Η οικογένεια αποκτά ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ανάλογα με το κοινωνικό περιβάλλον, τις οικονομικές δυνατότητες, την παράδοση, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής. Το βασικότερο χαρακτηριστικό είναι η μορφή της. Στο παρακάτω εικονογράφημα θα γνωρίσετε τις μορφές που συνήθως έχει η οικογένεια στις σύγχρονες κοινωνίες.
Απαραίτητο στοιχείο για την σωστή λειτουργία μιας οικογένειας είναι η οργάνωσή της. Μοιράζονται δηλαδή τα μέλη της οικογένειας τους ρόλους και τους τρόπους συμπεριφοράς. Δηλαδή, οι γονείς φροντίζουν τα παιδιά για τις ανάγκες τους και τα παιδιά αγαπούν και σέβονται τους γονείς τους. Κανόνες συμπεριφοράς πρέπει να διέπουν τα μέλη της οικογένειας προς τα άλλα μέλη αυτής.
Κάθε πρόσωπο μπορεί να έχει και διαφορετικούς ρόλους. Π. χ. και γονιός αλλά και μέλος διαφόρων συλλόγων ή τα παιδιά ταυτόχρονα και μέλη αθλητικών ομάδων, χορωδίας κλπ
Και βέβαια η θέση κάθε μέλους της οικογένειας έχει αλλάξει στη σύγχρονη εποχή σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες. Απουσιάζει ο διαχωρισμός των ρόλων, αυξάνεται συνεχώς η εργασία της γυναίκας εκτός σπιτιού, ο χρόνος παραμονής των μελών της οικογένειας μέσα στο σπίτι ολοένα ελαττώνεται λόγω των πολλών υποχρεώσεων της έξω από αυτό και η μορφή της παραδοσιακής αγροτικής πολύτεκνης οικογένειας αλλάζει και γίνεται πυρηνικού τύπου δηλαδή γονείς και παιδιά (το πολύ τρία) που ανατρέφουν.
Δείτε στο παρακάτω βίντεο διάφορες μορφές οικογένειας και προσπαθήστε να αναγνωρίσετε τη μορφή τους.