Τα Ρηματικά Πρόσωπα και η Λειτουργία τους στο Κείμενο

Τα ρηματικά πρόσωπα

 

Το α΄ ενικό πρόσωπο:

 

Χρησιμοποιείται προκειμένου ο πομπός να μιλήσει για γεγονότα που βίωσε ο ίδιος και να εκθέσει προσωπικές σκέψεις και απόψεις (εμφατική παρουσίαση  της προσωπικής του θέσης, καθώς εκφράζει προσωπικές εκτιμήσεις και προσωπικά βιώματα, ενώ διαφοροποιείται από τους υπολοίπους).

Προσδίδει αμεσότητα, ζωντάνια, ζωηρότητα, ενδιαφέρον στο λόγο, καθώς η αφήγηση εμπεριέχει το στοιχείο της προσωπικής μαρτυρίας, ενώ  οι σκέψεις προβάλλονται εντονότερα και εναργέστερα στον αναγνώστη.

Τονίζεται το «εγώ» και ενδεχομένως υποδηλώνει ή δηλώνει με σαφήνεια – σε περίπτωση που  γίνεται συνεχής χρήση του – εγωκεντρισμό και εγωπάθεια, πιθανόν μάλιστα και στα όρια της αλαζονείας.

Ο πομπός επιλέγει  το α΄ ενικό πρόσωπο για να προσδώσει στο κείμενό του προσωπικό ύφος, ίσως και εξομολογητικό.

 

Το β΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο:

 

Ο πομπός  επιλέγει το β΄ ενικό πρόσωπο για να δημιουργήσει στον αναγνώστη την αίσθηση πως απευθύνεται προσωπικά σ’ εκείνον, προσελκύοντας έτσι το ενδιαφέρον του και καθιστώντας το κείμενο πιο άμεσο. Με αυτό τον τρόπο  απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη ξεχωριστά, προσδίδοντας  διαλογικό χαρακτήρα στο λόγο του (ο τόνος γίνεται συνομιλητικός) . Δημιουργεί έναν τεχνητό αγωγό επικοινωνίας με τον ή τους δέκτες του, απευθύνεται άμεσα σ’ αυτούς, είναι σαν να συνομιλεί μαζί τους και έτσι πετυχαίνει να τούς καταστήσει συμμέτοχους στην προβληματική που αναπτύσσει, περνώντας τους με τον πιο άμεσο τρόπο το μήνυμά του.

Το β΄ ενικό πρόσωπο χρησιμοποιείται, επίσης, για να φανεί η παραινετική διάθεση του γράφοντος.

 

 

 

 

Το  γ΄ ενικό και πληθυντικό: 

Αυξάνει την πληροφορικότητα και την αντικειμενικότητα ενός επιχειρηματολογικού κειμένου.

Προσδίδει αμεροληψία, ουδετερότητα, καθώς πρόθεση του πομπού είναι  να αποστασιοποιηθεί από τα πράγματα / καταστάσεις  και να τα προσεγγίσει στις πραγματικές τους διαστάσεις, μέσα από μια εξωτερική οπτική γωνία, από μια μηδενική εστίαση. Έτσι, ο πομπός καθίσταται αντικειμενικός παρατηρητής.

Είναι κατάλληλο για κείμενο πληροφοριακό.Ο λόγος αποκτά εγκυρότητα. Πρόκειται για συνήθη επιλογή, όταν ο πομπός θέλει να παρουσιάσει τις απόψεις που καταγράφει ως γενικά αποδεκτές και αντικειμενικά αποτιμημένες.

 

Το α΄ πληθυντικό πρόσωπο:

Ο πομπός εντάσσει τον εαυτό του μέσα σε ένα ευρύτερο σύνολο ατόμων (συμμετοχικότητα) , ουσιαστικά γίνεται «ένα με αυτούς», μιλάει «μαζί με αυτούς και γι’ αυτούς».  Προσδίδει καθολικότητα στο πρόβλημα στο οποίο αναφέρεται, και έτσι πετυχαίνει να τούς ευαισθητοποιήσει κατά τον καλύτερο και πιο αποτελεσματικό τρόπο, να τούς περάσει άμεσα το μήνυμα  και ενδεχομένως να τούς πείσει.

Μιλάει εκπροσωπώντας κάποια «ομάδα», στην οποία ανήκει (π.χ. κάποιο πολιτικό κόμμα) και έτσι ο λόγος του αποκτά ευρύτερη διάσταση, καθολικότητα, μεγαλύτερη αποδοχή και ίσως και εγκυρότητα.

Η χρήση του αποπνέει συλλογικότητα, ενώ ο λόγος αποκτά αμεσότητα.

Συγγραφέας και αναγνώστης έχουν κοινή οπτική γωνία-δημιουργείται μια αίσθηση οικειότητας (αμεσότητα) ανάμεσα στον πομπό και στο δέκτη.

O συγγραφέας επιδιώκει να δημιουργήσει στους αναγνώστες ένα αίσθημα

συλλογικής ευθύνης, να τούς προβληματίσει και να τούς ενεργοποιήσει, ώστε να αναλάβουν το χρέος που τούς αναλογεί απέναντι στο κοινωνικό σύνολο.