Σκαπανεύς

Η ΕΚΛΟΓΗ ΚΑΙ Η ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο εμφύλιος
πόλεμος που ξέσπασε στην Ελλάδα έκανε τις Μεγάλες Δυνάμεις να επέμβουν
στα ελληνικά πράγματα προκειμένου να διασφαλίσουν τα συμφέροντά τους.
Όρισαν, με τη συνθήκη του Λονδίνου το 1832, βασιλιά της Ελλάδας τον
Όθωνα, τον 17χρονο γιο του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α’ . Το
πολίτευμα ορίστηκε να είναι απόλυτη μοναρχία. Επιπλέον, οι Δυνάμεις
έδωσαν 20.000.000 φράγκα στην Ελλάδα, ως πρώτη δόση ενός δανείου που θα
έφθανε τα 60.000.000 φράγκα.

Η ΑΝΤΙΒΑΣΙΛΕΙΑ (1833-1835)
Τι ονομάζουμε Αντιβασιλεία; Ποια ήταν τα μέλη της;
Επειδή
ο Όθωνας ήταν ανήλικος, συμφωνήθηκε πως ως την ενηλικίωσή του(1835) την
εξουσία θα ασκεί μια επιτροπή από Βαυαρούς αξιωματούχους, διορισμένους
από τον πατέρα του Όθωνα που θα ονομαζόταν Αντιβασιλεία. Τα τρία μέλη
της επιτροπής ήταν ο Άρμανσμπεργκ (πρωθυπουργός και υπουργός εξωτερικών), ο Μάουρερ (αρμόδιος για την εκπαίδευση, τη δικαιοσύνη και την εκκλησία) και ο Χάιντεκ (υπεύθυνος για τις ένοπλες δυνάμεις)

Ποιο ήταν το πλάνο της Αντιβασιλείας; Σε ποιο τρίπτυχο στηρίχθηκε;
Η
Αντιβασιλεία θέλησε να οικοδομήσει ένα σύγχρονο, κατά τα δυτικά
πρότυπα, εθνικό κράτος. Στηρίχθηκε στο τρίπτυχο : εθνική ανεξαρτησία,
βασιλική απολυταρχία και συγκεντρωτικό σύστημα.

Τα έργα της Αντιβασιλείας
1.    ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ : συγκεντρωτική. Η Ελλάδα διαιρέθηκε σε 10 νομούς. Η πρωτεύουσα το 1834 μεταφέρθηκε από το Ναύπλιο στην Αθήνα.
2.    ΣΤΡΑΤΟΣ :
βασίστηκε αρχικά σε 3.500 Βαυαρούς στρατιωτικούς που ήρθαν μαζί με τον
Όθωνα. Πολλοί Έλληνες αγωνιστές που δεν έγιναν δεκτοί στις ένοπλες
δυνάμεις, ζούσαν σε άθλιες συνθήκες και αναγκάστηκαν να στραφούν στη
ληστεία.
3.    ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ : αναδιοργανώθηκε. Ιδρύθηκαν δικαστήρια και φτιάχτηκαν νέοι νόμοι.
4.    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ :
αναμορφώθηκε
:                                                                                                    
α) Πρωτοβάθμια εκπαίδευση : Δημοτικά σχολεία (επταετή  
και
αλληλοδιδακτικά)                                                                                                                                     
β) Δευτεροβάθμια εκπαίδευση :  1) Ελληνικά Σχολεία (τριτάξια, στις πρωτεύουσες των επαρχιών)  2) Γυμνάσια
(τετρατάξια, στις πρωτεύουσες
νομών)                                                                                                                             
                          γ) Πανεπιστήμιο : ιδρύθηκε στην
Αθήνα το 1837. Την ίδια χρονιά ιδρύθηκε και το Πολυτεχνικό Σχολείο
(πρόδρομος του σημερινού Πολυτεχνείου)                                   
                                               Η εκπαίδευση των
κοριτσιών παρέμεινε παραμελημένη.
5.    ΕΚΚΛΗΣΙΑ : ορίστηκε
αυτοκέφαλη (χωρίστηκε δηλαδή από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως) με
την αιτιολογία ότι το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης βρισκόταν σε
οθωμανικό έδαφος, υπό την επιρροή του σουλτάνου. Επίσης έκλεισαν τα
μοναστήρια που είχαν μικρό αριθμό μοναχών.

Η στάση των Ελλήνων απέναντι στην Αντιβασιλεία
Αρχικά
ήταν δύσπιστη και στη συνέχεια καθαρά εχθρική. Έγιναν συνωμοτικές
κινήσεις για την ανατροπή της Αντιβασιλείας, ενώ δεν έλειψαν και οι
ανοιχτές εξεγέρσεις (Μεσσηνία, 1834)

Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΥΤΗΣ ΜΟΝΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΟΘΩΝΑ (1835-1843)
Ο
Όθωνας ανέλαβε την εξουσία το Μάιο του 1835. Η κατάσταση δεν άλλαξε. Ο
βασιλιάς προσπάθησε να περιορίσει τη δύναμη των κομμάτων (αγγλικό,
γαλλικό, ρωσικό), ενισχύοντας μία το ένα, μία το άλλο. Ξέσπασαν
εξεγέρσεις τοπικού χαρακτήρα (Ύδρα, Μεσσηνία)
Πώς φτάσαμε στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843;
Οι αιτίες της αντίδρασης ήταν :
1.    η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης των αγροτών
2.    η ανάπτυξη της ληστείας στην ύπαιθρο
3.   
η αδυναμία της Ελλάδας να εξοφλήσει τα δάνειά της, που είχε σαν
αποτέλεσμα οι Μεγάλες Δυνάμεις να επιβάλουν οικονομικό έλεγχο στη χώρα
και περικοπή κρατικών δαπανών.
4.    Οι περικοπές που έγιναν στους στρατιωτικούς
Εκδηλώθηκε
έντονη πολιτική κινητοποίηση με πρωτεργάτες τους  Μαυροκορδάτο,
Κωλέττη, Ανδρέα Μεταξά και Λόντο (πολιτικοί από όλα τα κόμματα). Αίτημά
τους ήταν η παραχώρηση συντάγματος, που πίστευαν ότι θα απάλλασσε τη
χώρα από τους Βαυαρούς και θα βοηθούσε στην επίλυση των προβλημάτων.
Τη
νύχτα της 2ας προς 3η Σεπτεμβρίου του 1843, δυνάμεις της φρουράς της
Αθήνας και πολλοί πολίτες με επικεφαλής  τον συνταγματάρχη Δημήτριο
Καλλέργη και τον αγωνιστή του ’21 Μακρυγιάννη, συγκεντρώθηκαν έξω από το
παλάτι (σημερινή Βουλή) και απαίτησαν από τον Όθωνα την παραχώρηση
συντάγματος (γι’ αυτό η πλατεία λέγεται σήμερα πλατεία Συντάγματος). Ο
Όθωνας αρχικά αρνήθηκε, στη συνέχεια όμως, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και
να προκηρύξει εκλογές για Εθνοσυνέλευση, που θα ψήφιζε σύνταγμα.

Πότε εκλέχτηκε κυβερνήτης ο Καποδίστριας;
Η Γ’
ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (της Τροιζήνας), την άνοιξη του 1827 εξέλεξε εξέλεξε ως
κυβερνήτη της Ελλάδας τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Ιωάννη
Καποδίστρια, με θητεία 7 χρόνων.

Ποια ήταν η κατάσταση που βρήκε ο Καποδίστριας στην Ελλάδα;
Η
κατάσταση ήταν τραγική : η χώρα είχε ερημωθεί, ο λαός είχε εξαθλιωθεί,
οι πειρατές έλεγχαν μεγάλες περιοχές και ο αιγυπτιακός στρατός βρισκόταν
στη ΝΔ Πελοπόννησο, την ίδια στιγμή που ο τουρκικός στρατός βρισκόταν
στη Στερεά.

Ποιες ήταν οι κινήσεις του Καποδίστρια;
1.    ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ και ΔΙΟΙΚΗΣΗ
:  κατάργησε το σύνταγμα της Τροιζήνας και πήρε στα χέρια του όλη την
εξουσία, για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα. Η Δ’ Εθνοσυνέλευση
του Άργους (1829) επικύρωσε αυτές τις αποφάσεις.
2.    ΕΝΟΠΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ

:                                                                                         
                       α) συγκρότησε τακτικό στρατό, αξιοποιώντας
ορισμένους αγωνιστές προκειμένου να κάνει εκκαθάριση της Στερεάς από τον
τουρκικό
στρατό.                                                                                                    
                                                 β) ίδρυσε το Λόχο των
Ευελπίδων, πρόδρομο της σημερινής Στρατιωτικής Σχολής
Ευελπίδων.                                                                                                                                               
γ) οργάνωσε τακτικό πολεμικό ναυτικό για να καταπολεμηθεί η
πειρατεία.   (σημαντικό ρόλο έπαιξε ο Ανδρέας Μιαούλης)          
3.    ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

:                                                                                                                                  
α) Έφτιαξε το 1ο κρατικό ταμείο με εισφορές Ελλήνων του εξωτερικού και
φιλελλήνων                                                                                                                                               
β) Ίδρυσε με τη βοήθεια του φίλου του, Γαλλοελβετού τραπεζίτη Εϋνάρδου,

τράπεζα                                                                                                                    
                                 γ) Έκοψε νόμισμα, τον
φοίνικα                                                                                                                  
δ) Εφάρμοσε αυστηρή λιτότητα στις δημόσιες
δαπάνες                                                                           
ε) Εκσυγχρόνισε τη γεωργία με την εισαγωγή νέων καλλιεργειών (π.χ.
πατάτα) και νέων μεθόδων (π.χ. σιδερένιο άροτρο).
4.    ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

:                                                                                                   
                            α) Ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Αίγινας, στο οποίο λειτούργησαν 3 αλληλοδιδακτικά σχολεία (σαν τα σημερινά δημοτικά, αλλά με τέσσερα χρόνια φοίτηση), 3 ελληνικά σχολεία (σαν τα σημερινά Γυμνάσια και με τριετή φοίτηση), αρκετά χειροτεχνεία (επαγγελματικές σχολές) και το Πρότυπον Σχολείον,
στο οποίο σπούδαζαν όποιοι θα γίνονταν καθηγητές στα
αλληλοδιδακτικά                                                                                                                                       
β) Ίδρυσε το Κεντρικόν Σχολείον, στο οποίο φοιτούσαν όσοι
προορίζονταν για σπουδές στα πανεπιστήμια του
εξωτερικού                                                                                                                   
γ) Δημιούργησε το Πρότυπον Αγροκήπιον (γεωργική σχολή) στην
Τίρυνθα (περιοχή κοντά στο Άργος και στο
Ναύπλιο)                                                                                                                           
Ο Καποδίστριας δε δημιούργησε Πανεπιστήμιο, γιατί πίστευε ότι τη
συγκεκριμένη στιγμή, η εκπαίδευση των Ελλήνων θα έπρεπε να ήταν
επαγγελματική.

Πώς ολοκληρώθηκε η επανάσταση;
Όταν
έφθασε στην Ελλάδα ο Καποδίστριας η Ελλάδα ήταν ακόμα σε επανάσταση.
Δεν είχε ξεκαθαρίσει ακόμα αν το νέο κράτος θα ήταν ανεξάρτητο ή
αυτόνομο, ούτε πόσο μεγάλο θα είναι. Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 12
Σεπτεμβρίου του 1829 στην Πέτρα της Βοιωτίας, όπου οι Έλληνες με αρχηγό
τον Δημήτριο Υψηλάντη επικράτησαν των Τούρκων. Λίγο αργότερα η Ελλάδα ,
με τους χειρισμούς του Καποδίστρια, έγινε ανεξάρτητο κράτος (Πρωτόκολλο
Ανεξαρτησίας του Λονδίνου του 1830) και διεύρυνε τα σύνορά της ως τη
γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού (συνθήκη Κωνσταντινούπολης του 1832). Το
ελληνικό κράτος περιελάμβανε την Πελοπόννησο, τη Στερεά, τα νησιά του
Αργοσαρωνικού, την Εύβοια, τις Σποράδες και τις Κυκλάδες.

Ποιες ήταν οι αντιδράσεις κατά του Καποδίστρια;
Πολλές
αντιδράσεις προκλήθηκαν από την επιλογή του Καποδίστρια για δημιουργία
ισχυρού και συγκεντρωτικού (με πολλές εξουσίες στα χέρια του) κράτους.
Αντέδρασαν πρόκριτοι (π.χ. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης), πλούσιοι
πλοιοκτήτες (π.χ. Κουντουριώτης), Φαναριώτες (π.χ. Αλέξανδρος
Μαυροκορδάτος) και φιλελεύθεροι διανοούμενοι (π.χ. Αδαμάντιος Κοραής).
Όλοι αυτοί ζητούσαν σύνταγμα από τον Κυβερνήτη. Επίσης αντιδρούσαν η
Αγγλία και η Γαλλία, θεωρώντας τον Καποδίστρια όργανο των Ρώσων.
Από
τις αρχές του 1830 σημειώθηκαν εξεγέρσεις
:                                                                                
α) Ο Μιαούλης ανατίναξε στον Πόρο τα δύο μεγαλύτερα ελληνικά πλοία.
β) στην Ύδρα η εφημερίδα «Απόλλων» προπαγάνδιζε τη δολοφονία του Καποδίστρια
Μετά
τη φυλάκιση του πρόκριτου της Μάνης Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, η αντίδραση
μεγάλωσε. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831 ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος
Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον Καποδίστρια στο Ναύπλιο.

Η βιομηχανική επανάσταση έφερε σοβαρές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές :
1.    πληθυσμιακές μεταβολές
: Καθώς βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο, ο πληθυσμός της Ευρώπης ιδίως
μετά το 1850 αυξήθηκε εντυπωσιακά. Παράλληλα είχαμε εσωτερική
μετανάστευση (προς τις βιομηχανικές πόλεις, όπου υπήρχαν εργοστάσια και
χρειάζονταν εργάτες) και εξωτερική μετανάστευση (προς τις Η.Π.Α., την
Αυστραλία και τον Καναδά)
2.    κοινωνικές αλλαγές :
Α. οι αριστοκράτες-μεγαλογαιοκτήμονες παρέμειναν
πανίσχυροι στην ανατολική και μεσογειακή Ευρώπη. Στην Αγγλία
ασχολήθηκαν με επιχειρήσεις κι έτσι εξακολούθησαν να είναι ισχυροί.
Αντίθετα στη Γαλλία έμειναν πίσω στις εξελίξεις και συνεχώς έχαναν τη
δύναμή τους.
Β. οι αστοί έγιναν πλέον η κυρίαρχη
τάξη. Χωρίζονταν σε α) μεγαλοαστούς (βιομήχανους, μεγαλέμπορους,
τραπεζίτες) β) μεσοαστούς (βιοτέχνες και ελεύθερους επαγγελματίες) και
γ) μικροαστούς (δημόσιους και ιδιωτικούς υπάλληλους). Οι μεγαλοαστοί
διέθεταν πλούτο, κύρος και πολιτική επιρροή.
Γ. οι αγρότες ήταν η πλειοψηφία των Ευρωπαίων του 19ου αιώνα. Ζούσαν σε ασταθείς συνθήκες. Πολλοί από αυτούς μετανάστευσαν.
Δ.
οι εργάτες συνεχώς αυξάνονταν. Δούλευαν 12-16 ώρες κάθε μέρα, όλες τις
μέρες του χρόνου. Έπαιρναν πολύ μικρούς μισθούς. Κατοικούσαν σε μικρά
και ανθυγιεινά σπίτια. (Το 1827 οι Γάλλοι εργάτες πέθαιναν από τις
κακουχίες στα 27 τους κατά μέσο όρο)
3.    σοσιαλιστικές ιδέες
: Ο σοσιαλισμός, σαν θεωρία τονίζει το κοινωνικό συμφέρον και όχι το
ατομικό. Οι πρώτοι σοσιαλιστές μιλούσαν για μια ιδανική κοινωνία που θα
έπρεπε να υπάρχει. Οι απόψεις τους ονομάστηκαν ουτοπικός σοσιαλισμός. Το
1848 οι Γερμανοί Κάρλ Μάρξ και Φρίντριχ Ένγκελς
δημοσίευσαν το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Αργότερα ο Μαρξ δημοσίευσε το
Κεφάλαιο. Σε αυτό υποστήριζε ότι η κοινωνική αδικία υπάρχει επειδή οι
ολιγάριθμοι αστοί είχαν στα χέρια τους τα μέσα παραγωγής(πρώτες ύλες,
μηχανήματα κλπ). Θα έπρεπε λοιπόν η εργατική τάξη να οργανωθεί σε ένα
δικό της κόμμα (κομμουνιστικό), να ανατρέψει τον καπιταλισμό και να
πάρει αυτή τα μέσα παραγωγής στα χέρια της. Η νέα κομμουνιστική κοινωνία
δε θα είχε τάξεις κι έτσι δε θα υπήρχε εκμετάλλευση ανθρώπου από
άνθρωπο. Αυτές οι θέσεις έγιναν γνωστές ως μαρξισμός.
4.    ανάπτυξη του συνδικαλισμού
: Οι εργάτες, που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες, ξεσηκώθηκαν. Μετά το 1830
άρχισαν να διεκδικούν οργανωμένα κάποια αιτήματα, όπως ήταν η 8ωρη
εργασία. Το 1838 η αγγλική Ένωση Εργατών δημοσίευσε τη Χάρτα του Λαού,
με την οποία διατύπωσαν διάφορα πολιτικά αιτήματα, όπως η καθολική
ψηφοφορία για τους άνδρες. Τα μέλη της Ένωσης ονομάστηκαν χαρτιστές. Οι
εργάτες διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους, κυρίως με απεργίες, οι οποίες
κατέληγαν σε βίαιες καταστολές. Η απεργία των εργατών του Σικάγου, την 1η Μαΐου 1886
με αίτημα την 8ωρη εργασία πνίγηκε στο αίμα. Τα συνδικάτα και τα
σοσιαλιστικά κόμματα από το 1890 άρχισαν να γιορτάζουν την Πρωτομαγιά ως
παγκόσμια ημέρα εργατών. Ως τα τέλη του 19ου αιώνα τα συνδικάτα είχαν
πετύχει :
Α. τη 10ωρη εργασία
Β. τη δημιουργία ασφαλιστικών ταμείων, που στήριζαν οικονομικά τους εργάτες σε περίπτωση ατυχήματος, ασθένειας ή απόλυσης.
Γ. τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας με τους εργοδότες (δηλαδή εξασφάλιση κατώτερου ορίου στους μισθούς)
5.    πολιτική ανάπτυξη των εργατών: Το 1864 ιδρύθηκε στο Λονδίνο η Α’ ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΝΩΣΗ ΕΡΓΑΤΩΝ (1η Διεθνής), που διαλύθηκε το 1876 εξαιτίας διαφωνιών. Το 1889 ιδρύθηκε στο Παρίσι η 2η ΔΙΕΘΝΗΣ
με συμμετοχή μόνο πολιτικών κομμάτων που υποστήριζαν τον μαρξισμό. Τις
επόμενες χρονιές δημιουργήθηκαν σε πολλές χώρες της Ευρώπης σοσιαλιστικά
και εργατικά κόμματα. Κάποια από αυτά τα κόμματα υποστήριζαν ότι έπρεπε
να κερδίσουν την εξουσία με εκλογές, ενώ κάποια άλλα υποστήριζαν την
ιδέα της επανάστασης (π.χ. ο Κάρλ Λιμπκνεχτ και η Ρόζα Λούξεμπουργκ με
το κόμμα των Σπαρτακιστών στη Γερμανία και ο Λένιν στη Ρωσία)
6.    κίνημα φεμινισμού
: κατά τον 19ο αιώνα πολλές γυναίκες εργάζονταν στα εργοστάσια.
Απέκτησαν οικονομική ανεξαρτησία κι άρχισαν να διεκδικούν δικαιώματα. Το
1903 η Αγγλίδα Έμελιν Πάνκχορστ ίδρυσε την Κοινωνική και
Πολιτική Ένωση Γυναικών, που μαχόταν για δικαιώματα στις γυναίκες, κάτι
που άρχισε να γίνεται κατά τον 20ο αιώνα σε κάποιες χώρες της Ευρώπης.

1821-1822
Οι Έλληνες προσπάθησαν να εξασφαλίσουν τη
συμπαράσταση των Ευρωπαίων, τόσο των ηγετών, όσο και των λαών. Γι’ αυτό
στην Α’ Εθνοσυνέλευση διακήρυξαν ότι η επανάστασή τους δεν είχε σκοπό
την κοινωνική ανατροπή, αλλά την ελευθερία…. Όμως οι συνθήκες στην
Ευρώπη δεν ευνοούσαν την Ελλάδα λόγω της Παλινόρθωσης.
Κατά τα έτη 1821-1822 οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) κράτησαν αρνητική στάση απέναντι στην επανάσταση λόγω :
1.    των συμφερόντων της κάθε χώρας
2.    της κοινής επιθυμίας να εμποδίσουν τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Έτσι,
όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ζήτησε βοήθεια από τους Ρώσους για την
επανάσταση στις Ηγεμονίες, αυτοί αρνήθηκαν και καταδίκασαν την ελληνική
επανάσταση.

1823
Αυτή τη χρονιά γίνεται
μια μεγάλη αλλαγή. Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας γίνεται ο Τζόρτζ
Κάνιγκ, ο οποίος πιστεύει ότι η Αγγλία πρέπει να βοηθήσει την Ελλάδα να
κερδίσει την ανεξαρτησία της, ώστε το νέο ελληνικό κράτος να αποτελέσει
χρήσιμο συνεργάτη της Αγγλίας. Γι’ αυτό το λόγο αναγνώρισε τους Έλληνες
ως εμπόλεμη δύναμη.

1824
Η Ρωσία βλέποντας
ότι η Αγγλία κέρδιζε συμπάθειες στην Ελλάδα, γνωστοποίησε στις αρχές
του 1824 το σχέδιο των τριών τμημάτων, που προέβλεπε το σχηματισμό τριών
αυτόνομων ελληνικών ηγεμονιών. Το σχέδιο απορρίφθηκε τόσο από τους
Τούρκους, όσο και από τους Έλληνες.
Την ίδια χρονιά η Ελλάδα πήρε το 1ο δάνειο από την Αγγλία

1825
Η
Ελλάδα παίρνει και δεύτερο δάνειο από την Αγγλία. Οι Έλληνες ηγέτες
υπογράφουν την πράξη της υποτέλειας, ένα έγγραφο με το οποίο ζητούσαν
από την Αγγλία να αναλάβει την προστασία της Ελλάδας. Ένας από τους
λίγους που δεν υπέγραψαν ήταν ο Δημήτριος Υψηλάντης.

Τα κόμματα
Την περίοδο 1823-1825 δημιουργήθηκαν πολιτικά κόμματα που συνδέονταν με τις Δυνάμεις :
1)    Το αγγλικό κόμμα με αρχηγό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο
2)    Το γαλλικό κόμμα με αρχηγό τον Ιωάννη Κωλέττη
3)    Το ρωσικό κόμμα με αρχηγούς τον Ανδρέα Μεταξά και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Το κίνημα του φιλελληνισμού
Στην
Ευρώπη και στην Αμερική αναπτυσσόταν ο φιλελληνισμός, ένα κίνημα
συμπαράστασης στους Έλληνες και στρεφόταν κατά της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας και της Ιερής Συμμαχίας. Οι παράγοντες που γέννησαν τον
φιλελληνισμό :
1)    ο φιλελευθερισμός
2)    η επαναστατικότητα που είχε σπείρει η γαλλική επανάσταση
3)    ο θαυμασμός προς τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
4)    ο αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων εναντίον των άμαχων Ελλήνων
5)    η συγκίνηση που είχαν προκαλέσει οι ελληνικές επιτυχίες
6)    ο τυχοδιωκτισμός (κάποιοι ελάχιστοι ενδιαφέρθηκαν για τα χρήματα και τα αξιώματα)
Οι φιλέλληνες :
Α) ενίσχυσαν οικονομικά την επανάσταση με χρήματα και εφόδια
Β) βοήθησαν ηθικά με πολλές εκδηλώσεις συμπαράστασης
Γ) πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων π.χ. ο Άγγλος λόρδος Μπάιρον που πέθανε στο πολιορκημένο Μεσολόγγι το 1824.

1826
Από το 1826 οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν αποφασισμένες να λύσουν το ελληνικό ζήτημα.

1827
Υπογράφεται στις 6 Ιουλίου του 1827 η Ιουλιανή Συνθήκη του Λονδίνου από την Αγγλία, τη Ρωσία και τη Γαλλία με την οποία ιδρύεται αυτόνομο ελληνικό κράτος.
Η Τουρκία αρνείται τη συνθήκη κι έτσι οι 3 δυνάμεις επεμβαίνουν : στη
ναυμαχία του Ναβαρίνου οι στόλοι της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας
συνέτριψαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο.

1828-1829
Γίνεται
ρωσοτουρκικός πόλεμος στον οποίο η Τουρκία χάνει κι έτσι αναγκάζεται με
τη Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829) να δεχτεί την αυτονομία της
Ελλάδας. Η Αγγλία και η Γαλλία προτείνουν την ανεξαρτησία για να
κερδίσουν τη συμπάθεια των Ελλήνων.

1830
Στις 22 Ιανουαρίου/ 3 Φεβρουαρίου του 1830 υπογράφεται από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ. Τα
σύνορα της Ελλάδας ορίστηκαν ως τη γραμμή Αχελώου – Σπερχειού.
Παράλληλα οι Δυνάμεις επέλεξαν τον πρίγκιπα Λεοπόλδο του Σαξ Κόμπουργκ
ως ηγεμόνα της Ελλάδας. Αυτός όμως δεν αποδέχτηκε την εκλογή του.

Γιατί δημιουργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί (ένα είδος τοπικής κυβέρνησης);
1.    για να εξασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός των ελληνικών στρατευμάτων
2.    για να οργανωθούν πολιτικά οι περιοχές που απελευθερώνονταν
3.   
για να διαχειριστούν οι εθνικές γαίες (ή εθνικά κτήματα), δηλαδή η
ακίνητη οθωμανική περιουσία, που πλέον είχε περάσει σε ελληνικά χέρια.

Από ποιους ελέγχονταν οι τοπικοί οργανισμοί;
Οι περισσότεροι ελέγχονταν από προεστούς, Φαναριώτες και ιεράρχες. Οι παρουσία εκπροσώπων της κατώτερης τάξης ήταν πολύ σπάνια.

Ποιοι ήταν οι κυριότεροι πολιτικοί οργανισμοί;
•    Η Πελοποννησιακή Γερουσία : φτιάχτηκε με πρωτοβουλία Πελοποννήσιων προεστών, χωρίς να συμμετέχουν οι αγωνιστές της επανάστασης.
•    Η Γερουσία της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας (δυτικής Στερεάς Ελλάδας) που είχε επικεφαλής τον Φαναριώτη πολιτικό Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
•    Ο Άρειος Πάγος, που διοικούσε την Ανατολική Στερεά Ελλάδα και είχε επικεφαλής τον επίσης Φαναριώτη Θεόδωρο Νέγρη.

Η
συγκρότηση των τοπικών οργανισμών βοήθησε στο να αντιμετωπιστούν
διάφορα προβλήματα, αλλά έφερε στο φως και διάφορες διαμάχες :
Το
καλοκαίρι του 1821 έφτασε στην Πελοπόννησο ο Δημήτριος Υψηλάντης,
αδερφός του ηγέτη της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρου Υψηλάντη, προκειμένου
να αναλάβει την ηγεσία της επανάστασης. Τότε πολλοί οπλαρχηγοί και
Φιλικοί, που ήταν αντίθετοι με τους προεστούς, τους Φαναριώτες και τους
ιεράρχες συσπειρώθηκαν γύρω του. Οι προεστοί της Πελοποννήσου αρνήθηκαν
να συνεργαστούν με τον Υψηλάντη κι έτσι απειλήθηκαν σφαγές με
εξοργισμένους αγωνιστές. Οι σφαγές δεν έγιναν χάρη στην παρέμβαση του
Κολοκοτρώνη.

Α’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος, Δεκέμβριος 1821-Ιανουάριος 1822)
Η
ανάγκη ενιαίας διεύθυνσης του Αγώνα, οδήγησε σε εκλογές για την
ανάδειξη παραστατών (εκπροσώπων του λαού που θα αποτελούσαν την Εθνική
Συνέλευση).
•    Η Εθνοσυνέλευση έμεινε γνωστή ως Εθνοσυνέλευση
της Επιδαύρου και ψήφισε το 1ο ελληνικό σύνταγμα, γνωστό ως Σύνταγμα της
Επιδαύρου. Ήταν ένα κείμενο επηρεασμένο από την γαλλική επανάσταση, που
διακήρυττε την ανεξαρτησία της Ελλάδας και θέσπιζε το πολίτευμα της
αβασίλευτης δημοκρατίας (μοναδική εξαίρεση σε όλη την Ευρώπη, όπου
επικρατούσε η βασιλεία !!!).
•    Για να μην ξεσηκώσει την
αντίδραση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, η Εθνοσυνέλευση διακήρυξε ότι η
επανάσταση ήταν εθνική και δεν είχε κοινωνικοανατρεπτικές προθέσεις.
•   
 Τέλος, η διοίκηση θα αποτελούταν από 2 σώματα με ετήσια θητεία
:                                               το Εκτελεστικό
(κυβέρνηση) με πέντε μέλη και πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο
και                                                                                                                                                                 
το Βουλευτικό με 70 μέλη και πρόεδρο τον Δημήτριο
Υψηλάντη.                                                         Ωστόσο
στο Βουλευτικό πλειοψηφούσαν οι προεστοί κι έτσι το έργο του Υψηλάντη
γινόταν πολύ δύσκολο.

Β’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Άστρος, Μάρτιος-Απρίλιος 1823)
•    Εγκρίθηκε μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή του Συντάγματος της Επιδαύρου, ο νόμος της Επιδαύρου
•    Καταργήθηκαν οι τοπικοί οργανισμοί και το αξίωμα του αρχιστράτηγου που είχε ο Κολοκοτρώνης
•    Αρχηγός του Εκτελεστικού ορίστηκε ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και του Βουλευτικού ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.

Ο ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Το φθινόπωρο του 1823 ξέσπασε πολιτική σύγκρουση που μετά από λίγο εξελίχθηκε σε ένοπλη αναμέτρηση. Οι αιτίες του εμφυλίου :
1.   
Από τη μια πλευρά ήταν οι Έλληνες που διέθεταν προεπαναστατικά εξουσία
και επιθυμούσαν να την διατηρήσουν (πρόκριτοι, ιεράρχες, Φαναριώτες) και
από την άλλη, οι Έλληνες που αναδείχθηκαν πρωταγωνιστές μέσα από τον
Αγώνα (οπλαρχηγοί, Φιλικοί).
2.    Ο τρόπος διαχείρισης των δανείων που είχαν συναφθεί με την Αγγλία.
3.    Οι τοπικιστικές διαφορές
4.    Οι προσωπικές φιλοδοξίες
Α’ φάση Εμφυλίου (φθινόπωρο 1823- καλοκαίρι 1824)
Συγκρούστηκαν
οι δυο παρατάξεις : οι οπλαρχηγοί και Φιλικοί με αρχηγό τον Κολοκοτρώνη
(αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού) και οι προεστοί και Φαναριώτες με αρχηγό
τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο (πρόεδρο του Βουλευτικού). Ο Μαυροκορδάτος
εξασφάλισε την υποστήριξη των προεστών της Πελοποννήσου και της Ύδρας
και έτσι ο Κολοκοτρώνης υποχώρησε αναγκαστικά.
Β’ φάση Εμφυλίου (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825)
Ο
Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη που
επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς και απέκλεισαν τους
Πελοποννήσιους από την εξουσία. Στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη
βόρεια Πελοπόννησο κι έτσι οι Πελοποννήσιοι αναγκάστηκαν να
συνθηκολογήσουν. Ο Κολοκοτρώνης και ο Ανδρούτσος φυλακίστηκαν. Ο
τελευταίος δολοφονήθηκε στη φυλακή.

