Ως αναπόσπαστο λοιπόν μέρος της κοινωνίας το νηπιαγωγείο οφείλει να αποδυναμώσει λέξεις και έννοιες που παρατηρείται ότι αυξάνουν την κυριαρχία τους όπως:
“ΒΙΑ” & “ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ- BULLYING”
Τα παιδιά χρειάζεται να βρίσκονται σε ένα σχολικό περιβάλλον που θα τους προσφέρει ασφάλεια και προστασία, ανακηρύσσοντας ως ζωτικής σημασίας την εφαρμογή συστηματικού τρόπου πρόληψης και αντιμετώπισης του παραπάνω φαινομένου. Παρεμβάσεις που θα δώσουν τη λύση στο παραπάνω θέμα κρίνονται σημαίνουσες, καθώς μπορούν να ενισχύσουν τις περαιτέρω συνεργατικές δεξιότητες των παιδιών, την κριτική τους σκέψη, τη δημιουργικότητα αλλά και την επικοινωνία, δηλαδή τις Δεξιότητες (4C’s) που επιτάσσει ο 21ος αιώνας.
Το παραπάνω πρόγραμμα μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη περιστατικών σχολικής βίας και να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα τόσο για την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των μαθητών, όσο και για την μακροπρόθεσμη σχολική τους επιτυχία.
1ο Εργαστήρι: Συνεργάζομαι και Αλληλεπιδρώ
Χωριστήκαμε σε δυάδες επιλέγοντας συμμαθητές μας που είχαμε καιρό να παίξουμε μαζί τους και ζωγραφίσαμε ο ένας τον άλλον σε ένα κοινό χαρτί. Κόψαμε τις φιγούρες που είχαμε ζωγραφίσει και όλες οι δυάδες ενώθηκαν σε μια μεγάλη ομάδα. Αφού πήραμε ένα μεγαλύτερο χαρτί μπροστά μας, παρουσιάσαμε τον φίλο ή την φίλη που ζωγραφίσαμε συστήνοντάς τον/την στην ομάδα και κατόπιν κολλήσαμε τη φιγούρα του σε ένα μεγάλο χαρτί. Η ομάδα ονομάσθηκε μία από μια φίλη μας:
“Ομάδα Αστεράτη”
Ύστερα ανιχνεύσαμε τις πρότερες γνώσεις των παιδιών- με την εκπαιδευτικό σε ρόλο γραφέα, στο άκουσμα της λέξης Βίας. Σημειώσαμε όσες λέξεις – έννοιες έδωσαν τα ίδια τα παιδιά κάνοντας και μια ενδεικτική ζωγραφιά δίπλα στην κάθε λέξη, δημιουργώντας έναν εννοιολογικό χάρτη.
Κατόπιν ακολούθησε συζήτηση για το αν έχουν βρεθεί μπροστά σε κάποιο περιστατικό βίας στο σχολείο ή γενικότερα, αν έχουν κάποιες σχετικές εμπειρίες δικές τους ή φίλων τους, ποια συναισθήματα ένιωσαν και αν και πως αντέδρασαν.
2ο Εργαστήρι: Ο κύκλος των απόψεων και των προτάσεων
Αφού διαβάσαμε το βιβλίο : ” Ο Νταής του Σχολικού”, το επεξεργαστήκαμε μέσα από τη Ρουτίνα του Κύκλου Διαφορετικών Απόψεων, πράττοντας ερωτήσεις στα παιδιά, για το αν γνωρίζουν τι σημαίνει Νταής, ζητώντας να σκιαγραφήσουν τη συμπεριφορά του και όσα συναισθήματα προκαλεί στους γύρω του, αν τον έχει προκαλέσει κάποιος, ποιος έφταιγε και γιατί στην όλη ιστορία, ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και αν δε δοθεί λύση στο πρόβλημα ποιος θα ωφεληθεί. Μάλιστα δραματοποιήσαμε ένα φαινόμενο “σχολικής βίας” και τα παιδιά προσπάθησαν με τον δικό τους τρόπο να το σταματήσουν ως παρατηρητές.
