mchouvarda's blog

Νέα Ελληνική Λογοτεχνία

Για την εξέταση του μαθήματος της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας στην Α’ Τάξη Ημερησίου ΓΕΛ και στην Α’ Τάξη Εσπερινού ΓΕΛ δίνεται στους μαθητές αδίδακτο κείμενο, ομοειδές ή ομόθεμο με τις διδακτικές ενότητες που έχουν διδαχθεί («Τα φύλα στη λογοτεχνία», «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση» και «Θέατρο***»), το οποίο λαμβάνεται από την τράπεζα θεμάτων.

1. Σε περίπτωση που το κείμενο αναφέρεται στις θεματικές ενότητες «Τα φύλα στη Λογοτεχνία» και «Θέατρο***», οι μαθητές καλούνται:

α) να επισημάνουν τα πρόσωπα που αναφέρονται στο κείμενο και να τα εντάξουν στον τόπο και στον χρόνο της αφήγησης·

β) να διακρίνουν και να περιγράψουν ένα ή δύο λογοτεχνικούς χαρακτήρες, κάνοντας αναφορές στις σχέσεις των δύο φύλων, στον κοινωνικό τους ρόλο ή σε κοινωνικά στερεότυπα σχετιζόμενα με το θέμα του κειμένου, και να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους με αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο·

γ) να βρουν τον αφηγητή της ιστορίας και να αλλάξουν το πρόσωπο του αφηγητή ώστε  να φανεί η αντίστοιχη αλλαγή στην οπτική της αφήγησης ή να μετατρέψουν το διαλογικό μέρος του κειμένου σε συνεχή αφηγηματικό λόγο·

δ) να διατυπώσουν σε μία ή δύο παραγράφους την άποψή τους για το περιεχόμενο του κειμένου συσχετίζοντάς το με τις αντιλήψεις της εποχής μας.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «α» και «β» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (α = 25 μονάδες + β = 25 μονάδες) και συνοδεύουν το αδίδακτο κείμενο που κληρώνεται από την τράπεζα θεμάτων.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «γ» και «δ» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (γ= 25 μονάδες + δ= 25 μονάδες) και ορίζονται από τους διδάσκοντες το μάθημα.

2. Σε περίπτωση που το ποίημα ανήκει στην ενότητα «Παράδοση και Μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση», οι μαθητές καλούνται:

α) να αναγνωρίσουν στο ποίημα γενικά χαρακτηριστικά της παραδοσιακής ή της μοντέρνας ποίησης·

β) να επισημάνουν στο ποίημα εκφραστικά μέσα και εκφραστικούς τρόπους (μεταφορές, παρομοιώσεις, εικόνες, στοιχεία που αφορούν τη γλώσσα, όπως λόγιες, λαϊκές ιδιωματικές ή αντιλυρικές λέξεις κ.λπ.) και να σχολιάσουν τη λειτουργία τους·

γ) να επισημάνουν στο ποίημα βασικά χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού ρεύματος (π.χ. ρομαντισμός, συμβολισμός κ.λπ.) στο οποίο ανήκει·

δ) να σχολιάσουν σε μία ή δύο παραγράφους βασικά σύμβολα ή θέματα του ποιήματος και να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους με αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «α» και «β» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (α = 25 μονάδες + β = 25 μονάδες) και συνοδεύουν το αδίδακτο κείμενο που κληρώνεται από την τράπεζα θεμάτων.

Οι ερωτήσεις υπό τα στοιχεία «γ» και «δ» βαθμολογούνται με 50 μονάδες (γ = 25 μονάδες + δ = 25 μονάδες) και ορίζονται από τους διδάσκοντες το μάθημα.

