Ερωτήσεις Κατανόησης
- Ποια εσωτερικά προβλήματα δημιούργησαν στο Βυζάντιο οι νικηφόροι πόλεμοι με τους γειτονικούς λαούς;
- Ποιος ήταν ο κύριος λόγος για όλα αυτά τα προβλήματα; Θυμάστε κάποια αντίστοιχη περίπτωση στο παρελθόν;
- Πώς προσπάθησε ο Λέων Γ΄ να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που υπήρχαν στο κράτος του;
- Ποιες ήταν οι αλλαγές στη νομοθεσία και τη διοίκηση;
- Τι ήταν η Εκλογή και τι γνωρίζεις για αυτή;
- Ο αυτοκράτορας έδωσε εντολή να γραφτούν οι νόμοι σε απλή και κατανοητή γλώσσα. Γι’ αυτό το λόγο οι νομοθέτες επέλεξαν τα ελληνικά αντί των λατινικών, που ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους. Γιατί νομίζεις ότι το έκαναν αυτό;
- Πώς δέχτηκαν οι πολίτες τις μεταρρυθμίσεις του Λέοντα Γ’ και των διαδόχων του;
- Μπορείς να εξηγήσεις για ποιο λόγο ο φτωχός λαός τα δέχτηκε με ανακούφιση, ενώ οι πλούσιοι και οι μοναχοί δυσαρεστήθηκαν;
Λέων Γ’ ο Ίσαυρος
Ικανός και δραστήριος ηγέτης. Γεννημένος στη Γερμανικεία της Συρίας, ήταν ο πρώτος εικονομάχος αυτοκράτορας. Ίδρυσε τη δυναστεία των Ισαύρων, η οποία κυβέρνησε για 80 χρόνια. Το αρχικό του όνομα ήταν Κόνων. Το «Ίσαυρος» ήταν μεταγενέστερο μειωτικό προσωνύμιο. Εξαιρετικός αν και αυταρχικός. Ο Λέων Γ’ δεν υπήρξε μόνο ένας ικανός και δραστήριος υπερασπιστής της Αυτοκρατορίας του εναντίον των εξωτερικών εχθρών, αλλά επίσης ήταν και ένας σοφός και ικανός νομοθέτης. Ο Λέων Γ’ εμπιστεύθηκε σε μια επιτροπή την σύνταξη ενός κώδικα, με τον τίτλο “εκλογή”.
Τα περιεχόμενα της “Εκλογής” διαιρεμένα σε 18 μέρη ασχολούνται με το Αστικό κυρίως Δίκαιο, με έντονο κοινωνικό-ανθρωπιστικό περιεχόμενο. Επίσης το σπουδαίο δημιούργημα της νομοθετικής δράσης του Λέοντα Γ’ ήταν ο Γεωργικός Νόμος που αποτελείται από μια συλλογή κανόνων που ρυθμίζουν την αγροτική ζωή και που ασχολούνται με κοινά αδικήματα των αγροτών. Αναφέρεται κυρίως στην προσωπική ιδιοκτησία των αγροτών, στην κατάργηση της καταναγκαστικής εργασίας και στην καθιέρωση της ελευθερίας της μετακίνησης. Αναδιοργάνωσε Διοίκηση & Άμυνα του κράτους. Στην εποχή του Λέοντος Γ’ τελειοποιήθηκε και επεκτάθηκε το “σύστημα των θεμάτων”, το οποίο ήταν στενά συνδεδεμένο με τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κινδύνους που απειλούσαν την Αυτοκρατορία. Ο Λέοντας επίσης διαίρεσε το κράτος σε διοικητικές και στρατιωτικές περιφέρειες, καθόρισε με σαφήνεια τον αριθμό και τις αρμοδιότητες των αξιωματούχων των ανακτόρων, δημιούργησε αξιόμαχο στρατό από στρατιώτες καλλιεργητές. Έβαλε τέλος σε μια περίοδο αστάθειας και έσωσε το Βυζάντιο από τους Άραβες όταν η πρωτεύουσα απειλήθηκε από το στρατό και το στόλο των Αράβων, που την πολιορκούσαν για έναν ολόκληρο χρόνο. Ο Λέων ο Γ’ έδειξε τότε όλες τις στρατιωτικές και πολιτικές του ικανότητες, συντρίβοντας τις δυνάμεις των Αράβων και λύνοντας την πολιορκία στις 15 Αυγούστου του 718, αφού προηγούμενα τους είχε αποδυναμώσει με δύο έξυπνους πολιτικούς χειρισμούς: την υποκίνηση των χριστιανών Αιγυπτίων, που ήταν στο στρατό των Αράβων, ν’ αυτομολήσουν στους Βυζαντινούς και τη συμφωνία του με τους Βουλγάρους, που κατέσφαξαν 20.000 Άραβες.
Στη συνέχεια κατέπνιξε μια σειρά στάσεων εναντίον του στην Κωνσταντινούπολη και την επανάσταση του αυτοανακηρυχθέντα βασιλιά της Ελλάδας Κοσμά, που, υποκινούμενος από τον πάπα, θέλησε ν’ αποσπάσει την κυρίως Ελλάδα απ’ το βυζαντινό κράτος. Τέλος, το 740, κατάστρεψε στη Φρυγία το στρατό των και πάλι εισβολέων Αράβων.
Στο ειρηνικό του έργο αναδιοργάνωσε τη διοίκηση του κράτους, φορολόγησε την εκκλησιαστική περιουσία κι απαγόρεψε την προσκύνηση και τη λατρεία των εικόνων, γεγονότα που δημιούργησαν αναταραχή, η οποία πήρε το σχήμα εκκλησιαστικής έριδας, με το όνομα “εικονομαχία” κι απείλησε ακόμη και την ύπαρξη του βυζαντινού κράτους. Για το λόγο αυτό ονομάστηκε εικονομάχος.
Πέθανε στις 18 Ιουνίου του 741. Μετά τον θάνατό του ανήλθε αμέσως στον θρόνο ο γιος του Κωνσταντίνος Ε’ ο Κοπρώνυμος ο οποίος συνέχισε την πολιτική του πατέρα του σε όλους τους τομείς.
*ΘΕΜΑΤΑ: Τα θέματα ήταν αρχικά στρατιωτικές μονάδες, μετακινούμενες ανά την επικράτεια. Όταν οι μονάδες αυτές απέκτησαν μόνιμη εγκατάσταση, θέματα ονομάστηκαν οι περιοχές εγκατάστασής τους, οι οποίες εξελίχθηκαν σε διοικητικές περιφέρειες. Την ανώτατη πολιτική εξουσία του θέματος ασκούσε ο στρατηγός. Δημιουργήθηκαν με σκοπό την καλύτερη διοίκηση των επαρχιών της αυτοκρατορίας (σε αντίθεση με το δυσλειτουργικό σύστημα των τεράστιων επαρχοτήτων της πρώιμης βυζαντινής περιόδου), αλλά και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των εχθρικών εισβολών. Η λέξη «θέμα» σήμαινε βασικά ένα στρατιωτικό σώμα και, στη συνέχεια, ταυτιζόταν και με τη διοικητική περιφέρεια που προστάτευε.
