή με όψεις της οικογενειακής πολυμορφίας μέσω παραμυθιού.

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΠΡΙΝ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Ο εκπαιδευτικός ζητά από τους μαθητές να ζωγραφίσουν την οικογένειά τους σε ένα χάρτινο σπιτάκι (όσοι ζουν στο ίδιο σπίτι) με τη συνεργασία της μαμάς  , του μπαμπά ή κάποιου ενήλικα στο σπίτι τους και να το επιστρέψουν στο σχολείο.  Οι μαθητές κάνουν τη ζωγραφιά τους στο σπίτι και τη φέρνουν στην τάξη την πρώτη ημέρα του προγράμματος.

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ

Φιγούρες με μέλη μιας οικογένειας. Κάθε μαθητής τοποθετεί στο σπιτάκι του τόσες φιγούρες όσα και τα μέλη της οικογένειας του. Σε ένα σπιτάκι με αριθμούς κυκλώνουν τον αριθμό των μελών της οικογένειας τους.

                 

 

Ζωγραφίζουν ξανά την οικογένεια τους σε ανοιχτό φύλλο εργασίας γιατί κάποια παιδιά θέλουν να προσθέσουν και τα κατοικίδια τους.

 

Στην ολομέλεια της τάξης, οι μαθητές καλούνται να σχολιάσουν τις ομοιότητες και τις διαφορές που παρατηρούν στις οικογένειες των συμμαθητών τους, όπως αυτές εικονίζονται στις ζωγραφιές τους.

Εντοπίσαμε διαφορές και ομοιότητες στις οικογένειες όσον αφορά στη σύνθεσή τους και παίξαμε ένα παιχνίδι αντιστοίχισης με εικόνες από διάφορους τύπους οικογένειας ως πρώτη διερεύνηση. Κάποιες οικογένειες μας προβλημάτισαν – σε κάποιες άλλες εντοπίσαμε ομοιότητες με τη δική μας οικογένεια…. Όλα τα παιδιά ένιωσαν συμπάθεια και συμπόνια για τα παιδιά που για οποιονδήποτε λόγο είναι ορφανά ή έχουν χάσει κάποιον γονέα.

Στην επόμενη συνάντησή μας καλέσαμε τα παιδιά αυθόρμητα και με τον δικό τους τρόπο να αναρωτηθούν “Τι είναι οικογένεια” σε μια δραστηριότητα ιδεοθύελλας. Καταγράψαμε όλες τις απαντήσεις (χωρίς καμία παρέμβαση) συμβατικά σε χαρτί του μέτρου αλλά και με τη βοήθεια  διαδικτυακών  εργαλείων εννοιολογικής χαρτογράφησης  .

Στόχος μας ήταν να ανιχνεύσουμε τι πιστεύουν τα παιδιά και τι αντιλήψεις έχουν για τον θεσμό της  οικογένειας.

Σε συνεργασία με την κυρία Χριστίνα μαθαίνουμε το αγγλικό τραγούδι

 

Ο εκπαιδευτικός προβάλλει στην τάξη το διαδραστικό ψηφιακό παραμύθι «Η μονα-δική μου οικογένεια» της Ι. Μανάφη (άδεια Creative Commons). Όλοι μαζί συζητούν για τις οικογένειες των ζώων που πρωταγωνιστούν στο παραμύθι.

 

2^ο Εργαστήριο: «Πες μας, Πιγκουίνε!» – Συζητάμε για την πυρηνική οικογένεια (1+1=2)

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα – 4Cs (συνεργασία, κριτική σκέψη, δημιουργικότητα και επικοινωνία).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της πυρηνικής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας πυρηνικής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας πυρηνικής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

Με αφορμή το παραμύθι που διαβάστηκε στο 1^ο Εργαστήριο, ο εκπαιδευτικός υποδέχεται τους μαθητές με το εύρημα ότι ένας από τους ήρωες του παραμυθιού, ο πιγκουίνος, τους στέλνει χαιρετισμούς με μια αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Γονέων, στην οποία είναι «τιμώμενα πρόσωπα» ο ίδιος και η οικογένειά του!

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του πιγκουίνου είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον πιγκουίνο, που αντλεί από τους Πόρους του προαναφερόμενου παραμυθιού, και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο «Πιγκουίνοι» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του πιγκουίνου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της πυρηνικής οικογένειας.

Οι μαθητές επιλέγουν από πλήθος εικόνων, αυτές που απεικονίζουν μια πυρηνική οικογένεια.

Οι μαθητές χωρίζονται σε τετραμελείς ομάδες προσομοιώνοντας σε κάθε ομάδα μία πυρηνική οικογένεια με δύο γονείς και δύο παιδιά. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και τη συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «τετραμελή οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να

συναντήσει μια πυρηνική οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές

που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών με χαρτάκια διαφορετικού χρώματος για τις θετικές και αρνητικές αναφορές των μαθητών.

Κατασκευή-πυρηνική οικογένεια

 

3ο Εργαστήριο: «Πες μας, λύκε!» – Συζητάμε για την εκτεταμένη οικογένεια (1+1=11)

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της εκτεταμένης οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας εκτεταμένης οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας εκτεταμένης οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

Στην έναρξη του 3ου Εργαστηρίου,  συνεχίζοντας το εύρημα με τους ήρωες του παραμυθιού, ανακοινώνουμε  στους μαθητές ότι ο λύκος τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, στην οποία είναι «τιμώμενα πρόσωπα» οι γιαγιάδες του και οι παππούδες του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του λύκου είναι οι

πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον λύκο από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει σχετικό βίντεο από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

 

Οι μαθητές ζωγραφίζουν μια σκηνή από το παραμύθι, όταν ο ήρωας συνάντησε τους λύκους.

 

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του λύκου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της εκτεταμένης οικογένειας.

Οι μαθητές από πλήθος εικόνων επιλέγουν αυτές που απεικονίζουν μια διευρυμένη οικογένεια.

Οι μαθητές χωρίζονται σε πενταμελείς ομάδες προσομοιώνοντας σε κάθε ομάδα μία εκτεταμένη οικογένεια με γονείς, παιδιά και παππούδες σε όποια αναλογία επιθυμούν. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «πενταμελή οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

 

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια εκτεταμένη οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών σε χαρτί του μέτρου με χαρτάκια διαφορετικού χρώματος για τις θετικές και αρνητικές αναφορές των μαθητών.

Γινόμαστε και εμείς μια αγέλη λύκων. Κατασκευή μάσκας λύκου και δραματοποίηση.

Τέλος μιλήσαμε και για άλλη μια μορφή διευρυμένης οικογένειας που ζει σε κοπάδι.

 

4^ο  Εργαστήριο: «Πες μας, καγκουρό!» – Συζητάμε για τη μονογονεϊκή οικογένεια (1+1=1)

 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της μονογονεϊκής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας μονογονεϊκής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας μονογονεϊκής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

Στην έναρξη του 4ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας ακόμα ήρωας του παραμυθιού, το καγκουρό, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα της Μητέρας, στην οποία «τιμώμενα πρόσωπα» είναι το ίδιο και η μητέρα του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του καγκουρό είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για το καγκουρό από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο ( αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο «Καγκουρό» από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων»,

2009).

 

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του καγκουρό και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της μονογονεϊκής οικογένειας.

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια μονογονεϊκή οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών με χαρτάκια διαφορετικού χρώματος για τις θετικές και αρνητικές αναφορές των μαθητών.

Δόθηκε στους μαθητές μια προβληματική κατάσταση που αφορούσε ένα μικρό καγκουρό και κλήθηκαν να δώσουν τη δική τους συμβουλή.

Κατασκευή  μονογονεϊκής οικογένειας.

 

5ο Εργαστήριο: «Πες μας, κούκε!» – Συζητάμε για τη θετή οικογένεια (1+1=3)

 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να γνωρίσουν τον τύπο της θετής οικογένειας και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
• Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση μιας θετής οικογένειας με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα μέλη μιας θετής οικογένειας αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά βιώνουν και όμορφες στιγμές.

Στην έναρξη του 5ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας άλλος ήρωας του παραμυθιού, ο κούκος, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Υιοθεσίας, στην οποία φωτογραφίζονται ο κούκος και η οικογένειά του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί η οικογένεια του κούκου είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για τον κούκο από τους Πόρους του παραμυθιού και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (π.χ. απόσπασμα από το βίντεο του BBC Earth με τίτλο “Cuckoo Hijacks Warbler Nest”, που παρουσιάζει τον θηλυκό κούκο να αφήνει το αυγό του σε ξένη φωλιά).

 

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τη δομή της οικογένειας του κούκου και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Η συζήτηση οδηγεί στον ορισμό της θετής οικογένειας. Οι μαθητές ζωγραφίζουν την οικογένεια του κούκου.

Οι μαθητές χωρίζονται σε τετραμελείς ομάδες προσομοιώνοντας σε κάθε ομάδα μία θετή οικογένεια με δύο γονείς και δύο παιδιά, εκ των οποίων το ένα είναι υιοθετημένο. Οι ρόλοι μοιράζονται στην ομάδα με τη συνεργασία και συμφωνία όλων των μελών της. Ο εκπαιδευτικός μοιράζει σε κάθε «οικογένεια» μια κάρτα με μία προβληματική κατάσταση που απαιτεί λύση. Τα μέλη της «οικογένειας» κάνουν «οικογενειακό συμβούλιο» για να βρουν εναλλακτικές λύσεις στο πρόβλημά τους. Παράλληλα συμπληρώνουν ένα φύλλο εργασίας καταγράφοντας τις λύσεις που έχουν σκεφτεί.

Γίνεται συζήτηση στην ολομέλεια των μαθητών για τις δυσκολίες που μπορεί να συναντήσει μια θετή οικογένεια στη λειτουργία της, αλλά και για τις όμορφες στιγμές που μπορούν να έχουν τα μέλη της. Καταγράφονται οι ιδέες των μαθητών  με χαρτάκια διαφορετικού χρώματος για τις θετικές και αρνητικές αναφορές των μαθητών.

Δημιουργία συννεφόλεξου με λέξεις που τα παιδιά θεωρούν ότι ταιριάζουν σε μια θετή οικογένεια με την εφαρμογή tagxedo.

Κατασκευή θετής οικογένειας.

 

6^ο Εργαστήριο: «Πες μας, χελωνάκι!» – Συζητάμε για τα ορφανά παιδιά (1+1=0)

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

•  Να καλλιεργήσουν οι μαθητές τις δεξιότητες του 21ου αιώνα (4Cs).
• Να συζητήσουν για τα παιδιά χωρίς οικογένεια (ορφανά, ασυνόδευτα προσφυγόπουλα). · Να δώσουν λύσεις σε προβληματική κατάσταση παιδιών χωρίς οικογένεια με δημοκρατικό τρόπο (οικογενειακό συμβούλιο).
• Να κατανοήσουν ότι τα παιδιά χωρίς οικογένεια αντιμετωπίζουν δυσκολίες, αλλά μπορούν να βιώσουν και όμορφες στιγμές.

Στην έναρξη του 6ου Εργαστηρίου, ο εκπαιδευτικός ανακοινώνει στους μαθητές ότι ένας ακόμα ήρωας του παραμυθιού, το χελωνάκι, τους στέλνει χαιρετισμούς με μία αναμνηστική κάρτα για την Παγκόσμια Ημέρα Ορφανών, στην οποία απεικονίζονται το ίδιο και τα αδέρφια του.

Προκειμένου να κατανοήσουν οι μαθητές γιατί τα χελωνάκια είναι οι πρωταγωνιστές αυτής της Ημέρας, ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει ένα σύντομο πληροφοριακό κείμενο για το χελωνάκι, που αντλεί από τους Πόρους του παραμυθιού, και προβάλλει κάποιο σχετικό βίντεο (π.χ. αποσπάσματα από το βίντεο με τίτλο Χελώνες- Ο μαγικός κόσμος των ζώων από τη συλλογή εκπαιδευτικών ντοκιμαντέρ της Disney «Ο μαγικός κόσμος των ζώων», 2009).

 

Ακολουθεί συζήτηση στην ολομέλεια για τα χελωνάκια που στερούνται τους γονείς τους από τη γέννησή τους. Η συζήτηση οδηγεί στα ορφανά παιδιά και στα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που ζουν στην πατρίδα μας.

Επίσης ο εκπαιδευτικός προβάλλει το βίντεο UMBRELLA που σχετίζεται με το θέμα και κουβεντιάζουμε για τα συναισθήματα των ηρώων, τις προβληματικές καταστάσεις και τις λύσεις που βρίσκονται κάθε φορά.

 

Εξηγήσαμε πως για αυτά τα παιδιά υπάρχουν χώροι που τα φιλοξενούν και άνθρωποι που τα προσέχουν και φυσικά φοιτούν σε σχολεία όπως το δικό μας. Τα παιδιά πρότειναν διάφορους τρόπους συμπερίληψης με προστατευτική διάθεση ώστε να ξαναγίνει χαρούμενο και ευτυχισμένο παρά την απώλειά του. Δεν εμβαθύναμε στο θέμα για να μη δημιουργήσουμε ανασφάλεια και φόβο στα παιδιά, γιατί διαπιστώσαμε ότι η ιδέα ενός παιδιού χωρίς οικογένεια τα στεναχωρούσε.

 

«Οι μονα-δικές μας οικογένειες» – Αξιολόγηση & Διάχυση δράσεων

 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

• Να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των μαθητών ώστε να κατανοούν πώς αισθάνονται άλλα άτομα που ανήκουν σε διαφορετικές οικογένειες.
• Να συνειδητοποιήσουν ότι απέκτησαν νέες γνώσεις για τους διαφορετικούς τύπους οικογένειας.
• Να καλλιεργήσουν μεταγνωστικές δεξιότητες.

Ολοκληρώνοντας κάνουμε μια σύνοψη όσων μάθαμε με τη βοήθεια του υλικού που συλλέξαμε κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος.

Στη συνέχεια οι  μαθητές χωρίζονται σε  ομάδες. Κάθε μαθητής στην ομάδα του αναλαμβάνει να ζωγραφίσει έναν διαφορετικό τύπο οικογένειας από τις τέσσερις  που μελέτησαν (πυρηνική, εκτεταμένη, μονογονεϊκή, θετή), με βάση ένα κοινό πρότυπο. Η ζωγραφιά θα έχει ένα σπιτάκι, στο οποίο κατοικεί η οικογένεια που εκπροσωπεί ο μαθητής.

Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού γράφουμε  α) μέσα στο σπιτάκι, λέξεις που εκφράζουν το πώς αισθάνονται τα μέλη μέσα στην οικογένειά τους, και β) έξω από το σπιτάκι, λέξεις που εκφράζουν το πώς αισθάνονται τα μέλη για τις γειτονικές οικογένειες, που εκπροσωπούν οι συμμαθητές του στην ίδια ομάδα. Στο τέλος της δραστηριότητας, τα έργα αναρτώνται σε κατάλληλο χώρο της τάξης ή του σχολείου σε ομάδες έργων, σαν μικρές «γειτονιές», αντίστοιχες με τις ομάδες των μαθητών. Μετά την ανάρτηση των έργων, οι μαθητές συζητούν για το πώς νιώθουν τα μέλη διαφορετικών οικογενειών σε κάθε «γειτονιά».

Ζητείται από τους μαθητές να συμπληρώσουν ομαδικά  ένα Φύλλο Αξιολόγησης για τους διαφορετικούς τύπους οικογένειας που γνώρισαν στα Εργαστήρια.