***ΠΡΟΣΟΧΗ!!! : η θεματική ενότητα Το Θέατρο είναι εκτός ύλης.

Σύγκριση ποιημάτων Καβάφη-Καρυωτάκη

Η συγκριτική μελέτη αφορά δύο κορυφαίες ποιητικές φυσιογνωμίες της νεότερης ελληνικής ποίησης και ειδικότερα: τον Κ.Π. Καβάφη και τον Κ. Καρυωτάκη. Ο εντοπισμός των ιδιαίτερων τεχνοτροπικών, μορφολογικών και γλωσσικών χαρακτηριστικών του κάθε ποιητή, όπως αυτά εμφανίζονται στα συγκεκριμένα ποιήματα είναι τα ζητούμενα αυτής της μελέτης.

ΠΩΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ: Επιλέξτε τρία (3) ποιήματα του Καβάφη και τρία (3) του Καρυωτάκη τα οποία να μην έχετε διδαχθεί στην τάξη και προχωρήστε σε μια συγκριτική μελέτη, με βάση τους άξονες που δίνονται παρακάτω:

ΑΞΟΝΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΘΑ ΓΙΝΕΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ

• ΘΕΜΑΤΙΚΗ
• ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
• ΤΕΧΝΙΚΗ-ΜΟΡΦΗ ΠΟΙΗΜΑΤΟΣ
• ΜΕΤΡΟ
• ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΑ
• ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ
• ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΛΕΞΕΩΝ-ΦΡΑΣΕΩΝ -ΕΙΚΟΝΩΝ ΠΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΩΣ ΣΥΜΒΟΛΑ ΣΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ- ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΥΣ
• ΚΡΥΜΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
• ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΑΛΛΟΥΝ ΑΥΤΑ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ
• ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΙ ΤΡΟΠΟΙ
• ΓΛΩΣΣΑ-ΥΦΟΣ
• ΑΝΤΙΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
• ΕΙΡΩΝΙΚΗ – ΣΑΡΚΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ
• ΔΡΑΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΕΙΜΕΝΑ για τη δ’ ομάδα

Η μοίρα των ποιητών και των έργων τους

 «Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει» Γ. Σαραντάρης ( Β’ Λυκείου, σελ. 233)

«Νέα περί του θανάτου του Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα» Ν. Εγγονόπουλος (Β΄ Λυκείου, σελ. 246)

«Τρία αποσπάσματα» Α. Εμπειρίκος (Β’ Λυκείου, σελ. 227)

1. Ποια η κοινή θεματική στα τρία ποιήματα; Ποιες αντιλήψεις για την ποίηση παρουσιάζονται σε κάθε ποίημα; Γιατί πιστεύετε πως η ποίηση ως τέχνη και ως δημιουργία προκαλεί την αγωνία των υποκειμένων της (ποιητών);
2. Αναγνωρίστε στα τρία ποιήματα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης, εντάσσοντας το καθένα στην κατηγορία που ανήκουν.
3. Κατατάξτε τα τρία ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο και ανιχνεύστε το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα, αιτιολογώντας την επιλογή σας.
4. Να εντοπίσετε τις «ποιητικές» και« καθημερινές» λέξεις στα ποιήματα, τοποθετώντας αυτές σε δύο στήλες.

ΚΕΙΜΕΝΑ γιο την γ’ ομάδα

Η καταδίκη του πολέμου μέσω της ποίησης αλλά και αφοσίωση στον ιερό αγώνα και το ηθικό χρέος

«Ηφαίστεια» Α. Κάλβος (Α’ Λυκείου σελ 216)

ΘΚ: Η ωδή φέρνει τον τίτλο Ηφαίστεια, διότι ο ποιητής παραβάλλει τη δύναμη και την ορμή των δύο πυρπολικών με την έκρηξη πραγματικών ηφαιστείων.
Όπως η έκρηξη των ηφαιστείων, αιφνιδιαστική και τρομερή, ξεχύνοντας φωτιά και όγκο λάβας, καταστρέφε» σε μικρό διάστημα μεγάλες εκτάσεις, έτσι και τα δύο ελληνικά πλοία κατάφεραν γρήγορα να πλήξουν καίρια τον εχθρικό στόλο.

«Τελευταίος Σταθμός» Γ. Σεφέρης (Β’ Λυκείου σελ 209)

«Άξιον Εστί» Οδ. Ελύτης (Β’ Λυκείου σελ 258)

«Αποκριά» Μ. Σαχτούρης ( Γ’ Λυκείου σελ 22)

1. Εντοπίστε το νοηματικό κέντρο του κάθε ποιήματος. Ποια κοινά σημεία στη θεματική των τεσσάρων ποιημάτων εντοπίζετε;
2. Αναγνωρίστε στα τέσσερα ποιήματα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης, εντάσσοντας το καθένα στην κατηγορία που ανήκουν.
3. Κατατάξτε τα τέσσερα ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο, ανάλογα με το βαθμό του άλογου στοιχείου που τα χαρακτηρίζει και ανιχνεύστε το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα, αιτιολογώντας την επιλογή σας.
4. Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν σε κάθε ποίημα και κατατάξτε τα σε κατηγορίες, ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, εικόνες, ήχοι).

ΣΗΜ: Από το λεξικό λογοτεχνικών όρων (σελ 90) ενημερωθείτε για τα χαρακτηριστικά  του καλβικού μέτρου  και της στιχουργίας του.

κείμενα για την β’ ομάδα

Πνευματική εγρήγορση και σκοποθεσία: Η ευθύνη των πνευματικών ταγών

 «Σατιρικά γυμνάσματα»   Κ. Παλαμά (Α΄ Λυκείου σελ 416)

«Εστιάδες»  Ι. Γρυπάρης  (Α΄ Λυκείου σελ 457)                                                                 .

«Απολείπειν ο θεός Αντώνιον» Κ.Π. Καβάφης (Α’   Λυκείου σελ 434)

1. Εντοπίστε το νοηματικό κέντρο του κάθε ποιήματος.
2. Κατατάξτε τα τρία ποιήματα σε μια σειρά από το πιο παραδοσιακό ως το πιο μοντέρνο, ανάλογα με το βαθμό του άλογου στοιχείου που τα χαρακτηρίζει και ανιχνεύστε το λογοτεχνικό κίνημα στο οποίο εντάσσεται το καθένα, αιτιολογώντας την επιλογή σας.
3. Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν σε κάθε ποίημα και κατατάξτε τα σε κατηγορίες, ανάλογα με το είδος τους (αντικείμενα, εικόνες, ήχοι).
4. Να εντοπίσετε τα λυρικά και δραματικά στοιχεία στα ποιήματα

κείμενα για την α’ ομάδα

Συνειδητοποίηση των προβλημάτων και επίγνωση των θυσιών που απαιτούνται

«Το πανηγύρι στα σπάρτα» Κ. Παλαμάς (Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ σελ 411)

«Οι Μοιραίοι» Κ. Βάρναλη (Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ , σελ 479)

«Ανυπόταχτη Πολιτεία» Γιάννης Ρίτσος (Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ, σελ 238)

ΚΥΡΙΩΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

1. Ποια κοινά σημεία στη θεματική των τριών ποιημάτων εντοπίζετε;

2. Αναγνωρίστε στα τρία ποιήματα χαρακτηριστικά της παραδοσιακής και μοντέρνας ποίησης.

3. Να εντοπίσετε τα σύμβολα που υπάρχουν σε κάθε ποίημα και κατατάξτε τα σε κατηγορίες, ανάλογα με το είδος τους     (αντικείμενα, εικόνες, ήχοι).

4. Να εντοπίσετε τα λυρικά και δραματικά στοιχεία στα ποιήματα.

Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση

Στάδιο κυρίως ανάγνωσης

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Συνειδητοποίηση των προβλημάτων και επίγνωση των θυσιών που απαιτούνται
2.  Πνευματική εγρήγορση και σκοποθεσία: Η ευθύνη των πνευματικών ταγών
3. Η καταδίκη του πολέμου μέσω της ποίησης αλλά και αφοσίωση στον ιερό αγώνα και το ηθικό χρέος
4. Η μοίρα των ποιητών και των έργων τους
5. Σύγκριση ποιημάτων Καβάφη-Καρυωτάκη