Η αφίσα της ταινίας μικρού μήκους των μαθητών του 4ου ΓΕΛ Ιωαννίνων “ΑΚΑΔΗΜΙΑ”
Μεγάλη Τετάρτη
Ο Όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης ψάλλεται το εσπέρας της Μεγάλης Τρίτης
Ιδιόμελον. Ήχος πλ. δ’.
Ποίημα Κασσιανής Μοναχής
Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα Γυνή,
την σην αισθομένη Θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι,
προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας,
ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πληγάς των δακρύων,
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ·
κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,
ο κλίνας τους Ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει·
καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχους·
ων εν τω Παραδείσω Εύα το δειλινόν,
κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη, και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου;
Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.
Διαβάστε τη Μετάφραση αυτού του αριστουργήματος της Βυζαντινής Υμνογραφίας και ακούστε το από το Αρχείο της Δόμνας Σαμίου πατώντας εδώ
Μετάφραση από τον Φώτη Κόντογλου
Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες,
σαν ένοιωσε τη θεότητά σου, γίνηκε μυροφόρα
και σε άλειψε με μυρουδικά πριν από τον ενταφιασμό σου
κι έλεγε οδυρόμενη:
Αλλοίμονο σε μένα, γιατί μέσα μου είναι νύχτα κατασκότεινη
και δίχως φεγγάρι, η μανία της ασωτείας κι ο έρωτας της αμαρτίας.
Δέξου από μένα τις πηγές των δακρύων,
εσύ που μεταλλάζεις με τα σύννεφα το νερό της θάλασσας.
Λύγισε στ’ αναστενάγματα της καρδιάς μου,
εσύ που έγειρες τον ουρανό και κατέβηκες στη γης.
Θα καταφιλήσω τα άχραντα ποδάρια σου,
και θα τα σφουγγίσω πάλι με τα πλοκάμια της κεφαλής μου·
αυτά τα ποδάρια, που σαν η Εύα κατά το δειλινό,
τ’ άκουσε να περπατάνε, από το φόβο της κρύφτηκε.
Των αμαρτιών μου τα πλήθη και των κριμάτων σου την άβυσσο,
ποιος μπορεί να τα εξιχνιάση, ψυχοσώστη Σωτήρα μου;
Μην καταφρονέσης τη δούλη σου, εσύ που έχεις τ’ αμέτρητο έλεος.
Κασσιανή η Υμνωδός
«Η Κασσιανή υπήρξε η μόνη αξιομνημόνευτη βυζαντινή ποιήτρια, προσωπικότητα ενδιαφέρουσα για το άτομο και τη λογοτεχνική της θέση και συνδύασε τη λαμπρή συναισθηματικότητα, με τη βαθιά θρησκευτικότητα και τη δραστήρια ειλικρίνεια» (Karl Krumbacher)
Η Κασσιανή είναι Αγία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Είναι μια παρεξηγημένη προσωπικότητα από πολλούς και πάρα πολλοί μύθοι κυκλοφορούν για το πρόσωπό της και τη σχέση της με τον Αυτοκράτορα Θεόφιλο. Η Αγία Κασσιανή όμως ποτέ δεν είχε σχέση με το Θεόφιλο. Βιογραφικά στοιχεία αντλούμε από Βυζαντινούς χρονογράφους (Κωδινός, Γλυκάς, Πτωχοπρόδρομος, Ζωναράς, Γεώργιος Αμαρτωλός κ.α.). Από τα λίγα στοιχεία που υπάρχουν καταγεγραμμένα φαίνεται ότι η Κασσιανή είχε ευγενική καταγωγή, αρετές και καλή μόρφωση. Το ιδιαίτερο χάρισμα που είχε ήταν το ποιητικό ταλέντο, δεμένο με την πίστη στον Ιησού. Ας δούμε όμως τι γράφει συγκεκριμένα ο μεγάλος βυζαντινός λογοτέχνης Κρουμβάχερ: «Η Κασσιανή υπήρξε η μόνη αξιομνημόνευτη βυζαντινή ποιήτρια, προσωπικότητα ενδιαφέρουσα για το άτομο και τη λογοτεχνική της θέση και συνδύασε τη λαμπρή συναισθηματικότητα, με τη βαθιά θρησκευτικότητα και τη δραστήρια ειλικρίνεια».
Σύμφωνα με τους βυζαντινούς χρονογράφους το έτος 830 μ.Χ. η μητριά του Θεόφιλου Ευφροσύνη, κάλεσε στο Τρίκλινο των ανακτόρων τις ωραιότερες κόρες του Βυζαντίου, επιθυμώντας να βρει άξια σύζυγο ο θετός γιος της. Ανάμεσά τους ξεχώριζε η Κασσιανή την οποία πρόσεξε ο Θεόφιλος και ίσως για να την δοκιμάσει ή για να διαπιστώσει αν η εξυπνάδα της ήταν ισότιμη με το κάλλος της, την παρατήρησε λέγοντας «Εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα», δηλαδή από τη γυναίκα προέρχονται όλα τα κακά (εννοώντας την Εύα). Η Κασσιανή χωρίς να ταραχθεί απάντησε με θάρρος «Αλλά και δια της γυναικός πηγάζει τα κρείτω», δηλαδή από τη γυναίκα προέρχονται όλα τα καλά (εννοώντας την Παναγία, η οποία γέννησε τον Σωτήρα του κόσμου Χριστό). Ντροπιασμένος και θυμωμένος ο Θεόφιλος της είπε «ω γύναι! Είθε να εσίγας» και διάλεξε για σύζυγό του τη Θεοδώρα από την Παφλαγονία, δίδοντάς της και το χρυσό μήλο της εκλογής.
Η Κασσιανή καθόλου δεν στενοχωρήθηκε από το γεγονός, ούτε βίωσε κάποια ερωτική απογοήτευση, όπως κακώς πιστεύεται από πολλούς, αλλά πλημμυρισμένη από Θείο έρωτα εγκατέλειψε τα πρόσκαιρα και έγινε αργότερα Μοναχή, ιδρύοντας και τη Μονή της Κασσίας ή Εικασσίας ή Κασσιανής. Εκεί επιδόθηκε με θέρμη στα Μοναχικά της καθήκοντα, στη μελέτη του Θείου Λόγου, των Πατέρων της Εκκλησίας και στη συγγραφή Εκκλησιαστικών ύμνων και τροπαρίων για διάφορα γεγονότα. Μερικά από τα χαρακτηριστικότερα τροπάριά της είναι το δοξαστικό του εσπερινού των Χριστουγέννων «Αυγούστου μοναρχήσαντος», οι ειρμοί του κανόνα του Μ. Σαββάτου «Κύμματι θαλάσσης» κ.α. με πιο χαρακτηριστικό το Δοξαστικό «Κύριε η εν πολλές αμαρτίες».
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Θεόφιλος συνέχισε να ενοχλεί στο Μοναστήρι την Κασσιανή. Όταν μάλιστα έγραφε το τροπάριο για την μετανοημένη πόρνη, λέγεται πως ο Θεόφιλος την αναζητούσε στο Μοναστήρι. Μόλις το αντιλήφθηκε η Κασσιανή, παράτησε τις σημειώσεις και έφυγε να κρυφτεί. Ο Θεόφιλος βρήκε το χειρόγραφό της μισοτελειωμένο στη φράση «ων (ποδών) έν τώ παραδείσω Εύα το δειλινόν» και συμπλήρωσε ο ίδιος τα παρακάτω λόγια «κρότων τοις ωσίν ηχηθείσα τω φόβω εκρύβη», κάνοντας έτσι υπαινιγμό στο φόβο της Κασσιανής από την παρουσία του ίδιου. Η Κασσιανή δεν έσβησε τα πρόσθετα λόγια, αλλά συμπλήρωσε ως εξής «Αμαρτιών μου τα πλήθη και κριμάτων σου αβύσσους τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου; Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος».
Αρκετοί πιστεύουν (λανθασμένα) ότι η Κασσιανή ήταν αμαρτωλή και διεφθαρμένη γυναίκα, και μιλώντας η Κασσιανή για την πόρνη γυναίκα του Ευαγγελίου βρίσκει ευκαιρία να μιλήσει για τον εαυτό της. Όπως όμως διαβάζουμε στον βίο της, από πουθενά δεν φαίνεται αυτό. Η Κασσιανή ήταν μία οσία μοναχή του Βυζαντίου, προικισμένη με καταπληκτικό ποιητικό ταλέντο. Αντί για τη βασιλική αλουργίδα προτίμησε το ταπεινό σχήμα της μοναχής και έγραψε πολλούς ύμνους
Αξίζει να αναφέρουμε ότι εκτός από τη θρησκευτική ποίηση η Κασσιανή ασχολήθηκε και με κοινωνική ποίηση, γνωμικά και επιγράμματα. Τα θέματά της είχαν αναφορά στο χαρακτήρα του ανθρώπου, στους καλούς τρόπους, τη γυναίκα, τη φιλία, την ευτυχία, το ήθος κ.α. Η Κασσιανή εκοιμήθη στις 7 Σεπτεμβρίου στην ιδιαίτερη πατρίδα της την Κάσο. Μέχρι σήμερα υπάρχει η λάρνακα και το ψηφιδωτό, καθώς και εντοιχισμένη πλάκα με χρονολογία 890 μ.Χ.
Τα λείψανα της Αγίας Κασσιανής μεταφέρθηκαν αργότερα στην Ικαρία.
Μεγάλη Τρίτη
Ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης ψάλλεται το εσπέρας της Μεγάλης Δευτέρας.
«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται, εξέρχεσθε εις απάντησιν αυτού» (Ματθ. 25,6)
Μεγάλη Δευτέρα
Ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας ψάλλεται το εσπέρας της Κυριακής των Βαΐων.
Κυριακή των Βαΐων
«Εσύ που ξεκινάς απ’ τ’ άγνωστο,
δύναμη αβάσταχτη που μας βαστάς,
τα πιο ανόμοια κυβερνάς μαζί
τα σέρνεις και τα φέρνεις από μακριά,
εσύ τα οδηγείς προς τη συνάντηση.
Απάντηση δική μας δε ζητάς,
εσύ τη θέληση και το μυαλό ποτίζεις,
την άρνηση νικάς, σμίγεις
όσα εχθρεύονται και τα εμπόδια
καταλύεις, με τίποτα δε σταματάς».
(Ζωή Καρέλλη, «Χορικό», από την συλλογή «Το πλοίο», 1955)
Η Κυριακή των Βαΐων στην Τέχνη
Οδοιπορικό στη Μεγάλη Εβδομάδα
«Κύριε, μόνο με τη σιωπή σε νιώθουμε. Κάθε ομιλία σε πληγώνει. Κι οι λέξεις μας είναι τα τραύματά σου απ’ όπου, μαζί με το αίμα σου, στάζει και λίγη απεραντοσύνη»
(Τάσος Λειβαδίτης)
Καλή Ανάσταση!
Podcast 2: Συζητώντας για τον αθλητισμό
Ο Αλέξανδρος Ντάτσης, ο Πάνος Χόινας, ο Σταύρος Κοκορδάτος μαζί με την Ελένη Τάτση και τη Ραφαέλα Γιούνη συζητούν με τον πρωταθλητή του στίβου κ. Μιχάλη Παππά για τον αθλητισμό. Τη συζήτηση συντονίζει ο κ. Κώστας Λώλης, καθηγήτης Φυσικής Αγωγής του 4ου ΓΕΛ Ιωαννίνων “ΑΚΑΔΗΜΙΑ”. Καλή ακρόαση!
Podcast 1: Το άγχος και η διαχείρισή του
Ακούστε την εξαιρετική συνέντευξη που πήραν η Ελένη Τάτση, η Ραφαέλα Γιούνη και η Λαμπρινή Εξάρχου από τον κ. Κωνσταντίνο Κώτση, επίκουρο καθηγητή παιδοψυχιατρικής του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την κ. Ανδρομάχη Μητροπούλου, ψυχολόγο στην Πρωτοβουλία για την ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων, σχετικά με το ενδιαφέρον θέμα της διαχείρισης του άγχους, που αφορά μικρούς και μεγάλους. Συμμετείχαν η κ. Αναστασία Γιαννάκου, διευθύντρια του 4ου ΓΕΛ Ιωαννίνων “ΑΚΑΔΗΜΙΑ” και η κ. Ιωάννα Βούλγαρη, εκπαιδευτικός του σχολείου. Καλή ακρόαση!
Του νεκρού αδελφού – Δημοτικό τραγούδι
Αφηγείται η κ. Δώρα Ζήκου, φιλόλογος του 4ου ΓΕΛ Ιωαννίνων “ΑΚΑΔΗΜΙΑ”
Η υπερφυσική ιστορία του νεκρού αδελφού, που τον σηκώνουν από το μνήμα οι κατάρες της μάνας, για να εκπληρώσει την υπόσχεση που έδωσε, είχε, όπως μαρτυρούν οι πολλές παραλλαγές, ευρύτατη διάδοση όχι μόνο σε όλο τον ελληνικό χώρο, αλλά και στους βαλκανικούς και τους άλλους λαούς της Ευρώπης.
Η προέλευση του τραγουδιού αυτού έχει απασχολήσει πολύ τους μελετητές. Σήμερα όλοι συμφωνούν ότι το τραγούδι είναι από τα πιο παλιά ελληνικά τραγούδια και πλάστηκε πριν από τον 9ο μ.Χ. αιώνα στην περιοχή της Μ. Ασίας. Ακόμη υποστηρίζεται ότι ο μύθος του συνδέεται με την αρχαία μυθολογία, την επάνοδο του Άδωνη στη γη ή την ιστορία της Δήμητρας και της Κόρης.
Το θέμα το έχουν χρησιμοποιήσει στα έργα τους πολλοί λογοτέχνες, Έλληνες και ξένοι. Ο C. Fauriel είχε επισημάνει τις ομοιότητες που παρουσιάζει η μπαλάντα Λεονόρα (1773) του Γερμανού ποιητή G. A. Bürger με το Τραγούδι του νεκρού αδελφού. Από τους Έλληνες δραματοποίησαν το τραγούδι ο Αργ. Εφταλιώτης, ο Φώτος Πολίτης και ο Ζ. Παπαντωνίου.
Ψηφιακός κατάλογος βιβλίων
