27. Το κλίμα της Ευρώπης

Το Ρεύμα του Κόλπου

Είναι ένα αόρατο, αεικίνητο ποτάμι που κρατά την βόρεια Ευρώπη ζεστή και εμποδίζει τους παγετώνες να την κατακλύσουν.  Σήμερα οι επιστήμονες ξέρουν με απόλυτη σιγουριά πως το Ρεύμα του Κόλπου είναι ο θερμοστάτης των χειμερινών θερμοκρασιών της δυτικής και βόρειας Ευρώπης. Και ξέρουν επίσης πολύ καλά ότι η ύπαρξή του απειλείται από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Το Ρεύμα του Κόλπου του Μεξικού είναι ένα ισχυρό, θερμό ρεύμα που δημιουργείται στη θάλασσα της Καραϊβικής. Έχει πλάτος 150 χιλιόμετρα και το συναντάμε σε βάθη μεταξύ 800 ? 1200 μέτρων. Η θερμοκρασία του φθάνει τους 35°C, και κινείται με ταχύτητα περίπου 200 χιλιόμετρα ανά ημέρα. Πρόκειται με άλλα λόγια για ένα ποτάμι μέσα στον Ατλαντικό Ωκεανό, πολύ μεγαλύτερο από τον Αμαζόνιο. Το Ρεύμα κατευθύνεται βόρεια κατά μήκος των ανατολικών ακτών των Ηνωμένων Πολιτειών και στη συνέχεια αλλάζει κατεύθυνση, διασχίζοντας κάθετα τον Ατλαντικό. Τελικά φθάνει στην Ευρώπη, βορειοδυτικά της Ιρλανδίας, και χωρίζεται στα δύο. Το βόρειο τμήμα του ρέει προς την Ισλανδία και το νότιο παρακλάδι του προς τα Κανάρια νησιά. Είναι η μεταφορά των θερμών αυτών νερών εμποδίζει τη δυτική και βόρεια Ευρώπη να ξαναζήσει μια εποχή παγετών.

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει μια μείωση της ισχύος του κατά 25%. Αιτία; Η παγκόσμια υπερθέρμανση. Το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία έχει μειώσει την αλατότητα των νερών στον βόρειο Ατλαντικό. Και είναι η αλατότητα που λειτουργεί ως κινητήριος ιμάντας για την  ανακύκλωση του ρεύματος. Σε περίπτωση που το φαινόμενο συνεχιστεί, οι ειδικοί του κλίματος δεν αποκλείουν ακόμα και την παύση του ρεύματος, γεγονός που θα βυθίσει τη Μεγάλη Βρετανία και μέρος της Ευρώπης κάτω από τόνους χιονιού.



Λήψη αρχείου

7.1 Η Παλαιολιθική εποχή

Ερωτήσεις:
1. Πώς ήταν η γη πριν από εκατομμύρια χρόνια και πώς διαμορφώθηκε σταδιακά;
2. Τι γνωρίζεις για την τροφή των πρωτόγονων ανθρώπων;
3. Ποια ήταν τα πρώτα εργαλεία των ανθρώπων και πώς τα χρησιμοποιούσαν;
4. Τι συνέβη όταν μειώθηκε η θερμοκρασία της γης;
5. Τι έκαναν οι άνθρωποι για να επιβιώσουν;
6. Τι καινούρια εργαλεία δημιούργησαν και πώς τα χρησιμοποιούσαν;
7. Τι ήταν οι άνθρωποι στην παλαιολιθική εποχή;
8. Τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι στο σπήλαιο των Πετραλώνων;

 

Η εποχή του λίθου

Ερωτήσεις:
1. Πώς μαθαίνουμε για τη ζωή των πρωτόγονων ανθρώπων;
2. Γιατί ονομάζουμε την εποχή του λίθου έτσι;
3. Ποιες περίοδοι αποτελούν την προϊστορία;

4. Πότε αρχίζει η Ιστορία;

25 & 26: Οριζόντιος και κατακόρυφος διαμελισμός της Ευρώπης

Ο οριζόντιος διαμελισμός:

Η Ευρώπη βρέχεται βόρεια από το Βόρειο Παγωμένο Ωκεανό, δυτικά από τον Ατλαντικό Ωκεανό, νότια από τη Μεσόγειο Θάλασσα και νοτιοδυτικά από τη Μαύρη Θάλασσα (Εύξεινο Πόντο). Έχει εκτεταμένο μήκος ακτών. Η ακτογραμμή της είναι 77.902 χιλιόμετρα.

