Νέα νομοθεσία για τα πρόσθετα τροφίμων
Η χρήση των προσθέτων (τα πρόσθετα τροφίμων είναι ουσίες, οι οποίες προστίθενται στα τρόφιμα για διάφορους τεχνικούς λόγους, όπως είναι η συντήρηση, η σταθεροποίηση, ο χρωματισμός, η γλύκανση) στα τρόφιμα θα γίνει σύντομα ακόμη πιο ασφαλής και θα αποκτήσει μεγαλύτερη διαφάνεια χάρη σε δύο νομοθετικές πράξεις που ενέκρινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
[local /files/2011/11/LR_I071498EL1H.avi]
Με τους δύο κανονισμούς καταρτίζονται δύο νέοι κατάλογοι.
Ο πρώτος περιλαμβάνει τα πρόσθετα τροφίμων και πρόκειται να τεθεί σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2013 (κρίθηκε αναγκαίο να υπάρξει αυτή η περίοδος χάριτος μέχρι την εφαρμογή, ώστε να μπορέσει η βιομηχανία τροφίμων της Ένωσης να προσαρμοστεί στους νέους κανόνες). Ο κατάλογος αυτός, ο οποίος είναι διαθέσιμος και σε βάση δεδομένων στο διαδίκτυο (https://webgate.ec.europa.eu/sanco_foods/?sector=FAD), θα δώσει τη δυνατότητα στους καταναλωτές, στις επιχειρήσεις τροφίμων και στις ελεγκτικές αρχές να εντοπίζουν εύκολα ποια είναι τα εγκεκριμένα πρόσθετα για κάθε τρόφιμο.
Ο δεύτερος κατάλογος αφορά τα πρόσθετα στα συστατικά τροφίμων, όπως είναι άλλα πρόσθετα, ένζυμα, αρωματικές ύλες και θρεπτικές ουσίες, και θα εφαρμοστεί 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ.
Η κατάρτιση των δύο καταλόγων αποτελεί σημαντικό βήμα για την εφαρμογή του κανονισμού-πλαισίου (ΕΚ) αριθ. 1333/2008 σχετικά με τα πρόσθετα τροφίμων που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο του 2008.
Διαφάνεια
Η διαφάνεια είναι ένα από τα μεγαλύτερα οφέλη της νέας νομοθεσίας. Οι επιτρεπόμενες χρήσεις προσθέτων είναι πλέον καταχωρισμένες σύμφωνα με την κατηγορία τροφίμων στην οποία επιτρέπεται η προσθήκη τους. Η Επιτροπή πιστεύει ότι πρόκειται για πολύ σημαντική βελτίωση συγκριτικά με το παρελθόν όπου οι προηγούμενοι κατάλογοι ήταν διασκορπισμένοι σε διάφορα παραρτήματα τριών διαφορετικών οδηγιών.
Για παράδειγμα, με τον νέο κατάλογο γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι για ορισμένες κατηγορίες τροφίμων επιτρέπονται ελάχιστα πρόσθετα ή δεν επιτρέπεται κανένα πρόσθετο. Μεταξύ των κατηγοριών αυτών είναι το μη αρωματισμένο γιαούρτι, το βούτυρο, η κομπόστα, τα ζυμαρικά, το απλό ψωμί, το μέλι, το νερό και ο χυμός φρούτων.
Σε άλλες κατηγορίες, κυρίως τροφίμων που υφίστανται υψηλή επεξεργασία όπως τα είδη ζαχαροπλαστικής, τα σνακς, οι σάλτσες και τα αρωματισμένα ποτά, επιτρέπεται η χρήση μεγάλου αριθμού προσθέτων.
Επιπλέον, ο κατάλογος των προσθέτων που επιτρέπεται να προστίθενται σε άλλα πρόσθετα, ένζυμα, αρωματικές ύλες και θρεπτικές ουσίες εξασφαλίζει την περιορισμένη έκθεση στα πρόσθετα μέσω των συστατικών αυτών.
Τι άλλο αλλάζει με τις νέες νομοθετικές διατάξεις
Εκτός από την κατάρτιση των δύο καταλόγων, η νέα νομοθεσία προβλέπει επίσης και τα εξής:
- σαφή προσδιορισμό των συνθηκών υπό τις οποίες επιτρέπεται η προσθήκη προσθέτων στα τρόφιμα
- κατηγοριοποίηση των τροφίμων με σαφή καταγραφή των προσθέτων ανάλογα με την κατηγορία τροφίμων στην οποία επιτρέπεται η προσθήκη τους
- πρόγραμμα για την πλήρη επαναξιολόγηση της ασφάλειας όλων των εγκεκριμένων προσθέτων
- σαφείς κατευθύνσεις και οδηγίες για τους αιτούντες νέες χρήσεις για τα πρόσθετα τροφίμων
Γενικό ιστορικό των προσθέτων τροφίμων
Οι γενικοί όροι χρήσης για τα πρόσθετα τροφίμων θεσπίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τον κανονισμό-πλαίσιο του 2008 και εξακολουθούν να ισχύουν. Ο εν λόγω κανονισμός καθορίζει το γενικό πλαίσιο, τις αρχές και τους στόχους στους οποίους αναφέρονται όλες οι ειδικές νομοθετικές πράξεις για τα πρόσθετα. Απαιτεί η χρήση των προσθέτων να είναι ασφαλής, τεχνολογικά αιτιολογημένη, να μην παραπλανά τον καταναλωτή και να προσφέρει πλεονεκτήματα και οφέλη στον καταναλωτή.
Επαναξιολόγηση των προσθέτων
Τον Μάρτιο του 2010 η Επιτροπή ενέκρινε ένα πρόγραμμα για την επαναξιολόγηση όλων των εγκεκριμένων προσθέτων τροφίμων. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) πρέπει να επαναξιολογήσει όλα τα πρόσθετα έως το 2020. Η επαναξιολόγηση των προσθέτων ιεραρχείται με βάση τον χρόνο της τελευταίας αξιολόγησης κάθε πρόσθετου, τη διαθεσιμότητα των νέων επιστημονικών στοιχείων, το βαθμό χρήσης κάθε πρόσθετου και το βαθμό έκθεσης του ανθρώπου σε αυτό.
Οι χρωστικές τροφίμων έχουν πρώτη προτεραιότητα. Δεκαεπτά χρωστικές έχουν ήδη επαναξιολογηθεί. Για τρεις από αυτές, η Επιτροπή έχει ήδη προτείνει αναθεωρημένα επίπεδα χρήσης, εφόσον η EFSA εκτιμά ότι η έκθεση σε αυτά τα πρόσθετα μπορεί να είναι πολύ υψηλή για ορισμένες ομάδες καταναλωτών.
Επίσης, έχει δοθεί υψηλή προτεραιότητα στο γλυκαντικό ασπαρτάμη, λόγω των νέων επιστημονικών στοιχείων και πρόκειται να επαναξιολογηθεί έως τον Σεπτέμβριο του 2012.
Κατευθυντήριες γραμμές και οδηγίες
Τον Μάρτιο του 2011 η Επιτροπή ενέκρινε ένα μέτρο με το οποίο προσδιορίζονται τα δεδομένα που απαιτούνται για να επιτραπεί μια νέα χρήση για κάποιο πρόσθετο. Στα δεδομένα αυτά περιλαμβάνονται τα τοξικολογικά δεδομένα για την εκτίμηση της επικινδυνότητας και τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η χρήση του πρόσθετου είναι τεχνολογικά αιτιολογημένη και μπορεί να έχει οφέλη για τον καταναλωτή, καθώς και ότι δεν είναι παραπλανητική.
Με σκοπό να βοηθήσει τους αιτούντες στο μέλλον, η Επιτροπή συνέταξε έναν πρακτικό οδηγό, ο οποίος δημοσιεύεται στην ακόλουθη διεύθυνση στο διαδίκτυο: (http://ec.europa.eu/food/food/fAEF/authorisation_application_en.htm). Έτσι οι αιτούντες θα έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν πλήρεις φακέλους και η διαχείρισή τους θα γίνεται πολύ αποτελεσματικότερο τρόπο. Η Επιτροπή είναι πεπεισμένη ότι με τον τρόπο αυτόν θα υπάρξουν κίνητρα για καινοτομία με υπευθυνότητα από την πλευρά της βιομηχανίας τροφίμων.
Ένα παράδειγμα τέτοιου είδους καινοτόμου προϊόντος είναι το φυσικό γλυκαντικό γλυκοζίτες στεβιόλης το οποίο προέρχεται από το φυτό Stevia ribaudiana. Η Επιτροπή ενέκρινε σήμερα έναν κανονισμό που επιτρέπει τη χρήση του σε πολλές κατηγορίες τροφίμων.
Είχε ζητηθεί από την EFSA να αξιολογήσει την ασφάλεια της ουσίας αυτής, η οποία είχε αποφανθεί ότι το γλυκαντικό αυτό δεν είναι καρκινογόνο ούτε γονοτοξικό ούτε συνδέεται με οποιουδήποτε είδους τοξικότητα για την αναπαραγωγή/ανάπτυξη και είχε ορίσει το επίπεδο αποδεκτής ημερήσιας πρόσληψης (ADI) σε 4 mg/kgβάρους/ήμερα. Σύμφωνα με τις συντηρητικές εκτιμήσεις για την έκθεση στους γλυκοζίτες στεβιόλης, τόσο για τους ενήλικες όσο και για τα παιδιά, είναι πιθανόν η αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) να υπερβαίνει τα μέγιστα προτεινόμενα επίπεδα χρήσης.
Για να εξασφαλιστεί ότι η έκθεση του καταναλωτή είναι ασφαλής, έπρεπε να επανεξεταστούν οι ζητούμενες χρήσεις και τα επίπεδα χρήσης. Ο κανονισμός που εγκρίθηκε σήμερα αντικατοπτρίζει το αποτέλεσμα της διαδικασίας αυτής.
Για περισσότερες πληροφορίες: http://ec.europa.eu/food/food/fAEF/index_en.htm
