math-parea-gym-naxou's blog

Είμαι σίγουρη ότι πολλοί από εσάς έχουν αναρωτηθεί από πού βγήκε αυτό το έθιμο.

Λέγεται πως όταν αναστήθηκε ο Χριστός, κανείς δεν πίστευε ότι έγινε αυτό το θαύμα. Μια γυναίκα μάλιστα, που κρατούσε άσπρα αβγά σε ένα καλάθι, άκουσε για την Ανάσταση και δεν το πίστεψε. Είπε τότε: «Αν είναι αλήθεια, τότε τα άσπρα αβγά να γίνουν κόκκινα». Αμέσως έγιναν κόκκινα.

Λένε ακόμα πως βάφουμε κόκκινα τα αυγά για να έχουν το ίδιο κόκκινο χρώμα με το αίμα που έχυσε ο Χριστός, όταν σταυρώθηκε. Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς. Χαρά για την Ανάσταση του Χριστού. Είναι παράλληλα όμως και  χρώμα αποτρεπτικό. Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό.

Σίγουρα υπάρχουν κι άλλες εκδοχές για το έθιμο. Εμείς ελπίζουμε να σας λύσαμε την απορία και σας ευχόμαστε καλό Πάσχα.

Πόπη Κουτελιέρη, Τάξη Α’

Φωτογραφία: wikipedia

 Ποιος δεν έχει ακούσει κάποιο μύθο… μία φανταστική ιστορία, που αφηγούνται συνήθως οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, στους μικρότερους; Οι μύθοι έχουν ένα τρόπο να διεγείρουν τη φαντασία και να μας καθηλώνουν. Όσες φορές και αν τους ακούσεις, νιώθεις μία μικρή ανατριχίλα να σε διαπερνά. Δημιουργείται η επιθυμία να μάθεις όσο το δυνατόν περισσότερα και να ψάξεις κάτι εξωπραγματικό. Το σίγουρο είναι πως από μύθους στην Ελλάδα έχουμε άφθονους! Και στην Ήπειρο υπάρχουν κάποιοι από τους πιο ξακουστούς. Αυτούς τους μύθους θα θυμηθούμε μέσα από αυτό το κείμενο. Το γεφύρι της Άρτας, το πέρασμα των νεκρών από τον Αχέρωντα και το χωριό κάτω από τη λίμνη Ζηρού είναι κάποιοι που έχουν ακουστεί από γενιά σε γενιά.

Το γεφύρι της Άρτας

Ίσως ο πιο γνωστός μύθος που συνοδεύει την Ήπειρο είναι αυτός του γεφυριού της Άρτας. Σύμφωνα λοιπόν με τον μύθο και το δημοτικό τραγούδι που αναφέρεται σε αυτόν, η γέφυρα χτίστηκε από από 1300 κτίστες, 60 μαθητάδες και 45 μάστορες υπό την καθοδήγηση του Πρωτομάστορα. Το γεφύρι της Άρτας “ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ γκρεμιζόταν”, μία από τις πιο γνωστές εκφράσεις για την ιστορία του. Οι εργάτες και οι μάστορες μη ξέροντας τι να κάνουν είχαν απογοητευτεί που όλοι τους οι κόποι πήγαιναν χαμένοι. Εμφανίζεται λοιπόν, ένα πουλί με ανθρώπινη φωνή και τους λέει “Αν δεν στοιχιώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δεν στεριώνει”. Ο άνθρωπος που έπρεπε να θυσιαστεί για να χτιστεί το γεφύρι, ήταν η γυναίκα του πρωτομάστορα. Μόλις το άκουσε αυτό ο Πρωτομάστορας έπεσε να πεθάνει από τη στεναχώρια του και σκεφτόταν ποιον τρόπο να βρει για να την προστατέψει. Στέλνει, λοιπόν, μήνυμα στην γυναίκα του με ένα χελιδόνι “ Αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα, αργά να πάει και να διαβεί της Άρτας το γιοφύρι”. Όμως το πουλί παράκουσε και της είπε να ντυθεί, να αλλαχτεί και να πάει στο γιόμα όσο πιο γρήγορα μπορούσε. Όταν πήγε στο γεφύρι, βλέπει τον άντρα της θλιμμένο, ρωτάει τους εργάτες τον λόγο και εκείνοι της λένε πως η θλίψη του οφείλεται στο ότι του έπεσε η βέρα στην πρώτη καμάρα και δεν πηγαίνει κανένας να την πάρει. Τότε η γυναίκα του, που τον αγαπούσε τόσο, προθυμοποιείται η ίδια να κατέβει και την φέρει. Μόλις φτάνει στην καμάρα, αρχίζουν οι εργάτες να ρίχνουν ασβέστη για να τη χτίσουν μέσα στο γεφύρι και ο πρωτομάστορας με πόνο ρίχνει τον μεγαλύτερο λίθο. Τότε, η γυναίκα καταριέται το γεφύρι “Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι, κι ως πέφτουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες.” Όμως σύντομα αλλάζει τις κατάρες σε ευχές γιατί της θυμίζουν οι εργάτες πως έχει αδερφό στην ξενιτιά. Τότε η γυναίκα λέει “Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι, κι αν πέφτουν τ’ άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες, γιατί έχω αδελφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει.” Αυτός ο μακάβριος μύθος ακολουθεί το γεφύρι και το κάνει στα μάτια των επισκεπτών μυστηριώδες…

Ο συγκλονιστικός αυτός διαχρονικός μύθος που διατηρείτε άφθαρτος (με μικρές παραλλαγές βέβαια)στα χρόνια είναι ξακουστός  σε σχεδόν όλη την Ελλάδα ,αλλά και στο εξωτερικό. Η ιστορία αυτή έχει γραφτεί ανεξίτηλα    στις μνήμες των ανθρώπων .Κατά τη γνώμη μου αποτελεί ένα κομμάτι της ελληνικής τέχνης ,πολιτισμού καθώς και παράδοσης.

                                                                                                                                                                                                                   Πόπη Μαυρομμάτη Α΄τάξη

Το αποκορύφωμα των καρναβαλικών εκδηλώσεων στο νησί της Νάξου είναι η
εμφάνιση στην Απείρανθο των «κουδουνάτων». Φορώντας κάπα, κουκούλα και φυσικά
κουδούνια, οι μασκαράδες κάνουν βόλτα στο χωριό ξεσηκώνοντας τον κόσμο και
προκαλώντας το γέλιο με τις άσεμνες εκφράσεις τους.
Οι κουδουνάτοι είναι βοσκοί και γεωργοί. Φορούν το λεγόμενο αβαδέλλι (αμπαδέλι),
το οποίο είναι κάπα με κουκούλα και έχουν το πρόσωπο σκεπασμένο με ένα μαντήλι ή
τουλουπάνι για να μη γνωρίζονται. Επίσης, έχουν τη μέση και το στήθος τους περιζωσμένα
με χοντρό σκοινί από το οποίο κρέμονται σειρές κουδουνιών. Στο δεξί τους χέρι κρατάνε
ένα κουφόξυλο, την ονομαζόμενη ”σόμπα”, η οποία είναι βλαστός φυτού κουφοξυλιάς και
φύτρωνε στα γκρεμνά του Λύγξη. Η συνήθεια να κρατάει ο κουδουνάτος ”τη σόμπα”
αντιστοιχεί με τα δρώμενα των εαρινών Διονύσιων. Ο κουδουνάτος επιλέγει συνήθως τα
καλύτερα κουδούνια από τα πρόβατά του, τα οποία πολλές ημέρες πριν την περίοδο της
Αποκριάς σείει, δήθεν για να ξεσκουριάσουν.
Σύμφωνα με έρευνες λαογράφων στα προϊστορικά χρόνια είχαμε εδώ στο νησί συχνές
επιδρομές πειρατών. Τότε στις κορυφές των γύρω βουνών οι κουδουνάτοι χτυπούσανε τα
κουδούνια, σείοντάς τα και έτσι οι κάτοικοι μάθεναν πως ήρθανε οι πειρατές και έφευγαν
για τα βουνά γλυτώνοντας την εκτέλεση, ή την ομηρία.
Η προσφορά αυτή των κουδουνάτων θεωρήθηκε θεϊκό δώρο και οι ίδιοι οι κουδουνάτοι
θεωρήθηκαν αργότερα παιδιά του Δία (Διόσκουροι) και συνόδευαν το Διόνυσο στην
πομπή του με ελαφρά τροποποιημένη τη στολή τους.
Μετά το μεσημέρι της τυρινής Κυριακής λοιπόν, οι κουδουνάτοι εμφανίζονται στην
πλάτσα (πλατεία) του χωριού και περιστοιχίζουν νεαρό ζευγάρι μοσκάρων του “γαμπρού
και της νύφης” και υποτίθεται ότι τους προστατεύουν και εκτελούν αστυνομικά
καθήκοντα.
Τα τοπικά όργανα βιολί, λαούτο, τουμπάκι και τσαμπούνα παίζουν και ο χορός αρχίζει
με το νεαρό ζευγάρι να πηγαίνει μπροστά, ενώ τα κοντινά καφενεία και οι γύρω
οικοδεσπότες προσφέρουν άφθονο κρασί. Ξαφνικά όμως κάποιος από τους
παριστάμενους προχωρεί προς τον κύκλο του χορού, αρπάζει τη νύφη και φεύγει γρήγορα
προς την εκκλησία της Παναγίας, καταδιωκόμενος από τον γαμπρό και τους
κουδουνάτους. Μετά από λίγο επαναφέρουν τη νύφη, η οποία είναι μεταμφιεσμένος
άντρας και ο χορός συνεχίζεται.
Επίσης, εκτός από τη νύφη και το γαμπρό οι κουδουνάτοι συνοδεύουν τη λεγόμενη
“γριά”, η οποία είναι άντρας που έχει ντυθεί γυναίκα και κρατάει τη ρόκα, τη γνέθουσα
και το καλάθι στο οποίο έβαζε τα αβγά που την κερνούσαν στα σπίτια όπου πήγαινε με
τους κουδουνάτους.
Αξίζει λοιπόν, αν βρεθεί κάποιος στη Νάξο την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, να πάει
στην όμορφη Απείρανθο για να δει από κοντά πως η λεβεντιά συναντά την παράδοση σ’
ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα.

Σας εύχομαι ΚΑΛΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ και όπως έλεγαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι: “Βίος
ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόκετος”( Να γιορτάζετε με κάθε ευκαιρία, γιατί
αλλιώς η ζωή μας μοιάζει με έναν ατέλειωτο μακρύ δρόμο που δεν συναντά κανείς ούτε
ένα πανδοχείο για να ξεκουραστεί.)

Κλαίρη Σακελλαρίου Τάξη Α’

Πολλές είναι οι εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν την Καθαρή Δευτέρα στη Νάξο.

Την Καθαρή Δευτέρα είστε όλοι προσκεκλημένοι στο καταπράσινο χωριό της Κάτω Ποταμιάς. Θα απολαύσετε την Πατροπαράδοτη  φασολάδα, νηστίσιμα, παραδοσιακή  λαγάνα και  ζωντανή  μουσική. Όλα  δωρεάν  και  προσφορά του  Εξωραϊστικού Συλλόγου  Ποταμιτών  το <<  ΚΑΣΤΡΟ>>, της Κοινότητας Ποταμιάς και του  προέδρου  της,  των επαγγελματιών και  επιχειρήσεων που από  το  υστέρημά τους  συνέβαλαν ευχαρίστως στην προσπάθεια ανάδειξης της εκδήλωσης  αυτής.

Όμως η διασκέδαση δεν σταματάει εκεί.

Ο Αθλητικός Μορφωτικός Σύλλογος Φιλωτίου Νάξου “ ΖΕΥΣ”, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων και ο ΝΟΠΠΑΠΠΠΑ διοργανώνει εκδηλώσεις στο χωριό Φιλώτι με:

• Μοσκαρία
• Παραδοσιακά Αποκριάτικα δρώμενα
• Κουδουνάτοι – Παραδοσιακοί χοροί
• Σαρακοστιανοί μεζέδες

Όπως και να επιλέξετε να περάσετε τη μέρα σας, η ομάδα της Μαθητικής Παρέας σάς εύχεται καλή διασκέδαση και καλή Σαρακοστή!!

Πόπη Κουτελιέρη Τάξη Α’

Συστατικά:

2 κιλά σέφουκλα (είδος χόρτων)

½ κιλό ρύζι

1 ματσάκι μαϊντανό

1 ματσάκι μάραθο

1 ματσάκι δυόσμο

1 μεγάλο κρεμμύδι

1 φλιτζάνι λάδι

1 φλιτζάνι νερό

1 κουταλιά κοφτή αλάτι και πιπέρι

Οδηγίες παρασκευής:

Βάζουμε το λάδι στην κατσαρόλα και ψιλοκόβουμε μέσα το κρεμμύδι, τα χόρτα και τα μυρωδικά. Τα τσιγαρίζουμε και προσθέτουμε το νερό. Μόλις αρχίσουν να βράζουν, ρίχνουμε το ρύζι, το αλάτι και το πιπέρι και ανακατεύουμε για να μην κολλήσουν. Αφήνουμε να πάρουν 2-3 βράσεις και τα αποσύρουμε από την φωτιά. Στη συνέχεια ετοιμάζουμε το φύλλο. Βάζουμε σε μια λεκάνη το αλεύρι και κάνουμε μια λακουβίτσα στο κέντρο όπου προσθέτουμε το λάδι, το ξύδι και το αλάτι. Ζυμώνουμε προσθέτοντας όσο νερό χρειαστεί για να γίνει μια ζύμη σφιχτή. Αφήνουμε την ζύμη να ξεκουραστεί για περίπου 2 ώρες και στη συνέχεια την χωρίζουμε σε δυο κομμάτια. Σε αλευρωμένη επιφάνεια ανοίγουμε το κάθε κομμάτι σε φύλλο μέτριου πάχους. Απλώνουμε το ένα φύλλο στο ταψί που έχουμε προηγουμένως λαδώσει και πάνω απλώνουμε το μίγμα με τα χορταρικά. Σκεπάζουμε τις άκρες των φύλλων που περισσεύουν προς τα μέσα ενώνοντάς τες. Λαδώνουμε την επιφάνεια της πίτας, την χαράζουμε σε τετράγωνα και ψήνουμε σε μέτριο φούρνο για περίπου 45 λεπτά.

Βασιλική Βελώνη, Τάξη Β’

Παρασκευή Ανεβλαβή Τάξη Γ

Δανάη Κοντόκωστα, τάξη Α

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ  ΚΑΛΑΝΤΑ

ΚΑΛΑΝΤΑ ΝΑΞΟΥ

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή καλός σας χρόνος,

Άι Βασίλης έρχεται κι α’ πόθε κατεβαίνει,

από τση μάνας τ’ έρχεται και στο σχολειό του πάει.

Τρεις Ιεράρχαι τ’ απαντούν μέσα στο σταυροδρόμι.

-Βασίλη, α’ πόθεν έρχεσαι κι α’ πόθε κατεβαίνεις;

-Από τση μάνας μ’ έρχομαι και στο σχολειό μου πάω.

-Κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε να τραγουδήσεις.

-Μα ‘γώ γράμματα μάθαινα, τραγούδια δεν ηξεύρω.

-Σαν και ξέρεις γράμματα, πες μας την άλφα – βήτα.

Και το ραβδάκι ακουμπά, να πει την άλφα – βήτα

και το ραβδί ξερό ‘τανε, χλωρά βλαστάρια πέτα

κι απάνω στσι χλωρούς βλαστρούς περδίκια φωλεμένα,

όχι περδίκια μοναχά, μόνον και χελιδόνια

και κάτω στα ριζάρια του πηγάδια και λιβάδια,

που κατεβαίνουν τα πουλιά και πίνουν κι ανεβαίνουν

και βρέχουν τις φτερούγες των και περιχούν τον κόσμο

κι αλούζουν τον αφέντη μας, τον πολυχρονεμένο.

ΑΠΕΙΡΑΘΟΣ

Των Χριστου(γ)έννων

-Αν είναι με το θέλημα και με τον ορισμό σας

Άις Βασίλης έρχεται νά ‘μπει στ’ αρχοντικό σας.

Χριστούεννα, πρωτόεννα, πρώτη ’ιορτή του χρόνου,

οπο’ εννήθην ο Χριστός κι ήμαθε κι επορπάθειε,

κι ήβγηκε και χαιρέτηξεν όλοι τσοι ζευγολάτες:

– Καλώς τα κάνετε, ’ιωργοί, καλώς τα πολεμάτε.

Τα δέκα σας ναν’ εκατό, και τα ’κατό σας χίλια,

και τ’ αποκοσκινίδια σας αμέτρητο λοάρι.

Σήκως απάνω κι άνοιξε, λαλά μας Κατερίνα,

άνοιξε το μπουκάκι σου, δώσ’ μας την καλιστρίνα.

– Ακόμα δεν την ηύρηκες το μάνταλο ν’ ανοίξεις,

να μας εδώσεις τα λεφτά κι απέκιο να σφαλήξεις;

Η παρέα των καλαντιστών, φεύγοντας, συνέχιζε τα αυτοσχέδια δίστιχα,

με τα οποία καληνυχτούσε τους νοικοκύρηδες:

-Καληνυχτώ τα μέγαρα, καληνυχτώ τα πάντα

καλήωρος ο Μήτσος σου κι ώσπου να ‘ρθεί κα’ιάντα.

Αν τυχόν κάποιος δεν τους άνοιγε, οι καλαντιστάδες έλεγαν πειραχτικά τραγούδια

– Να σου ξυδιάσει το κρασί και να ‘ενεί τραπέτι,

και να το χύσεις να διαβεί κάτω στου Πολυκρέτη.

ΚΑΛΑΝΤΑ  ΚΥΚΛΑΔΩΝ

Για σένα, κόρη όμορφη, ήρθαμε να τα πούμε

και τα καλά Χριστούγεννα για να σου ευχηθούμε.

Σ’ αυτό το σπίτι που ‘ρθαμε καράβια ν’ ασημένια

του χρόνου σαν και σήμερα να ‘ναι μαλαματένια.

Αν έχεις κόρη όμορφη, βάλε την στο τσιμπίδι

και κρέμασέ την αψηλά, να μην την φαν οι ψύλλοι.

Φέρτε μας κρασί να πιούμε και του χρόνου να σας πούμε,

και του χρόνου να σας πούμε φέρτε μας κρασί να πιούμε

ΚΑΛΑΝΤΑ  ΚΡΗΤΗΣ

ΚΑΛΗΝ ΕΣΠΕΡΑΝ ΑΡΧΟΝΤΕΣ

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας

Χριστού τη θεία γέννηση να πω στ’ αρχοντικό σας

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει

οι ουρανοί αγάλλονται χαίρετ’ η φύσις όλη

εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων

ο Βασιλεύς των ουρανών και ποιητής των όλων

Κερά καμαροτράχηλη και φεγγαρομαγούλα

και φουσκαλίδα του γιαλού και πάχνη από τα δέντρα

να που τον έχεις τον υγιόν, τον μοσχοκανακάρη

λούεις τον και χτενίζεις τον και στο σχολειό τον πέμπεις

Κι ο δάσκαλος τον έδειρε μ’ ένα χρυσό βεργάλι

κι η κυρά δασκάλισσα, με το μαργαριτάρι

είπαμε δα για την κερά, ας πούμε για τη Βάγια

άψε βαγίτσα το κερί, άψε και το λυχνάρι

και κάτσε και ντουχιούντηζε ήντα θα μας εβγάλεις

Γι απάκι, για λουκάνικο, για χοιρινό κομμάτι

κι από τον πύρο του βουτσού να πιούμε μια γιομάτη

κι από τη μαύρη όρνιθα κανένα αυγουλάκι

κι από το πιθαράκι σου ένα κουρούπι λάδι

κι αν είναι κι ακροπλιάτερο, βαστούμε και τ’ ασκάκι

Φέρε πανιέρι κάστανα, πανιέρι λεπτοκάρυα

και φέρε και γλυκό κρασί να πιούν τα παλικάρια

κι αν είναι με το θέλημα, άσπρη μου περιστέρα

ανοίξετε την πόρτα σας, να πούμε καλησπέρα

και ακόμα δεν τον ηύρηκες τον μάνταλο ν’ ανοίξεις

να μας κεράσεις μια ρακή κι ύστερα να σφαλίξεις…

Καλλιόπη Κουτελιέρη, τάξη Α