Ύφος-Γλώσσα Κειμένου

Ύφος

Είναι ο ιδιαίτερος τρόπος µε τον οποίο χρησιμοποιεί κάποιος τη γλώσσα αξιοποιώντας τα ποικίλα µέσα που αυτή προσφέρει, για να περάσει µε τον καλύτερο τρόπο το µήνυµά του. Το ύφος εξαρτάται από την επικοινωνιακή περίσταση του λόγου, τον τόπο, το χρόνο, τα πρόσωπα.

 

Για παράδειγμα…

 

Απλό, λιτό, οικείο– Λεξιλόγιο καθηµερινό και κατανοητό,

Ζωντανό, γλαφυρό, παραστατικό, λογοτεχνικό –Ευθύς λόγος, διάλογος, χρήση παραδειγµάτων και σχηµάτων λόγου

Επίσηµο/ τυπικό/ σοβαρό  – γ΄ ρηµατικό πρόσωπο, παθητική σύνταξη

Χιουµοριστικό Το κείµενο περιέχει στοιχεία που προκαλούν το γέλιο.

Ειρωνικό – Λέξεις ή φράσεις που κοροϊδεύουν πρόσωπα και καταστάσεις, χρήση εισαγωγικών ή θαυµαστικών, υπαινιγµοί.

Λαϊκό  -Λέξεις ή φράσεις που ανήκουν στην αργκό, στη γλώσσα του περιθωρίου ή σε διαλέκτους.

Λόγιο  –  Λέξεις που προέρχονται από την καθαρεύουσα ή την αρχαία ελληνική.

Επιστημονικό  – Ειδικό λεξιλόγιο (ορολογία).

Προφορικό   Λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως στον καθημερινό προφορικό λόγο.

Διδακτικό, προτρεπτικό– Χρήση υποτακτικής ή προστακτικής.

 

Η  γλώσσα του κειμένου.

Εξετάζουμε:

– αν είναι κυριολεκτική, μεταφορική, ποιητική

– τη σαφήνεια και την ακρίβεια της γλώσσας

– το λεκτικό και εκφραστικό πλούτο

– τα σημεία στίξης

– το ύφος

Μπορεί να είναι:

απλή – λιτή, φυσική, να θυμίζει προφορικό λόγο, κυριολεκτική ή μεταφορική ποιητική, με σύνθετη σύνταξη, με μικρο-μακροπερίοδους λόγους, με πλούσια εκφραστικά σχήματα, με λόγο διαυγή και σαφή, αναλυτική με εξειδικευμένους όρους, με ακριβόλογη έκφραση.