Παγκόσμια Ημέρα Καταναλωτή
Ο εαρινός πίνακας αποτελεσμάτων που δημοσιεύτηκε στις 11/03 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει ότι υπάρχει σαφής ανάκαμψη στις καταναλωτικές συνθήκες σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ μετά την απότομη πτώση το 2009. Ο ετήσιος δείκτης καταναλωτικών συνθηκών υπολογίζεται με βάση π.χ. την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις αρχές, τις ΜΚΟ και τους εμπόρους λιανικής και την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των διαφορών. Ο πίνακας επιβεβαιώνει, επίσης, ότι μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ εγχώριου και διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου, παρά τις σαφείς δυνατότητες που παρέχουν οι διασυνοριακές αγορές από άποψη επιλογών και εξοικονόμησης χρημάτων. Η μελέτη, όμως, δείχνει ότι οι καταναλωτές έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στις διασυνοριακές αγορές μετά την πρώτη δοκιμή. Υπάρχουν πολλά εμπόδια στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο από την πλευρά της προσφοράς και οι έμποροι λιανικής που κάνουν διασυνοριακό εμπόριο είναι λιγότεροι από το 2009.
Ο πίνακας αποτελεσμάτων δίνει στοιχεία και ειδοποιεί σχετικά με τις επιδόσεις της ενιαίας αγοράς για τους καταναλωτές της ΕΕ ως προς τις επιλογές, τις τιμές και την ικανοποίηση. Η εαρινή έκδοση («πίνακας αποτελεσμάτων για τις καταναλωτικές συνθήκες») εξετάζει την ολοκλήρωση της λιανικής αγοράς και τις συνθήκες που επικρατούν στα κράτη μέλη για τους καταναλωτές.
Τα στοιχεία του πίνακα αποτελεσμάτων βασίζονται σε έρευνες καταναλωτών και εμπόρων λιανικής καθώς και σε στατιστικά στοιχεία, όπως τα επίπεδα εισοδημάτων.
Κύρια πορίσματα
Πρόοδος στις καταναλωτικές συνθήκες στα κράτη μέλη
Ο δείκτης καταναλωτικών συνθηκών καθορίζεται από παράγοντες όπως η αποτελεσματικότητα στην επίλυση των διαφορών και τον χειρισμό των καταγγελιών, η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στις αρχές, τους εμπόρους λιανικής, τους διαφημιστές και τις οργανώσεις καταναλωτών καθώς και από την ποιότητα των κανονισμών.
Ο δείκτης για το 2010 αποκαλύπτει ότι οι καταναλωτικές συνθήκες ανέκαμψαν μετά την απότομη πτώση το 2009 και στις περισσότερες χώρες έφτασαν στα επίπεδα του 2008 ή και τα ξεπέρασαν.
Οι χώρες με τις καλύτερες καταναλωτικές συνθήκες είναι το ΗΒ, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία, η Φινλανδία, οι Κάτω χώρες, η Ιταλία, η Δανία, η Γερμανία, το Βέλγιο και η Σουηδία – και όλες είναι πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Το χάσμα στο ηλεκτρονικό εμπόριο
Ο πίνακας αποτελεσμάτων δείχνει συνεχή αύξηση του εγχώριου ηλεκτρονικού εμπορίου, αφού το 36% των καταναλωτών της ΕΕ έχει προβεί σε αγορές μέσω διαδικτύου από εγχώριους πωλητές το 2010 (το ποσοστό αυτό ήταν 34% το 2009).
Ωστόσο, το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο συνεχίζει να αυξάνεται με αργούς ρυθμούς (9% το 2010, σε σύγκριση με 8% το 2009), παρά τα καθαρά οφέλη από άποψη ποικιλίας επιλογών και εξοικονόμησης χρημάτων, όπως φαίνεται σε προηγούμενες μελέτες. Πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για επίτευξη του στόχου της ψηφιακής ατζέντας (20% έως το 2015).
