Αυτισμός
 Διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή

Το video αυτό έχει δημιουργηθεί 
από έναν
Αμερικανό 30 ετών,
 με διάγνωση αυτισμού 
υψηλής λειτουργικότητας.
 

Αυτισμός, πως νιώθει ένα παιδί...


10 πράγματα που θα ήθελε ένα παιδί με αυτισμό να ξέρεις.

Το άγχος των εξετάσεων 

και η αντιμετώπισή του


 Το άγχος

δεν είναι απαραίτητα

κάτι κακό και βλαβερό. 

Το δημιουργικό άγχος (eustress) είναι αυτό που, εφόσον το κρατάμε σε έλεγχο, μπορεί να μας βοηθήσει να βρισκόμαστε σε εγρήγορση, ώστε να αποδόσουμε τα μέγιστα σε

μια κατάσταση όπως είναι αυτή των εξετάσεων.

Όταν χάνονται τα όρια στο σπίτι…

Δε μας ακούει ποτέ…
Δεν κάνει ό, τι του ζητάμε..
Δε σέβεται τους κανόνες…
Δεν καταλαβαίνει από τιμωρίες…
Κάνει εκείνο κουμάντο  …
Δεν έχει πρόγραμμα…
Δυσκολεύεται να αρχίσει τη μελέτη του…
Δε μαζεύει τα πράγματά του…
Κάνει εκρήξεις θυμού…
Βρίζει… φωνάζει… γίνεται ανεξέλεγκτος
Γίνεται επιθετικός με τον αδερφό του/ την αδερφή του…
Πλακώνονται συνέχεια μεταξύ τους…
Κάνει του κεφαλιού του… δε σέβεται κανέναν…

 

 

Στην κλινική πράξη, από τα πιο συχνά αιτήματα των γονέων είναι η οριοθέτηση μιας κακής ή ανεξέλεγκτης συμπεριφοράς του παιδιού, η υπακοή στους κανόνες, η συμμόρφωση. Για να μπορέσουμε να δουλέψουμε αυτά τα αιτήματα πρέπει να σταθούμε και να εξετάσουμε τον τρόπο που σχετίζεται το παιδί με το γονιό.

 

Γιατί το παιδί υιοθετεί μια τέτοια συμπεριφορά; Γιατί του είναι τόσο δύσκολο να συμμορφωθεί με τους κανόνες; Πώς έχει επενδύσει στη σχέση του με το γονέα; Πώς διαμορφώνεται η επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας; Τι θέλει να μας πει με τη συμπεριφορά του και πώς μπορούμε να χειριστούμε καταστάσεις που ξεφεύγουν συχνά απ’ τον έλεγχο;

 

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια που το παιδί αναπτύσσεται, χρειάζεται να ζει σε ένα ξεκάθαρο και οριοθετημένο πλαίσιο το οποίο διαμορφώνουν με τη στάση και τη συμπεριφορά τους οι ενήλικες και ιδιαιτέρως οι γονείς. Η οριοθέτηση και το ξεκάθαρο πλαίσιο περιλαμβάνουν:

 

• στοιχειώδεις κανόνες, ανάλογους με την ηλικία του παιδιού, τις ανάγκες του παιδιού και της οικογένειας, τις προτεραιότητες που θέτουν οι γονείς
• τους ρόλους και τις ευθύνες που αναλαμβάνει κάθε μέλος της οικογένειας ανάλογα με την ηλικία, τις ανάγκες που διαμορφώνονται, τις επιθυμίες και τις δυνατότητές του
• τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το παιδί τους γονείς. Οι γονείς χρειάζεται να γίνονται αντιληπτοί στο παιδί όχι μόνο ως γονείς αλλά και ως «ζεύγος». Έχουν μία ιδιαίτερη σχέση από την οποία αποκλείεται το παιδί, έχουν το δικό τους χώρο ως ζευγάρι αλλά και το δικό τους προσωπικό χώρο ως άνθρωποι (τη δική τους δουλειά από την οποία αποκλείεται το παιδί ή τις δικές τους ενασχολήσεις ανεξαρτήτως του χρόνου που αφιερώνουν στο παιδί). Καλό είναι οι γονείς να ενισχύουν τους υπόλοιπους ρόλους που έχουν μέσα και έξω από το σπίτι και να μην ξεχνούν ότι είναι και άλλα πράματα πέρα από «γονείς».
• την κοινή στάση των γονέων απέναντι σε μία συμπεριφορά του παιδιού. Είναι λογικό να υπάρχουν συχνά διαφωνίες στον τρόπο διαπαιδαγώγησης και αντιμετώπισης διαφόρων καταστάσεων που σχετίζονται με τη συμπεριφορά και τα αιτήματα του παιδιού. Ο κάθε γονιός έχει τα δικά του βιώματα και τις δικές του πεποιθήσεις για το μεγάλωμα ενός παιδιού. Πέρα, όμως, από τις προσωπικές διαφωνίες χρειάζεται να γίνονται αμοιβαίες υποχωρήσεις και τα μηνύματα που δίνονται μπροστά στο παιδί να είναι ξεκάθαρα, συγκεκριμένα και όχι διφορούμενα. Όταν το παιδί αντιληφθεί ότι υπάρχει σύγκρουση μηνυμάτων, ότι άλλα λέει ο ένας γονιός και άλλα λέει ο άλλος ή ακόμα ότι ο ίδιος ο γονιός αναιρεί με τις πράξεις του τα λόγια του, τότε βιώνει ένα ασαφές πλαίσιο στο οποίο καλείται να ανταποκριθεί και να κρίνει το ίδιο τι είναι το σωστό να κάνει. Πώς όμως είναι δυνατόν να βάλουμε ένα παιδί να αναλάβει ρόλο «ενήλικα» και να κρίνει τι τελικά είναι σωστό και τι όχι; Ποια από τις δύο εκδοχές των γονέων πρέπει να ακολουθήσει;

 

Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και η μορφή που παίρνει η επικοινωνία μεταξύ των μελών. Κάτω από τι πλαίσιο γίνεται και με τι προθέσεις; Αφήνεται χώρος στο κάθε μέλος να εκφραστεί και να εκδηλώσει τη γνώμη, τον τρόπο σκέψης και τα συναισθήματά του; Αντιμετωπίζεται κάθε μέλος χωρίς προκατάληψη; Είναι αποδεκτό; Γίνονται σεβαστές οι δυσκολίες; Υπάρχει η διάθεση για συζήτηση- διάλογο και κοινό προβληματισμό ή επικρατεί ένα μοτίβο συνεχούς αμφισβήτησης, τιμωρίας, υποβάθμισης των δυσκολιών, επικριτικής διάθεσης;

 

Για να μπορέσουμε να επιλύσουμε θέματαπου αφορούν στη συμπεριφορά των παιδιών   μέσα στο οικογενειακό πλαίσιο χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας τον τρόπο με τον οποίο σχετίζεται το παιδί με τους γονείς καθώς και τον τρόπο που οι ίδιοι οι γονείς σχετίζονται, αλληλεπιδρούν και επικοινωνούν με το παιδί. Ένα σαφές και ξεκάθαρο πλαίσιο, που δεν αφήνει ερωτηματικά και αμφιβολίες, μία σταθερή δομή και ένα πρόσφορο έδαφος για ουσιαστική επικοινωνία είναι βασικά συστατικά για μια υγιή σχέση και κατά συνέπεια για τη μείωση ανεπιθύμητων συμπεριφορών που συχνά φέρνουν σε δύσκολη θέση τους γονείς.

Πώς να οργανώσω το διάβασμα του παιδιού μου;

video

→watch?v=5clUpx5DmcQ&mode=transport

Γονείς και δάσκαλοι: Εχθροί ή σύμμαχοι;

Να μην απαιτείτε να είναι πάντα «τέλειο»
Τα παιδιά μαθαίνουν εξίσου από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους. Δείξτε έμπρακτα στο παιδί σας ότι δεν σας απογοητεύει όταν κάνει λάθη και εκμεταλλευτείτε τέτοιες ευκαιρίες για να του διδάξετε τι μπορεί να μάθει μέσα από κάθε λάθος και ότι πρέπει να προσπαθεί περισσότερο για να το διορθώσει.
Ένα παιδί το οποίο δέχεται συνεχώς αρνητική κριτική για τα λάθη του, παραιτείται από τη διαδικασία της μάθησης και αποκτά χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επίσης, δεν είναι ποτέ ευχαριστημένο με τον εαυτό του και αγχώνεται πολύ εύκολα με καθετί που σχετίζεται με τη μάθηση.

Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες
Όσο έξυπνο, ετοιμόλογο και ταλαντούχο κι αν σας φαίνεται το παιδί σας, πρέπει να παραδεχτείτε ότι οι πιθανότητες να μεγαλώνετε τον επόμενο Αϊνστάιν είναι μικρές. Μην εκνευρίζεστε εάν δυσκολεύεται στη γεωμετρία και μην αντιμετωπίζετε με καχυποψία τους εκπαιδευτικούς εάν σας πουν ότι το παιδί σας είναι ένας μέτριος μαθητής. Είναι ωραίο να περιμένει κανείς το καλύτερο από το παιδί του, αλλά είναι ακόμα σπουδαιότερο να είναι ρεαλιστής και να μη συγκρίνει το παιδί του με άλλα. Κάθε παιδί έχει τα δικά του ταλέντα και αυτά πρέπει να αναπτύξει, πάντα με γνώμονα την αγάπη και την ενθάρρυνση και όχι την καταπίεση και τον εξαναγκασμό.

Να κλείσετε την τηλεόραση
Δεν είναι ότι κάνει κακό στο παιδί, απλά ο χρόνος που περνάει μπροστά στην οθόνη είναι χαμένος χρόνος. Περιορίστε τον στις δύο το πολύ ώρες την ημέρα και εκμεταλλευτείτε τις υπόλοιπες για να παίξετε, να διαβάσετε βιβλία, να κάνετε βόλτες μαζί με το παιδί. Προσέξτε ιδιαίτερα τι βλέπει στην τηλεόραση το βράδυ, γιατί έχει παρατηρηθεί ότι οι έντονες ή βίαιες σκηνές μπορούν να διαταράξουν τον ύπνο του και ένας μαθητής που δεν έχει κοιμηθεί καλά είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα αποδώσει καλά την επόμενη μέρα στην τάξη.

Να μην στερείτε τον ελεύθερο χρόνο του
Σίγουρα θέλετε το καλύτερο για το παιδί σας, όμως με το να το γράψετε ταυτόχρονα σε δύο ξένες γλώσσες, κολυμβητήριο, πιάνο και ζωγραφική δεν θα του προσφέρετε περισσότερα εφόδια για τη ζωή. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να έχετε ένα παιδί που τρέχει από τη μία δραστηριότητα στην άλλη μετά το σχολείο, με αποτέλεσμα στο τέλος της μέρας να είναι κουρασμένο, εκνευρισμένο και αγχωμένο. Να θυμάστε ότι τα πρώτα χρόνια του σχολείου ο ελεύθερος χρόνος και το δημιουργικό παιχνίδι  είναι πιο πολύτιμα από οποιαδήποτε έξτρα γνώση.

Να έχετε εμπιστοσύνη στους δασκάλους του
Φαντάζομαι ότι μάλλον δεν θα εκτιμούσατε ιδιαίτερα ένα δάσκαλο που στην καθιερωμένη συνάντησή σας, για να συζητήσετε την πρόοδο του παιδιού σας, έπαιρνε την πρωτοβουλία να σας κάνει υποδείξεις για το πώς να «κάνετε τη δουλειά σας». Το ίδιο ακριβώς ισχύει και αντίστροφα. Κανένας δάσκαλος δεν περιμένει από εμάς να μάθει πώς να κάνει τη δική του δουλειά. Ευτυχώς, έχουν όλοι λάβει την απαραίτητη εκπαίδευση, πολλοί έχουν ιδιαίτερα σημαντική εμπειρία και οι περισσότεροι αγαπούν τόσο τη δουλειά τους ώστε να μπορούν να την κάνουν με συνέπεια, ευαισθησία και εξαιρετικά αποτελέσματα.

 

Η κατάκτηση της φωνολογικής επίγνωσης σε προσχολική ηλικία

οδηγεί σε ευχερέστερη εκμάθηση της Ανάγνωσης και της Γραφής

στις δύο πρώτες σχολικές τάξεις.

Ερωτηματολόγιο γραφοκινητικών

δεξιοτήτων για παιδιά!

(για παιδιά άνω των 4,5 ετών)

Η γραφή είναι μια πολυσύνθετη ικανότητα, ιδιαίτερα σημαντική για την σχολική επιτυχία.

Για να καταφέρει ένα παιδί να εξελίξει τον γραπτό του λόγο, θα πρέπει να έχει κατακτήσει

ορισμένες βασικές οπτικές, κινητικές και οπτικοκινητικές/γραφοκινητικές δεξιότητες.

Οι δεξιότητες αυτές θα πρέπει να έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό που να συμβαίνουν

ουσιαστικά αυτόματα, χωρίς να απαιτούν ιδιαίτερη προσπάθεια από το παιδί.

 

Οι δυσκολίες που ίσως εμφανίζονται μπορούν να αντιμετωπιστούν .

Ερωτηματολόγιο

 

◊Το παιδί δυσκολεύεται να αποφασίσει με ποιο χέρι να γράψει;

◊Πιάνει το μολύβι με μη λειτουργικό τρόπο;

 

◊Δυσκολεύεται να διατηρήσει καλή στάση σώματος σε καθιστή θέση για αρκετή ώρα;

 

◊Σκύβει πολύ κοντά στο τραπέζι ενώ γράφει/ζωγραφίζει;

 

◊Τοποθετεί το χαρτί σε λάθος θέση ενώ γράφει;

 

◊Σηκώνει τον καρπό του στον αέρα ενώ γράφει;

 

◊Ασκεί υπερβολική πίεση μέσω του μολυβιού στο χαρτί;

 

◊Ασκεί πολύ μικρή πίεση στο χαρτί (γράφει πολύ απαλά);

 

◊Κουράζεται πολύ εύκολα όταν γράφει;

 

◊Αποφεύγει δραστηριότητες γραφής/ζωγραφικής;

 

◊Δυσκολεύεται να σχηματίσει σχήματα ή γράμματα;

 

◊Παράγει γράμματα ή αριθμούς καθρεπτικά ( 3 αντί για ε);

 

◊Ξεκινά να γράφει από τη δεξιά μεριά της σελίδας;

 

◊Δυσκολεύεται να γράψει σε ευθεία γραμμή (γράμματα “κατηφορίζουν” ή “ανηφορίζουν”);

 

◊Αφήνει πολύ μικρά ή καθόλου κενά ανάμεσα στις λέξεις;

 

◊Τα γράμματα στις λέξεις/στα κείμενα είναι δυσανάλογα, ως προς το μέγεθός τους;

 

◊Τα σχήματα ή γράμματα δεν είναι ολοκληρωμένα (λείπει κάποιο μέρος τους);

 

◊Γράφει σχήματα ή γράμματα με ανάποδη φορά γραφής (από κάτω προς τα πάνω, από δεξιά προς αριστερά);

 

◊Γράφει με πολύ αργό ρυθμό;

Αναγνωρίζετε πάνω από 2 περιπτώσεις

και βλέπετε ότι το παιδί δυσκολεύεται να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του σχολείου;

Ζητήστε βοήθεια.Υπάρχουν πολλά προγράμματα που μπορούν να βοηθήσουν το παιδί σας.

ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ

ΔΕΠΥ 2 Tης Φλώρας Κασσαβέτη με τη συνεργασία του Δημήτρη Πομόνη, κλινικού λογοθεραπευτή-λογοπαθολόγου, επιστημονικού συνεργάτη Παιδοψυχιατρικού Τμήματος Νοσοκομείου Παίδων «Αγία Σοφία».

Είναι αφηρημένο, δεν προσέχει, νομίζετε ότι κάποιες φορές δεν σας ακούει καθόλου… Αναρωτιέστε αν όλα αυτά είναι φυσιολογικά για ένα μικρό παιδί ή θα πρέπει ν’ ανησυχείτε;

 

Παιδιά!

Πετάει το μυαλό τους και ποιος το συμμαζεύει; Όμως, ποιος δε θεωρεί φυσιολογικό ένα παιδί που ονειροπολεί, πηδάει από το ένα θέμα στο άλλο, βαριέται γρήγορα ή δείχνει αδιαφορία για υποχρεώσεις ή αγγαρείες όπως τα μαθήματα; Το δικαίωμα διαφυγής σε κόσμους φανταστικούς είναι όχι μόνο αναμφισβήτητο αλλά και έμφυτη ανάγκη του κάθε παιδιού. Μερικές φορές, όμως, η δυσκολία συγκέντρωσης όχι μόνο στα μαθήματα αλλά και σε άλλες δραστηριότητες μπορεί να μην είναι θέμα της ονειροπόλας φύσης του παιδιού αλλά να συνδέεται με συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία. Η διάσπαση προσοχής θεωρείται σήμερα μία από τις πλέον σοβαρές και συχνές διαταραχές σε παγκόσμια κλίμακα. Η συχνότητα εκδήλωσης ποικίλλει από πολιτισμικό σε πολιτισμικό περιβάλλον. Σε κάποιες χώρες το ποσοστό είναι υψηλό, όπως στις ΗΠΑ και σε άλλες πολύ χαμηλό, όπως στη Μ. Βρετανία. Αυτό όμως μπορεί να σχετίζεται με το γεγονός ότι στις ΗΠΑ υπάρχει καλύτερη ενημέρωση των γονέων. Η διάσπαση προσοχής, όπως, και οι υπόλοιπες μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν «ταμπού» στην Ελλάδα. Πολλές μητέρες θεωρούν ότι πρόκειται για σοβαρό πρόβλημα, ενώ άλλες δυσκολεύονται να παραδεχτούν ή να συνεργαστούν για το καλό του παιδιού. Κι όμως, πέρα από το αν το πρόβλημα είναι σοβαρό ή όχι, αυτό που είναι σημαντικό να γνωρίζετε είναι ότι η διάγνωση είναι καλό να γίνεται πριν την ηλικία των 7 ετών. Συνήθως οι γονείς είναι αυτοί που υποψιάζονται ή συνειδητοποιούν το πρόβλημα πριν τους το πει ο δάσκαλος. Καλό είναι, λοιπόν, κάθε γονιός να έχει υπόψη του τις ενδείξεις που μπορεί να αποτελούν συμπτώματα ενός συγκεκριμένου προβλήματος. Υποψίες ή συμπτώματα; Η διάσπαση προσοχής παρουσιάζει δύο επίπεδα συμπτωματολογίας. Τα πρωτογενή και τα δευτερογενή. Στα δευτερογενή επίπεδα συμπτωματολογίας ανήκουν οι ψυχολογικές καταστάσεις και η αυτοεκτίμηση του παιδιού. Παρά τη διαφοροποίηση που παρουσιάζει το φαινόμενο, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι στα πρωτογενή επίπεδα συμπτωματολογίας ανήκουν 3 συγκεκριμένα και βασικά χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης διαταραχής. Τα 3 αυτά βασικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής: 1. Απροσεξία 2. Παρορμητικότητα 3. Υπερκινητικότητα Ας δούμε, ένα προς ένα, τα χαρακτηριστικά τους. Τι χαρακτηρίζει την απροσεξία:

• Η εύκολη διάσπαση της προσοχής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί να μην ολοκληρώνει πράγματα που ήδη γνωρίζει.
• Η επίμονη ενασχόληση του παιδιού με την ύπαρξη εξωτερικών ή εσωτερικών ερεθισμάτων. Αυτό το κάνει να εγκαταλείπει γρήγορα την εργασία με την οποία έχει ήδη καταπιαστεί.
• Η αδυναμία κατάκτησης του μηχανισμού της μάθησης εξαιτίας της έλλειψης συγκέντρωσης. Εξαιτίας αυτού, η ανάγνωση, η γραφή, η ορθογραφία και η αφήγηση βρίσκονται σε πολύ χαμηλό επίπεδο.
• Η ανωριμότητα των κοινωνικών δεξιοτήτων. Οι κοινωνικές δεξιότητες (αδυναμία διαλόγου, συμμετοχή σε ομαδικά παιχνίδια, επίγνωση των κοινωνικών ορίων, σωστή συμπεριφορά) χαρακτηρίζονται ως ανώριμες.
• Αδυναμία εκτέλεσης περισσότερων από μία διαδοχικών εντολών.

Τι χαρακτηρίζει την παρορμητικότητα:

• Η έναρξη μιας απάντησης του παιδιού προτού ολοκληρωθεί η ερώτηση. Επιπλέον, πολλές φορές το παιδί συμμετέχει σε συζητήσεις που δεν το αφορούν, με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις στη συμπεριφορά του να θεωρούνται παρορμητικές.
• Η έλλειψη κατανόησης του πραγματολογικού επιπέδου στο λόγο. Αρκετές φορές το παιδί, λόγω της παρορμητικότητάς του δεν αντιλαμβάνεται την έννοια του υπονοούμενου, με αποτέλεσμα να παρερμηνεύονται προθέσεις των άλλων και έτσι να γίνεται επιθετικό στο σχολείο και στις ομαδικές συναθροίσεις.
• Η έλλειψη πειθαρχίας. Η διάσπαση προσοχής δημιουργεί πολύ συχνά την εικόνα παιδιών χωρίς πειθαρχία, τα οποία εκδηλώνουν θυμό και άρνηση προς το σχολείο και το ομαδικό παιχνίδι.

Τι χαρακτηρίζει την υπερκινητικότητα:

• Η αδυναμία του παιδιού να μείνει στο ίδιο μέρος για πολλή ώρα. Η παραμονή στο ίδιο μέρος προκαλεί έντονη ανησυχία, νευρικότητα, ενόχληση προς τους άλλους, επικοινωνία με το διπλανό του ή ακόμα και με τον ίδιο του τον εαυτό.
• Η δυσκολία της αδρής και / ή λεπτής κινητικότητας. Το παιδί παρουσιάζει μικρή έως και μεγάλη δυσκολία. Οι κινήσεις και το βάδισμα είναι αδέξιες, η λεπτή κινητικότητα χαρακτηρίζεται από νευρικότητα και από αδυναμία στο συντονισμό των κινήσεων για γραφή και για λεπτές κατασκευές.

Το Σύνδρομο Διάσπασης Προσοχής (ADD) όσο και το Υπερκινητικό Σύνδρομο με Διάσπαση Προσοχής (ADHD) είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους. Δεν αποκλείεται όμως ένα παιδί με έντονη διάσπαση προσοχής να εμφανίζει και άλλου είδους δυσκολίες όπως χαμηλή αυτοπεποίθηση, ανησυχία, ανωριμότητα, προβλήματα κοινωνικοποίησης και δυσκολίες στις διαδικασίες γραφής και ανάγνωσης. Το Υπερκινητικό Σύνδρομο με Διάσπαση Προσοχής, ωστόσο, είναι μια παθολογική κατάσταση με κλινική διάγνωση που έχει να κάνει με αποδιοργανωτικές συμπεριφορές που δυσκολεύουν τη γενικότερη εξέλιξη του παιδιού όχι μόνο στο σχολείο αλλά και μέσα στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή με κύριο συστατικό την μεθυλφενιδάτη. Το φάρμακο, όμως, δεν θεραπεύει τη μαθησιακή δυσκολία. Αυτό που βοηθάει είναι η υποστήριξη του παιδιού απ’ όλα τα μέτωπα. Μάχη σε όλα τα μέτωπα

Η αντιμετώπιση της διάσπασης προσοχής αποτελεί μία πολύπλευρη διαδικασία στην οποία πρέπει συμβάλει μία ολόκληρη διεπιστημονική ομάδα. Η συμβολή του παιδοψυχιάτρου, του λογοθεραπευτή και του δασκάλου στο σχολείο είτε μεμονωμένα είτε συντονιστικά λειτουργούν θετικά. Οι συμπεριφορικές κατευθύνσεις, η συμβουλευτική προσέγγιση και σε σπάνιες περιπτώσεις η χρήση φαρμακευτικής αγωγής αποτελούν το κλειδί της καλής πρόγνωσης και του ελέγχου της διάσπασης προσοχής. Οι γονείς αν παρατηρήσουν τα συμπτώματα που αναλύθηκαν παραπάνω -οπωσδήποτε περισσότερα από ένα-, καλό είναι να επισκεφτούν τον ειδικό μαζί με το παιδί, να αναφέρουν τα συμπτώματα αναλυτικά, να συνεργαστούν με τον ειδικό στη διαδικασία της διαγνωστικής εκτίμησης και να συμβάλλουν από εκεί και πέρα ενεργά στην αποκατάσταση. Αν και εξαρτάται από το βαθμό του προβλήματος, τα προγνωστικά είναι συνήθως καλά, αν υπάρχει έγκαιρη παρέμβαση όσο το δυνατόν πιο νωρίς. 1. Στο σπίτι