Γ’ ΕΘΝΟΣΥΝΕΛΕΥΣΗ (Επίδαυρος/Τροιζήνα, 1826/άνοιξη 1827)
Αρχικά
συγκλήθηκε στην Επίδαυρο, αλλά διέκοψε τις εργασίες της όταν έγινε
γνωστή η πτώση του Μεσολογγίου. Ξανάρχισε τις εργασίες της στην Τροιζήνα
το 1827 και αποφάσισε :
1.    Κυβερνήτης της Ελλάδας εκλέχθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας με θητεία 7 ετών
2.   
Ψηφίστηκε το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας που βασιζόταν στην αρχή της
διάκρισης των εξουσιών, διαπνεόταν από φιλελεύθερες ιδέες και ήταν το
πιο δημοκρατικό σύνταγμα της εποχής του.

Γιατί οι συγκυρίες για την ελληνική επανάσταση ήταν ευνοϊκότερες στην Πελοπόννησο;
1.    Οι ελληνικοί πληθυσμοί ήταν εκεί πυκνότεροι
2.    Δεν υπήρχε τόσο πολύς οθωμανικός στρατός
3.   
Από το 1820 ως το 1822 μεγάλο μέρος του οθωμανικού στρατού ήταν
απασχολημένο με τον πόλεμο εναντίον του Αλή Πασά της Ηπείρου.
4.    Υπήρχαν εκεί πολλοί Φιλικοί που προετοίμαζαν την επανάσταση.
5.    Υπήρχαν πολλοί κλέφτες
6.    Υπήρχαν πολλά ελληνικά εμπορικά σκάφη εφοδιασμένα με κανόνια
7.   
Πολλοί Έλληνες είχαν εμπειρία τόσο στη ξηρά (στρατιώτες στις δυνάμεις
του Αλή Πασά και στον αγγλικό στρατό των Επτανήσων), όσο και στη θάλασσα
(ναύτες τουρκικού στόλου ή σε εμπορικά πλοία που είτε αντιμετώπιζαν
τους πειρατές, είτε ασκούσαν τα ίδια πειρατεία)
8.    Τα ορεινά εδάφη της Πελοποννήσου ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.

Πού ξέσπασαν επαναστάσεις το 1821;
Επαναστάσεις
ξέσπασαν τον Μάρτιο του 1821 σε διάφορα μέρη της Πελοποννήσου και στη
συνέχεια στη Στερεά Ελλάδα, στην Κρήτη, στα νησιά του Αιγαίου, στη
Θεσσαλία, στην Ήπειρο, στη Μακεδονία και στη Θράκη. Επαναστατικές
κινήσεις έγιναν στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία.
Στη Μακεδονία και στη Θεσσαλία η επανάσταση έσβησε γρήγορα γιατί οι εκτάσεις ήταν πεδινές και δεν ευνοούσαν τον κλεφτοπόλεμο.
Στη Θράκη, στην Κύπρο και στη Μικρά Ασία η επανάσταση έσβησε γιατί σε αυτές τις περιοχές ο οθωμανικός στρατός έφθασε γρήγορα.
Τελικά, η επανάσταση εδραιώθηκε στην Πελοπόννησο, στη Στερεά Ελλάδα και σε κάποια νησιά του Αιγαίου.

Ποιοι ήταν οι πρωταγωνιστές της επανάστασης;
Ξεχώρισαν
οι Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Οδυσσέας Ανδρούτσος,
Μάρκος Μπότσαρης στη στεριά και οι Κωνσταντίνος Κανάρης και Ανδρέας
Μιαούλης στη θάλασσα. Ηγετικό ρόλο έπαιξαν και δυο γυναίκες : η
Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους.

Η ΦΑΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΩΝ (1821-1824)
1821
•    Αρχικά οι επαναστάτες περιόρισαν τους Τούρκους στα φρούρια και κατέλαβαν πόλεις της Πελοποννήσου (Καλαμάτα, Πάτρα)
•   
Οι οθωμανικές αρχές έκαναν αντίποινα με σφαγές αμάχων στην
Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, στη Θράκη, στην Κύπρο και αλλού. Στη
διάρκειά τους, απαγχόνισαν τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ (10 Απριλίου 1821).
•   
Οι Έλληνες οπλαρχηγοί της Στερεάς Ελλάδος (Αθανάσιος Διάκος και
Οδυσσέας Ανδρούτσος) πρόβαλαν σθεναρή αντίσταση στα τούρκικα στρατεύματα
που κατέβαιναν για να καταπνίξουν την επανάσταση στην Πελοπόννησο.
•   
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1821, οι Έλληνες με αρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη
κατέλαβαν την Τριπολιτσά (διοικητικό κέντρο των Τούρκων στην
Πελοπόννησο)
•    Τα ελληνικά πλοία παρεμπόδιζαν τις κινήσεις του τουρκικού στόλου και συμμετείχαν στην πολιορκία παραλιακών φρουρίων.

1822
•   
Το Πάσχα του 1822 οι Τούρκοι κατέλαβαν τη Χίο και κατέσφαξαν τον
ελληνικό πληθυσμό της (23.000 νεκροί και 47.000 αιχμάλωτοι). Το γεγονός
αυτό προκάλεσε μεγάλη συγκίνηση στην Ευρώπη.
•    Ο Κανάρης για να εκδικηθεί ανατίναξε την τουρκική ναυαρχίδα στο λιμάνι της Χίου.
•   
Οι Έλληνες με τον Κολοκοτρώνη διέλυσαν στα Δερβενάκια (Ιούλιος 1822) το
στρατό του Δράμαλη που προχωρούσε προς την Τριπολιτσά για να την
ανακαταλάβει.

1823
•    Σκοτώθηκε πολεμώντας λίγο έξω από το Καρπενήσι ο Μάρκος Μπότσαρης.

1824
•   
Ο σουλτάνος πέτυχε συμφωνία με τον Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου,
προσφέροντας αντάλλαγμα για τη βοήθειά του, την Κρήτη και την
Πελοπόννησο.
•    Ο αιγυπτιακός στρατός κατέπνιξε την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψε την Κάσο.
•    Ο τουρκικός στρατός κατέστρεψε τα Ψαρά
•   
Ο ελληνικός στόλος με αρχηγό τον Ανδρέα Μιαούλη νίκησαν τον
τουρκοαιγυπτιακό στόλο στη ναυμαχία του Γέροντα (Αύγουστος 1824)

Η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΜΨΗΣ (1825-1827)
1825
•   
Στις αρχές του έτους ο Ιμπραήμ (θετός γιος του Μοχάμετ Άλι της
Αιγύπτου) αποβιβάζεται στην Πελοπόννησο με πολύ καλά οργανωμένο στρατό.
Ανακαταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου χωρίς αντίσταση
•    Ο Παπαφλέσσας αντιμετωπίζει με ηρωισμό στο Μανιάκι τα στρατεύματα του Ιμπραήμ, αλλά χάνει και σκοτώνεται.
•   
Τον Ιούνιο στους Μύλους της Αργολίδας οι Έλληνες με τον Δημήτριο
Υψηλάντη, τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Μακρυγιάννη καταφέρνουν να
πλήξουν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ.
•    Αρχίζει από τον Απρίλιο η
πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους και τους Αιγύπτιους, τόσο
από τη στεριά, όσο και από τη θάλασσα.

1826
•   
Τον Απρίλιο (τη νύχτα από 10 προς 11 του μηνός) λήγει η πολιορκία του
Μεσολογγίου με την ηρωική έξοδο των πολιορκημένων κατοίκων του.
•   
Η επανάσταση κινδυνεύει να σβήσει. Μόνο στη Στερεά Ελλάδα
πραγματοποιούνται ακόμα επιχειρήσεις με επικεφαλής τον Γεώργιο
Καραϊσκάκη.

1827
•    Ο Καραϊσκάκης σκοτώνεται στο Φάληρο τον Απρίλιο του 1827
•    Οι Τούρκοι καταλαμβάνουν την Ακρόπολη της Αθήνας
•   
Τον Ιούλιο του 1827 οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία)
αποφασίζουν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (6/7/1827) τη δημιουργία
ελληνικού κράτους.

•    Τί ήταν η Φιλική Εταιρεία;
Ήταν μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της
Ρωσίας με σκοπό την προετοιμασία του ένοπλου αγώνα των Ελλήνων για την
ανεξαρτησία. Η διαφορά της με τις υπόλοιπες οργανώσεις που είχαν
προηγηθεί είναι ότι αυτές έθεταν σαν πρώτο στόχο την παιδεία, ενώ η
Φιλική Εταιρεία την επανάσταση. Πρωτεργάτες της ήταν οι Νικόλαος
Σκουφάς, Αθανάσιος Τσακάλωφ, Εμμανουήλ Ξάνθος και Παναγιώτης
Αναγνωστόπουλος.

•    Ποια ήταν τα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπίσει η Φιλική Εταιρεία;
i.    Ο ελληνισμός ήταν διάσπαρτος σε έναν ευρύ γεωγραφικό χώρο
ii.    Έπρεπε να δράσουν με μεγάλη μυστικότητα για να μη γίνουν
αντιληπτοί από την οθωμανική διοίκηση και από τις ευρωπαϊκές
απολυταρχίες
iii.    Έπρεπε να υπερνικήσουν τους δισταγμούς των Ελλήνων που είχαν δει
προηγούμενες επαναστατικές προσπάθειες να αποτυγχάνουν (Ορλωφικά,
Λάμπρος Κατσώνης κλπ.)
iv.    Έπρεπε να κινητοποιήσουν ανθρώπους που προέρχονταν από
διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και είχαν διαφορετικά κοινωνικά και
οικονομικά συμφέροντα.

•    Ποιες ήταν οι ευνοϊκές συνθήκες για τη Φιλική Εταιρεία;
i.    Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε εσωτερικά προβλήματα (Αλή Πασάς)
ii.    Είχαν διαδοθεί οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης μεταξύ των Ελλήνων
iii.    Πολλοί Έλληνες ήθελαν τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

•    Πώς λειτουργούσε η Φιλική Εταιρεία;
Η Φιλική Εταιρεία υιοθέτησε την οργάνωση των μυστικών οργανώσεων της
Ευρώπης (π.χ. καρμπονάροι). Τα υποψήφια μέλη της δοκιμάζονταν για κάποιο
διάστημα και στη συνέχεια εντάσσονταν στην οργάνωση. Ορκίζονταν πίστη
και αφοσίωση, ενώ οι παραβάτες τιμωρούνταν με θάνατο. Χρησιμοποιούσαν
ψευδώνυμα και επικοινωνούσαν με κρυπτογραφικό αλφάβητο.

•    Ποιοι ήταν μέλη της Φιλικής Εταιρείας;
Μέχρι το 1817-1818 η Φιλική Εταιρεία απευθυνόταν κυρίως σε πλούσιους
Έλληνες εμπόρους προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για την ανάπτυξή
της. Λίγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν. Αργότερα η οργάνωση απευθύνθηκε και
σε μικρεμπόρους και διανοούμενους με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί γρήγορα.
Οι γυναίκες γίνονταν δεκτές στην οργάνωση κατ’ εξαίρεση.

•    Ποια ήταν η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας;
Η ηγεσία της Φιλικής Εταιρείας ονομαζόταν Αόρατη Αρχή και παρέμενε
μυστική έτσι ώστε να εννοείται ότι ήταν κάποιο ισχυρό πρόσωπο. Οι
ιδρυτές της ήθελαν να βρουν κάποιο ηχηρό όνομα που θα ενέπνεε τους
συμπατριώτες τους. Αρχικά απευθύνθηκαν στον Υπουργό Εξωτερικών της
Ρωσίας Ιωάννη Καποδίστρια, που όμως αρνήθηκε θεωρώντας ότι οι συνθήκες
δεν ήταν ακόμα ώριμες για επανάσταση. Τελικά η ηγεσία δόθηκε στον
Αλέξανδρο Υψηλάντη, ανώτερο αξιωματικό του ρωσικού στρατού, που
ονομάστηκε Γενικός Επίτροπος της Αρχής.

Η επανάσταση αποφασίστηκε να ξεκινήσει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες :
1)    γιατί εκεί δεν υπήρχε τουρκικός στρατός (λόγω ρωσοτουρκικών συνθηκών)
2)    γιατί βορειότερα υπήρχε ρωσικός στρατός που μπορούσε πιθανόν να βοηθήσει την επανάσταση.
Συμμετείχαν και διάφοροι βαλκάνιοι ηγέτες (π.χ. Ο Σέρβος Καραγεώργεβιτς
έγινε μέλος της Φιλικής, αλλά συνελήφθη από τους Τούρκους και
εκτελέστηκε, ενώ ο Βλαντιμηρέσκου που ήταν τοπικός ηγέτης στις
Ηγεμονίες, συμμετείχε, αλλά μόνο στην αρχή της επανάστασης).

Τα γεγονότα
Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ξεκίνησε από τη Ρωσία και μπήκε στις Ηγεμονίες.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1821 κήρυξε την επανάσταση στο Ιάσιο της Βλαχίας
(Ρουμανία). Κυκλοφόρησε φυλλάδια, συγκέντρωσε στρατό και άφηνε να
εννοηθεί ότι πίσω από την επανάσταση θα ήταν η Ρωσία.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ :
I.    οι πλούσιοι Έλληνες δεν προσέφεραν χρήματα
II.    η στρατολόγηση δεν ήταν ικανοποιητική
III.    ο τσάρος αποκήρυξε την επανάσταση και δεν έστειλε βοήθεια, αλλά
αντίθετα επέτρεψε στον τουρκικό στρατό να μπει στις Ηγεμονίες για να την
καταστείλει.
IV.    Ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ πιεζόμενος από τον σουλτάνο αφόρισε την επανάσταση.
V.    Ο Βλαντιμηρέσκου θεωρήθηκε προδότης και με εντολή της Φιλικής Εταιρείας εκτελέστηκε
Η πιο κρίσιμη μάχη δόθηκε στο Δραγατσάνι, όπου διακρίθηκε ο Ιερός Λόχος
(στρατιωτική μονάδα από εθελοντές σπουδαστές). Ο ελληνικός στρατός
ηττήθηκε κι ο Υψηλάντης πέρασε στην Αυστρία, όπου συνελήφθη. Λίγο
αργότερα λίγοι Έλληνες πολεμιστές με επικεφαλής τους Γιωργάκη Ολύμπιο
και Ιωάννη Φαρμάκη εγκλωβίστηκαν στη μονή Σέκκου. Ο Ολύμπιος αποφάσισε
να ανατιναχθεί μαζί με τους συμπολεμιστές του, ενώ ο Φαρμάκης συνελήφθη
μετά από δύο εβδομάδες σκληρής αντίστασης και αποκεφαλίστηκε.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

Η οικονομία
Οι Έλληνες διακρίθηκαν στο εμπόριο και τη ναυτιλία εξαιτίας των παρακάτω παραγόντων :
1.   
Η επέκταση του ευρωπαϊκού εμπορίου προς την Ασία ενίσχυσε τις εμπορικές
συναλλαγές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τις χώρες της δυτικής
Ευρώπης.
2.    Οι Τούρκοι σταδιοδρομούσαν στον κρατικό τομέα κι
έτσι οι Έλληνες, οι Εβραίοι και οι Αρμένιοι που κατοικούσαν στην
αυτοκρατορία μπόρεσαν να ασχοληθούν με το εμπόριο και τη ναυτιλία.
3.   
Η Ρωσοτουρκική Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή (1774) επέτρεπε στους
Έλληνες ελεύθερη κίνηση των πλοίων στα Στενά του Βοσπόρου αν είχαν
ρωσική σημαία.

Η Θεσσαλονίκη, τα Ιωάννινα, η Σμύρνη, η Χίος και πολλές ελληνικές παροικίες εξελίχθηκαν σε σπουδαία εμπορικά κέντρα.

Η κοινωνία
o    Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ :
αναγνωριζόταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ως η ηγεσία όλων των
υπόδουλων χριστιανών. Εναντιωνόταν στις ιδέες του Διαφωτισμού, αλλά και
στην ιδέα της Επανάστασης, πιστεύοντας ότι αυτή θα έβαζε σε μπελάδες τον
ελληνισμό. Υπήρχαν όμως και μερικοί κληρικοί (π.χ. Ο Μεθόδιος
Ανθρακίτης και ο Ευγένιος Βούλγαρης) που ήταν υπέρ του Διαφωτισμού και
κάποιοι άλλοι που ήταν υπέρ της ιδέας της επανάστασης.
o    Οι ΦΑΝΑΡΙΩΤΕΣ :
ήταν Έλληνες από αρχοντικές οικογένειες που κατοικούσαν στην περιοχή
του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης (Φανάρι). Ήξεραν πολλές ξένες
γλώσσες, σπούδαζαν στη Δύση και δούλευαν ως υπάλληλοι για την Οθωμανική
Αυτοκρατορία. Κατά τον 18ο αιώνα διορίζονταν ηγεμόνες στις αυτόνομες
παραδουνάβιες ηγεμονίες της Μολδοβλαχίας (Ρουμανίας).
o    Οι ΠΡΟΕΣΤΟΙ :
ήταν κάτι σαν δήμαρχοι. Διοικούσαν τις ελληνορθόδοξες κοινότητες και
μάζευαν τους φόρους που μετά δίνονταν στους Τούρκους. Είχαν σημαντική
πολιτική εμπειρία και πολλά λεφτά. Συχνά οι Τούρκοι άκουγαν την γνώμη
των προεστών.
o    Οι ΕΜΠΟΡΟΙ και οι ΚΑΡΑΒΟΚΥΡΗΔΕΣ : Με την
άνθιση του εμπορίου βελτίωσαν την οικονομική τους κατάσταση. Πολλοί
διέθεσαν χρήματα για την παιδεία, βοηθώντας στη διάδοση των ιδεών του
Διαφωτισμού, ιδρύοντας σχολεία στις πατρίδες τους, τυπώνοντας βιβλία και
εφημερίδες και χορηγώντας υποτροφίες σε Ελληνόπουλα για να σπουδάσουν
στο εξωτερικό.
o    Οι ΚΛΕΦΤΕΣ : ήταν αγρότες που κατέφυγαν
στα βουνά και επιδίδονταν σε ληστείες. Ο κόσμος τους συμπαθούσε μιας
και ήταν πρότυπα ανυπότακτης στάσης. Πολλά δημοτικά τραγούδια γράφτηκαν
για τους κλέφτες.
o    Οι ΑΡΜΑΤΟΛΟΙ : ανήκαν σε ένοπλα
σώματα που είχαν οργανωθεί από τους Τούρκους για την τήρηση της τάξης.
Πολλοί αρματολοί γίνονταν κλέφτες και το αντίστροφο.
o    Οι ΑΓΡΟΤΕΣ
: ήταν πάνω από το 80% του πληθυσμού. Καλλιεργούσαν κτήματα κρατικά ή
ιδιωτικά (τσιφλίκια) που ανήκαν κυρίως σε Τούρκους. Η ζωή τους ήταν
γεμάτη κακουχίες.
o    Οι ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ και οι ΝΑΥΤΕΣ : όσο αναπτυσσόταν η ναυτιλία γίνονταν περισσότεροι.

ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ που ΑΠΕΤΥΧΑΝ
1.    ΟΡΛΟΦΙΚΑ
: Επανάσταση που υποκινήθηκε από τους Ρώσους στην Πελοπόννησο το 1770.
Επικεφαλής της ήταν οι αδερφοί Ορλώφ. Τελικά λίγα ρωσικά πλοία βοήθησαν
την επανάσταση με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να την καταπνίξουν.
2.    Λάμπρος Κατσώνης : Στάλθηκε από τη Ρωσία για να ξεσηκώσει τους κατοίκους των νησιών εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η προσπάθεια απέτυχε.
3.    Σουλιώτες : Συγκρούστηκαν με τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων, αλλά υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν το Σούλι (στην Ήπειρο) το 1803.

Ο ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
Από
τις παροικίες και τους εμπόρους που ταξίδευαν στην Ευρώπη οι ιδέες του
Διαφωτισμού ήρθαν και στην Ελλάδα. Καλλιεργήθηκε η άποψη ότι η λογική
μπορεί όχι μόνο να εξηγήσει τον κόσμο, αλλά και να τον αλλάξει. Η
εκπαίδευση του έθνους συνδέθηκε με την ελευθερία.

Τί ονομάζουμε Νεοελληνικό Διαφωτισμό ;
Το
κίνημα που δημιουργήθηκε τον 18ο αιώνα και είχε σαν σκοπό την
προετοιμασία του αγώνα για την ελευθερία με τη βοήθεια της παιδείας,
ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Αυτός αναπτύχθηκε σε μεγάλα
εμπορικά κέντρα π.χ. Χίος, Σμύρνη, Ιωάννινα και σε παροικίες.

Ποιες ήταν οι αντιλήψεις των Ελλήνων Διαφωτιστών;
Σε γενικές γραμμές οι Έλληνες Διαφωτιστές (με αρκετές εξαιρέσεις) :
•    Θαύμαζαν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τον συνέδεαν με την ελευθερία.
•   
Πίστευαν ότι η εκπαίδευση θα πρέπει να δώσει βάρος στις θετικές
επιστήμες, να είναι σε λαϊκή γλώσσα και να στοχεύει στον αγώνα για την
ελευθερία.

Υπήρχαν αντίθετοι Έλληνες λόγιοι με τον Διαφωτισμό;
Ναι.
Οι συντηρητικοί, οι οποίοι συνήθως συνδέονταν με την Εκκλησία και
πίστευαν πως η εκπαίδευση θα πρέπει να επικεντρώνεται στα εκκλησιαστικά
κείμενα και στα θρησκευτικά. Επίσης ήθελαν τα μαθήματα να γίνονται στην
αρχαΐζουσα.

Οι Έλληνες Διαφωτιστές
ΡΗΓΑΣ ΒΕΛΕΣΤΙΝΛΗΣ ή ΦΕΡΑΙΟΣ (1757-1798)
: Σε ένα έργο του, τη «Νέα Πολιτική Διοίκηση» πρότεινε τη δημιουργία
μια Ελληνικής Δημοκρατίας, που θα απλωνόταν σε όλα τα Βαλκάνια και θα
αντικαθιστούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επηρεάστηκε από τις
προοδευτικές ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης. Δοκίμασε να εφαρμόσει τα
σχέδιά του, αλλά συνελήφθη από τους Αυστριακούς, παραδόθηκε στους
Τούρκους και θανατώθηκε.

ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ΚΟΡΑΗΣ
(1748-1833) : Υποστήριζε τις φιλελεύθερες ιδέες της Γαλλικής
Επανάστασης. Πίστευε ότι οι Έλληνες για να κερδίσουν την ελευθερία τους
θα πρέπει πρώτα να μορφωθούν. Ήταν κατά τόσο της δημοτικής, όσο και της
αρχαΐζουσας.

