Εκπαιδευτικός όμιλος Γυμνασίου Ρητίνης Πιερίας
Καταπληκτική επινόηση του Ήρωνος του Αλεξανδρέως για την «μετάλλαξη» ενός υγρού σε άλλο π.χ. ύδατος σε οίνο.Όταν χυθεί μια ποσότητα ύδατος στο πρώτο δοχείο ο εμπεριεχόμενος αέρας του εκτοπίζεται μέσω του ενδιάμεσου σωληνίσκου προς το δεύτερο δοχείο και με τη σειρά του προωθεί ίση ποσότητα οίνου να εξέλθει. (Η διάταξη των σωληνίσκων δεν επιτρέπει ανάμειξη των υγρών).
Μια… «αεικίνητη» συσκευή που «παραβιάζει» τους νόμους της υδροστατικής Πρόκειται για μια ευφυέστατη κρήνη που εκτόξευε ανακυκλούμενο νερό ψηλότερα από τη διαθέσιμη στάθμη της δεξαμενής της, παραβιάζοντας φαινομενικά τις αρχές της υδροστατικής πίεσης και των συγκοινωνούντων δοχείων.
Πόσο εύκολα θα μπορούσατε να πιστέψετε ότι πριν από 2.000 χρόνια οι άνθρωποι μπορούσαν να καθίσουν αναπαυτικά στο ανάκλιντρο του καθιστικού τους και να παρακολουθήσουν μια ταινία ρυθμίζοντας μάλιστα τον ήχο και την κίνηση στην «οθόνη» από το… τηλεκοντρόλ τους! Σας θυμίζει κάτι;
Ο Ήρων περιγράφει την λειτουργία του:
«Τοποθετούμε αρχικά το αυτόματο σε κάποια θέση και αφού απομακρυνθούμε ύστερα από λίγο χρόνο μεταβαίνει το αυτόματο σε κάποιαν άλλη ορισμένη θέση. Κι όταν αυτό σταματήσει, η φωτιά ανάβει στο βωμό μπροστά απ’ τον Διόνυσο. Κι απ’ το ραβδί του Διονύσου αναβλύζει γάλα ή νερό κι από την κούπα του χύνεται κρασί… Και με λουλούδια στεφανώνεται όλος ο χώρος γύρω από τους τέσσερις στύλους της βάσης. Και οι κυκλικά τοποθετημένες Βάκχες γυρίζουν χορεύοντας γύρω απ’ το μικρό ναό. Και ήχος ακούγεται τύμπανων και κυμβάλων…» (Ήρων, Αυτοματοποιητική,4, 2).
https://www.nea-acropoli-athens.gr/arthra/oikologia/1154-o-kinhmatografos-tou-hrwnos
Το μηχανικό αυτόματο θέατρο του Ήρωνος (3ος αι. π.Χ.) – Ο «κινηματογράφος» των αρχαίων Ελλήνων
Το αυτόματο σπονδείο με κερματοδέκτη (1ος αι. μ.Χ.), είναι ο πρώτος αυτόματος πωλητής της ιστορίας.
Σύμφωνα με τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα (Πνευματικά) τοποθετούνταν έξω από ναούς και επέτρεπε τη λήψη αγιασμού από τους πιστούς με τη ρίψη ενός πεντάδραχμου νομίσματος σε αγγείο.
Το νόμισμα έπεφτε πάνω στο δίσκο ενός ζυγού, με την εκτροπή του οποίου άνοιγε μια κωνική βαλβίδα και έρρεε ορισμένη ποσότητα νερού.
Το αυτόματο σπονδείο με κερματοδέκτη (1ος αι. μ.Χ.), είναι ο πρώτος αυτόματος πωλητής της ιστορίας.
Σύμφωνα με τον Ήρωνα τον Αλεξανδρέα (Πνευματικά) τοποθετούνταν έξω από ναούς και επέτρεπε τη λήψη αγιασμού από τους πιστούς με τη ρίψη ενός πεντάδραχμου νομίσματος σε αγγείο.
Το νόμισμα έπεφτε πάνω στο δίσκο ενός ζυγού, με την εκτροπή του οποίου άνοιγε μια κωνική βαλβίδα και έρρεε ορισμένη ποσότητα νερού.
Πρόκειται για ένα κανόνι που λειτουργούσε με ατμό. Αποτελούνταν από ένα μεταλλικό κυλινδρικό λέβητα που πάνω του υπήρχε συνδεδεμένο με στρόφιγγα ένα κλειστό δοχείο με νερό. Ο λέβητας στο ανοικτό άκρο του είχε ενσωματωμένη μια ξύλινη κάννη στην οποία τοποθετούνταν η προς εκτόξευση λίθινη σφαίρα.
Ο αστρολάβος του Πτολεμαίου είναι ένα ευφυέστατο αστρονομικό όργανο, που απεικόνιζε την ουράνια σφαίρα και χρησιμοποιούνταν για τη μέτρηση του γεωγραφικού μήκους και πλάτους των παρατηρούμενων άστρων από οποιοδήποτε μέρος της Γης, αλλά και αντίστροφα ως εντοπιστής θέσης (GPS), καθώς και για τη μέτρηση της απόστασης Ηλίου – Σελήνης.
Αποτελούνταν από επτά ομόκεντρους αρθρωτούς δακτυλίους. Ο έβδομος δακτύλιος (ο εξωτερικός) ήταν ακίνητος στο επίπεδο του μεσημβρινού και έφερε τέσσερα σημάδια που όριζαν την οριζόντιο και την κατακόρυφο. Ο έκτος ήταν βαθμονομημένος και περιστρεφόταν ελεύθερα στο επίπεδο του μεσημβρινού, με τα σημεία 0° και 90° να παριστάνουν τον ισημερινό και τον πόλο αντίστοιχα. Ο εν λόγω δακτύλιος ήταν τοποθετημένος στη διεύθυνση του γήινου άξονα.
Ο πέμπτος δακτύλιος στρεφόταν στην κατεύθυνση του Ηλίου. Ο τέταρτος ήταν αρθρωμένος στο γήινο άξονα και παρακολουθούσε την ημερήσια περιστροφή της αστρικής σφαίρας.
Ο τρίτος δακτύλιος ήταν βαθμονομημένος και αρθρωμένος στον προηγούμενο, σε απόσταση περίπου 66° από τους πόλους. Ήταν τοποθετημένος στις θέσεις της εκλειπτικής, έφερε τα ονόματα των ζωδίων και χρησιμοποιούνταν για την ανάγνωση των γεωγραφικών μηκών των αστέρων.
Ο δεύτερος δακτύλιος ήταν βαθμονομημένος και περιστρεφόταν γύρω από έναν κάθετο άξονα στο επίπεδο της εκλειπτικής, χρησιμοποιούνταν δε για την ανάγνωση των γεωγραφικών πλατών των αστέρων.
Τέλος, ο πρώτος δακτύλιος (ο εσωτερικός) έφερε τη σκοπευτική διάταξη.
*Τα στοιχεία που συνθέτουν το παρόν άρθρο προέρχονται από το συγγραφικό έργο του Κώστα Κοτσανά «Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία» (Οι εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων).