• Το περιβάλλον μέσα στο σπίτι πρέπει να είναι οργανωμένο και τακτοποιημένο. Το παιδί είναι καλό να ξέρει ότι κάθε πράγμα έχει τη θέση του κι ότι εκεί θα το αναζητήσει αλλά και θα το επιστρέψει. Δώστε ιδιαίτερη έμφαση στο χώρο όπου μελετά το παιδί.
• Φροντίστε να τηρείται στις δραστηριότητες της ημέρας η ρουτίνα επανάληψης. Μείνετε σε κάθε περίπτωση πιστοί στο πρόγραμμα. Π.χ. πλένουμε τα δόντια μετά το φαγητό και ύστερα βλέπουμε τηλεόραση.
• Προσπαθήστε να δίνετε ξεκάθαρες εντολές στο παιδί επιβάλλοντας συγκεκριμένους κανόνες. Π.χ. πέταξε το κυπελλάκι από το γιαουρτάκι μόλις τελειώσεις στο καλάθι των αχρήστων.
• Επιδιώξτε ώστε κατά τη διάρκεια της ημέρας να υπάρχει σωστή εξισορρόπηση μεταξύ ερεθισμάτων και στατικής απασχόλησης.
• Είναι σημαντικό να εξασφαλίζετε στο παιδί περιόδους κινητικής εκτόνωσης αλλά και δυνατότητες συγκέντρωσης πολλές φορές τη μέρα για 10-15 λεπτά προτρέποντάς το να ασχοληθεί με στατικές δραστηριότητες, όπως διάβασμα βιβλίων, ζωγραφική, κατασκευές, επιτραπέζια, παιχνίδια σκέψης.
• Κρατήστε θετική στάση απέναντι σε κάθε προσπάθεια του παιδιού κι όχι μόνο απέναντι στα σπουδαία επιτεύγματα. Αντιμετωπίσετε όχι μόνο λεκτικά την επιτυχία του αλλά και με εκδηλώσεις τρυφερότητας, όπως φιλιά, χάδια, αγκαλιές, χαμόγελα, βλέμματα επιδοκιμασίας, καθώς όλα αυτά τονώνουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού.
• Προτιμήστε να δώσετε τα «μπράβο» σε επιτεύγματα που αφορούν στις στατικές κι όχι στις κινητικές δραστηριότητες. Επιβραβεύστε το για τη ζωγραφιά ή το παζλ που έφτιαξε, για παράδειγμα κι όχι για το πόσο δυνατά κλωτσά την μπάλα.
• Η μελέτη του παιδιού πρέπει να οργανώνεται. Δεν έχει τόση σημασία να είστε δίπλα του όταν διαβάζει όσο να οργανώσετε τις εργασίες που πρέπει να ολοκληρώσει μία-μία ακολουθώντας μια συγκεκριμένη σειρά. Μια βόλτα, το αγαπημένο του σνακ ή το αγαπημένο του DVD μπορεί να αποτελεί την επιβράβευση, αφού ολοκληρώσει τα μαθήματά του.
• Να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες. Μην περιμένετε σπουδαία κατορθώματα από το παιδί και μην ανεβάζετε ψηλά τον πήχη. Σε ό,τι αφορά συγκεκριμένα προβλήματα στη συμπεριφορά του προτιμήστε να αντιμετωπίζετε ένα κάθε φορά κι όχι ταυτόχρονα πολλά μαζί.

2. Στο σχολείο Ο πρώτος άξονας για τη διάγνωση συμπτωμάτων είναι η οικογένεια. Ο δεύτερος, όμως, είναι το σχολείο. Οι συγκρίσεις συνήθως που γίνονται ανάμεσα σε αυτούς τους δύο άξονες μπορεί να σας βοηθήσουν να βγάλετε συμπεράσματα για το αν χρειάζεται ν’ απευθυνθείτε στον ειδικό. Ρωτήστε το δάσκαλο ή δώστε προσοχή αν σας κάνει παρατηρήσεις ότι το παιδί:

• δεν προσέχει την ώρα του μαθήματος
• φλυαρεί ακατάπαυστα την ώρα του μαθήματος
• δεν ακούει τον άλλον όταν μιλάει
• διακόπτει το μάθημα για να πει κάτι άσχετο
• σηκώνεται από τη θέση του και τριγυρίζει στο χώρο
• ενοχλεί τους συμμαθητές του
• οι εργασίες του είναι απρόσεκτες και ημιτελείς
• έχει την τάση να διακινδυνεύει χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες

• δεν περιμένει τη σειρά του σε ομαδικές εργασίες.

Σε περίπτωση που υποψιάζεστε ότι το παιδί έχει πρόβλημα συγκέντρωσης στο μάθημα ή έχει γίνει διάγνωση για διάσπαση προσοχής, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το δάσκαλο ζητώντας τη συνεργασία του έτσι ώστε το περιβάλλον της τάξης να είναι ενισχυτικό γι’ αυτό. Είναι καλό, για παράδειγμα, να έχει καλή οπτική θέση στην τάξη και κατά προτίμηση η θέση του να είναι κοντά στο δάσκαλο και μακριά από παράθυρο. Ο δάσκαλος θα πρέπει να παροτρύνει την προσπάθειά του και να του αναθέτει διάφορες απλές αρμοδιότητες δίνοντάς του έτσι κίνητρα, π.χ. μοίρασε τις φωτοτυπίες στα παιδιά ή καθάρισε τον πίνακα.

Το ουσιαστικότερο πρόβλημα όμως που αντιμετωπίζουν κυρίως οι γονείς στο σπίτι είναι τα λάθη στα γραπτά κείμενα του δυσλεκτικού παιδιού… Είναι γεγονός ότι το παιδί με δυσλεξία μπορεί να μην παρουσιάζει μια ευθεία γραμμή όσον αφορά την επίδοσή του στα γραπτά του κείμενα… Πολλές φορές για παράδειγμα μπορεί να γράψει σωστά την κατάληξη του ρήματος και άλλες πάλι το ίδιο ρήμα μπορεί να γραφεί εντελώς διαφορετικά από το ίδιο! Υπάρχουν λοιπόν τεχνικές,προκειμένου να μάθει το ίδιο τους κανόνες και να αναγνωρίζει ότι το ρήμα για παράδειγμα που τελειώνει σε -ω γράφεται με ω και με αυτόν τον τρόπο να μπορεί αργότερα και το ίδιο να διορθώσει το λάθος του (αυτοδιόρθωση)!
Μια πολύ καλή τακτική είναι η χρήση των χρωμάτων! Χρησιμοποιήστε χρώματα,για να τονίσετε τις βασικές καταλήξεις και όχι για να διορθώσετε όλα τα λάθη του μαθητή! Τα λάθη πολλές φορές είναι πολλά,αλλά να δίνετε μεγαλύτερη έμφαση σε αυτά,τα οποία είναι πιο βασικά,όπως για παράδειγμα καταλήξεις ρημάτων,ουσιαστικών… Ακόμα πολλές φορές και στην ορθογραφία που έχει για το σχολείο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα χρώματα,προκειμένου να ενεργοποιήσετε τη μνήμη του!
Συνήθως τα παιδιά με δυσλεξία δεν έχουν πλούσιο λεξιλόγιο…Ξεκινήστε από το Δημοτικό ήδη να μαθαίνεται στο παιδί σας συνώνυμα και αντώνυμα υπό μορφή παιχνιδιού! Για παράδειγμα σε αυτήν ακριβώς τη διαδικασία θα μπορούσε να βοηθήσει και το πολύ γνωστό σε όλους μας,πρόσωπα,ζώα ή πράγματα… Μέσα από αυτό το παιχνίδι το παιδί κινητοποιεί τη σκέψη του και μπορεί να ανακαλύψει αρκετές λέξεις,ακόμα και μέσα από τη δική μας βοήθεια πολλές φορές! Θα ήταν ακόμα καλύτερο να παίρνουν μέρος στο παιχνίδι και άλλα παιδιά,φίλοι,ώστε να γίνεται πιο ενδιαφέρον,γιατί πολλές φορές το ένα παιδί μπορεί να δώσει ιδέες στο άλλο!

Επιπλέον θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε ένα παιχνίδι με στήλες:<<Να βρείτε όσο πιο πολλά ρήματα γίνεται που να τελειώνουν σε -ιζω ή -ωνω…>> ή σε κάποια άλλη κατάληξη και να μαζεύει το παιδί πόντους ανάλογα με τον αριθμό των ρημάτων που θα βρει!Έτσι μπορεί να μάθει καινούρια ρήματα και επιπλέον να θυμάται ευκολότερα τις καταλήξεις! Να είστε σίγουροι ότι μέσα από την ευγενή άμυλα τα παιδιά με ή χωρίς μαθησιακές δυσκολίες έχουν καλύτερα αποτελέσματα και ξεπερνούν ευκολότερα τις δυσκολίες τους!
Όσον αφορά το σχολικό περιβάλλον,θα πρέπει πολλές φορές ο εκπαιδευτικός να δείχνει την κατάλληλη επιείκεια στο μαθητή με δυσλεξία,χωρίς αυτό όμως να συνεπάγεται παντελή αδιαφορία ή υπερβολική διάθεση αρωγής προς αυτό το παιδί,γιατί με αυτόν τον τρόπο το ίδιο δε θα είναι αργότερα σε θέση να ανταποκριθεί από μόνο του και η κατάσταση δε θα βελτιωθεί,καθώς πολλά παιδιά αφήνονται στην εύκολη λύση! Ο εκπαιδευτικός μπορεί με μεγάλη διακριτικότητα να ελέγχει το παιδί με ειδική μαθησιακή δυσκολία κατά τη διάρκεια του μαθήματος και να προσαρμόζει ενίοτε τον τρόπο διδασκαλίας του έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί και το παιδί με μαθησιακή δυσκολία και όχι μόνο οι υπόλοιποι μαθητές! Πολλοί παιδαγωγοί είναι γεγονός ότι δεν έχουν το χρόνο μέσα στην τάξη να ασχοληθούν ειδικώς με το παιδί με μαθησιακή δυσκολία! Ας προσπαθήσουμε όμως τουλάχιστον όλοι οι εκπαιδευτικοί να βεβαιωνόμαστε ότι όλοι οι μαθητές μας όταν βγουν από την τάξη έχουν κατανοήσει το μάθημα και ότι όλοι έμειναν ευχαριστημένοι από αυτό!

Της Φλώρας Κασσαβέτη
Mε τη συνεργασία της Δρ. Β. Σίμου, Οικογενειακή Θεραπεύτρια, Καθηγήτρια Ειδικής Αγωγής, Αυτοεκτίμησης και Συμβουλευτικής ΣΨΣ Πανεπιστημίου Αιγαίου.

 

 

1. Αφήστε το παιδί σας να κατανοήσει ότι παρόλο που γράφει με το αριστερό χέρι, αυτό δεν είναι σε καμία περίπτωση ελάττωμα.
2. Κάντε το να καταλάβει ότι υπάρχουν πολλά ακόμη παιδιά σαν και αυτό, αν και μπορεί να μην είναι κοντά του.
3. Βεβαιωθείτε ότι μπορεί να γράψει την κάθε λέξη με καλή γραφή και με όμορφα γράμματα.
4. Μην το εξαναγκάζετε ποτέ να χρησιμοποιεί το δεξί χέρι, αυτό μπορεί να προκαλέσει επιπλέον πίεση, και μπορεί να μην καταφέρει να γράψει καλά.
5. Το παιδί θα πρέπει να κρατάει τις σημειώσεις κοντά στο “αριστερό του χέρι” δημιουργώντας την κατάλληλη γωνία σύμφωνα με τη θέση του χεριού του.
6. Το σημειωματάριο θα πρέπει, επίσης, να έχει την κατάλληλη απόσταση, και να τοποθετείται στο κατάλληλο ύψος με σκοπό να κάνει το παιδί να αισθάνεται άνετα κατά τη διάρκεια του γραψίματος.
7. Διδάξτε του πώς να κρατάει/πιάνει με τον κατάλληλο τρόπο ένα μολύβι μεταξύ του δείκτη, του μεσαίου δακτύλου και του αντίχειρα.
8. Να προσπαθείτε πάντα να κινητοποιείτε και να εκτιμάτε το παιδί σας όταν γράφει και χρησιμοποιεί το αριστερό του χέρι.
9. Δώστε του να κρατήσει χρωματιστά μολύβια/στυλό που να ελκύουν την προσοχή του, και να διατηρούν το ενδιαφέρον του στο γράψιμο.
10. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε την ικανότητα κατανόησης και μάθησης του παιδιού σας ενώ το διδάσκετε. Αυτό θα σας βοηθήσει να το διδάξετε με τον κατάλληλο τρόπο.
11. Προσπαθήστε να κατανοήσετε την υπομονή του παιδιού σας, και ακόμη και όταν απογοητεύεται παραμείνετε ψύχραιμοι. Απαιτείται μεγάλη προσπάθεια από τη δική σας πλευρά.
12. Προσπαθήστε να το διδάξετε εικονικά – μέσω εικόνων, και πείτε του να γράψει για αυτό που βλέπει. Αυτό θα βελτιώσει τον τρόπο χειρισμού του χεριού του.
13. Μην ανησυχείτε στην αρχή για τα κακογραμμένα κείμενα και ορθογραφικά λάθη. Βοηθήστε το παιδί σας να βελτιωθεί σταδιακά.

 

 

• – Οι αριστερόχειρες θα πρέπει να κάθονται ελάχιστα ποιο ψηλά στην καρέκλα από τους δεξιόχειρες. Έτσι η οπτική επαφή με αυτό που γράφουν θα είναι καλύτερη. Ένα μαξιλαράκι στο κάθισμα θα βοηθήσει αρκετά.
• – Επίσης, με την ίδια ακριβώς λογική θα πρέπει να πιάνει το όργανο πιο ψηλά (περίπου 3,5 εκατοστά από την μύτη του μολυβιού).
• – Η δύναμη που βάζουμε στο μολύβι θα πρέπει να είναι ίση σε κάθε δάκτυλο (αντίχειρας, μέσος και δείκτης) ώστε η θέση να μην χαλάει.
• – Η θέση του χαρτιού είναι εξαιρετικά σημαντική!!! Ποτέ το χαρτί παράλληλο με το σώμα του παιδιού αλλά παράλληλο με το χέρι που γράφει!! (Στην περίπτωση μας σκεφτείτε ότι η αριστερή πάνω γωνία θα πρέπει περίπου να «δείχνει» την πάνω πλευρά του γραφείου / θρανίου).
• – Επίσης, καλό θα ήταν να χρησιμοποιούμε αρχικά μολυβί με μαλακή μύτη ώστε η ροή πάνω στο χαρτί να είναι πιο ομαλή.
• – Στα γράμματα που απαιτούν οριζόντιες γραμμές δεν θα πρέπει να είμαστε αυστηροί με την φορά (αριστερά προς δεξιά) αλλά θα πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά να διαλέξουν ό,τι τα βολεύει!