Δραστηριότητες

Βασικά στοιχεία προγράμματος

Στόχος του προγράμματος είναι να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τρεις Έλληνες ζωγράφους με διαφορετικό στυλ: Θεόφιλο Χατζημιχαήλ, Δημήτρη Μυταρά και Αλέξη Ακριθάκη. Κατανόησαν την έννοια του παραδοσιακού και του μοντέρνου, του παραστατικού και του αφηρημένου. Επίσης καλλιέργησαν δεξιότητες σε σχέση με υλικά και τεχνικές ζωγραφικής.

Οι τομείς γνώσεις που σχετίζονται με το πρόγραμμα είναι η ζωγραφική, η ιστορία και η τεχνολογία.

Η μεθοδολογία υλοποίησης ακολούθησε τα παρακάτω στάδια:

§  –Τεχνολογία χρωμάτων

§  –Χρωματικοί συνδυασμοί

§  –Τεχνικές ζωγραφικής με υδατοδιαλυτά χρώματα

§  –Έργα βασισμένα σε έργα μεγάλων ζωγράφων σε χαρτί

§  –Εκπόνηση τοιχογραφιών

Τεχνολογία χρωμάτων

Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με χρώματα που αναμειγνύονται με νερό και δοκίμασαν αναμείξεις και διάφορες τεχνικές.

Στην οικογένεια των χρωμάτων που αναμειγνύονται με νερό ανήκουν οι τέμπερες,τα ακρυλικά,τα πλαστικά και άλλα. Οι μαθητές δοκίμασαν να αναμείξουμε τα βασικά χρώματα μεταξύ τους και να βγάλουν τα λεγόμενα συμπληρωματικά.

Κατόπιν ανέμειξαν τα χρώματα με το μαύρο και το άσπρο και δημιούργησαν τις αποχρώσεις τους.Ανακάλυψαν ότι τα χρώματα σκουραίνουν με το μαύρο και γίνονται πιο ανοικτόχρωμα με το άσπρο.

Ζωγραφική από έργα μεγάλων ζωγράφων

Μετά τους πειραματισμούς με τα χρώματα, οι μαθητές αποπειρώνται να ζωγραφίσουν παρατηρώντας έργα μεγάλων ζωγράφων,όπως του Βαν Γκονγκ, του Θεόφιλου και του Τουλούζ Λωτρέκ. Συγκρίνουν τεχνικές στην απόδωση των χρωμάτων, στη ζωγραφική του προσώπου, στις αποχρώσεις κ.λπ.

Τοιχογραφία

Θεόφιλος

Ο πρώτος ζωγράφος που επιλέχθηκε για την τοιχογραφία είναι ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ.Έζησε από το 1870 μέχρι το 1934.Το έργο του αναπαριστά το μάζεμα των ελιών στην πατρίδα του Μυτιλήνη, μια συνηθισμένη εικόνα και στην κοινότητα της Παραβόλας και των γύρω χωριών. Ο Θεόφιλος δεν σπούδασε ζωγραφική και τα έργα του φαίνονται,αλλά δεν είναι απλά.Συνεχίζει τη βυζαντινή παράδοση της χώρας μας,δηλαδή τη ζωγραφική που βλέπουμε στις εκκλησίες. Ένα παράδειγμα αυτής της τεχνοτροπίας είναι η σκιά που βάζει γύρω από το πρόσωπο, κάτι που συναντούμε και στις αγιογραφίες. Τα θέματά του είναι παρμένα από την καθημερινότητα των ανθρώπων, από το ένδοξο παρελθόν της Ελλάδας, αλλά και από θέματα που αντιγράφει από κάρτες.

Ο Θεόφιλος έζησε φτωχός και πολλές φορές ζωγράφιζε σε μαγαζιά και ταβέρνες για να βγάζει το ψωμί του.Πολλοί τον κορόιδευαν και του φέρονταν σκληρά επειδή ήταν αριστερόχειρας!Σήμερα θεωρείται από τους μεγαλύτερους Έλληνες ζωγράφους και στη Βαρειά της Μυτιλήνης υπάρχει μουσείο του.Για το έργο του έγραψαν αναλύσεις άνθρωποι των γραμμάτων,όπως ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης.

Επιλέχθηκε ένα μέρος του έργου του Θεόφιλου για να ζωγραφιστεί στον τοίχο του σχολείου, καθώς πρόκειται για μεγάλη ζωγραφιά. Η εικόνα αυτή συνδέει την παράδοση της Ελληνικής ζωγραφικής με το μάζεμα των ελιών, μιας αγροτικής εργασίας που συνεχίζεται σχεδόν ίδια και στις μέρες μας.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη και δυσκολότερη τοιχογραφία, λόγω μεγέθους,αλλά και θέματος. Τα πρόσωπα και οι ανθρώπινες μορφές είναι από τα πιο δύσκολα θέματα για ζωγραφική. Επίσης, τόσο στα πρόσωπα όσο και στο τοπίο υπήρχαν αποχρώσεις χρωμάτων και σκιές. Οι μαθητές πρότειναν δικά τους στοιχεία, όπως το πανί που μαζεύουν τις ελιές ή λεπτομέρειες στα ρούχα των αγροτών που θυμίζουν περισσότερο το σύγχρονο ντύσιμο. Οι μαθητές αναμείγνυαν βασικά χρώματα για να δημιουργήσουν τις διάφορες αποχρώσεις. Μία από τις δεξιότητες που απέκτησαν ήταν να δημιουργούν ξανά την απόχρωση ενός χρώματος,αφού τους είχε τελειώσει.

Το μάζεμα των ελιών στη Μυτιλήνη

Εικόνες από την πορεία της τοιχογραφίας:

Το τελικό αποτέλεσμα:

Δημήτρης Μυταράς

Ο Δημήτρης Μυταράς γεννήθηκε στη Χαλκίδα το 1934.Εκτός από τη ζωγραφική,ασχολείται και με σκηνικά και κοστούμια για θεατρικές παραστάσεις,ενώ διδάσκει στην σχολή Καλών Τεχνών.Η ζωγραφική του είναι μοντέρνα,γιατί μας παρουσιάζει βέβαια μορφές που αναγνωρίζουμε από τον πραγματικό κόσμο,αλλά με έναν ξεχωριστό δικό του τρόπο που τα κάνει να διαφέρουν από μία φωτογραφία.

Το 2006 ζωγράφισε αυτές τις μορφές ανέμων σε ένα εκκλησάκι στην Παλαιά Φώκαια Αττικής,το οποίο ονομάζει ‘Παναγία Καταφυγιώτισσα’.Χωρίς να είναι αγιογράφος, να ζωγραφίζει δηλαδή εικόνες όπως αυτές που βλέπουμε στην εκκλησία,δηλώνει την πίστη του με το δικό του τρόπο.Εδώ βλέπουμε μορφές ανέμων,γιατί όπως λέει ο ίδιος ο ζωγράφος,στέκεται κανείς μέσα στο εκκλησάκι και αισθάνεται την παρουσία του Θεού,σαν τον άνεμο.

Το έργο βρίσκεται αριστερά από την τοιχογραφία του Θεόφιλου και αποτελεί ένα, κατά κάποιο τρόπο, αντίβαρο, μία αντίθεση στο αγροτικό θέμα με το θαλασσινό αέρα που αποπνέει. Το μοντέρνο έργο μπορεί να δείχνει πιο απλοποιημένο από το ρεαλιστικό, αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Ήταν δύσκολο να αποδοθεί ο τρόπος που ο Μυταράς ζωγραφίζει το καράβι, έτσι που δεν είναι καθορισμένες οι γραμμές των καταρτιών ή των πανιών. Για το λόγο αυτό, στην τοιχογραφία οι γραμμές είναι πιο πειθαρχημένες, αλλά ακολουθούν όσο μπορούν το στυλ του ζωγράφου.

Τοιχογραφία στην Παναγία Καταφυγιώτισσα στην παλαιά Φώκαια Αττικής

Εικόνα από το ζωγράφισμα της τοιχογραφίας του Μυταρά:

Το τελικό αποτέλεσμα:

Αλέξης Ακριθάκης

Το τελευταίο έργο της τοιχογραφίας μας είναι εμπνευσμένο από τον ‘Κήπο και φωτιά’ του Αλέξη Ακριθάκη. Ο Ακριθάκης έζησε από το 1939 μέχρι το 1994. Η ζωγραφική του είναι μοντέρνα και αφηρημένη,γιατί στο έργο του δε βλέπουμε μια εικόνα του πραγματικού κόσμου,αλλά σχήματα και χρώματα που δημιουργούν ένα χαρούμενο,σχεδόν παιδικό αποτέλεσμα.Επειδή ο τοίχος που θα ζωγραφίζαμε είναι μακρόστενος,το έργο του ‘κόπηκε’ στα τρία.

Το αφηρημένο αυτό έργο άρεσε στους μαθητές. Φαίνεται εύκολο στην εκτέλεση, καθώς ουσιαστικά πρόκειται για ‘γέμισμα’ σχημάτων με χρώμα. Ωστόσο το έργο απαιτεί ακρίβεια στο σχεδιασμό των περιθωρίων, προσεκτικό ζωγράφισμα και σταθερότητα, δεξιότητες τις οποίες επέδειξαν με επιτυχία οι μαθητές.

Κήπος και φωτιά

Η πορεία του έργου:

Και το τελικό αποτέλεσμα:

Οι μαθητές της ομάδας παραδοσιακού χορού του γυμνασίου Παραβόλας επισκέφτηκαν το Λαογραφικό Μουσείο Παραβόλας.

Το μουσείο βρίσκεται σε πανοραμική θέα, στο αρχαίο Βουκάτιο. Στεγάζεται σε πετρόχτιστο κτήριο και έχει πάρα πολλά αξιόλογα εκθέματα, όπως παραδοσιακές στολές, είδη οικιακής χρήσης, γεωργικά εργαλεία.

Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στους χώρους του και να γνωρίσουν από κοντά, μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Οι υπεύθυνες καθηγήτριες κ. Μπανάκα Λαμπρινή και κ. Ζαρκαβέλη Μαρία συνόδευσαν και ξενάγησαν τα παιδιά, που εκτός των άλλων αποκόμισαν και πλούσιο υλικό (φωτογραφίες, πληροφορίες) για την εργασία τους με ανάλογο θέμα την οποία θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους στο τέλος της σχολικής χρονιάς.

Μαθητές και καθηγήτριες ευχαριστούν θερμά τον σύλλογο Γυναικών Παραβόλας για την ίδρυση και συντήρηση αυτού του Μουσείου που αποτελεί στολίδι για το χωριό και καλούν όλους να το επισκεφτούν, να γνωρίσουν το παρελθόν και να πάρουν δύναμη για το μέλλον.

Επίσης ευχαριστούν την κ. Μυριάννη Ιωάννα για την ξενάγηση.

Διαβάστε εδώ το άρθρο της εφημερίδας ‘Συνείδησης’ για την επίσκεψη της ομάδας της εφημερίδας μας στα γραφεία τους.