Οι ακτές της Ευρώπης παρουσιάζουν έντονο διαμελισμό, τον εντονότερο από όλες τις άλλες ηπείρους. Οι κόλποι, οι χερσόνησοι, τα ακρωτήρια και τα νησιά προσδίδουν στην Ευρώπη ξεχωριστή ομορφιά.

Η Βόρεια Σκανδιναβία σκεπάζεται από πάγους, οι οποίοι στο πέρασμα των χιλιάδων ετών έχουν διαβρώσει τις ακτές της και έχουν δημιουργήσει πολύπλοκους δαντελωτούς κόλπους, τα «φιόρδ». Τα πιο χαρακτηριστικά φιόρδ είναι αυτά της Νορβηγίας.
Στη Βαλκανική χερσόνησο οι γεωλογικές διεργασίες (σεισμοί, ηφαίστεια), που συνέβησαν πριν από εκατομμύρια και δισεκατομμύρια χρόνια, δημιούργησαν όχι μόνο έντονο οριζόντιο διαμελισμό, αλλά και πολύ μεγάλο αριθμό νησιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν η Ελλάδα και η Κροατία.
Στους κόλπους της Ευρώπης έχουν δημιουργηθεί μεγάλα λιμάνια, για να εξυπηρετούν τις συγκοινωνίες, τις μεταφορές και το εμπόριο.

Ο κατακόρυφος διαμελισμός:

Η Ευρώπη με βάση τη μορφολογία του εδάφους της χωρίζεται σε τρεις περιοχές (εικόνα 26.2), οι οποίες είναι οι εξής:

1. Ανατολική περιοχή. Είναι μία απέραντη πεδινή έκταση, που ξεκινά από την Κεντρική Ευρώπη και καταλήγει στα Ουράλια Όρη. Η μορφολογία της είναι ίδια παντού και σπάνια ξεπερνά τα 100 μ. υψόμετρο. Η γονιμότητα του εδάφους διαφοροποιείται ανάλογα με την ποιότητά του και τις κλιματικές συνθήκες.

2. Βόρεια και Κεντροδυτική περιοχή. Περιλαμβάνει τη Σκανδιναβία, την Αγγλία, την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, τη Γαλλία και το κεντρικό τμήμα της Ιβηρικής χερσονήσου. Σε αυτήν την περιοχή τα βουνά είναι χαμηλά και περιβάλλονται από εύφορες πεδιάδες, επειδή δημιουργήθηκαν πριν από εκατοντάδες εκατομμύρια έτη και η διάβρωση επέδρασε σε αυτά όλο αυτόν τον καιρό.

3. Νότια περιοχή. Περιλαμβάνει τη Χερσόνησο του Αίμου, την Αυστρία, την Ελβετία, την Ιταλική και την Ιβηρική Χερσόνησο, οι οποίες σχηματίστηκαν γεωλογικά πολύ αργότερα από τις προηγούμενες.

Στη νότια περιοχή, που έχει πολύ έντονο ανάγλυφο, τα ρεύματα του νερού, καθώς κατεβαίνουν από τα βουνά δεν μπορούν να ενωθούν, ώστε να σχηματίσουν μεγάλα ποτάμια. Αντίθετα, στις μεγάλες πεδιάδες της ανατολικής και κεντροδυτικής περιοχής ρέουν οι μεγαλύτεροι ποταμοί της Ευρώπης.