Άλλοι σημαντικοί Διαφωτιστές : Ιώσηπος Μοισιόδακας, Δημήτριος Καταρτζής, Κωνσταντίνος Κούμας και Θεόφιλος Καΐρης.
Σημαντικό
έργο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού : «Η Ελληνική Νομαρχία» του Ανώνυμου
(1806) : επηρεασμένη από τον Ρήγα, υποστήριζε ότι οι Έλληνες θα πρέπει
να αγωνιστούν μόνοι για την ελευθερία τους.
Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης

Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ του 18ου αιώνα («Το παλιό καθεστώς»)
Υπήρχαν
3 τάξεις, στις οποίες κατατάσσονταν οι άνθρωποι με κριτήριο την
καταγωγή τους και τα προνόμια που τους είχαν αποδοθεί από τον ηγεμόνα :
Α) Ο κλήρος (0,5% του πληθυσμού)
Β) Οι ευγενείς (1,5% του πληθυσμού)
Γ) Η 3η τάξη, δηλαδή οι αστοί, οι αγρότες και οι εργάτες (98% του πληθυσμού)

ΚΛΗΡΟΣ και ΕΥΓΕΝΕΙΣ                                                  3η ΤΑΞΗ
Είχαν προνόμια και εξουσία                   Δεν είχαν προνόμια, παρά μόνο υποχρεώσεις
Δεν πλήρωναν φόρους                                             Πλήρωναν όλους τους φόρους

                                                                                               

ΑΙΤΙΕΣ της ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ
1.    Η 3η τάξη και ιδιαίτερα οι αστοί
που ήταν οι οικονομικά ισχυρότεροι μέσα σε αυτήν ήταν δυσαρεστημένοι,
καθώς δεν μετείχαν στη λήψη αποφάσεων.
2.    Από τα μέσα του 18ου
αιώνα οι συνθήκες επιδεινώνονταν συνεχώς. Ο χειμώνας του 1788-1789 ήταν
φοβερός και οδήγησε στην πείνα το λαό που άρχισε να λεηλατεί τα σπίτια
των πλουσίων και τις κρατικές αποθήκες.

Η 1η ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ : Μάιος 1789 – Αύγουστος 1792
Ο
βασιλιάς Λουδοβίκος ο 16ος συγκάλεσε τη συνέλευση των τάξεων στο παλάτι
των Βερσαλιών το Μάιο του 1789 για να αντιμετωπίσει την κατάσταση ► Οι
εκπρόσωποι της 3ης τάξης απαίτησαν μεταρρυθμίσεις ► Ο βασιλιάς όμως
ζήτησε νέους φόρους που θα τους πλήρωναν μόνο τα μέλη της 3ης τάξης ► Η
3η τάξη αντέδρασε λέγοντας ότι είναι το 98% του πληθυσμού και
αυτοανακηρύχθηκε σε Εθνική Συνέλευση ► Ο βασιλιάς δεν τους αναγνώρισε ►
Οι εκπρόσωποι της 3ης τάξης συνεδρίασαν  τον Ιούνιο του 1789 στην
αίθουσα του σφαιριστηρίου (μπιλιάρδου) και ορκίστηκαν να φτιάξουν
σύνταγμα. Είχαν στο πλευρό τους και μερικούς κληρικούς και ευγενείς. ► Ο
βασιλιάς υποχώρησε ► Η Εθνική Συνέλευση ονομάστηκε Συντακτική Συνέλευση
τον Ιούλιο,  με σκοπό να ψηφίσει σύνταγμα στη Γαλλία ► Ο βασιλιάς
άρχισε να συγκεντρώνει στρατεύματα για να διαλύσει τη Συνέλευση ► Οι
πολίτες έμαθαν τις κινήσεις του βασιλιά, οπλίστηκαν και στις 14 Ιουλίου
του 1789 ο λαός του Παρισιού κατέλαβε τη φυλακή της Βαστίλης. Παράλληλα,
οι περισσότερες περιοχές στην ύπαιθρο άρχισαν να επαναστατούν.
Η
Συντακτική Συνέλευση τον Αύγουστο του 1789 : α) ανακοίνωσε την κατάργηση
των προνομίων β) ψήφισε τη Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και
του πολίτη, που ήταν βασισμένη στις αρχές του Διαφωτισμού ► ο βασιλιάς
αποδέχθηκε τις αποφάσεις, αφού οι επαναστάτες είχαν από τον Οκτώβρη
καταλάβει και τα ανάκτορα των Βερσαλιών. ► Το 1791 η Συντακτική
Συνέλευση ψήφισε σύνταγμα (το 1ο σύνταγμα της Γαλλίας) που προέβλεπε τα
εξής :
 Πολίτευμα : Συνταγματική μοναρχία
 Το έθνος ανακηρύσσεται κυρίαρχο
 Νομοθετική εξουσία
: Βουλή (Νομοθετική Συνέλευση) που θα προέκυπτε από εκλογές. Στις
εκλογές όμως μπορούσαν να ψηφίσουν μόνο όσοι είχαν περιουσία και
πλήρωναν φόρους
 Εκτελεστική εξουσία : Ο βασιλιάς και 6 υπουργοί
 Δικαστική εξουσία : αφαιρέθηκε από τον βασιλιά κι έγινε ανεξάρτητη.
Παράλληλα
αποφασίστηκε : α) η κρατικοποίηση της περιουσίας του κλήρου προκειμένου
να δοθούν εγγυήσεις για την έκδοση χαρτονομίσματος. β) οι κληρικοί
ορίστηκαν λειτουργοί του κράτους που έπρεπε να υπακούουν στην πολιτεία. 
γ) κατάργηση των συντεχνιών και απαγόρευση των απεργιών ► Η Εκκλησία
και ο βασιλιάς αντέδρασαν. Ο τελευταίος προσπάθησε να φύγει από τη
Γαλλία, αλλά τον κατάλαβαν και τον ανάγκασαν να επιστρέψει στο Παρίσι ►
Μετά από εκλογές προέκυψε Νομοθετική Συνέλευση το Σεπτέμβρη του 1791. Σε
αυτήν τη πλειοψηφία την είχαν οι Γιρονδίνοι (μετριοπαθείς) ► ο βασιλιάς
σχεδίαζε σε συνεννόηση με τους βασιλείς της Αυστρίας και της Πρωσίας
επέμβαση εναντίον της επανάστασης ► Κάποιοι ακραίοι από τους
επαναστάτες, οι «αβράκωτοι» (sans-culottes) ζητούσαν την έκπτωση του
βασιλιά ► Οι Γιρονδίνοι κήρυξαν τον πόλεμο στην Πρωσία και την Αυστρία
με την ελπίδα ότι έτσι θα συσπειρωνόταν ο λαός. Όμως οι αποτυχίες του
γαλλικού στρατού και η ύποπτη στάση του βασιλιά οδήγησαν το λαό σε νέα
επανάσταση ► Ο λαός κατέλαβε τα ανάκτορα του Κεραμεικού (Αύγουστος 1792)
► Ο βασιλιάς ζήτησε τη βοήθεια της Νομοθετικής Συνέλευσης, η οποία
1)    τον έθεσε υπό περιορισμό
2)    έδωσε την εκτελεστική εξουσία στον Δαντόν
3)    αναγνώρισε σε όλους τους άνδρες πολιτικά δικαιώματα
4)    δήμευσε τις περιουσίες των αριστοκρατών που είχαν καταφύγει στο εξωτερικό
5)    θέσπισε τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους
6)    κήρυξε την πατρίδα σε κίνδυνο.
Η νίκη των Γάλλων επί των Πρώσων στο Βάλμ το Σεπτέμβρη του 1792 έσωσε την τελευταία στιγμή την επανάσταση.

ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ του 1789 – 1791 (πήραν την ονομασία τους από τις θέσεις τους στη Συνέλευση)
•    Οι Δεξιοί : δεν επιθυμούσαν άλλες αλλαγές στο παλιό καθεστώς
•    Οι Κεντρώοι : Ήθελαν να παραμείνει η μοναρχία, αλλά να συμμετέχουν οι ευγενείς και οι μεγαλοαστοί στην εξουσία.
•    Οι Αριστεροί : ήθελαν πολίτευμα σαν το αμερικάνικο.

Παράλληλα υπήρχαν και πολιτικές ομάδες (λέσχες)  π.χ. οι Ιακωβίνοι και οι Κορδελιέροι (Δαντόν).