Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα
(ΔΕΠ-Υ)χαρακτηρίζεται από διάσπαση προσοχής, παρορμητικότητα καιυπερκινητικότητα. Η έλλειψη προσοχής αποτελεί τη βάση της ΔΕΠ καθώς δεν είναι απαραίτητο να συνοδεύεται από υπερκινητικότητα. Για να διαγνωστεί ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ χρειάζεται η παρουσία των παραπάνω χαρακτηριστικών σε περισσότερες από μια πτυχές της καθημερινότητάς του (π.χ. στο σχολείο και στο σπίτι), επιμονή των συμπτωμάτων στο χρόνο, να υπερισχύουν σε σχέση με άλλες συμπεριφορές, όπως επίσης και λεπτομερής έλεγχος διεπιστημονικής ομάδας, καθώς είναι πολύ πιθανό να οφείλονται σε διαφορετικές αιτίες ή να μην αναγνωρίζεται ο ακριβής τύπος της διαταραχής.
Τα συνηθέστερα χαρακτηριστικά που παρουσιάζει ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ όσον αφορά στην ελλειμματική προσοχή εστιάζονται στην αδυναμία συγκέντρωσης και στη διάσπαση της προσοχής του απο εξωτερικά ερεθίσματα. Αποσπάται εύκολα και αφαιρείται, δείχνει να ονειροπολεί ή δυσκολεύεται να οργανώσει τα καθήκοντά του. Όσον αφορά στην παρορμητικότητα ενδέχεται το παιδί να εκφράζεται ή να ενεργεί αυθόρμητα χωρίς να ελέγχει τις αρνητικές συνέπειες και τους κινδύνους. Τέλος, στα πλαίσια της υπερκινητικότητας παρουσιάζεται ιδιαίτερα κινητικό και δραστήριο αδυνατώντας να μείνει καθισμένο ή ακίνητο για πολλή ώρα, αλλάζει συνεχώς δραστηριότητες και είναι ανυπόμονο.
Η παρουσία της ΔΕΠ-Υ όταν δε διαγνωστεί είναι πολύ πιθανό να προκαλέσειπροβλήματα συμπεριφοράς, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή χαμηλές σχολικές επιδόσεις. Το παιδί ίσως δυσκολεύεται στη συνεργασία με συνομηλίκους, παραμένει ανυπόμονο και βιάζεται να ικανοποιήσει τις ανάγκες του ή να αλλάξει δραστηριότητα. Η επιμονή των άλλων να παραμείνει σε ένα σημείο, να μην αφαιρείται, να μην είναι απρόσεκτος, να μην καθυστερεί, να είναι επιμελής, πράγματα που δυσκολεύεται να κάνει, προκαλούν αισθήματα απόρριψης, θλίψης και απομόνωσης. Η αδυναμία συγκέντρωσης στη μελέτη όπως και οι δυσκολίες στην απομνημόνευση ενδέχεται να οδηγήσουν σε χαμηλότερη σχολική επίδοση. Για την αποτελεσματικότερη λειτουργικότητα των παιδιών με ΔΕΠ-Υ και την αποφυγή ενοχικών αισθημάτων αποδεικνύεται απαραίτητη η συνεργασία γονέων και εκπαιδευτικών.
Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ;
- Επιμείνετε σε σαφείς, σύντομες και κατανοητές οδηγίες: διατηρήστε την ψυχραιμία σας και μιλήστε με ήρεμη φωνή. Δώστε προσοχή στην απλότητα και τη συντομία. Θα μπορούσατε να ζητήσετε από το παιδί να επαναλάβει ή να το ρωτήσετε αν υπάρχει κάτι που δεν κατάλαβε. Προσπαθήστε να φανείτε υποστηρικτικοί για να του δώσετε την ευκαιρία να εκφραστεί χωρίς ντροπή ή φόβο.
- Φροντίστε να επιβραβεύετε το παιδί: μη ξεχνάτε οτι σε όλους αρέσει η αποδοχή και η επιβράβευση. Το αίσθημα ικανοποίησης μας οδηγεί στην επανάληψη της ίδιας συμπεριφοράς. Θυμηθείτε να επιβραβεύετε τα παιδιά ακόμα και όταν πρόκειται για ένα μικρό κατόρθωμα. Θα επιδιώξουν να το επαναλάβουν και θα κατανοήσουν έμπρακτα την αξία της θετικής αυτοεικόνας.
- Επιλέξτε τη θετική πλευρά των καταστάσεων: τις περισσότερες φορές δίνουμε έμφαση σε συμπεριφορές ή καταστάσεις που δεν μας αρέσουν. Τονίζουμε στα παιδιά αυτό που δεν πρέπει να κάνουν. Προσπαθήστε να τους εξηγήσετε απλά και κατανοητά τι είναι αυτό που πρέπει να κάνουν παρά αυτό που δεν πρέπει. Είναι προτιμότερο να ακολουθούν θετικές οδηγίες από το να αποθαρρύνονται ακούγοντας συνεχώς τι δεν έκαναν σωστά.
- Μείνετε σταθεροί στις θέσεις και τις υποσχέσεις σας: η σταθερότητα δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας ενώ ταυτόχρονα αποφεύγετε να μπερδέψετε το παιδί με συνεχείς αλλαγές και τροποποιήσεις.
- Οργανώστε το χώρο μελέτης με τρόπο που να μην αποσπάται η προσοχή του παιδιού: τα πολλά αντικείμενα, η τηλεόραση, ο υπολογιστής, τα παιχνίδια αποτελούν ερεθίσματα που εύκολα μπορούν να αποσπάσουν τη προσοχή του παιδιού. Φροντίστε να υπάρχει ηρεμία και βοηθήστε να συγκεντρώσει κοντά του ότι χρειάζεται πριν ξεκινήσει τη μελέτη.
- Προσπαθήστε να διαχειριστείτε λειτουργικά τον χρόνο διδάσκοντας το ίδιο στο παιδί: σκεφτείτε οτι τόσο οι δικές σας υποχρεώσεις όσο και των παιδιών είναι αυξημένες και απαιτητικές. Η διατήρηση του προγράμματος θα σας βοηθήσει να ανταπεξέλθετε στις απαιτήσεις αλλά μη ξεχνάτε το δικαίωμα του ελεύθερου χρόνου και της χαλάρωσης. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να κάνουν συχνά διαλείμματα και να ανακαλύψουν διεξόδους που τους ευχαριστούν, τους χαλαρώνουν, τους χαροποιούν. Φροντίστε τον εαυτό σας βρίσκοντας τις δικές σας στιγμές χαράς. Αποτελείτε πρότυπο για τα παιδιά αλλά κυρίως το δικαιούστε.
- Εντάξτε τα ενδιαφέροντά του στη μαθησιακή διαδικασία και αξιοποιήστε την ποικιλία των διδακτικών μέσων: για να εστιάσει το παιδί την προσοχή του σε κάποιο διδακτικό αντικείμενο είναι απαραίτητο να κεντρίζει το ενδιαφέρον του. Χρησιμοποιήστε πράγματα που του αρέσουν βασισμένοι στις προτιμήσεις του. Συνδέστε το αντικείμενο μάθησης με γεγονότα, παιχνίδια, δραστηριότητες προκειμένου να λειτουργήσει συνδυαστικά στη μνήμη του. Κερδίστε την προσοχή του με κινήσεις, έμφαση, ιστορίες, μουσική, παιχνίδι ρόλων αξιοποιώντας όλες τις αισθήσεις.
- Διατηρήστε καλή επικοινωνία με το παιδί: η βλεμματική επαφή όπως και το στοργικό άγγιγμα ενισχύουν την εκδήλωση ενδιαφέροντος με μη λεκτικό τρόπο. Από την άλλη, επιδιώκετε να κρατήσετε εστιασμένη την προσοχή του παιδιού.
- Συζητήστε μαζί του και ανακαλύψτε τις προτάσεις του: δώστε του τη δυνατότητα να έχει λόγο και άποψη για τα ενδιαφέροντά του αλλά και για τις δραστηριότητες. Μπορείτε να του αναθέσετε δουλειές οριοθετώντας το χρόνο και τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί. Ρωτήστε τη γνώμη του και ζητήστε να σας προτείνει τρόπους που θα του άρεσαν.
- Εμπιστευτείτε τις δυνατότητές του: επιδιώξτε να αναγνωρίσετε την αξία της προσπάθειας χωρίς να εστιάζετε πάντα στο αποτέλεσμα. Άλλωστε κάθε βήμα είναι σημαντικό για την εξέλιξη, την επιτυχία, την εκμάθηση. Υπενθυμίστε στο παιδί οτι είστε δίπλα του αλλά δώστε του την ευκαιρία και τη δυνατότητα να πιστέψει στον εαυτό του. Αφήστε το να διαβάσει ή να κάνει τις εργασίες του μόνο του αποδεικνύοντας οτι κάθε άνθρωπος πορεύεται με τη μοναδικότητα της διαφορετικότητάς του και όχι με λιγότερες ή περισσότερες ικανότητες.
ΠΗΓΗ: manoloudi.com
