Ο Κωνσταντίνος παίρνει τη μεγάλη απόφαση να μεταφέρει την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στο Βυζάντιο. Η θέση της νέας πρωτεύουσας έχει πολλά φυσικά και στρατηγικά πλεονεκτήματα.

Οι λόγοι επιλογής του Βυζαντίου ως η τοποθεσία της νέας πρωτεύουσας:

• ήταν στο σημείο που ενώνονταν η Ευρώπη με την Ασία και ο Εύξεινος Πόντος με το Αιγαίο.

• εκεί κατέληγαν όλοι οι μεγάλοι εμπορικοί δρόμοι και άρχιζαν άλλοι, που οδηγούσαν στην Ανατολή (π.χ. Εγνατία Οδός).

• ο Κεράτιος κόλπος σχημάτιζε φυσικό λιμάνι κατάλληλο για την εμπορική κίνηση της πόλης.

• μπορούσε εύκολα να οχυρωθεί.

• βρισκόταν κοντά στις πλουσιότερες περιοχές που τροφοδοτούσαν όλη την αυτοκρατορία με αρώματα, μπαχαρικά, μετάξι και κοσμήματα.

• Υπήρχε ομοιογένεια στους πληθυσμούς της ανατολής μιας και οι κάτοικοι ήταν ελληνόφωνοι-μιλούσαν ελληνικά- και είχαν ασπαστεί το χριστιανισμό.

Τα εγκαίνια της νέας πόλης έγιναν στις 11 Μαίου 330 και ονομάστηκαν γενέθλια. Για να εποικιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η νέα πόλη στους πολίτες που θα έκτιζαν τις νέες τους κατοικίες παρεχόταν δωρεάν άρτος (panes aedium), ενώ οι ανάδοχοι εδαφών στην περιοχή της Μικράς Ασίας αναγκάστηκαν να οικοδομήσουν οικήματα στην Νέα Ρώμη.

Η επιθυμία των κατοίκων της Αυτοκρατορίας να εγκατασταθούν στη νέα πρωτεύουσα ήταν ιδιαίτερα μεγάλη με αποτέλεσμα τα μέτρα να καταργηθούν και να υπάρξει συνωστισμός εντός των τειχών της πόλης.

Τέλος, παρότι η επίσημη ονομασία της ήταν Nove Roma (Νέα Ρώμη), το όνομα που επικράτησε ήταν Κωνσταντινούπολη προς τιμήν του Μεγάλου Κωνσταντίνου.

Ερωτήσεις Κατανόησης

1. Ποια ήταν τα μειονεκτήματα της διακυβέρνησης της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τη Ρώμη;
2. Ποιες αλλαγές έκανε ο Κωνσταντίνος στη διοίκηση και τη θρησκεία;
3. Ποιο ήταν το όνομα της νέας πρωτεύουσας;
4. Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα της νέας πρωτεύουσας;
5. Γιατί ήταν σημαντικές οι επαρχίες της Ανατολής;
6. Γιατί οι κάτοικοι των ανατολικών περιοχών έβλεπαν θετικά τις αλλαγές του Κωνσταντίνου;

 

Έτσι μεγάλωσε το Βυζάντιο.

«Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στο Βυζάντιο, τον αυτοκράτορα ακολούθησαν κι εγκαταστάθηκαν εδώ χιλιάδες Ρωμαίοι πολίτες, κυβερνητικοί υπάλληλοι, στρατιωτικοί, νομικοί, επαγγελματίες, έμποροι και τεχνίτες που είχαν έρθει να βοηθήσουν στο χτίσιμο της πόλης. Όλοι αυτοί μιλούσαν και συνέχισαν να μιλούν τη γλώσσα τους, τη λατινική. Μάθαιναν όμως και την ελληνική, γιατί αυτή τη γλώσσα γνώριζαν και μιλούσαν όλοι στην Ανατολή και στο Βυζάντιο. Γι αυτό οι Ρωμαίοι δεν επέβαλαν τη λατινική γλώσσα στους Έλληνες. Αντίθετα βοήθησαν και οι ίδιοι στην εξάπλωση της ελληνικής γλώσσας, γιατί αυτή έφερνε μαζί της τον ελληνικό πολιτισμό και την εξημέρωση των κατοίκων. Έτσι αυτή η ενίσχυση του ελληνισμού αποδείχθηκε ευεργετική για όλους τους Ρωμαίους υπηκόους».

Κ. Άμαντος, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Ιστορία