«Ἡ Παρθένος σήμερον
τὸν Ὑπερούσιον τίκτει
καὶ ἡ Γῆ τὸ σπήλαιον
τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει
Ἄγγελοι μετὰ ποιμένων δοξολογοῦσι
Μάγοι δὲ μετὰ αστέρος ὁδοιποροῦσι
Δι’ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη παιδίον νέον
ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.»

 Τα φημισμένα Highlands (βόρεια ορεινά μέρη), με το περήφανο κελτικό πνεύμα, κάστρα, θρύλοι, γκάιντα, σκωτσέζικη φούστα, ουίσκυ, μια πολυκύμαντη ιστορία, το εντυπωσιακό Εδιμβούργο, λιβάδια, ποτάμια, λίμνες με εικασίες για το περιβόητο τέρας και ένα ως επί το πλείστον ομιχλώδες τοπίο, συνθέτουν το μωσαϊκό αυτού του ιδιόρυθμου τόπου.

Στην νοτιοανατολική άκρη των Κυκλάδων θέτοντας το προς τα ανατολικά  όριό τους και γνέφοντας προς τα Δωδεκάνησα βρίσκεται  η όμορφη Αμοργός.  Είναι ένα νησί με πολλές  ιδιομορφίες,  ποικίλο εδαφικά,  με μακρόστενο σχήμα  και με κατεύθυνση από τα   βορειοανατολικά  προς τα νοτιοδυτικά.  Τα καράβια μπορούν να προσεγγίσουν στα δύο της λιμάνια, την Αιγιάλη και τα Κατάπολα. Το τοπίο της εναλλάσσεται από το ορεινό βραχώδες βορειοανατολικό μέρος που ενδείκνυται για την κτηνοτροφία και ιδίως κατσικιών και το ηπιότερο νοτιοδυτικό μέρος του νησιού στο οποίο υπάρχουν λίγες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Κατοικημένη από την 4η χιλιετία π.Χ. η  Αμοργός, γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη στην περίοδο του Κυκλαδικού πολιτισμού και αργότερα  κατοικήθηκε από Μινωΐτες, οι οποίοι ίδρυσαν την Μινώα.  Μιλήσιοι ίδρυσαν τα Θολάρια,  και Ναξιώτες την Αρκεσίνη. 

Αιγιάλη 

Επιβλητική και γραφική η Χώρα της Αμοργού με τα καλόγουστα διακοσμημένα σπίτια, τα λιθόστρωτα καλντερίμια, τους εγκατελειμένους  πλέον  ανεμόμυλους  και τον πελώριο βράχο με το ερειπωμένο κάστρο, που στέκει αγέρωχα απάνω της, αφήνουν μια όμορφη εικόνα στον επισκέπτη.  Πολύ όμορφη και γραφική η Λαγκάδα στον πράσινο λόφο πάνω από το λιμάνι της Αιγιάλης που ατενίζει το φωλιασμένο στον  απέναντι βράχο  εκκλησάκι της Αγίας  Τριάδας.

Χώρα  Αμοργού

Η Αμοργός αποτελεί επίσης έναν πεζοπορικό παράδεισο για τους επίδοξους περιπατητές, καθώς έχει ένα πολύ καλά οργανωμένο και σηματοδοτημένο δίκτυο μονοπατιών που καλύπτει ολόκληρο το νησί. Και φυσικά ο μόνος τρόπος για να γνωρίσει κανείς όλες τις κρυμμένες ομορφιές  ενός τόπου είναι…  να τον περπατήσει

Λαγκάδα

Το ιδιαίτερο κόσμημα όμως του νησιού, που αποτελεί και τον πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο είναι το μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας, το οποίο βρίσκεται  στην ανατολική πλευρά του νησιού και στέκει, πραγματικά άξιο απορίας πώς,  κολλημένο – κρεμασμένο  σε έναν κοφτό κι απότομο βράχο σε υψόμετρο 300 μέτρων πάνω από τη θάλασσα, στο όρος του Προφήτη Ηλία, σε κοντινή απόσταση από τη Χώρα.  Χτισμένο περί το 1088 με τη συνδρομή του Αλέξιου Α’ Κομνηνού, πήρε το όνομα αυτό από την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που σύμφωνα με μια εκδοχή ήρθε με μοναχούς από το μοναστήρι του Χοτζεβά στο Χόζοβο της  Παλαιστίνης  κατά την περίοδο της εικονομαχίας. Περνώντας από την Κύπρο οι μοναχοί έπεσαν πάνω σε ληστές που βεβήλωσαν, έσχισαν στα δύο και έριξαν στη θάλασσα την εικόνα. Τα δύο τεμάχια ήρθαν με θαυματουργικό τρόπο κάτω από το βράχο της Αμοργού, όπου η Παναγία υπέδειξε στους μοναχούς το μέρος που θα χτιζόταν το μοναστήρι.

Παναγία  Χοζοβιώτισσα

Το μοναστήρι αποτελεί ένα κατασκευαστικό θαύμα, καθώς αποτελείται από 8 στοιχειώδεις ορόφους με μέγιστο πλάτος τα 5 μέτρα!  Κλίμακες στενές, πέτρινες, κτιστές ή λαξευμένες στον βράχο, οδηγούν στους οκτώ ορόφους. Καμάρες, τόξα Βυζαντινού τύπου ή οξυκόρυφα των χρόνων της Ενετοκρατίας (1296-1537), κτισμένα με πέτρες ή πωρόλιθο από την Μήλο, ξυλοδόκαρα και ξυλοδεσιές χαρακτηρίζουν τον περίπλοκο, δαιδαλώδη εσωτερικό χώρο. Τα πολυάριθμα κελιά των μοναχών, η τράπεζα, τα μαγειρεία, οι φούρνοι, οι αποθήκες, τα πατητήρια, oι στέρνες και τα πηγάδια, όλα σφηνωμένα μέσα στον φυσικό βράχο που μεταμορφώνεται σε λειτουργικό οικοδομικό στοιχείο, συνθέτουν ένα θαυμαστό δείγμα ανώνυμης λειτουργικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.

Θα χρειαστεί ο επισκέπτης να διανύσει μια ανηφορική διαδρομή με αρκετά σκαλιά από το μέρος που θα αφήσει το αυτοκίνητο, αλλά θα αποζημιωθεί από αυτό που θα αντικρίσει και θα αισθανθεί όταν θα φτάσει στο μοναστήρι. Η απόλυτη αίσθηση γαλήνης και απεραντοσύνης,  που θαρρεί  κανείς πως ενώνεται ο ουρανός με τη θάλασσα σ’ εκείνο το μέρος, θα συμπληρωθεί από τη ζεστή φιλοξενία των μοναχών, με το κλασσικό λουκουμάκι και το γνωστό τοπικό ηδύποτο, την ψημένη ρακή της Αμοργού!

Αγία  Άννα

 Σε πολύ μικρή απόσταση με το μοναστήρι,  προς τη νοτιοδυτική πλευρά, βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας  Άννας, πάνω από δύο εξαιρετικούς για κολύμπι ορμίσκους. Η περιοχή αυτή έγινε πολύ γνωστή πριν από 25 περίπου χρόνια όταν εκεί έγιναν τα γυρίσματα αρκετών σκηνών της ταινίας του  Luc  Besson,   “The big blue”,   γνωστή ως  “Το απέραντο γαλάζιο”.  Ήταν τότε το γεγονός  της χρονιάς,  το θέμα συζήτησης  για το νησί και  η ταινία άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της  εκεί  για χρόνια.  Αρκετοί κάτοικοι του νησιού είχαν συμμετάσχει στα γυρίσματα και μάλιστα το εκκλησάκι της Αγίας Άννας είχε μεταμορφωθεί σε απλό σπιτάκι με καμινάδα για τις ανάγκες της ταινίας. Η ταινία προβλήθηκε στην Ελλάδα τον Ιούλιο του 1988 και το θέμα της είναι ο ανταγωνισμός δύο παιδικών φίλων στο δύσκολο άθλημα της  ελεύθερης κατάδυσης.  Πρωταγωνιστούν ο  Jean – Marc – Bar   και  ο  Jean Reno.  Παρά το δυσάρεστο τέλος της ταινίας,  η ταινία αποτελεί ύμνο στην ομορφιά της θάλασσας και στην επιθυμία του ανθρώπου για την κατάκτηση της απόλυτης ελευθερίας.

Αφιέρωμα στην πικρή μνήμη της άλωσης της  Πόλης που σηματοδότησε την απαρχή της συρρίκνωσης του Ελληνισμού καθώς και την μοναδική τέτοιου μεγέθους παγκοσμίως βεβήλωση αλλοθρήσκου ναού, του Ναού της Αγίας Σοφίας, που εκτός από το τεχνολογικό , κατασκευαστικό και  διακοσμητικό μεγαλείο αποτελεί  μνημείο και σύμβολο της Χριστιανοσύνης.

Σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γης, σημαίνουν τα επουράνια,
Σημαίνει κι η Αγιά Σοφιά, το μέγα μοναστήρι,
Με τετρακόσια σήμαντρα κι εξηντα δυό καμπάνες,
Κάθε καμπάνα και παπάς, κάθε παπάς και διάκος.
Ψάλλει ζερβά ο Βασιλιάς, δεξιά ο πατριάρχης,
Κι απ’ την πολλή την ψαλμουδιά εσειόντανε οι κολόνες.
Να μπούνε στο χερουβικό και να βγει ο Βασιλέας,
Φωνή τους ήρθε εξ’ ουρανού κι απ’αρχαγγέλου στόμα.
«Πάψετε το χερουβικό κι ας χαμηλώσουν τ’άγια,
παπάδες πάρτε τα  ιερά  και σεις κεριά σβηστείτε,
γιατί είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει.
Μόν’ στείλτε  λόγο στη Φραγκιά, να ρθούνε τρία καράβια
Το να να πάρει το Σταυρό και τ’άλλο το Βαγγέλιο,
Το τρίτο,το καλύτερο,την ΄Αγια Τράπεζά μας,
Μη μας την πάρουν τα σκυλιά και μας τη μαγαρίσουν».
Η Δέσποινα ταράχτηκε ,κι εδάκρυσαν οι εικόνες.

«ΣΩΠΑΣΕ ΚΥΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ, ΚΑΙ ΜΗΝ ΠΟΛΥΔΑΚΡΥΖΕΙΣ,
ΠΑΛΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕ ΚΑΙΡΟΥΣ, ΠΑΛΙ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΘΑ ΝΑΙ»

Η Πάρνηθα είναι το ψηλότερο, επιβλητικότερο και  ομορφότερο από τα  τρία βουνά που περικλείουν το λεκανοπέδιο της Αττικής. Οι 16 της  κορυφές , με ψηλότερη την Καραβόλα (1413μ.),οι ρεματιές, οι χαράδρες, τα γραφικά μικρά της οροπέδια, η μεγάλη της ποικιλόμορφη έκταση, η πλουσιότατη χλωρίδα και πανίδα της, οι πάμπολλες πηγές με εξαιρετικής ποιότητας νερό, τα δύο  ορειβατικά της καταφύγια και η κοντινή της απόσταση στην πρωτεύουσα την έχουν καταστήσει έναν προσφιλή τόπο αναψυχής και πεζοπορίας, κυρίως των Αθηναίων.

Το 1961 η Πάρνηθα ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός σε δυο ζώνες. Τον πυρήνα, που περιλαμβάνει τον κεντρικό όγκο του βουνού σε μια έκταση 38.000 στρεμμάτων περίπου και την περιφερειακή ζώνη 220.000 στρεμμάτων περίπου. Το μεγαλύτερο μέρος του πυρήνα καλύπτεται από την Κεφαλληνιακή Ελάτη, ενώ στην  χαμηλότερη υψομετρική ζώνη ευδοκιμεί η Χαλέπιος Πεύκη και όσο κατεβαίνουμε υπάρχουν κουμαριές, πλατάνια, βελανιδιές, πουρνάρια, ενώ μεγάλη ποικιλία παρουσιάζουν τα αγριολούλουδά της σε όλα τα υψόμετρα.

Στην Πάρνηθα έχουν καταγραφεί 45 πηγές συνεχούς ροής, ενώ πολύ γνωστή είναι η πηγή της Κιθάρας, που τροφοδοτούσε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα το Αδριάνειο υδραγωγείο, το οποίο περνώντας κάτω από τον Κηφισσό, μετέφερε το νερό της Πάρνηθας στη δεξαμενή του Κολωνακίου.  Άλλες γνωστές πηγές είναι της Αγίας  Τριάδας, της Μόλας, της Σκίπιζας και της Κορομηλιάς.