Παρατηρήστε το γεωμορφολογικό χάρτη της Ευρώπης:
Οι περισσότερες λίμνες βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη, πάρα πολλές στην περιοχή των Άλπεων, ενώ οι μεγαλύτερες απλώνονται στη ρωσική πεδιάδα. Οι λίμνες της Βαλκανικής χερσονήσου είναι λίγες και μικρές, όμως διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αγροτική παραγωγή της περιοχής.

24: Η θέση της Ευρώπης

Γεια σας παιδιά

Από σήμερα αρχίζουμε να μαθαίνουμε για την Ευρώπη, την ήπειρό μας. Και πρώτα θα δούμε την Ευρώπη στον παγκόσμιο χάρτη.

Η Θέση της Ευρώπης:

Είναι στα δυτικά της Ασίας και Βόρεια της Αφρικής

Ανατολικά είναι ενωμένη με την Ασία. Μαζί αποτελούν την Ευρασία. Θα μπορούσαμε δηλαδή να πούμε ότι η Ευρώπη είναι μια χερσόνησος της Ασίας. Σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες η Ευρώπη και η Ασία θεωρούνται μία ήπειρος , η Ευρασία.

Το μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης εκτείνεται στο ανατολικό ημισφαίριο εκτός από ένα μικρό μέρος που ανήκει στο δυτικό ημισφαίριο και στη βόρεια εύκρατη ζώνη εκτός από ένα πάλι μικρό μέρος στο βόρειο μέρος της που ανήκει στο βόρειο πολικό κύκλο.

Τα σύνορα της Ευρώπης:

Με την Ασία είναι η οροσειρά των Ουραλίων Ορέων και ο Καύκασος. Σύνορα επίσης θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν η Κασπία και η  Μαύρη θάλασσα

Με την Αφρική που βρίσκεται νότια της Ευρώπης,  χωρίζεται με τη Μεσόγειο θάλασσα και τον πορθμό του Γιβραλτάρ.

Τέλος δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό ωκεανό και βόρεια από τον Αρκτικό ωκεανό.

ευρωπης

2

Αφού διαβάσεις το μάθημα και κάνεις τις ασκήσεις στο Τ.Ε., μπορείτε να δείτε τις απαντήσεις των ασκήσεων.

Γεω ΤΕ σελ 036

6.2. Στον Αίολο, στους Λαιστρυγόνες και στο νησί της Κίρκης

Στις επόμενες τρεις περιπέτειες του Οδυσσέα, στο νησί του Αιόλου, στους Λαιστρυγόνες και στο νησί της Κίρκης, ο ήρωας θα αντιμετωπίσει πολλές δυσκολίες και θα χάσει σχεδόν όλα του τα καράβια και σχεδόν όλους του τους συντρόφους. Παρόλο που πλησίασε πολύ κοντά στην Ιθάκη, δεν κατάφερε να φτάσει.

“Άνοιξε ο ασκός του Αιόλου…”

Τι εννοούμε σήμερα, όταν λέμε τη φράση “άνοιξε ο ασκός του Αιόλου;

Ερωτήσεις:
1. Ποιος ήταν ο Αίολος και πώς ήταν το νησί του;
2. Πόσο καιρό φιλοξένησε ο Αίολος τον Οδυσσέα και τους συντρόφους του;
3. Τι έδωσε ο Αίολος στον Οδυσσέα και τι τον συμβούλεψε όταν έφυγε;
4. Τι συνέβη στο δρόμο της επιστροφής στην Ιθάκη;
5. Τι συνέβη στη γη των Λαιστρυγόνων;
6. Πώς ήταν οι Λαιστρυγόνες;
7. Τι συνέβη στο νησί της Κίρκης;
8. Ποια ήταν η Κίρκη και πώς μάγεψε τους συντρόφους του Οδυσσέα;
9. Τι συμβούλεψε η Κίρκη τον Οδυσσέα πριν φύγει από το νησί;