Το Θέατρο …. αλλιώς
Η καινοτόμος δράση με τίτλο Το θέατρο αλλιώς εντάχθηκε στις Σχολικές Δραστηριότητες Πολιτιστικών Θεμάτων για το σχολικό έτος 2013-14.
Σκόπος της δράσης ήταν η τέχνη του θεάτρου και η δραματοποίηση να λειτουργήσουν ως μέσο για την προσέγγιση άλλων τεχνών όπως της λογοτεχνικής αφήγησης, των κόμικ, της διαφήμισης, του κουκλοθεάτρου και του σινεμά.
Σκοπός του προγράμματος ήταν οι μαθητές να περάσουν από την αφήγηση/ δημιουργία μίας ιστορίας στην δραματοποίηση της και από τη θεατρική δράση στην αφήγηση και στην καταγραφή μίας ιστορίας. Επίσης να προσεγγιστεί η μετάβαση από τη σωματική δράση στην εμψύχωση της κούκλας και στην κινηματογράφησή της.
Στο πρόγραμμα εντάχθηκαν οι μαθητές που παρακολουθούν το πρόγραμμα του Ολοήμερου Σχολείου και ανήκουν στην Β΄, Γ΄ και Δ΄τάξη. Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία της εικαστικού Χριστίνας Παπαδάκη.
Τα αποτελέσματα του προγράμματος ήταν:
α) η δημιουργία μίας κινηματογραφημένης κουκλοθεατρικής ιστορίας με τίτλο Η περιπέτεια του Νίκου και της Μαρίνας,
A΄ μέρος Β΄μέρος
β) η παραγωγή ενός ηλεκτρονικού κόμικ με ηχογραφημένη αφήγηση,
γ) διαφημίσεις εν είδη μικρών σκετς για έννοιες και δράσεις που δεν διαφημίζονται όπως η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων από τα παιδιά και η ευγένεια,
δ) η δημιουργία ενός κουκλοθεατρικού έργου με τίτλο Το αλογάκι,
Μαρότες των μαθητών του Β2 Ολοήμερου (2013-14) υπό την καθοδήγηση της κ. Χριστίνας Παπαδάκη.
ε) το σκηνικό ζωντάνεμα ιστοριών από το ιστορικό κόμικ Μαφάλντα του Αργεντίνου σκιτσογράφου Quino με τη συνεργασία της Χριστίνας Παπαδάκη στη δημιουργία των μασκών
και
στ) η δημιουργία ενός χειροποίητου εικονογραφημένου βιβλίου με τίτλο Ο μαύρος πάνθηρας (Οι εικόνες έγιναν υπό την καθοδήγηση της Χρ.Παπαδάκη)
Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν στις 4/6/2014 στο θέατρο του σχολείου στο πλαίσιο της παρουσίασης των δράσεων του Ολοήμερου εκτός από το Το αλογάκι που δεν παίχθηκε αλλά εκτέθηκε ως εικαστική εγκατάσταση, ύστερα από επιθυμία των μαθητών.
Από την αρχαία αγορά στο θέατρο
Στο πλαίσιο του προγράμματος επικεντρωθήκαμε με τους μαθητές στο να εντοπίσουμε πού συναντιούνται η τέχνη του θεάτρου στην αρχαία Αθήνα με τις πρακτικές της λειτουργίας της Αθηναϊκής Δημοκρατίας. Στην Εκκλησία του Δήμου, οι αρχαίοι Αθηναίοι διαχειρίζονται τα ζητήματα της πόλης και οδηγούνται σε λύσεις μέσα από τη σύγκρουση των εκάστοτε απόψεων με τη χρήση του επιχειρηματολογικού λόγου. Ο λόγος όμως λειτουργεί και ως πυρήνας του αρχαίου δράματος, καθώς γίνεται το όχημα της σύγκρουσης μεταξύ των προσώπων, μια σύγκρουση που παράγει την θεατρική δράση η οποία παίρνει τη μορφή επεισοδίων, τα οποία με τη σειρά τους οδηγούν στη λύση του έργου. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με την κωμωδία, καθώς η δομή των αριστοφανικών σωζώμενων έργων αρθρώνεται γύρω από ένα ζήτημα που προκύπτει και στο οποίο παίρνουν θέση τα πρόσωπα με αγώνα λόγων ενώ ο Χορός, του οποίου η παρουσία είναι κυρίαρχη, όπως και του λαού στην εκκλησία του Δήμου, ελέγχει τα τεκταινόμενα, παρεμβαίνει και πανηγυρίζει τη συνήθως αίσια έκβαση. Αντίθετα με την τραγωδία, η λύση του αριστοφανικού δράματος είναι αίσια, συνήθως προϊόν συμβιβασμού ή ακόμη και ήττας της αρχικής θέσης, μία λύση πιο κοντά στην απτή καθημερινότητα του μέσου πολίτη και θεατή και επίσης πιο κοντά στις προσλαμβάνουσες του μαθητή της Δ΄ τάξης.
Για να κατανοήσουν οι μαθητές το πώς λειτουργεί ο αγώνας λόγων στο εσωτερικό της αριστοφανικής κωμωδίας διαβάσαμε και παίξαμε ορισμένα αποσπάσματα από σωζώμενα έργα και στη συνέχεια σταθήκαμε στο να αναζητήσουμε τον τρόπο να φτιάξουμε μία δική μας κωμωδίας πατώντας στα χνάρια του Αριστοφάνη. Ο αρχαίος κωμωδιογράφος γράφει με σκοπό να ελέγξει την καθημερινότητα του αθηναίου πολίτη και τη λειτουργία του πολιτεύματος θέτοντας κάθε φορά στον πρόλογο της κωμωδίας του ένα παράδοξο ερώτημα, μία ανοίκεια, απρόσμενη, απροσδόκητη υπόθεση: « τί θα συνέβαινε εάν οι γυναίκες αποφάσιζαν να αναλάβουν την εξουσία της πόλης;» και τότε γεννιόταν το έργο Εκκλησιάζουσες. Ή « τί θα γινόταν εάν ένας γιος εκπαιδευόταν στη σοφιστεία ώστε να γλιτώσει τον πατέρα του από τα χρέη;» και τότε είχαμε την κωμωδία Νεφέλες. Γι’ αυτό με τη σειρά μάς έπρεπε να βρούμε ένα θέμα που α) να αφορά την καθημερινή ζωή του μαθητή β) να έχει πολιτική/ κοινωνική διάσταση και γ) να το θέσουμε υπό έλεγχο και δοκιμή μέσω ενός παράδοξου ερωτήματος. Μετά από εκτενή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, καταλήξαμε στην υπόθεση «τι θα γινόταν αν σε ένα σχολείο σταματούσαν να υπάρχουν κανόνες;» Από τη στιγμή που βρήκαμε την ιδέα μας, οι μαθητές έπρεπε να δημιουργήσουν διαλογικές σκηνές στις οποίες να υπάρχει ένας αγώνας λόγων πάνω σε συγκεκριμένα προβλήματα που προκύπτουν στο σχολείο χωρίς κανόνες. Κάθε ομάδα επέλεξε το θέμα που θα ασχοληθεί και έτσι το έργο μας έχει έξι σκηνές, όσες και οι ομάδες εργασίας των τάξεων. Η μία ομάδα ανέλαβε τον πρόλογο, μία άλλη ομάδα την έξοδο και οι τέσσερις υπόλοιπες τις σκηνές με τις επιμέρους αντιπαραθέσεις. Κάθε ομάδα προετοίμασε μόνη της το πρόβλημα που αντιμετώπιζαν τα πρόσωπα κάθε σκηνής και τη θέση που θα έπαιρναν σε αυτό. Στη συνέχεια τους βοήθησα, δουλεύοντας με κάθε ομάδα χωριστά, πώς αυτές οι ιδέες θα αναπτυχθούν σε διάλογο και επί σκηνής δράση. Φρόντισα ώστε τα επιχειρήματα ή οι αντιδράσεις να είναι δικές τους επιλογές. Υπήρχαν ομάδες που έγραψαν εντελώς μόνες τους το κείμενό τους και άλλες που χρειάστηκαν περισσότερο βοήθεια. Όταν οι σκηνές ολοκληρώθηκαν, όλοι μαζί ασχοληθήκαμε με τους στίχους των τριών τραγουδιών που πλαισιώνουν την κωμωδία μας. Προσπαθήσαμε και αυτά να ακολουθούν τα χνάρια της αριστοφανικής παράδοσης. Στην Πάροδο, ο Χορός να παίρνει μία θέση συντηρητική απέναντι στον παραλογισμό που δοκιμάζουν να εφαρμόσουν τα πρόσωπα στο σχολείο ενώ στην Παράβαση να υιοθετεί τη θέση και τα όνειρα των συγγραφέων, δηλαδή των μαθητών, για ένα σχολείο όπως το ονειρεύονται. Στο εξόδειο άσμα δε, ο Χορός μαζί με τα πρόσωπα του έργου, συνοψίζει τα γεγονότα του έργου και καταλήγει στο συμπέρασμα της κωμωδίας.
Τα παιδιά δοκίμασαν να γράψουν σε στίχο, και είχαν και πολύ ωραίες ιδέες, τις οποίες αξιοποίησε στο έπακρο ο κ. Θοδωρής Κόρακας, χρησιμοποιώντας τις μελωδίες του κ. Βασίλη Πανόπουλου, οι οποίες είχαν γραφτεί για κωμωδίες του Αριστοφάνη που ανέβηκαν στο σχολείο μας από παλιότερους μαθητές της Δ΄ τάξης. Με αυτό τον τρόπο το πρόγραμμα μας έρχεται να συνεχίσει την εργασία των τμημάτων των προηγούμενων δύο χρόνων (2012-13 και 2011-12), δημιουργώντας σιγά-σιγά μία παράδοση στο εσωτερικό του σχολείου μας.
Έτσι το τελικό αποτέλεσμα γεννήθηκε από τα παιδιά μέσα στην τάξη με στόχο να γίνει το ευγενές όχημα για σκέψη, συνεργασία και από κοινού δημιουργία.
Απόσπασμα από την παράσταση
Το κείμενο της παράστασης ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΝΩ ΚΑΤΩ
Σχολ(ε)ιάζοντας 6 χρόνια πορείας
Στο πολιτιστικό αυτό αποσκοπούσαμε οι συνεργαζόμενοι εκπαιδευτικοί (Βίκυ Γκανά, Δημήτρης Ράμμος, Ίλια Λακίδου) να ασχοληθούμε με τη διαχείριση της μνήμης, την έκφραση συναισθημάτων και την ομαδική δημιουργία των μαθητών της Στ΄ τάξης που ολοκλήρωναν την εκπαιδευτική τους διαδρομή στο Δημοτικό Σχολείο.
Το αποτελέσμα ήταν μία γιορτή αποφοίτησης το κείμενο της οποίας καταθέτουμε εδώ. ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗΣ