Θα τριπλασιάσουμε τη χρήση πόρων μέχρι το 2050, ή θα βελτιώσουμε την αποδοτικότητα και την ανακύκλωση;
Το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των ΗΕ για το Περιβάλλον, από κοινού με την Ε.Ε., δρομολόγησε δύο σημαντικές εκθέσεις στις οποίες γίνεται έκκληση για ριζικές μεταβολές στον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τους σπανίζοντες πόρους. Στην πρώτη έκθεση εμφαίνονται οι τεράστιες δυνατότητες αύξησης των ρυθμών ανακύκλωσης μετάλλων. Μόνο 18 μέταλλα ανακυκλώνονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50% και η ανακύκλωση της πλειονότητάς τους δε φθάνει ούτε καν το 1%. Στη δεύτερη έκθεση, η οποία υπεβλήθη προηγουμένως στην Επιτροπή των ΗΕ για την Αειφόρο Ανάπτυξη στις 18 Μαΐου, υπογραμμίζεται η ανάγκη ριζικής αποσύνδεσης, ούτως ώστε να αποφευχθεί μια παγκόσμια κρίση πόρων μέχρι το 2050, ενώ περιλαμβάνονται επιστημονικά σενάρια για τη μελλοντική κατανάλωση πόρων. Οι δύο εκθέσεις, οι οποίες συνδυάστηκαν από τη Διεθνή Επιτροπή Πόρων, καλούν τους νομοθέτες και τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής να βρουν τρόπους περιορισμού της χρήσης πόρων και αύξησης της ανακύκλωσης. Η δημοσίευσή τους στην Πράσινη Εβδομάδα ανοίγει τον δρόμο για τον επικείμενο «οδικό χάρτη για μια Ευρώπη που θα αξιοποιεί αποδοτικά τους πόρους».
«Η επίτευξη αειφόρου οικονομικής ανάπτυξης, και η δημιουργία μιας ευπρεπούς απασχόλησης, η οποία κατά κάποιο τρόπο διατηρεί το οικολογικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας στα πλαίσια των πλανητικών ορίων, είναι το πρόβλημα της παρούσας γενιάς» δήλωσε ο Achim Steiner, Γενικός Υπογραμματέας των ΗΕ και Εκτελεστικός Διευθυντής του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP). «Η αποσύνδεση της ανάπτυξης από τη χρήση φυσικών πόρων τέμνει το εν λόγω πρόβλημα και θα είναι καίριας σημασίας παράγοντας προς τη μετάβαση προς μια Πράσινη Οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και υψηλής αποδοτικότητας. Η καινοτομία, συμπεριλαμβανομένης της τεχνολογικής, φορολογικής και οργανωτικής καινοτομίας, πρέπει να δρομολογηθεί μέσω ευφυών και μελλοντοστραφών δημόσιων πολιτικών που υποστηρίζουν τις προσδοκίες επτά δισεκατομμυρίων ατόμων, οι οποίοι θα αυξηθούν σε άνω των εννέα δισεκατομμυρίων μέχρι το 2050, τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η Ευρώπη καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο δημιουργώντας τις συμπράξεις μετασχηματισμού και συμφωνίες συνεργασίας που θα εξασφαλίσουν τη δίκαιη και ισόρροπη πρόσβαση όλων των ατόμων του πλανήτη στους διαθέσιμους πόρους.»
Ανακύκλωση μετάλλων
Παρά τις ανησυχίες της βιομηχανίας για τη σπανιότητα και τις υψηλές τιμές, μόνο το ένα τοις εκατό περίπου ορισμένων στρατηγικής σημασίας μετάλλων υψηλής τεχνολογίας ανακυκλώνονται σήμερα. Οι υπόλοιπες ποσότητες απλώς απορρίπτονται και καταλήγουν στο τέλος του κύκλου ζωής κάποιων προϊόντων. Η νέα έκθεση επισημαίνει ότι χωρίς να επιτελεσθούν ριζικές αλλαγές στις εν λόγω πρακτικές, μέταλλα σπανίων γαιών κρίσιμης σημασίας, υψηλής εξειδίκευσης και σπανιότητας θα μπορούσαν να καταστούν κατά βάσιν απρόσιτα για την σύγχρονη τεχνολογία. Μέταλλα όπως ο σίδηρος και χάλυβας, ο χαλκός, το αλουμίνιο, ο μόλυβδος και ο κασσίτερος, αντιθέτως, γνωρίζουν ρυθμούς ανακύκλωσης μεταξύ 25 τοις εκατό και 75 τοις εκατό συνολικά, μολονότι σε ορισμένες αναπτυσσόμενες οικονομίες οι αναλογίες είναι χαμηλότερες.
Η προώθηση των ποσοστών ανακύκλωσης μέσω της βελτίωσης των συστημάτων συλλογής και των υποδομών ανακύκλωσης, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, θα μπορούσε να σώσει εκατομμύρια, αν όχι δισεκατομμύρια, τόνων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για σημαντικό αριθμό πράσινων θέσεων εργασίας. Η ανακύκλωση μετάλλων είναι μεταξύ δύο και δέκα φορές περισσότερο αποδοτική από ενεργειακής πλευράς απ’ ό,τι η σύντηξη μετάλλων από παρθένα μεταλλεύματα, σύμφωνα με την έκθεση.
Έκθεση για την αποσύνδεση
Στην έκθεση για την «Αποσύνδεση της χρήσης φυσικών πόρων και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την οικονομική ανάπτυξη» διαπιστώνεται ότι εάν δεν ληφθούν μέτρα, η κατανάλωση πόρων ενδέχεται να τριπλασιαστεί μέχρι το 2050, με αποτέλεσμα η ετήσια κατανάλωσή τους να ανέρχεται σε 140 δισεκατομμύρια τόνους ανόργανων υλών, μεταλλευμάτων, ορυκτών καυσίμων και βιομάζας. Δεδομένου ότι σαφέστατα αυτό δεν είναι δυνατό, η λύση συνιστάται στην «αποσύνδεση» της οικονομικής ανάπτυξης από τους ρυθμούς κατανάλωσης φυσικών πόρων, μέσω της αύξησης της αποδοτικότητας των πόρων. Προτείνονται τρία σενάρια, εκ των οποίων το πλέον φιλόδοξο προβλέπει τον περιορισμό, στον ανεπτυγμένο κόσμο, της κατά κεφαλήν χρήσης κατά δύο τρίτα, από τα τρέχοντα επίπεδα των 16 τόνων ετησίως, ενώ οι άλλες χώρες παραμένουν στα σημερινά επίπεδα. Τότε, η κατανάλωση πόρων θα μπορούσε να παραμείνει στα επίπεδα του 200.
Βλ. τον ιστότοπο:
http://www.unep.org/resourcepanel/Publications/Decoupling/tabid/56048/Default.aspx
Ιστορικό πλαίσιο Διεθνής Επιτροπή για την αειφόρο διαχείριση των πόρων
Η επιτροπή για τους πόρους συνεστήθη για να εκφράσει ανεξάρτητες επιστημονικές απόψεις σχετικά με τη χρήση των φυσικών πόρων και με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της, σε μια προσπάθεια αποσύνδεσης της οικονομικής ανάπτυξης από την περιβαλλοντική υποβάθμιση. Αξιοποιεί τις απόψεις περιβαλλοντικών εμπειρογνωμόνων από ολόκληρο τον κόσμο. Της επιτροπής προεδρεύει ο Πρόεδρος Ashok Khosla της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης και των Φυσικών Πόρων (ΙUCN) και ο καθηγητής Ernst Ulrich von Weizsäcker, πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου.
Η πλήρης έκθεση υπάρχει στον ιστότοπο: http://www.unep.org/resourcepanel/
