Ποίηση, θάλασσα, ταξίδια: λέξεις που φέρνουν στο μυαλό ένα όνομα: Νίκος Καββαδίας. Στο παρόν άρθρο θα βρείτε χρήσιμα βιοεργογραφικά στοιχεία για τον αγαπημένο ποιητή.

Βιογραφία

• Η γέννηση και τα παιδικά χρόνια:

Ο Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε το 1910 σε μία μικρή πόλη της Μαντζουρίας κοντά στο Χαρμπίν, από γονείς Κεφαλλονίτες. Πολύ μικρός πρωτοταξίδεψε, όταν οι γονείς του αποφάσισαν να επιστρέψουν στο νησί τους, αν και η οικογένεια Καββαδία θα ζήσει ελάχιστα εκεί και τελικό της λιμάνι θα είναι ο Πειραιάς, στον οποίο μετοικεί το 1921, όταν ο Νίκος είναι μόλις 11 ετών. Στον Πειραιά ο ποιητής τελειώνει Δημοτικό και Γυμνάσιο. Μαθητής ακόμη του δημοτικού, γράφει τα πρώτα του ποιήματα.

• Η είσοδος στο ναυτικό επάγγελμα και ο πόλεμος:

Το 1928 έδωσε εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή αλλά την ίδια χρονιά αρρώστησε βαριά ο πατέρας του και αναγκάστηκε να δουλέψει. Το 1929 μπαίνει υπάλληλος σε ένα ναυτικό γραφείο. Αντέχει μόνο λίγους μήνες να βλέπει τους άλλους να ταξιδεύουν. Τα καράβια και η θάλασσα είναι το όνειρό του. Τον επόμενο χρόνο, αμέσως μετά τον θάνατο του πατέρα του, μπάρκαρε ναύτης στο φορτηγό «Άγιος Νικόλαος» και για μερικά χρόνια συνεχίζει να φεύγει με τα φορτηγά, γυρίζοντας πίσω μονίμως ταλαιπωρημένος και αδέκαρος… Η ανέχεια τον κάνει ν᾿ αποφασίσει να πάρει το δίπλωμα του ασυρματιστή. Στην αρχή σκεφτόταν να γίνει καπετάνιος, μα τα χρόνια είχαν περάσει, τα είχε φάει η λαμαρίνα, και το δίπλωμα του ασυρματιστή ήταν ο μόνος σύντομος και αξιοπρεπής δρόμος για τα καράβια. Παίρνει το δίπλωμά του το 1939, αλλά αντί να μπαρκάρει, βρίσκεται στρατιώτης στην Αλβανία και κατόπιν ξέμπαρκος στην Αθήνα στην γερμανική Κατοχή πήρε μέρος στην Αντίσταση, μέσα από τις γραμμές του Κ.Κ.Ε. Μόλις τελείωσε ο πόλεμος, το 1944, ξαναμπαρκάρει, αδιάκοπα πια, ως ασυρματιστής, γυρίζοντας όλο τον κόσμο, ως τον Νοέμβριο του 1974. Έτσι είχε την ευκαιρία να γυρίσει όλο τον κόσμο και να γνωρίσει τις ανοιχτές θάλασσες, τα εξωτικά λιμάνια και να αντλήσει από τις άμεσες εμπειρίες του το υλικό για την ποίησή του.

• Η συνάντηση με τον Γ.Σεφέρη:

Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη το εξής περιστατικό: Ενώ ο ποιητής εργαζόταν σε «ποστάλι» (καράβι μικρών αποστάσεων, επιβατηγό), ταξίδεψε με το καράβι του ο Γιώργος Σεφέρης. Τόσο κατά την τυπική υποδοχή των ταξιδιωτών, όσο και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Σεφέρης δεν μπήκε καν στη διαδικασία να χαιρετίσει τον Καββαδία. Το γεγονός πίκρανε ιδιαίτερα τον Καββαδία, που θεωρούσε ότι η λογοτεχνική γενιά του ’30, στην οποία ανήκε και ο ίδιος, τον υποτιμούσε.

• Ο θάνατος:

Επιστρέφοντας απ᾿το τελευταίο του ταξίδι κι ενώ ετοίμαζε την έκδοση της τρίτης συλλογής του, πέθανε ξαφνικά από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 10 Φεβρουαρίου του 1975. Τρεις μήνες άντεξε μακριά από τη θάλασσα.

Η ποίηση του Καββαδία:

Ο Νίκος Καββαδίας είναι ίσως ο μόνος που αξίζει τον χαρακτηρισμό του απόλυτα βιωματικού στην ποίησή του. Μιλάει πάντα για τα καράβια που έζησε, τους ναυτικούς που γνώρισε, τους έρωτες, τους καυγάδες και τους θανάτους στα λιμάνια, με την γλώσσα των καραβιών, αλλά και κάποιους ιδιωματισμούς της Κεφαλλονιάς, να μπλέκονται στα γνήσια λαϊκά ελληνικά του. Ο έρωτάς του για τα ταξίδια και τη θάλασσα, πάθος τρομερό, σχέση αγάπης και μίσους, ο ίδιος έρωτας που τον οδήγησε να μπαρκάρει μικρός, μόλις 19 ετών, αφήνοντας την σίγουρη δουλειά του ναυτικού γραφείου, είναι ορατός σε κάθε στίχο του, και τόσο δυνατός που διαπερνά τον αναγνώστη, τον κάνει να ξεχάσει τις άγνωστες λέξεις και τους ναυτικούς όρους, και να συνεπαρθεί απόλυτα από την αλήθεια του λόγου του ποιητή. Από παιδί ένιωσε ακατανίκητη έλξη για τη θάλασσα γι᾿ αυτό και έγινε ναυτικός. Τα ποιήματά του έχουν πλαίσιο τη θάλασσα και θέμα τη σκληρή ζωή των ναυτικών. Ωστόσο για τον Καββαδία, που είναι ιδανικός εραστής «των μακρυσμένων θαλασσών και των γαλάζιων πόντων», η θάλασσα είναι ένας μαγικός κόσμος. Από αυτήν αντλεί δύναμη και αγάπη για τον άνθρωπο.

Εργογραφία

Ο Νίκος Καββαδίας άφησε πολύ λίγα πίσω του, μόλις τρεις ποιητικές συλλογές, ένα μυθιστόρημα και τρία μικρά πεζά. Ταπεινά παρουσιάστηκε στα ελληνικά γράμματα, κι η ταπεινότητά του αυτή, μαζί με την μελοποίηση πολλών ποιημάτων του, τον έφερε κοντά στη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων, κάνοντάς τον έναν από τους πιο δημοφιλείς μας ποιητές, δυστυχώς μετά τον θάνατό του. Την ποιητική του εμφάνιση πραγματοποιεί το 1933 με τη συλλογή «Μαραμπού». Το 1947 κυκλοφορεί το δεύτερο ποιητικό του έργο «Πούσι». Το 1975, λίγο μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε η τρίτη και τελευταία ποιητική συλλογή του «Τραβέρσο». Έγραψε κι ένα σύντομο μυθιστόρημα από τη ζωή των ταξιδεμένων Ελλήνων, τη «Βάρδια» (1954). Τα μικρά πεζά «Λί», «Του πολέμου» και «Στο άλογό μου» κυκλοφόρησαν το 1987. Το «Λί» γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1995 με τίτλο «Between the Devil and the Deep Blue Sea». Το σύνολο του έργου του Νίκου Καββαδία κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Άγρα».