Μόνιμος κάτοικος της Πάρνηθας είναι και το γνωστό “Κόκκινο Ελάφι”, που έχει πάρει το όνομα αυτό από το χαρακτηριστικό καφεκόκκινο χρώμα του. Ζει επί χρόνια και αναπαράγεται σε όλη την έκταση του Δρυμού λόγω της προστασίας που του παρέχει, αλλά και λόγω της ιδιομορφίας του βουνού που καλύπτει τις ανάγκες του. Είναι φυτοφάγο ζώο και τρέφεται κυρίως με πόες, νεαρά κλαδιά από θάμνους και δένδρα, καρπούς, φρούτα και μανιτάρια. Παραμένει κοντά σε πηγές και ρέματα, σε δασωμένα μέρη αλλά και τα μικρά λιβαδάκια που του παρέχουν φρέσκο χορτάρι την άνοιξη. Το θηλυκό ελάφι δεν έχει κέρατα και γεννάει την άνοιξη συνήθως ένα μικρό. Το νεαρό ελάφι φέρει άσπρες βούλες, οι οποίες χάνονται όσο μεγαλώνει. Τα αρσενικά μόνο έχουν κέρατα, που όταν βγαίνουν έχουν ένα βελούδινο περίβλημα, το οποίο προσπαθούν να αποβάλλουν τρίβοντας τα κέρατά τους στα δέντρα. Όταν τα κέρατα αναπτυχθούν τελείως, πέφτουν και βγαίνουν καινούργια.

Το Κόκκινο Ελάφι κάποτε ζούσε σε πολλά ορεινά  μέρη της  ηπειρωτικής χώρας. Σήμερα λόγω της λαθροθηρίας υπάρχει εκτός από την Πάρνηθα μόνο στην δυσπρόσιτη οροσειρά της Ροδόπης στην οποία υπάρχουν λίγα σε αριθμό. Στην Πάρνηθα όμως ο πληθυσμός τους είναι πολύ μεγαλύτερος και αριθμεί σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς περί τα 700 ζώα.  Ένα χαρακτηριστικό γεγονός που απεικονίζει την επί μακράν σειρά ετών περιβαλλοντική μας συνείδηση που συνήθιζε να βλέπει τα ζώα αυτά απλά σαν ένα γευστικότατο έδεσμα!  Δυστυχώς δεν υπάρχουν αναστολές σε κάποιους όταν κάτι  δεν προστατεύεται και είναι εύκολη λεία!  Το λυπηρό αποτέλεσμα είναι  να επιβιώνει το όμορφο αυτό άγριο ζώο μόνο δίπλα σε μια μεγαλούπολη των 4 εκατομμυρίων!

Τα πράγματα όμως δεν είναι και τόσο ρόδινα, ακόμα και μέσα στο Δρυμό γι’ αυτά τα ζώα, αλλά και για τους γνωστούς αίγαγρους (αγριοκάτσικα) επίσης, που κι εκείνοι ζουν σε μεγάλες ομάδες στην Πάρνηθα. Η καταστροφική πυρκαγιά στις 28-6-2007 επέφερε πλήθος προβλημάτων στο οικοσύστημα του βουνού εκτός από τις  δυσμενείς επιπτώσεις στο μικροκλίμα του λεκανοπεδίου. Κάηκαν 36. 400 περίπου στρέμματα δάσους, από τα οποία 22.000 στρέμματα δάσους Κεφαλληνιακής Ελάτης ηλικίας μέχρι και 250 ετών μέσα στον πυρήνα του Δρυμού. Ο τόπος διαβίωσης και εξεύρεσης τροφής των ελαφιών περιορίστηκε σημαντικά δημιουργώντας πρόβλημα επιβίωσής τους. Οι απογυμνωμένες εκτάσεις ξεραίνονται γρηγορότερα και δεν διατηρούν φρέσκια βλάστηση.  Ένα εκτροφείο που βοηθούσε τη συντήρησή τους, καταστράφηκε κι αυτό από τη φωτιά.

Κατά τη χειμερινή περίοδο αναγκάζονται να κατεβαίνουν χαμηλότερα για βοσκή και διασπείρονται σε μεγάλη απόσταση από τον ορεινό όγκο πλησιάζοντας ακόμα και την εθνική οδό ή κατευθύνονται προς χαμηλότερα μέρη προς την Βοιωτία, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλειά τους.  Για τους λόγους αυτούς μελετάται η μεταφορά ορισμένου αριθμού ζώων στην περιοχή του Ιτάμου Καρδίτσας αλλά υπάρχουν αντιδράσεις αμφισβητώντας την επιτυχία του εγχειρήματος. Ο στόχος είναι να εξασφαλιστεί η τροφή αλλά και η ανενόχλητη από την ανθρώπινη παρουσία διαβίωσή τους.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια μετά την πυρκαγιά τα ελάφια προσεγγίζονται ευκολότερα από τον άνθρωπο, ενώ παλαιότερα θα ήταν τυχερός όποιος  κατάφερνε να τα δει έστω και από μια απόσταση 50 μέτρων.  Το ένστικτο της επιβίωσης τα ώθησε να πλησιάσουν τους ανθρώπους αναζητώντας  τροφή. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που καταδέχονται τροφή από τα χέρια των επισκεπτών του βουνού. Πέρα όμως από την ικανοποίηση που θα δώσει στον επισκέπτη του βουνού μια τέτοια εμπειρία,  εκείνος  που νιώθει πραγματικά ένα με τη φύση, που την αισθάνεται σπίτι του,  που  την διαβαίνει χωρίς να αφήνει τα ίχνη του,  που ξέρει να διαβάζει τα σημάδια της,  που δεν ζει “παρά φύση” δηλαδή,  θα συναισθανθεί ότι κάτι δεν λειτουργεί όπως  θα  ‘πρεπε,  ακόμα  κι αν  ξεγελά  η ομορφιά της στιγμής.

Λίγο έξω από τα Ιεροσόλυμα βρίσκεται ο Κήπος της Γεσθημανή. Κατά τα χρόνια του Χριστού ήταν ένας ελαιώνας στον οποίο κατέφευγε συχνά ο Ιησούς για να προσευχηθεί. Γεσθημανή στα εβραϊκά σημαίνει “ελαιοτριβείο”. Ο τόπος εκείνος έμελλε να γίνει και το μέρος ταφής της Παναγίας και σ’ αυτό το σημείο βρίσκεται σήμερα ένας ναός αφιερωμένος στην κοίμησή της. Ελάχιστες ελιές έχουν απομείνει σήμερα από εκείνη την εποχή με τεράστιους κορμούς. Η Ελιά,  το ευλογημένο δέντρο, που κάτω από τα κλαδιά του γονατιστός ο Ιησούς παρακαλούσε με θέρμη για όλο τον κόσμο.

Στον Κήπο της Γεσθημανή έκανε ο Ιησούς και την τελευταία και συγκλονιστικότερη προσευχή πριν το εκούσιο Πάθος. Μετά το Μυστικό Δείπνο έκανε  τη διαδρομή των δύο περίπου χιλιομέτρων από το Υπερώο όπου διεξήχθη ο Μυστικός Δείπνος με τους έντεκα από τους μαθητές και κατευθύνθηκε προς τη Γεσθημανή. Φτάνοντας εκεί άφηνε πίσω του σταδιακά λίγο πιο πίσω τους μαθητές του για να μείνει μόνος και να προσευχηθεί. Ήταν η έντονη δυνατή προσευχή της αγωνίας. Ο ιδρώτας έτρεχε στο πρόσωπό του, η ανθρώπινη υπόστασή του φανερωνόταν, ενώ η Θεία Του υπόσταση θα Τον εγκατέλειπε στην διάρκεια του Πάθους. Έπρεπε να το αντιμετωπίσει σαν άνθρωπος, να ξεπληρώσει το τίμημα στο όνομα όλων των ανθρώπων. Θα έμενε μόνος από κει και πέρα, θα αντιμετώπιζε την πλήρη εγκατάλειψη  από όλους, το πιο πικρό ποτήρι.   Ο επευφημήσας όχλος κατά την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, θα φωνάζει τώρα “Σταύρωσον Αυτόν”, οι ευεργετημένοι από Αυτόν θα εξαφανιστούν, οι μαθητές Του κι αυτοί θα δειλιάσουν και θα κρυφτούν, ο Πέτρος θα Τον αρνηθεί τρις,  σε λίγο ο Ιούδας θα Τον προδώσει…

Δεν ήταν μόνο ο σαρκικός πόνος  ή ο φόβος του θανάτου η αιτία για το ρηθέν “Απελθέτω απ’ εμού το ποτήριον τούτο”. Δεν θα μπορούσε ο Ιησούς να φοβηθεί το θάνατο, αλλά το πικρό ποτήρι ήταν η μεγάλη πίκρα για την αδικία , την σκληρότητα, την κακία, την αχαριστία, την πονηρία, την αγνωμοσύνη των ανθρώπων. Είναι μαζί η τεράστια θλίψη που αποκόμισε από τις άδικες κατηγορίες και την υποκρισία των Γραμματέων και των Φαρισαίων εις βάρος του.  Είναι με λίγα λόγια  ένα φορτίο τεράστιου βάρους με τα χαρακτηριστικά αυτά της ανθρωπότητας,  του τότε,  του μετέπειτα  και του πάντα, που καλείται  να σηκώσει στις πλάτες Του.

