Οι Ευρωπαίοι εξακολουθούν να εκτίθενται σε επικίνδυνους ατμοσφαιρικούς ρύπους
Σχεδόν το ένα τρίτο των κατοίκων των ευρωπαϊκών πόλεων εκτίθενται σε υπερβολικές συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων. Τα σωματίδια αυτά συγκαταλέγονται στους πλέον βλαβερούς για την ανθρώπινη υγεία ρύπους, καθότι διεισδύουν σε ευαίσθητα τμήματα του αναπνευστικού συστήματος. Μολονότι η ΕΕ έχει σημειώσει πρόοδο κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών όσον αφορά τη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων που προκαλούν οξίνιση, από νέα έκθεση που δημοσίευσε σήμερα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) προκύπτει ότι πολλές περιοχές της Ευρώπης αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα όσον αφορά τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα και όζοντος στην τροπόσφαιρα.
Στην έκθεση του ΕΟΠ για το 2012 σχετικά με την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα στην Ευρώπη εξετάζεται η έκθεση των πολιτών σε ατμοσφαιρικούς ρύπους και παρέχεται συνοπτική εικόνα της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα στην Ευρώπη. Η έκθεση έχει ως στόχο να υποστηρίξει την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων πολιτικών για καθαρό αέρα.
Κυριότερα συμπεράσματα
• Τα αιωρούμενα σωματίδια αποτελούν τον σοβαρότερο κίνδυνο που παρουσιάζει για την υγεία η ατμοσφαιρική ρύπανση στην ΕΕ και οδηγούν σε πρόωρη θνησιμότητα. Η έκθεση εκτιμά ότι το 2010, το 21 % του αστικού πληθυσμού εκτέθηκε σε υψηλότερα επίπεδα συγκέντρωσης ΑΣ10 απ’ αυτά που προβλέπουν τα πλέον αυστηρά όρια ημερήσιας έκθεσης της ΕΕ, σκοπός των οποίων είναι η προστασία της υγείας. Έως και 30% του αστικού πληθυσμού εκτέθηκε σε επίπεδα συγκέντρωσης λεπτότερων ΑΣ2,5 υψηλότερα από τα (λιγότερο αυστηρά) ετήσια όρια της ΕΕ. Σύμφωνα με τα επίπεδα αναφοράς της ΠΟΥ, τα οποία είναι ακόμη αυστηρότερα από αυτά που επιβάλλει η νομοθεσία της ΕΕ, έως 81% και 95%, αντιστοίχως, των κατοίκων των αστικών κέντρων εκτέθηκαν σε συγκεντρώσεις ΑΣ που υπερβαίνουν τις τιμές αναφοράς που έχουν καθοριστεί για την προστασία της υγείας του ανθρώπου, και αυτό καταδεικνύει τον επείγοντα χαρακτήρα της επικείμενης επανεξέτασης της νομοθεσίας για τον ατμοσφαιρικό αέρα.
• Το όζον (O3) μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα και να οδηγήσει σε πρόωρη θνησιμότητα. Το ποσοστό έκθεσης στις πόλεις είναι πολύ υψηλό. Το 97% των κατοίκων αστικών περιοχών της ΕΕ εκτέθηκε το 2010 σε συγκεντρώσεις O3 πάνω από το επίπεδο αναφοράς της ΠΟΥ. Ποσοστό 17% εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις πάνω από την τιμή-στόχο της ΕΕ για το O3. Το 2009, το 22% της καλλιεργήσιμης γης στην Ευρώπη εκτέθηκε σε επιβλαβείς συγκεντρώσεις O3, με συνέπεια τη μείωση της γεωργικής παραγωγής.
• Το διοξείδιο του αζώτου (NO2) αποτελεί σημαντική αιτία ευτροφισμού (υπερβολική ανάπτυξη φυτών και φυκιών στο νερό) και οξίνισης, και επίσης συμβάλλει στον σχηματισμό ΑΣ και O3. Το 2010, το 7% των Ευρωπαίων που ζουν σε πόλεις εκτέθηκαν σε επίπεδα NO2 που υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια της ΕΕ. Οι εθνικές εκπομπές οξειδίων του αζώτου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια εκπομπών που προβλέπονται στη νομοθεσία της ΕΕ και στις συμφωνίες των Ηνωμένων Εθνών.
• Το Βενζο(α)πυρένιο (BaP) είναι καρκινογόνο. Σημαντικό ποσοστό του αστικού πληθυσμού της ΕΕ (20-29% μεταξύ 2008 και 2010) εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν την τιμή στόχο της ΕΕ, η οποία πρέπει να επιτευχθεί μέχρι το 2013. Η αύξηση των εκπομπών BaP στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, είναι επομένως ανησυχητική.
• Όσον αφορά το διοξείδιο του θείου (SO2), επιτεύχθηκε μεγάλη πρόοδος: οι εκπομπές μειώθηκαν αισθητά τα τελευταία χρόνια, χάρη στη νομοθεσία της ΕΕ που απαιτεί τη χρήση τεχνολογίας καθαρισμού εκπομπών αλλά και καυσίμων με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε θείο. Το 2010 ήταν η πρώτη χρονιά που ο αστικός πληθυσμός της ΕΕ δεν εκτέθηκε σε συγκεντρώσεις SO2 πάνω από το ανώτατο όριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Οι συγκεντρώσεις μονοξειδίου του άνθρακα, βενζολίου και βαρέων μετάλλων (αρσενικό, κάδμιο, νικέλιο, μόλυβδος) στον ατμοσφαιρικό αέρα είναι γενικά χαμηλές, τοπικής κλίμακας και σποραδικές στην ΕΕ, με ελάχιστες υπερβάσεις των ορίων και των στόχων που καθορίζονται από τη νομοθεσία της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Τα τελευταία χρόνια, ο ΕΟΠ δημοσιεύει ετήσια στοιχεία σχετικά με τις εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων και τις υπερβάσεις των ανώτατων ορίων εκπομπών βάσει της οδηγίας για τα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών (NEC). Ο ΕΟΠ θα δημοσιεύσει σύντομα εκ των υστέρων ανάλυση του κατά πόσον έχουν επιτευχθεί, για το 2010, οι στόχοι της οδηγίας NEC για την υγεία και το περιβάλλον.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να επανεξετάσει τη νομοθεσία της ΕΕ για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα σε διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς και θα δώσει ιδιαίτερη έμφαση στις πολιτικές για την καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης το 2013.
Ιστορικό
Η κακή ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις, αναπνευστικά προβλήματα, καρκίνο του πνεύμονα και άλλες παθήσεις. Ορισμένοι ρύποι μπορούν να προκαλέσουν ευτροφισμό, μείωση της απόδοσης των γεωργικών καλλιεργειών, περιορισμό της ανάπτυξης των δασών και να έχουν αντίκτυπο στο κλίμα. Οι εκπομπές πολλών ρύπων έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα σε ορισμένες περιοχές. Ωστόσο, δεν έχουν πάντοτε ως αποτέλεσμα την αντίστοιχη μείωση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων ρύπων. Τα συνεχιζόμενα προβλήματα ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα απαιτούν περαιτέρω προσπάθειες για τον περιορισμό των εκπομπών πολλών ρύπων.
Για περισσότερες πληροφορίες:
