Κάθε χάρτης κρύβει τη δική του αλήθεια!
Του Ματθαιου Tσιμιτακη
…«Ο τέλειος χάρτης δεν θα μπορούσε παρά να είναι σε διαστάσεις ένα επί ένα. Και τότε ακόμα θα μιλούσε για πραγματικότητες που αλλάζουν την ίδια στιγμή», μου λέει λίγες ώρες μετά στο γραφείο του ο Ούλριχ Ομπριστ. «Στην πραγματικότητα, οι χάρτες όσο τεκμηριώνουν πραγματικότητες γύρω μας, άλλο τόσο παράγουν δικές τους. Από τα χρόνια των περιηγητών του Μεσαίωνα, των μεγάλων εξερευνητών του 17ου και 18ου αιώνα, έως την αποικιοκρατία και την εποχή μας, την εποχή των δορυφόρων και του Διαδικτύου, τόσο η φύση, η αισθητική, όσο και η λειτουργία τους, αλλάζει σύμφωνα με τα τεχνολογικά, κοινωνικά, πολιτισμικά και ιδεολογικά δεδομένα.
«Σήμερα η ψηφιακή χαρτογραφία, οι χάρτες της Google που όλοι χρησιμοποιούμε από τους υπολογιστές ή τα κινητά μας δοκιμάζουν την ιδέα ότι οι χάρτες αναπαριστούν γεωγραφικές επικράτειες. Μια προσέγγιση που ούτως ή άλλως είναι ανιστορική. Οι χάρτες μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως αθροιστικές ή απόλυτες οπτικές πάνω στην πραγματικότητα του κόσμου μας, όμως ταυτόχρονα καλούν τη διαρκή αναθεώρησή τους», λέει ο Ούλριχ Ομπριστ.
Η ψηφιακή τεχνολογία και το Διαδίκτυο
O Ερικ Σμιτ της Google υπολογίζει πως παράγονται περίπου πέντε exabytes δεδομένων κάθε δυο μέρες (πέντε δισ. γιγαμπάιτ). Τόσα όσα υπολογίζεται ότι παρήγαγε όλος ο ανθρώπινος πολιτισμός από την αρχή του έως το 2003. Πώς λαμβάνουμε αυτά τα δεδομένα και πώς μπορούμε να τα κάνουμε χρήσιμα; «Μέσω της οπτικοποίησης πάνω σε ζωντανούς, δυναμικούς χάρτες», λέει ο Ντέιβιντ Ρόουαν, συντάκτης του περιοδικού Wired. «Παίρνεις για παράδειγμα δεδομένα της κίνησης των μέσων μαζικής μεταφοράς και ενημερώνεις ζωντανά όσους κινούνται στην πόλη. Παίρνεις δεδομένα δορυφόρων που είναι δημόσια διαθέσιμα και φτιάχνεις δρόμους πιθανών δρόμων σε περιοχές που έχουν υποστεί φυσική καταστροφή, όπως έγινε στην Αϊτή κ. ο. κ.».
Η τάση αυτή είναι βεβαίως κυρίαρχη και βασίζεται στα μοντέλα που το κοινωνικό Διαδίκτυο έχει εισαγάγει εδώ και αρκετά χρόνια, όπου οι χρήστες μοιράζονται πληροφορίες. Παράδειγμα, ο «κύκλος της Κοπεγχάγης», ένα ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου ΜΙΤ, όπου διάφοροι ποδηλάτες καταγράφουν πάνω σε ένα χάρτη τις διαδρομές τους αλλά και τα επίπεδα της ρύπανσης στα σημεία όπου επισκέπτονται. Ενα άλλο παράδειγμα είναι η ιστοσελίδα marrinetraffic. com που ανέπτυξε το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και καταγράφει την κίνηση εμπορικών και επιβατηγών πλοίων σε όλη τη Μεσόγειο.
«Αν θες ας πούμε να δεις την κίνηση των αεροπλάνων στον ευρωπαϊκό χώρο, αντί να κοιτάζεις καταλόγους επί καταλόγων με στοιχεία, φτιάχνεις ένα ζωντανό χάρτη όπως κάνει το flightradar24, και έτσι καταλαβαίνεις πολύ γρήγορα τι συμβαίνει, όπως έγινε με την έκρηξη του ηφαιστείου της Ισλανδίας», λέει ο Ντέιβιντ Ρόουαν. «Είμαστε μια όλο και πιο οπτική κουλτούρα. Ο λόγος για τον οποίο το Twitter είναι τόσο πετυχημένο είναι επειδή οι άνθρωποι δεν χρειάζεται να περάσουν πολύ χρόνο να γράφουν λέξεις. Το ίδιο με το YouTube. Αυτό το φαινόμενο προφανώς δίνει μια ώθηση στον σχεδιασμό χαρτών».
Πλήρες άρθρο (Καθημερινή 14/11/2010)