Σαν άνθρωπος λοιπόν αντιμετωπίζει τα  διαχρονικά χαρακτηριστικά αυτά – κι όχι μόνο αυτά –  της ανθρωπότητας, περνώντας το μονοπάτι αυτό της θλίψης για να βγει νικητής και να δώσει δύναμη κι ελπίδα σε όλους μας. Για όλες τις παρόμοιες καταστάσεις που θα βρίσκει πάντα μπροστά του ο άνθρωπος. Το είπε ο Ίδιος άλλωστε στην περίφημη φράση που συνοψίζει  το ουσιαστικό μήνυμα για τον κόσμο τούτο:

” Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε, αλλά θαρσείτε,  εγώ νενίκηκα τον κόσμο!”

Ο Τάφος της Παναγίας στη Γεσθημανή

Στα βάθη της Μικράς Ασίας, ξεπροβάλλει ένας ιδιόμορφος,  ξεχωριστός τόπος.   Η σκαλισμένη στο μαλακό βράχο, “εντοιχισμένη”  πολιτεία της Καππαδοκίας έχει αφήσει έντονο το στίγμα της παρουσίας της στο πέρασμα των αιώνων. Κέντρο του ελληνικού πολιτισμού  κατά την ελληνιστική περίοδο με τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και της φιλοσοφίας, αλλά και λίκνο του Χριστιανισμού κατά τους χριστιανικούς χρόνους , καθώς και γενέτειρα σημαντικών μορφών της Ορθοδοξίας και του πνεύματος, όπως του Βασιλείου του Μεγάλου,  του Γρηγορίου του Ναζιανζηνού και του Αγίου Γεωργίου. Σήμερα, η επίσκεψη εκεί, αναδύει πολυποίκιλα αρώματα,  σημάδια  και μνήμες όλων των εποχών που πέρασαν από αυτό τον τόπο και  αφήνει γοητευμένο τον επισκέπτη.

Ένα περίεργο φαινόμενο  παρατηρείται  περί τα τέλη  Μαΐου με αρχές Ιουνίου στο θρυλικό Φραγκοκάστελλο, ανατολικά  της Χώρας των Σφακίων στη νότια Κρήτη. Λίγο πριν την ανατολή του ηλίου εμφανίζονται μυστηριώδεις σκιές με μορφές πεζών ή έφιππων πολεμιστών παλαιοτέρων εποχών να κινούνται με κατεύθυνση από τον κάμπο των Σφακίων προς το Φραγκοκάστελλο και μετά να χάνονται στη θάλασσα.  Το φαινόμενο παρατηρείται μόνο για  ένα δεκάλεπτο περίπου και επειδή συμβαίνει κατά την διάρκεια της πρωινής δροσιάς, οι σκιές αυτές ονομάστηκαν Δροσουλίτες.

Διάφορες επιστημονικές θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν το μυστήριο αυτό. Μία είναι ότι πρόκειται για αντικατοπτρισμό στρατιωτών από τις ακτές της Λιβύης, αλλά η θεωρία αυτή προσκρούει στη μεγάλη απόσταση και στη διαφορετικότητα των σύγχρονων στολών.  Άλλη θεωρία εξηγεί το φαινόμενο με την πρωινή διάθλαση του φωτός σε συνδυασμό με την πρωινή δροσιά και τη διαμόρφωση της κορυφογραμμής πίσω από το Φραγκοκάστελλο. Λένε λοιπόν ότι η κορυφογραμμή μοιάζει με τις φιγούρες αυτές , που δια της πρωινής διάθλασης και με την πρωινή δροσιά, εμφανίζεται στον ορίζοντα. Ο θρύλος  και  η  λαϊκή πίστη όμως θέλει τις σκιές αυτές να είναι οι ψυχές  των  Ελλήνων πολεμιστών, υπερασπιστών του Φραγκοκάστελλου,  που έπεσαν κατά τη διάρκεια μιας σφοδρής  μάχης εναντίον των Τούρκων, τον Μάιο του 1828,  τις ίδιες μέρες κατά τις οποίες εμφανίζεται το φαινόμενο.

