Στα βάθη της Μικράς Ασίας, ξεπροβάλλει ένας ιδιόμορφος,  ξεχωριστός τόπος.   Η σκαλισμένη στο μαλακό βράχο, “εντοιχισμένη”  πολιτεία της Καππαδοκίας έχει αφήσει έντονο το στίγμα της παρουσίας της στο πέρασμα των αιώνων. Κέντρο του ελληνικού πολιτισμού  κατά την ελληνιστική περίοδο με τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και της φιλοσοφίας, αλλά και λίκνο του Χριστιανισμού κατά τους χριστιανικούς χρόνους , καθώς και γενέτειρα σημαντικών μορφών της Ορθοδοξίας και του πνεύματος, όπως του Βασιλείου του Μεγάλου,  του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού και του Αγίου Γεωργίου. Σήμερα, η επίσκεψη εκεί, αναδύει πολυποίκιλα αρώματα,  σημάδια  και μνήμες όλων των εποχών που πέρασαν από αυτό τον τόπο και  αφήνει γοητευμένο τον επισκέπτη.

Ένα περίεργο φαινόμενο  παρατηρείται  περί τα τέλη  Μαΐου με αρχές Ιουνίου στο θρυλικό Φραγκοκάστελλο, ανατολικά  της Χώρας των Σφακίων στη νότια Κρήτη. Λίγο πριν την ανατολή του ηλίου εμφανίζονται μυστηριώδεις σκιές με μορφές πεζών ή έφιππων πολεμιστών παλαιοτέρων εποχών να κινούνται με κατεύθυνση από τον κάμπο των Σφακίων προς το Φραγκοκάστελλο και μετά να χάνονται στη θάλασσα.  Το φαινόμενο παρατηρείται μόνο για  ένα δεκάλεπτο περίπου και επειδή συμβαίνει κατά την διάρκεια της πρωινής δροσιάς, οι σκιές αυτές ονομάστηκαν Δροσουλίτες.

Διάφορες επιστημονικές θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν το μυστήριο αυτό. Μία είναι ότι πρόκειται για αντικατοπτρισμό στρατιωτών από τις ακτές της Λιβύης, αλλά η θεωρία αυτή προσκρούει στη μεγάλη απόσταση και στη διαφορετικότητα των σύγχρονων στολών.  Άλλη θεωρία εξηγεί το φαινόμενο με την πρωινή διάθλαση του φωτός σε συνδυασμό με την πρωινή δροσιά και τη διαμόρφωση της κορυφογραμμής πίσω από το Φραγκοκάστελλο. Λένε λοιπόν ότι η κορυφογραμμή μοιάζει με τις φιγούρες αυτές , που δια της πρωινής διάθλασης και με την πρωινή δροσιά, εμφανίζεται στον ορίζοντα. Ο θρύλος  και  η  λαϊκή πίστη όμως θέλει τις σκιές αυτές να είναι οι ψυχές  των  Ελλήνων πολεμιστών, υπερασπιστών του Φραγκοκάστελλου,  που έπεσαν κατά τη διάρκεια μιας σφοδρής  μάχης εναντίον των Τούρκων, τον Μάιο του 1828,  τις ίδιες μέρες κατά τις οποίες εμφανίζεται το φαινόμενο.

Από τις αρχές του 1828  ένα στρατιωτικό σώμα το οποίο είχε δημιουργήσει ο ηπειρώτης  έμπορος Χατζημιχάλης Νταλιάνης, και το οποίο αποτελούταν από 600 πεζούς και 70 περίπου ιππείς, το πρώτο οργανωμένο ιππικό σώμα, αποβιβάστηκε στην Κρήτη για να βοηθήσει την επανάσταση. Στα τέλη Μαΐου ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον πολυάριθμο στρατό του Μουσταφά που αποτελούταν από 8.000 πολύ καλύτερα  εξοπλισμένους μαχητές και να υπερασπιστεί το Φραγκοκάστελλο.  Οι Σφακιανοί  τον συμβούλεψαν να μην πολεμήσει στα ίσια σε αυτό το ανοιχτό μέρος αλλά να κάνει ανταρτοπόλεμο στα στενά.  Εκείνος όμως επέμενε να σταθεί στο κάστρο. Μετά από σκληρές μάχες και μερικές ημέρες πολιορκίας το Φραγκοκάστελλο έπεσε ηρωϊκά, όπως και ο Χατζημιχάλης  Νταλιάνης  αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 337 Έλληνες και 800 Τούρκους νεκρούς.  Εν συνεχεία όμως οι Σφακιανοί κυνηγώντας  αποδεκάτισαν τον ταλαιπωρημένο στρατό του Μουσταφά.

Το φαινόμενο των Δροσουλιτών  όμως καθώς φαίνεται είχε ανάμειξη και σε πολεμικά γεγονότα, καθώς έτρεψε τρομοκρατημένους τους Τούρκους σε φυγή κατά το 1890, όταν είχε γίνει πολύ έντονα ορατό. Επίσης ανάγκασε Γερμανούς στρατιώτες στην κατοχή να ανοίξουν πανικόβλητοι πυρ εναντίον των…. σκιών!!!

“…Μ’ ακόμη και το σήμερο,
Στις 17 του Μάη
Ούλο τα’ ασκέρι φαίνεται με τον Χατζημιχάλη
Και πολεμούν στα σύννεφα
Κι ακούγονται οι μπουρμπάδες
Φωνές κι αλογοπεταλιές στου Καστελιού τσι μπάντες
Ούλοι οι γιαλαφρόστρατοι
Θωρούν τσι και τρομάζουν
Μα κείνοι Θεός σχωρέσει των, κανέναν δεν πειράζουν
Άραγες είντα θέλουσι και είντα μας εθυμίζουν
Αυτούς που εσφάχτηκαν εκειά και τα βουνά ραΐζουν…”

(Κρητική Μαντινάδα)

Στις παρυφές του όρους Λυκαίου, στη δυτική Πελοπόννησο και σε υψόμετρο 700 περίπου μέτρων βρίσκεται η γραφική, πετρόχτιστη και ιστορική Ανδρίτσαινα, η οποία έχει το προνόμιο να κατέχει μια από τις  σπουδαιότερες βιβλιοθήκες της χώρας. Έχει επίσης το προνόμιο να απέχει μόνο 14 χιλιόμετρα από τον αρχαίο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα. Αν και διοικητικά ανήκει στο νομό Ηλείας, καθότι παλαιότερα ήταν πρωτεύουσα της επαρχίας Ολυμπίας, λόγω της πρότερης εμπορικής και οικονομικής ανάπτυξής της,  η όψη της Ανδρίτσαινας πάραυτα σου δίνει την εντύπωση κλασσικού ορεινού αρκαδικού τοπίου. Κι όντως πριν προσχωρήσει στο νομό Ηλείας άνηκε στο νομό Αρκαδίας. Βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από την επίσης ιστορική Καρύταινα!

Μια πολύ σημαντική  πνευματική προσωπικότητα, με καταγωγή από την Ανδρίτσαινα, που πρόσφερε πολλά στην Ελλάδα στα προεπαναστατικά χρόνια και στο δύσκολο έργο της πνευματικής αφύπνισης του υπόδουλου γένους ήταν ο Κωνσταντίνος – Αγαθόφρων  Νικολόπουλος. Γεννιέται  στη Σμύρνη το 1786 όπου περνά τα παιδικά του χρόνια και εν συνεχεία σπουδάζει στο Βουκουρέστι. Το 1806 μεταβαίνει στο Παρίσι, την κοιτίδα του Διαφωτισμού και τον πρόδρομο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, στις ιδέες του οποίου εντρυφεί και τις κάνει όραμα και στόχο της ζωής του. Το 1814 παίρνει τη θέση του βιβλιοθηκάριου στη Βιβλιοθήκη της Γαλλικής Ακαδημίας. Με τον πενιχρό μισθό του και με πολλές στερήσεις και κακουχίες, αφιερώνεται στο μεγάλο του πάθος, τη συλλογή βιβλίων, και καταφέρνει να δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή, που πλαισιώνεται με ανεκτίμητης σήμερα αξίας βιβλία, πολλά από τα οποία τοποθετούνται στα πρώτα 50 χρόνια από την εμφάνιση της τυπογραφίας. Διατελεί αρθρογράφος, ποιητής, μουσικοσυνθέτης,  ιστοριογράφος,  κριτικός,  εκδότης,  σχολιαστής, δημοσιογράφος, δάσκαλος Λογοτεχνίας και Φιλολογίας. Συνεργάζεται με πολλά ευρωπαϊκά περιοδικά και εκδίδει σχολικά εγχειρίδια Αρχαίων Κλασσικών συγγραφέων. Ένθερμος πατριώτης, δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για την απελευθέρωση του γένους και μυείται γρήγορα στη Φιλική Εταιρεία. Αρθρογραφεί στον Λόγιο Ερμή,  τον  Φιλολογικό Τηλέγραφο κι εκδίδει τη Μέλισσα, στηλιτεύοντας σφοδρά την δυσμενή στάση των μεγάλων δυνάμεων απέναντι στο ελληνικό ζήτημα. Το 1838 αποφασίζει να δωρίσει την ανεκτίμητη συλλογή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ανδρίτσαινα και να εγκατασταθεί πλέον μόνιμα σ’ αυτήν. Πεθαίνει, δυστυχώς, το 1841, πριν προλάβει να γυρίσει και να χαρεί την ελεύθερη πια πατρίδα που τόσο αγάπησε.  Η συλλογή των βιβλίων που αριθμεί τους 3.696 τόμους, περνάει μια Οδύσσεια μέχρι να αποκατασταθεί στη σημερινή της θέση.

Έτσι με τη δωρεά αυτή ιδρύεται η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας στην οποία βρίσκονται σήμερα οι τόμοι αυτής της  συλλογής μαζί με την μετέπειτα δωρεά  Καλλιανιώτη, άλλων 4.500 τόμων. Το Ιστορικό Αρχείο της Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας περιλαμβάνει   προεπαναστατικά, επαναστατικά και μετεπαναστατικά έγγραφα και χειρόγραφα όπως:  Χειρόγραφα Φράγκων, Ενετών, επιστολές με υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, έγγραφα της Φιλικής Εταιρείας, χειρόγραφα  οπλαρχηγών του 1821,  του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη,  των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, του Κουντουριώτη, Μαυρομιχάλη, Νικηταρά, Μαυροκορδάτου, πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας,  του βασιλιά Όθωνα, αρχεία υπουργών της πρώιμης μετεπαναστατικής περιόδου και πολλά άλλα σημαντικά έγγραφα.

Το Ιστορικό Αρχείο της βιβλιοθήκης έχει ψηφιοποιηθεί για να διαφυλαχθεί και να γίνει ευρύτερα προσιτό στο κοινό.

[dailymotion video/xuccqp_yyyyyyy-yyyyyyyy-yyyyyyyyyy-yyyyyyyyyyyy_people?start=9#.UVxT7aLwmuj nolink]