Αν… μια λέξη συνεχώς χρησιμοποιούμενη στις ζωές μας, ικανή να ανατρέψει τα πάντα, ακόμη και να προκαλέσει έριδες. Στην ιστορία, λένε, δε χωρούν υποθέσεις, όμως, όταν γίνουν, μπορούν να μας διδάξουν πολλά, γιατί είναι μαθήματα στρατηγικής, ήθους, αξιοπρέπειας.
Επί τη ευκαιρία του εορτασμού της διακοσιετηρίδος από την Ελληνική Επανάσταση το να ανατρέξουμε στο σύγχρονο Ελληνικό Κράτος με ένα «Αν» είναι πράγματι ενδιαφέρον:
Αν δεν γινόταν η συνδιάσκεψη της «Ιεράς Συμμαχίας»;
Για να απαντηθεί κάτι τέτοιο θα ‘πρεπε να μην είχαν προηγηθεί οι Ναπολεόντειοι Πόλεμοι, που εν τέλει επανέφεραν τη Μοναρχία και τον φόβο ανά την Ευρώπη. Σίγουρα, πάντως, εάν δεν υπήρχε αυτή η τάση αμφισβήτησης του οτιδήποτε καινούργιου η Επανάσταση θα είχε ξεσπάσει νωρίτερα.
Αν ο Ρήγας Βελεστινλής δε σκοτωνόταν το 1798;
Το έργο του Ρήγα από τη Χάρτα έως τον Θούριο ήταν δημοκρατικό και μπορούσε να αφυπνίσει ολόκληρο το Γένος. Λαμβάνοντας αυτό υπ’ όψιν θα λέγαμε ότι αν ζούσε παραπάνω χρόνια, θα μετέδιδε το μήνυμα του ελληνισμού ανά την Ευρώπη και σε όλους τους υπόδουλους Έλληνες.
Αν δεν δολοφονούταν ο Καποδίστριας;
Ο Σπυρίδων Τρικούπης γράφει για τον Καποδίστρια ότι «αν ανεχώρει, η Ελλάς απώλλυτο». Εν τέλει, «έφυγε» δολοφονημένος (!). Ως άνθρωπος με βαθιά συναίσθηση της θέσης του, αφιλοκερδής και ρεαλιστής έπραξε πολλά ωφέλιμα για τον τόπο. Εάν ολοκλήρωνε την προκαθορισμένη επταετή παραμονή του στην εξουσία, θα είχε θέσει γερά θεμέλια στο ελληνικό κράτος σε όλους τους τομείς και κυρίως την εκπαίδευση.
Αν δεν γινόταν ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897;
Μελετώντας το ζήτημα από ιστορική σκοπιά, σήμερα, μας φαντάζει αδιανόητο το ότι προέβημεν σε μια τέτοια πράξη κάτω από αυτές τις συγκυρίες, το 1897. Πέραν του κυριότερου, δηλαδή της επιβολής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, η Ελλάδα διασύρθηκε δημοσίως και χάλασε την «εικόνα» που τόσο είχε ανάγκη. Εάν αυτά δε συνέβαιναν, οι ευκαιρίες για ανάπτυξη στην πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα ίσως να ‘ταν περισσότερες.
Αν δεν έχανε ο Βενιζέλος τις εκλογές του 1920;
Καίριο το ερώτημα. Μια από τις πιο αόρατες κακοτυχίες τις οποίες υπέφερε η χώρα. Το μέλλον της Μικρασιατικής Εκστρατείας αναντίρρητα θα ήταν διαφορετικό χωρίς αυτό να σημαίνει την απόλυτη επιτυχία του, αλλά ούτε και την πλήρη καταστροφή του. Ακόμη, η χώρα θα είχε σταθεροποιηθεί πολιτικά, άρα δε θα περνούσε ακόμη και τα χρόνια αστάθειας της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Αν δεν επιβαλλόταν η στρατιωτική χούντα το 1967;
Ίσως από τα πιο δύσκολα ερωτήματα, ωστόσο μπορεί να υποτεθεί ότι η Βασιλευομένη Δημοκρατία θα διατηρούταν ως πολίτευμα και ότι η χώρα θα είχε εισέλθει νωρίτερα στην Ε.Ο.Κ καθότι συζητήσεις για πιθανή ένταξη της Ελλάδας γίνονταν ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60.
Αν η χώρα δεν χρεοκοπούσε το 2010;
Ως ένα από τα ιστορικά συμβάντα που όλοι ζήσαμε πολλοί έντονα, θα μπορούσε να λεχθεί ότι χωρίς τη δεκαετή οικονομική κρίση τίποτα δε θα ήταν το ίδιο. Ας κρατήσουμε, όμως, τις θετικές επιδράσεις αυτής, όπως η αλλαγή στον τρόπο σκέψη μας και στη νοοτροπία μας.
Απορίες και υποθέσεις για τα 200 χρόνια σύγχρονου βίου του έθνους μας υπάρχουν ακόμα περισσότερες. Όλες στέκουν στο πώς και το γιατί, λησμονούν, όμως, την πραγματική αλήθεια και συνεπακολούθως την ουσία. Οφείλουμε να αποτάξουμε την εθνική αυτή μεμψιμοιρία, η οποία διέπει δυσδιάκριτα τα πάντα ανάμεσά μας. Διότι όσο μας κατακυριεύει η απάθεια και η αυτό-λύπησή μας δεν πρόκειται να αποπερατώσουμε τον βαθύτερο στόχο των διανοητών της Επανάστασης «να γίνωμεν Ευρώπη». Ακόμα και εδώ απαντήσεις στα προβλήματα μάς δίνει η Ιστορία. Ας αποτελέσει, λοιπόν, αυτή η επέτειος έναυσμα για αναδημιουργία και εξέλιξη.
Πηγές: Ιστορία του Νέου Ελληνισμού 1770-1871 εκδ. Πεδίον, ΤΟ ΒΗΜΑ
Οι ιδρυτές της Νεότερης Ελλάδας, ο Ιωάννης Καποδίστριας εκδ. ΤΑ ΝΕΑ Αθήνα 2020, Χρήστος Λούκας
Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως του George Finlay, μετάφραση: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Ρήγας Βελεστινλής, “Ο Θούριος και η Χάρτα”, εισαγωγή Δημήτριος Καραμπερόπουλος, εκδ. ΤΑ ΝΕΑ, Αθήνα 2019
“ Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας”, Λένα Διβάνη, εκδ. Πατάκη
“Περί της βασιλείας στη Νεώτερη Ελλάδα”, Κώστας Σταματόπουλος, εκδ. Καπόν
“Ελευθέριος Βενιζέλος, ο άνθρωπος, ο ηγέτης”, Νικόλαος Εμμανουήλ Παπαδάκης (Παπαδής), εκδ. “Το βιβλιοπωλείον της Εστίας
