Ο Περδίκκας

Ο Περδίκκας είναι χωριό του δήμου Εορδαίας, της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης. Βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ. βόρεια της Πτολεμαΐδας και 34 χλμ. βόρεια της Κοζάνης (συντεταγμένες: 40°33′43″N 21°41′49″E, υψόμετρο 588 μ.). Ο πληθυσμός είναι 1582 κάτοικοι (απογραφή του 2011).

Η περιοχή κατοικήθηκε από τα Παλαιολιθικά χρόνια. Δίπλα στο σύγχρονο χωριό έχει βρεθεί σκελετός αρχανθρώπου και ελέφαντα 3 εκατομμυρίων ετών. Ένα χλμ. βόρεια του Περδίκκα, στη θέση Άσπρος Κάμπος υπάρχουν τα ερείπια αρχαίου οικισμού του 1ου αιώνα μ.Χ. γνωστού με την ονομασία “Άσπρη Πολιτεία”. Οι κάτοικοί του εγκατέλειψαν τον παλιό οικισμό και εγκαταστάθηκαν στο σημερινό, πιθανόν λόγω κάποιου λοιμού. Κατά την Τουρκοκρατία το χωριό ήταν γνωστό με το όνομα Ναλμπάν Κιοΐ ή Ναλμπάνκι, δηλαδή χωριό πεταλωτών. Οι Οθωμανοί που εγκαταστάθηκαν στο χωριό ανάγκασαν πολλούς Έλληνες κατοίκους να καταφύγουν στα γύρω ορεινά. Γύρω στο 1600 ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή το περιγράφει με 150 οικίες, τζαμί, λουτρό και χάνι.

Μετά τη συνθήκη της Λωζάνης αποχώρησαν οι μουσουλμάνοι κάτοικοί του. Στους ντόπιους προστέθηκαν και πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο. Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, στις 16 Οκτωβρίου του 1912 σημειώθηκε η κρίσιμη Μάχη του Ναλμπανκίου, όπου διακρίθηκαν εκτός από τον Ελληνικό Στρατό και πολλοί κάτοικοι του Περδίκκα. Σε ανάμνηση έχει στηθεί μνημείο για τους 5 αξιωματικούς και 51 οπλίτες που σκοτώθηκαν στη μάχη. Το χωριό μετονομάστηκε το 1928 προς τιμή του Μακεδόνα ευγενή Περδίκκα, επίγονου του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το παλαιό όνομα του χωριού μας ήταν Ναλμπάνκιοϊ. Μετονομάστηκε σε Περδίκκας με το Δ. 20.1.1927 ΦΕΚ Α 18/1927.

Δυτικά του Περδίκκα βρίσκεται το Φράγμα Περδίκκα με την ομώνυμη τεχνητή λίμνη που κατασκευάστηκε την περίοδο 1962 – 1964 από τη Γερμανική κυβέρνηση με χρήματα των πολεμικών αποζημιώσεων. Ο χείμαρρος του Περδίκκα πηγάζει από το Άσκιο και καταλήγει στον Εορδαϊκό ποταμό που χύνεται στη Βεγορίτιδα. Το Αθλητικό σωματείο Δόξα Περδίκκα συμβάλλει τα μέγιστα στην αθλητική και πολιτιστική δραστηριότητα των κατοίκων.
Σήμερα, στον Περδίκκα λειτουργεί δημοτικό και γυμνάσιο. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία αλλά πολλοί απασχολούνται στα ορυχεία και τους ατμοηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ. Κάθε χρόνο διοργανώνονται τα Περδίκκεια, που αποτελούν τη μεγαλύτερη αθλητικο-πολιτιστική εκδήλωση της Δυτικής Μακεδονίας. Στον Περδίκκα λειτουργεί επίσης το Ανθρωπολογικό Μουσείο Περδίκκα, όπου στεγάζεται και το καλύτερα διατηρημένο απολίθωμα του προϊστορικού ελέφαντα, στην Ευρώπη.

Εξέλιξη πληθυσμού

 Έτος απογραφής  1913      1920  1928  1940  1951  1961  1971  1981  1991  2001  2011
 Κάτοικοι  638 806
1.112
1.256
 1.280 1.455
1.439
1.663
1.867
1.854
1.582