Από τις αρχές του 1828  ένα στρατιωτικό σώμα το οποίο είχε δημιουργήσει ο ηπειρώτης  έμπορος Χατζημιχάλης Νταλιάνης, και το οποίο αποτελούταν από 600 πεζούς και 70 περίπου ιππείς, το πρώτο οργανωμένο ιππικό σώμα, αποβιβάστηκε στην Κρήτη για να βοηθήσει την επανάσταση. Στα τέλη Μαΐου ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον πολυάριθμο στρατό του Μουσταφά που αποτελούταν από 8.000 πολύ καλύτερα  εξοπλισμένους μαχητές και να υπερασπιστεί το Φραγκοκάστελλο.  Οι Σφακιανοί  τον συμβούλεψαν να μην πολεμήσει στα ίσια σε αυτό το ανοιχτό μέρος αλλά να κάνει ανταρτοπόλεμο στα στενά.  Εκείνος όμως επέμενε να σταθεί στο κάστρο. Μετά από σκληρές μάχες και μερικές ημέρες πολιορκίας το Φραγκοκάστελλο έπεσε ηρωϊκά, όπως και ο Χατζημιχάλης  Νταλιάνης  αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 337 Έλληνες και 800 Τούρκους νεκρούς.  Εν συνεχεία όμως οι Σφακιανοί κυνηγώντας  αποδεκάτισαν τον ταλαιπωρημένο στρατό του Μουσταφά.

Το φαινόμενο των Δροσουλιτών  όμως καθώς φαίνεται είχε ανάμειξη και σε πολεμικά γεγονότα, καθώς έτρεψε τρομοκρατημένους τους Τούρκους σε φυγή κατά το 1890, όταν είχε γίνει πολύ έντονα ορατό. Επίσης ανάγκασε Γερμανούς στρατιώτες στην κατοχή να ανοίξουν πανικόβλητοι πυρ εναντίον των…. σκιών!!!

“…Μ’ ακόμη και το σήμερο,
Στις 17 του Μάη
Ούλο τα’ ασκέρι φαίνεται με τον Χατζημιχάλη
Και πολεμούν στα σύννεφα
Κι ακούγονται οι μπουρμπάδες
Φωνές κι αλογοπεταλιές στου Καστελιού τσι μπάντες
Ούλοι οι γιαλαφρόστρατοι
Θωρούν τσι και τρομάζουν
Μα κείνοι Θεός σχωρέσει των, κανέναν δεν πειράζουν
Άραγες είντα θέλουσι και είντα μας εθυμίζουν
Αυτούς που εσφάχτηκαν εκειά και τα βουνά ραΐζουν…”

(Κρητική Μαντινάδα)

Στις παρυφές του όρους Λυκαίου, στη δυτική Πελοπόννησο και σε υψόμετρο 700 περίπου μέτρων βρίσκεται η γραφική, πετρόχτιστη και ιστορική Ανδρίτσαινα, η οποία έχει το προνόμιο να κατέχει μια από τις  σπουδαιότερες βιβλιοθήκες της χώρας. Έχει επίσης το προνόμιο να απέχει μόνο 14 χιλιόμετρα από τον αρχαίο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα. Αν και διοικητικά ανήκει στο νομό Ηλείας, καθότι παλαιότερα ήταν πρωτεύουσα της επαρχίας Ολυμπίας, λόγω της πρότερης εμπορικής και οικονομικής ανάπτυξής της,  η όψη της Ανδρίτσαινας πάραυτα σου δίνει την εντύπωση κλασσικού ορεινού αρκαδικού τοπίου. Κι όντως πριν προσχωρήσει στο νομό Ηλείας άνηκε στο νομό Αρκαδίας. Βρίσκεται σε απόσταση 25 χιλιομέτρων από την επίσης ιστορική Καρύταινα!