Διαδικτυακές αγορές στην ενιαία αγορά: οι προκαταλήψεις των καταναλωτών αντιμέτωπες με την εμπειρία
Οι προκαταλήψεις των καταναλωτών φαίνεται να αποτελούν σημαντικό εμπόδιο για το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο. Από τους καταναλωτές που δεν έχουν πραγματοποιήσει διασυνοριακές αγορές εξ αποστάσεως:
- το 62% φοβούνται μήπως πέσουν θύμα απάτης και παραπλανητικών πρακτικών·
- το 59% αναφέρουν ότι δεν θα ξέρουν τι να κάνουν αν προκύψει πρόβλημα·
- το 49% είναι επιφυλακτικοί ως προς τις ημερομηνίες παράδοσης.
Πλην όμως, οι ανησυχίες αυτές είναι λιγότερο διαδεδομένες στους καταναλωτές που έχουν ήδη κάνει μια διασυνοριακή αγορά (34%, 30% και 20% αντίστοιχα).
Από τους καταναλωτές που έχουν ήδη κάνει μια διασυνοριακή αγορά, το 61% είχαν ήδη εμπιστοσύνη στις διασυνοριακές και εγχώριες αγορές μέσω διαδικτύου σε σύγκριση με το 33% του γενικού πληθυσμού.
Το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο φαίνεται να έχει τον ίδιο τουλάχιστον βαθμό αξιοπιστίας με το εγχώριο ηλεκτρονικό εμπόριο ή και μεγαλύτερο:
- μόνο το 16% των διασυνοριακών αγορών είχαν καθυστέρηση στην παράδοση (το αντίστοιχο ποσοστό για τις εγχώριες αγορές είναι 18%)·
- το προϊόν δεν παραδόθηκε ποτέ στο 5% των διασυνοριακών περιπτώσεων (6% για τις εγχώριες αγορές).
Τα ευρήματα δείχνουν ότι η αποτελεσματικότερη πληροφόρηση σχετικά με τους υπάρχοντες μηχανισμούς παροχής συμβουλών, επιβολής και αποζημίωσης μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Εδώ συμπεριλαμβάνεται το δίκτυο συνεργασίας για την προστασία των καταναλωτών, το οποίο φέρνει σε επαφή τους εθνικούς φορείς επιβολής και τα ευρωπαϊκά κέντρα καταναλωτών που παρέχουν δωρεάν βοήθεια και συμβουλές στους καταναλωτές που κάνουν αγορές στην ενιαία αγορά.
Τα σημαντικότερα εμπόδια στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο αφορούν την πλευρά της προσφοράς.
Το ποσοστό των εμπόρων λιανικής που πωλούν σε άλλες χώρες της ΕΕ έπεσε στο 22% το 2010 (25% το 2009), ακόμη κι αν τα οφέλη του διασυνοριακού εμπορίου είναι σημαντικά: το 56% εκτιμά ότι πάνω από το 10% των διασυνοριακών ηλεκτρονικών πωλήσεων που πραγματοποίησαν προέρχεται από άλλες χώρες της ΕΕ.
Οικονομική προσιτότητα της κατανάλωσης
Το 2009, τόσο το διαθέσιμο εισόδημα (προσαρμοσμένο για δωρεάν υπηρεσίες) όσο και η κατανάλωση των νοικοκυριών παρουσίασαν πτώση στις περισσότερες χώρες της ΕΕ.
Υπάρχουν ακόμη μεγάλες διαφορές εντός της ΕΕ σε ό,τι αφορά την ικανότητα των καταναλωτών να αγοράζουν αγαθά και υπηρεσίες, λαμβανομένων υπόψη των μέσων εισοδημάτων και των επιπέδων των τιμών.
Επίσης, η αναλογία των ευάλωτων καταναλωτών διαφέρει πολύ, αλλά στις περισσότερες χώρες η κατάστασή τους δεν φαίνεται να επιδεινώθηκε σημαντικά το 2009 παρά την κρίση.