Μνημεία στον Περδίκκα

Το μνημείο του αγίου Γεωργίου στον Περδίκκα Εορδαίας

 To γλυπτό για το οποίο γίνεται λόγος στην παρούσα ανάρτηση είναι μια μαρμάρινη πλάκα, αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο. Βρίσκεται στον Περδίκκα Εορδαίας και πιο συγκεκριμένα στο πάρκο λίγο παραδίπλα από το νεκροταφείο. Είναι μικρών διαστάσεων και απεικονίζει την κλασσική εικόνα του Γεωργίου: καβαλάρης, καρφώνει με το δόρυ του τον δράκο. Φέρει φωτοστέφανο ενώ στην άκρη του όπλου του υπάρχει ένας σταυρός. Στο φόντο της εικόνας υπάρχει μια γυναίκα που δεν μπόρεσα ωστόσο να εξακριβώσω τον συμβολισμό της. Το ίδιο το έργο όπως και το περιεχόμενο του δεν αποτελούν κάτι ιδιαίτερο και η όλη τοποθέτηση του ανάμεσα σε βράχια και δέντρα μειώνει το ήδη χαμηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Δεν αναφέρεται γλύπτης και έτος κατασκευής. Φωτογραφίες από το μνημείο εδώ.

Τα μνημεία στον Περδίκκα Εορδαίας

 Το χωριό πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους κατοικούνταν κυρίως από Οθωμανούς κατοίκους και είχε την ονομασία Ναλμπάν – Κιον (ή Ναλμπάνκιοϊ). Μετά τη νίκη του ελληνικού στρατού το 1912 οι Τούρκοι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να το εγκαταλείψουν και 12 χρόνια αργότερα στο χωριό εγκαθίστανται πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και τον Πόντο. Το 1930 μέσα στο γενικότερο πλαίσιο της αλλαγής της ονομασίας των οικισμών που προωθούσε το ελληνικό κράτος το Ναλμπάν – Κιον μετονομάζεται σε Περδίκκας προς τιμήν του σωματοφύλακα και μετέπειτα στρατάρχη του Αλεξάνδρου.
Ο Περδίκκας έχει μια κάποια ιστορική σημασία γιατί εδώ δόθηκε μια μικρής έκτασης μάχη μεταξύ του ελληνικού στρατού και των τμημάτων του στρατού της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις 16 Οκτωβρίου 1912. Η μάχη ήταν νικηφόρα για τα ελληνικά όπλα (σύμφωνα με τον λοχαγό Παπανικολάου ο οθωμανικός στρατός άφησε στο σημείο τις μάχης και δυο πολεμικές σημαίες) το τίμημα ωστόσο της μεγέθυνσης των ελληνικών συνόρων πλήρωσαν 5 αξιωματικοί και 51 Έλληνες οπλίτες. Πενήντα και έξι Έλληνες.
Στην βόρεια είσοδο του χωριού βρίσκεται στημένο το μνημείο που θυμίζει την θυσία των ανθρώπων αυτών υπέρ του ελληνικού κράτους.
Το μνημείο της μάχης
Το μνημείο της μάχης βρίσκεται στην βόρεια είσοδο του χωριού. Πρόκειται για μια νεαρή γυναίκα η οποία φοράει ρούχα πένθους με μαντήλι στα μαλλιά και στέκεται σε στάση θρήνου. Στα δεξιά της υπάρχει ένας μαρμάρινος σταυρός ενώ τόσο η γυναίκα όσο και ο σταυρός βρίσκονται πάνω σε μια μαρμάρινη στήλη στην οποία αναγράφεται:
https://sites.google.com/site/dsperdikka/o-p-serdikkas/12-10-2011.jpg
ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΝΔΟΞΩΣ ΠΕΣΟΝΤΑΣ
ΤΗ 14 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912
Στον τόπο που η χώρα μας με αίμα σας ενώνει, 
εδώ εσάς τα αδέλφια μας η δόξα στεφανώνει
για σας δεν είναι θάνατος είναι ζωή που χρόνια
το Έθνος μας θα εξυμνεί την δόξα σας αιώνια
 
Στην βάση της στήλης πληροφορούμαστε για το έτος κατασκευής και την χορηγία:
ΜΕΡΙΜΗ
ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΠΕΡΔΙΚΑ
ΕΦΕΔΡΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΟΣ
1927
 
Τα υπόλοιπα μνημεία του χωριού
 Πέρα από το μνημείο της μάχης, στο χωριό υπάρχουν άλλα δυο μνημεία που βρίσκονται ακριβώς πάνω στον κεντρικό δρόμο, στο δεξί μας χέρι όπως ερχόμαστε από την Πτολεμαΐδα. Το πρώτο είναι ένα μνημείο υπέρ των πεσόντων του χωριού στον ελληνο – ιταλικό πόλεμο του 1940.  Αποτελείται από δυο στοιχεία: αριστερά από μια μαρμάρινη πλάκα ύψους ενός μέτρου τοποθετημένη πάνω σε βάθρο που απεικονίζει έναν αρχαίο Έλληνα πολεμιστή με πολεμική εξάρτηση και δεξιά από μια μαρμάρινη πλάκα επίσης τοποθετημένη σε βάθρο στην κορυφή της οποίας αναπαρίστανται τέσσερις ένοπλοι στρατιώτες την ώρα της μάχης και από κάτω αναγράφεται η επιγραφή.

ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΕΣΟΝΤΩΝ 

ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΟ – ΙΤΑΛΙΚΟ ΠΟΛΕΜΟ 1940 – 1941

και από κάτω ακολουθούν δέκα ονόματα και από δεξιά οι στρατιωτικοί βαθμοί τους.

Το δεύτερο μνημείο είναι υπέρ της Εθνικής Αντίστασης. Στο χωριό του Περδίκκα πραγματοποιήθηκε μάχη μεταξύ ΕΛΑΣιτών και γερμανικών δυνάμεων της κατοχής που προέρχονταν από την Πτολεμαϊδα. Σε εκείνη την μάχη έχασαν την ζωή τους υπέρ της ελευθερίας 6 Έλληνες (οι πέντε από το γειτονικό χωριό Μεσόβουνο, ο ένας μάλιστα μόλις 19 ετών) και ένας Ιταλός που πολεμούσε στο πλευρό των ανταρτών, ο Mario.

Πρόκειται για μια μαρμάρινη πλάκα η οποία απεικονίζει μια γυναίκα αντάρτισσα να κρατά στον ώμο της ένα πυροβόλο όπλο. Με μια ματιά στο μνημείο καταλαβαίνεις πως ο καλλιτέχνης σίγουρα εμπνεύστηκε από την γνωστή φωτογραφία της αντάρτισσας. Η πλάκα είναι τοποθετημένη πάνω σε μια ημιτελή πυραμίδα ντυμένη με πέτρα. Στην μια πλευρά της πυραμίδας υπάρχει μαρμάρινη πλάκα που αναγράφει

 

ΜΝΗΜΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ 

1941 – 1944

ενώ στην άλλη πλευρά κάτω ακριβώς από την πλάκα της αντάρτισσας υπάρχει πλάκα που γράφει

 

ΜΝΗΜΕΙΟ 

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ

ΦΟΝΕΥΘΕΝΤΕΣ ΕΛΑΣΙΤΕΣ 

ΑΠΟ ΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΟΧΗΣ

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΠΕΡΔΙΚΚΑ ΣΤΙΣ 11 10 1944

και από κάτω ακολουθούν τα ονόματα των πεσόντων.

 

Τα μνημεία των δύο μαχών αξίζει κάποιος να τα επισκεφτεί γιατί αποτελούν τμήμα της σύγχρονής μας ιστορίας καλύπτοντας δυο ηρωικές περιόδους της νεοελληνικής ιστορίας.

Φωτογραφίες από το μνημείο της μάχης του Ναλμπάνκιοϊ εδώ

Φωτογραφίες από το μνημείο Εθνικής Αντίστασης εδώ

Φωτογραφίες από το μνημείο πεσόντων Ελληνο – ιταλικού πολέμου εδώ

 

 

Πηγές:

  1. Λεωνίδας Στογιάννης, χοροδιδάσκαλος, λαογράφος
  2. http://laventer.blogspot.gr/2010/11/blog-post_30.html Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Μεταπτυχιακή διατριβή, Στάσεις των γηγενών Σλαβοφώνων κατοίκων της Εορδαίαςαπέναντι στους πρόσφυγες, από το 1922 έως σήμερα, Βαΐα Γκέκα, Φλώρινα 2010]
  3. Δήμος Εορδαίας, Δημοτικό Διαμέρισμα Περδίκκα
  4. Πανδέκτης, Μετονομασίες οικισμών, Περδίκκας
  5. Δημήτριος Λιθοξόου, Κατάλογος των προσφυγικών συνοικισμώντης Μακεδονίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων(ΕΑΠ), έτος 1928
  6. Δήμος Εορδαίας, Ο Ελέφαντας του Περδίκκα και οι σχετικές περί αυτού απόψεις
  7. 1οΓυμνάσιο Πτολεμαΐδας, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Εορδαϊκός (Σουλού) – το ποτάμιμας, Γ. Χατζηκωνσταντίνου, Στ. Τσότσος, Σ.Αυτζαλανίδης
  8. Περιοδικό Δυτικής Μακεδονίας “Όμικρον”, ΦράγμαΠερδίκκα
  9. Δήμος Πτολεμαΐδας, Διαχείριση Φράγματος Περδίκκα, Δ.Ε.ΤΗ.Π.,Πτολεμαιδα Μάιος 2005
  10. Οδός Ελλήνων

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση
Μετάβαση σε γραμμή εργαλείων