Έπειτα ζωγραφίσαμε όλες τις εικόνες του βιβλίου χωρίζοντάς τες ισόποσα για τους μαθητές μας και αφού τις φωτογραφήσαμε δημιουργήσαμε το δικό μας ηλεκτρονικό βιβλίο, το οποίο επενδύσαμε και με τις φωνές των παιδιών. Μπορείτε να το θαυμάσετε εδώ=>
Βιβλίο Νηπιαγωγείου Λυρκείας ” Ο Νταής του σχολικού”
Ύστερα συνεχίσαμε με τη Ρουτίνα Απόδοσης Δικαιοσύνης στο Παρόν, Μέλλον και Παρελθόν, συγκεντρώνοντας ιδέες με τους μαθητές :
α) για το πως θα μπορούσαν να αποφύγουν το περιστατικό στο Παρελθόν
β) για το πως να επιλύσουν το περιστατικό στο παρόν
και γ) δημιουργήσαμε ένα συμβόλαιο για το πως θα προλαμβάνουμε αντίστοιχα περιστατικά στο μέλλον
3ο Εργαστήρι: Μπαίνω στη θέση του άλλου
Η ιστορία της “Μιμής της κουταλαυτούς” , ενός κοριτσιού με μεγάλα αυτιά που μόλις τη γνώρισαν οι συμμαθητές την κορόιδευαν, ήρθε στην τάξη μας μέσω της ίδιας της εκπαιδευτικού που συστήθηκε ενσαρκώνοντας τον ρόλο της Μιμής (δάσκαλος σε ρόλο) και η οποία μας αφηγήθηκε όσα έζησε. Ο Τζακ ο συμμαθητής της ήταν αυτός που την ενόχλησε περισσότερο με τα λόγια του και έγινε ο χειρότερός της εφιάλτης, με αποτέλεσμα ενώ υπεραγαπούσε το σχολείο να μη θέλει πλέον να το δει στα μάτια της. Μια μέρα που δεν έβλεπε την ώρα να τελειώσει το μάθημα αντί να επιστρέψει κατευθείαν στο σπίτι της, πήγε στο πάρκο της γειτονιάς κλαίγοντας και κάθισε σε ένα παγκάκι. Ενώ έλεγε και ξανάλεγε πόσο θα ήθελε να είχε και αυτή μικρά αυτιά, την πλησίασε ένα αγόρι. Το όνομά του ήταν Μπένης και θαύμασε τα μεγάλα της αυτιά λέγοντάς της : “Κι όμως τα μεγάλα αυτιά είναι υπέροχα, για δες την μυτόγκα μου!”. Όλα όσα τη βασάνιζαν, του τα εκμυστηρεύτηκε και τότε ο Μπένης της είπε ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και παρόλο που μοιάζουμε είμαστε διαφορετικοί. Την προβλημάτισε λέγοντάς της ότι σίγουρα και ο Τζακ θα έχει κάτι το διαφορετικό από αυτήν αλλά και κάτι το ίδιο με αυτήν. Τότε ήταν η πρώτη φορά που η Μιμή σκέφτηκε πως έχει το ίδιο ύψος με τον Τζακ αλλά εκείνος έχει γουρλωτά μάτια.
Δραματοποιήσαμε την παραπάνω ιστορία της Μιμής και δημιουργήσαμε παγωμένες εικόνες με τα σώματά μας.
Στη συνέχεια ζωγραφίσαμε τη Μιμή όπως τη φανταζόμαστε σε χαρτί του μέτρου και δημιουργήσαμε με τη τεχνική της Δραματικής Τέχνης “Ρόλος στον τοίχο” . Δημιουργήσαμε το περίγραμμα της Μιμής και τη χρωματίσαμε. Έπειτα γράψαμε μέσα στη Μιμή, τις σκέψεις και τα συναισθήματά της και έξω από αυτήν όσα σκεφτόμαστε και αισθανόμαστε εμείς για αυτή αλλά και τα πρόσωπα του δράματος.
Ύστερα πραγματοποιήσαμε μία ομαδική ζωγραφιά αποτυπώνοντας όλους τους χαρακτήρες σε ένα μεγάλο χαρτί.
Δημιουργήσαμε επίσης την τεχνική της χρήσης ενός αντικείμενου – συμβόλου, την αρματωσιά των συναισθημάτων και των αξιών, όπου πάνω σε ένα πανωφόρι καρφιτσώσαμε σημειώματα με όσα συναισθήματα ή ηθικές αξίες θα οχύρωναν την Μιμή να αντιμετωπίσει μία δύσκολη κατάσταση.
Έπειτα τοποθετώντας τον Τζακ στο κέντρο δημιουργήσαμε ένα “διάδρομο συνείδησης”, όπου στη μία πλευρά στέκονταν όσοι ήταν στην ομάδα της Μιμής και από την άλλη όσοι ήταν στην ομάδα του Μπένη. Ο Τζακ πέρασε μέσα από τον διάδρομο όπου κάθε ένας, εναλλάξ από κάθε ομάδα, προσπαθούσε με τα λόγια που θα του πει να τον επηρεάσει προβληματίζοντάς τον και αλλάζοντάς του τη γνώμη.
Στο τέλος η λύση ήρθε όταν ο Τζακ κατάλαβε το λάθος του και ζήτησε συγνώμη. Τότε στήσαμε όλοι γλέντι και χορό για να γιορτάσουμε τη συμφιλίωση της Μιμής με τον Τζακ, με το πιο ταιριαστό τραγούδι.
4ο Εργαστήρι: Τα μαγικά καπέλα εν δράσει
Επεξεργαστήκαμε με την Ρουτίνα του “Έντεχνου Συλλογισμού- Artful Thinking”,
Βλέπω – Σκέφτομαι – Αναρωτιέμαι,
το έργο του Matt Mahurin με τίτλο: “Bullying”.
Χωριστήκαμε σε 3 ομάδες και είδαμε, σκεφτήκαμε και αναρωτηθήκαμε, για το κομμάτι που μας αναλογούσε.
Έπειτα ατομικά ο καθένας σκέφτηκε και ζωγράφισε το πριν και το μετά του έργου, δημιουργώντας την προσωπική του ιστορία την οποία και παρουσίασε στην ολομέλεια.
Στη συνέχεια με την τεχνική της Δραματικής Τέχνης: “Παγωμένες Εικόνες” , αναπαραστήσαμε όσο πιο πιστά μπορούσαμε το έργο που επεξεργαζόμαστε.
Κατόπιν επεξεργαστήκαμε περαιτέρω το συγκεκριμένο έργο με τα 6 καπέλα της σκέψης του De Bono.
Το μπλε, το άσπρο, το κόκκινο, το κίτρινο, το μαύρο και το πράσινο καπέλο μας βοήθησαν να το αναλύσουμε σε ακόμη μεγαλύτερο βάθος.
5ο Εργαστήρι: Τα δικά μας μηνύματα
Στην τάξη μας επισκέφθηκε η αγαπημένη μας κούκλα, ο παπαγάλος Φρανσουά και εμείς του αναφέραμε όλα όσα είδαμε και ακούσαμε στα προηγούμενα εργαστήρια. Είπαμε για τον “Νταή του Σχολικού”, για τη “Μιμή την Κουταλαυτού” και φυσικά για το έργο “Bullying”. Ο Φρανσουά εντυπωσιάστηκε που τα θυμόμασταν όλα και μας είπε ότι επειδή και αυτός είχε ένα αντίστοιχο πρόβλημα μικρότερος και τον κορόιδευαν που ήταν τόσο πολύχρωμος στο ράμφος του, με κάποιο τρόπο έπρεπε να ενημερώσουν τον κόσμο πιο σωστά, ώστε να πάψει να ασκεί βία. Τα παιδιά αποφάσισαν να φτιάξουν μια αφίσα. Φτιάξανε και σύνθημα.
“Λέμε όχι στη βία και ναι στη φιλία”
Χωριστήκαμε σε 3 ομάδες. Η μία ανέλαβε χρέη γραφέα, η άλλη ζωγράφισε σκηνές βίας και η τελευταία μέσα σε μία καρδιά, σκηνές φιλίας και αγάπης. Αφού τα κολλήσαμε σε ένα μεγάλο φούξια χαρτόνι είδαμε ότι λείπει κάτι στην ομάδα που ζωγράφισε τη Βία.
Αποφασίσαμε να αναζητήσουμε στον υπολογιστή ένα σύμβολο κατά της Βίας. Γράψαμε με το πληκτρολόγιο τη λέξη ΟΧΙ στο Google- που γνωρίζαμε από την 28η Οκτωβρίου, και κάνοντας αναζήτηση στις εικόνες βρήκαμε μια πολύ ταιριαστή. Ορισμένα παιδιά αναγνώρισαν αμέσως τη λέξη ΒΙΑ και το απαγορευτικό σήμα της τροχαίας. Την εκτυπώσαμε εις διπλούν, τα παιδιά την έκοψαν και την κόλλησαν και έτοιμη η αφίσα μας.
Μετέπειτα για να γίνει παραπάνω γνωστό δημιουργήσαμε μια διαδραστική αφίσα με τo thinglink.com, θέλοντας να κάνουμε πιο γνωστό σε όλα τα παιδιά το μήνυμα κατά της βίας. Δείτε την αφίσα μας…Διαδραστική Αφίσα Νηπιαγωγείου Λυρκείας
Ύστερα δημιουργήσαμε το δικό μας τραγούδι ενάντια στη βία. Ο τίτλος του είναι: “Λέμε όχι στη βία, αγκαλιά με τη Μαρία”. Οι στίχοι προήλθαν από τα ίδια τα παιδιά ενώ τη μουσική του την δανειστήκαμε από ένα γνωστό τραγούδι ραπ της επικαιρότητας.
Στη συνέχεια κόψαμε ροζ καρδιές και γράψαμε μέσα σε αυτές λέξεις που σχετίζονται με τη φιλία.
Στο τέλος του 5ου εργαστηρίου διαβάσαμε το βιβλίο “Τα χέρια δεν είναι για να μαλώνουμε” και κατόπιν σχεδιάζοντας το δικό μας χέρι σε χαρτί το κόψαμε γράφοντας μέσα σε αυτό τον τίτλο του βιβλίου.
6ο Εργαστήρι: Δημιουργικές Λύσεις
Αφόρμηση για να ξεκινήσει το εργαστήριο τέθηκε το γνωστό τραγούδι των Locomondo « χέρια σαν κι αυτά…».
Για ακούστε το:
Στη συνέχεια το κάθε παιδί θα ζωγράφισε θετικές συμπεριφορές που μπορούμε να κάνουμε με τα χέρια μας.
Τα παιδιά είχαν πολύ ωραίες ιδέες και ζωγράφισαν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε με τα χέρια μας, όπως :
· για να χαιρετάμε
· να παίζουμε κουκλοθέατρο
· να κολυμπάμε στην θάλασσα
· να τρώμε παγωτό
· να κάνουμε τσουλήθρα
· να πιάνουμε τους τοίχους του σπιτιού
· να κάνουμε ποδήλατο
· να χαϊδεύουμε και να φροντίζουμε τα ζώα
Θαυμάστε τα έργα τους
Έπειτα, ζητήθηκε από τα παιδιά να επιλέξουν ένα φίλο τους, να του πουν ωραία λόγια και μετά να τον ζωγραφίζουν.
Οι ζωγραφιές των παιδιών μιλούν από μόνες τους!!
Μέσα από τις δράσεις που κάναμε μάθαμε, ότι η βία υπάρχει και μπορούμε να την δούμε , είτε μέσα στο σχολείο, είτε στο δρόμο, είτε στην παραλία, ακόμα και να την έχουμε βιώσει. Όμως, τα παιδιά σκέφτηκαν κάποια βήματα αντιμετώπισης της βίας που μπορούν να βοηθήσουν, ώστε να καταπολεμηθεί. Στη συνέχεια, αυτά τα βήματα τα παιδιά τα ζωγράφισαν για να μείνουν χαραγμένα στη μνήμη μας και να γνωρίζουμε πως θα αντιμετωπίσουμε κάποιο περιστατικό βίας. Τέλος, για να γίνουν οι τρόποι αντιμετώπισης της βίας γνωστοί σε όλο το κόσμο χρησιμοποιήσαμε το πολυμεσικό εργαλείο mixbook και δημιουργήσαμε ένα ψηφιακό άλμπουμ που το αναρτήσαμε στην σελίδα μας.
Δείτε με ποιο τρόπο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη βία
7ο Εργαστήρι: Οι δικές μας φωνές