«Καούρ εκοκιάτε» έγραφε η πινακίδα στη στροφή του δρόμου προς το Λεωνίδιο. Καλώς εκοπιάσατε. Πρέπει να ήταν η πρώτη πινακίδα που βλέπαμε γραμμένη σε άλλη γλώσσα στην Ελλάδα. Πρέπει να είναι, επίσης, και μια από τις πιο πολυφωτογραφημένες πινακίδες σε ελληνικό δρόμο. Τι γλώσσα ήταν αυτή; Τσακώνικα. Μια από τις διαλέκτους που επιβιώνουν ακόμα στην Ελλάδα, παρά τις αντίξοες συνθήκες που τις θέλουν εξορισμένες από το δημόσιο βήμα.
Ο κ. Παύλος Αλμπανούδης, Διδάκτωρ Φιλολογίας, Γλωσσολόγος – Διαλεκτολόγος του ΑΠΘ, εξηγεί ποια η διαφορά μεταξύ γλώσσας, διαλέκτου και ιδιώματος. «Η γλώσσα αφορά την καθομιλουμένη, ενώ οι διάλεκτοι και τα ιδιώματα αποκλίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό από αυτήν. Το κάθε σκέλος εξετάζεται διαφορετικά και αποτελεί αντικείμενο μελέτης από την επιστήμη της Γλωσσολογίας», εξηγεί. «Μερικές διάλεκτοι έχουν πάψει να χρησιμοποιούνται, ενώ άλλες χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Η ποντιακή, τα τσακώνικα, τα βλάχικα, τα αρβανίτικα, η διάλεκτος της ανατολικής ρωμυλίας, η κρητική και κάποια ιδιώματα περιορισμένης γεωγραφικής έκτασης που χρησιμοποιούνται σε νησιά», προσθέτει.
Ο διαλεκτικός λόγος, σύμφωνα με τον κ. Αλμπανούδη είναι ζωτικής σημασίας για τον πολιτισμό. «Αποτελεί ένα πολύ σημαντικό στοιχείου του λαϊκού πολιτισμού μας. Κατά τη γνώμη μου το σημαντικότερο», λέει χαρακτηριστικά και προσθέτει όσον αφορά τις κινήσεις που θα έπρεπε να γίνουν για να διατηρηθούν οι κατά τόπους διάλεκτοι: «Θα πρέπει να διδάσκονται στην νεολαία, όπως κάνουν οι Τσάκωνες, μέσα από συλλόγους ή ακόμα και από κάποιο Πανεπιστήμιο. Η διάλεκτος αποτελεί ισχυρότατο στοιχείο του πολιτισμού και της ιστορίας».
Η απαξίωση πάντως είναι ένας από τους κύριους λόγους, εξαιτίας των οποίων ο διαλεκτικός λόγος αργοπεθαίνει. «Ο περισσότερος κόσμος θεωρεί ότι ο διαλεκτικός λόγος αποτελεί στρέβλωση της ελληνικής γλώσσας, ενώ δεν είναι έτσι. Είναι πλούτος. Αυτό οφείλεται σε κακή αντίληψη από παλιά, όταν υπήρξε κοινωνικά στιγματισμένος. Θεωρούταν ότι αντιστοιχεί σε ένα κατώτερο στρώμα της κοινωνίας», επισημαίνει ο κ. Αλμπανούδης, «η επίσημη γλώσσα ανέκαθεν θεωρείτο το κατάλληλο εργαλείο επικοινωνίας. Αυτό περνούσε και από τα σχολεία παλαιότερα, όταν οι δάσκαλοι άκουγαν διαλεκτικό λόγο και έδερναν τα παιδιά».
«Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη ποικιλία διαλέκτων, η οποία δεν μελετιέται. Για παράδειγμα, δεν μελετάται ο τρόπος που οι μετανάστες μιλούν ελληνικά. Για εμένα πάντως, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον», λέει από την πλευρά του ο κ. Σπύρος Μοσχονάς, αναπληρωτής καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
«Διάλεκτοι δημιουργούνται συνέχεια», προσθέτει, «και γλωσσικές ποικιλίες, απλά δυσκολευόμαστε να τις αναγνωρίσουμε στην Ελλάδα. Στις Σκανδιναβικές χώρες για παράδειγμα, ακόμα και μικρές διαφορές από την καθομιλουμένη τις ονομάζουν διαλέκτους, τις μελετούν σοβαρά, γράφεται λογοτεχνία σε αυτές και γίνονται συνέδρια. Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε την γλωσσική ποικιλία ως ‘κακό πράγμα’», προσθέτει.
Η ποντιακή διάλεκτος: Εσύ έλαν μετ’ εμέν’ ας παίζουμε εντάμα
«Τα ποντιακά είναι η γλώσσα των Ελλήνων που κατοικούσαν στις Νότιες και Νοτιοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας» λέει η Σοφία Σαββίδου, Πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Αγίας Βαρβάρας «ο Φάρος», που διοργανώνει, μεταξύ άλλων, μαθήματα εκμάθησης της ποντιακής διαλέκτου, και ανεβάζει θεατρικές παραστάσεις στα ποντιακά. «Είναι σημαντικό να το τονίσουμε αυτό, ότι οι Πόντιοι είναι Έλληνες, που εκδιώχθηκαν από την πατρίδα τους το 1922 με τη Συνθήκη της Λωζάννης, και έφυγαν προς τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και προς την Ελλάδα. Αυτό για το οποίο υπερηφανευόμαστε, όμως, είναι ότι η ποντιακή διάλεκτος δεν έχει συγκεκριμένη γεωγραφική θέση. Δεν είναι όπως, για παράδειγμα, στην Ήπειρο μιλούν ηπειρώτικα ή στην Κρήτη κρητικά. Ποντιακά μπορείς να ακούσεις παντού, όπου υπάρχουν Πόντιοι –και Πόντιοι υπάρχουν παντού».
ΠΗΓΗ: in2life.gr