Μια πολύ σημαντική  πνευματική προσωπικότητα, με καταγωγή από την Ανδρίτσαινα, που πρόσφερε πολλά στην Ελλάδα στα προεπαναστατικά χρόνια και στο δύσκολο έργο της πνευματικής αφύπνισης του υπόδουλου γένους ήταν ο Κωνσταντίνος – Αγαθόφρων  Νικολόπουλος. Γεννιέται  στη Σμύρνη το 1786 όπου περνά τα παιδικά του χρόνια και εν συνεχεία σπουδάζει στο Βουκουρέστι. Το 1806 μεταβαίνει στο Παρίσι, την κοιτίδα του Διαφωτισμού και τον πρόδρομο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, στις ιδέες του οποίου εντρυφεί και τις κάνει όραμα και στόχο της ζωής του. Το 1814 παίρνει τη θέση του βιβλιοθηκάριου στη Βιβλιοθήκη της Γαλλικής Ακαδημίας. Με τον πενιχρό μισθό του και με πολλές στερήσεις και κακουχίες, αφιερώνεται στο μεγάλο του πάθος, τη συλλογή βιβλίων, και καταφέρνει να δημιουργήσει μια τεράστια συλλογή, που πλαισιώνεται με ανεκτίμητης σήμερα αξίας βιβλία, πολλά από τα οποία τοποθετούνται στα πρώτα 50 χρόνια από την εμφάνιση της τυπογραφίας. Διατελεί αρθρογράφος, ποιητής, μουσικοσυνθέτης,  ιστοριογράφος,  κριτικός,  εκδότης,  σχολιαστής, δημοσιογράφος, δάσκαλος Λογοτεχνίας και Φιλολογίας. Συνεργάζεται με πολλά ευρωπαϊκά περιοδικά και εκδίδει σχολικά εγχειρίδια Αρχαίων Κλασσικών συγγραφέων. Ένθερμος πατριώτης, δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον για την απελευθέρωση του γένους και μυείται γρήγορα στη Φιλική Εταιρεία. Αρθρογραφεί στον Λόγιο Ερμή,  τον  Φιλολογικό Τηλέγραφο κι εκδίδει τη Μέλισσα, στηλιτεύοντας σφοδρά την δυσμενή στάση των μεγάλων δυνάμεων απέναντι στο ελληνικό ζήτημα. Το 1838 αποφασίζει να δωρίσει την ανεκτίμητη συλλογή του στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Ανδρίτσαινα και να εγκατασταθεί πλέον μόνιμα σ’ αυτήν. Πεθαίνει, δυστυχώς, το 1841, πριν προλάβει να γυρίσει και να χαρεί την ελεύθερη πια πατρίδα που τόσο αγάπησε.  Η συλλογή των βιβλίων που αριθμεί τους 3.696 τόμους, περνάει μια Οδύσσεια μέχρι να αποκατασταθεί στη σημερινή της θέση.

Έτσι με τη δωρεά αυτή ιδρύεται η Βιβλιοθήκη της Ανδρίτσαινας στην οποία βρίσκονται σήμερα οι τόμοι αυτής της  συλλογής μαζί με την μετέπειτα δωρεά  Καλλιανιώτη, άλλων 4.500 τόμων. Το Ιστορικό Αρχείο της Βιβλιοθήκης της Ανδρίτσαινας περιλαμβάνει   προεπαναστατικά, επαναστατικά και μετεπαναστατικά έγγραφα και χειρόγραφα όπως:  Χειρόγραφα Φράγκων, Ενετών, επιστολές με υπογραφή του Ζαν Ζακ Ρουσό, έγγραφα της Φιλικής Εταιρείας, χειρόγραφα  οπλαρχηγών του 1821,  του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη,  των Πάνου, Γενναίου και Μάρκου Κολοκοτρώνη, υλικό της οικογένειας Πλαπούτα, του Κουντουριώτη, Μαυρομιχάλη, Νικηταρά, Μαυροκορδάτου, πρακτικά της Πελοποννησιακής Γερουσίας,  του βασιλιά Όθωνα, αρχεία υπουργών της πρώιμης μετεπαναστατικής περιόδου και πολλά άλλα σημαντικά έγγραφα.

Το Ιστορικό Αρχείο της βιβλιοθήκης έχει ψηφιοποιηθεί για να διαφυλαχθεί και να γίνει ευρύτερα προσιτό στο κοινό.

[dailymotion video/xuccqp_yyyyyyy-yyyyyyyy-yyyyyyyyyy-yyyyyyyyyyyy_people?start=9#.UVxT7aLwmuj nolink]

Ένα μικρό αφιέρωμα στο μεγάλο ηγέτη, στη μεγάλη ψυχή  της εθνεγερσίας  του 1821!

Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε… !

(Από την ομιλία του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα)