Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Ομιλίας
Το παιδί ξεδιπλώνει τις γλωσσικές ικανότητες του με το χρόνο. Όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά μεταξύ τους και το κάθε ένα έχει το δικό του ρυθμό. Τα στάδια ανάπτυξης που περιγράφονται από την ηλικία των 4 έως 7 ετών, βασίζονται στο μέσο όρο. Εάν παρατηρήσετε κάτι ανησυχητικό στην ανάπτυξή του, επικοινωνήστε με τον παιδίατρό σας. Για θέματα που αφορούν ειδικά την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας μπορείτε να απευθυνθείτε για συμβουλές σε επαγγελματίες.
Ηλικία 4 – 5 ετών
Κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το 3
Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2800 ή περισσότερων λέξεων
Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 έως 2000 ή περισσότερων λέξεων
Μετράει ως το 10 μηχανικά
Χρησιμοποιεί γραμματικά σωστές προτάσεις
Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 έως 8 λέξεων
Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη
Ρωτά για ορισμούς λέξεων
Μιλά με μια συχνότητα 186 λέξεων ανά λεπτό περίπου
Μειώνεται ο συνολικός αριθμός των επαναλήψεων
Παράγει σύμφωνα με 90% ακρίβεια
Μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των συνεχών ηχητικών παραλείψεων και των υποκατάστατων
Ο λόγος του είναι συνήθως καταληπτός από τους ξένους
Μιλά σχετικά με εμπειρίες στο σχολείο, σε σπίτια φίλων κτλ.
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία
Δίνει προσοχή σε μια ιστορία και απαντά σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτή
Χρησιμοποιεί κτητικές αντωνυμίες, μέλλοντα χρόνο και συγκριτικά μορφήματα στις προτάσεις
Ηλικία 5 – 6 ετών
Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα
Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 3 μέρη
Κάνει ερωτήσεις με το «πως»
Απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;»
Χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο και μέλλοντα κατάλληλα
Χρησιμοποιεί συνδέσμους
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις
Ονομάζει τα αντίθετα
Ονομάζει διαδοχικά ημέρες της εβδομάδας
Μετρά ως το 30 μηχανικά
Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις
Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες
Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία
Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια
Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά
Ηλικία 6 – 7 ετών
Ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα
Τοποθετεί κατά σειρά αριθμούς
Κατανοεί το «αριστερά» και το «δεξιά»
Χρησιμοποιεί αυξανόμενα πιο σύνθετες περιγραφές
Απασχολείται με συζητήσεις
Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 20000 λέξεων
Χρησιμοποιεί προτάσεις 6 λέξεων περίπου
Κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου
Απαγγέλει το αλφάβητο
Μετράει ως το 100 μηχανικά
Χρησιμοποιεί περισσότερα μορφολογικά σημάδια καταλλήλως
Χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή.
Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές Λόγου και Ομιλίας
Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές του λόγου και ομιλίας (ΕΑΔ) είναι οι διαταραχές που χαρακτηρίζονται από σημαντική καθυστέρηση ή απόκλιση στην ανάπτυξη του λόγου του παιδιού. Το παιδί δεν παρουσιάζει επαρκή επικοινωνία ακόμη κι αν οι υπόλοιποι τομείς αναπτύσσονται φυσιολογικά.
Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές του λόγου αποδίδονται σε:
- Ανωριμότητα ή καθυστέρηση νευρολογικής ωρίμανσης
- Κληρονομικότητα
- Περιγεννητικούς παράγοντες (π.χ. ανοξία)
- Ασθένειες (π.χ. μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα)
Οι διαταραχές αυτές δεν αποδίδονται σε:
- Βλάβες των αισθητήριων οργάνων (π.χ. βαρηκοΐα)
- Νοητική υστέρηση
- Περιβαλλοντικούς παράγοντες (π.χ. διγλωσσία, φτωχό σε ερεθίσματα περιβάλλον)
- Συναισθηματικούς παράγοντες
Οι Ειδικές Αναπτυξιακές Διαταραχές Λόγου χωρίζονται σε τρεις υπο- ομάδες:
Ειδική διαταραχή στην άρθρωση:
Το παιδί χρησιμοποιεί καλά τη γλώσσα αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες στην άρθρωση – φωνολογία που δεν αντιστοιχούν στις αναμενόμενες για την ηλικία του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ομιλία του να μην είναι τόσο σαφής και μερικές φορές να μην είναι καταληπτή.
Όταν υπάρχουν δυσκολίες στην άρθρωση, το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στην παραγωγή κάποιων ήχων (φωνημάτων) της ομιλίας, λόγω νευρομυϊκής αδυναμίας των οργάνων της άρθρωσης (γλώσσα, χείλη, υπερώα, δόντια).
Μερικά παραδείγματα είναι:
- Το παιδί δεν μπορεί να παράγει καθόλου το φώνημα «ρ»
Π.χ. /νερό/ > /νεό/
- Δυσκολία στην παραγωγή κάποιων ήχων.
Π.χ. /σήμερα/ > /χήμερα/
Από την άλλη στη φωνολογική διαταραχή γίνονται λάθη στην παραγωγή κάποιων ήχων (φωνημάτων) της ομιλίας, λόγω δυσκολιών αναγνώρισης και διαφοροποίησης των ήχων αυτών, ενώ δε θα έπρεπε σύμφωνα με τη χρονολογική ηλικία του παιδιού.
Παράδειγμα:
Το παιδί αντικαθιστά το φώνημα «σ» με το φώνημα «θ» ενώ μπορεί αν του ζητηθεί να τα αρθρώσει σωστά το κάθε ένα χωριστά Π.χ. /σούπα/ > /θούπα/
Διαταραχή στην έκφραση της γλώσσας (του λόγου)
Το παιδί έχει δυσκολία στην προφορική έκφραση ενώ η κατανόηση του προφορικού λόγου είναι σε φυσιολογικά επίπεδα. Αν το παιδί είναι σε σχολική ηλικία οι δυσκολίες αυτές μπορεί να αφορούν και τη γραπτή έκφραση. Μερικές φορές μπορεί να υπάρχουν και αρθρωτικές δυσκολίες. Τα χαρακτηριστικά των παιδιών με αυτή τη διαταραχή ποικίλουν ανάλογα με τη σοβαρότητα της διαταραχής και την ηλικία του παιδιού.
Μερικές από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο με διαταραχές έκφρασης λόγου είναι:
- Δυσκολία χρήσης των κατάλληλων καταλήξεων (π.χ. εγώ γράφ-ει)
- Δυσκολία χρήσης του κατάλληλου επιτονισμού, αργός ή γρήγορος ρυθμός ομιλίας
- Συντακτικά λάθη (π.χ. εγώ γάλα πάω φέρω, το έφερα αφού)
- Γραμματικά λάθη (π.χ. λάθος χρήση χρόνων)
- Δυσκολίες στην ανάγνωση γραπτού κειμένου
- Δυσκολίες στην ορθογραφία, όταν μιλάμε για παιδιά σχολικής ηλικίας
- Δυσκολία εύρεσης κατάλληλων λέξεων (π.χ. αντί να πει «ποτήρι» > λέει «αυτό που πίνουμε»), και δυσκολία κατάκτησης νέων λέξεων
- Δυσκολίες έναρξης ή διατήρησης συζήτησης
- Δυσκολία στη σύνταξη ερωτήσεων
- Ακατάλληλη χρήση της γλώσσας (π.χ. απουσία τύπων ευγενείας)
Αντιληπτική διαταραχή της γλώσσας (του λόγου)
Είναι η πιο σοβαρή διαταραχή γιατί το άτομο έχει δυσκολίες και στην κατανόηση και κατ’ επέκταση και στην προφορική έκφραση. Η ικανότητα του παιδιού να κατανοεί το λόγο είναι μικρότερη από αυτή που αντιστοιχεί στην ηλικία του και ως αποτέλεσμα παρουσιάζει περιορισμένο αυθόρμητο λόγο. Επίσης μπορεί να υπάρχουν δυσκολίες στην παραγωγή κάποιων φωνημάτων.
Μερικές από τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο με διαταραχές αντίληψης λόγου είναι:
- Δυσκολία εκτέλεσης εντολών (π.χ. Φέρε το παπούτσι).
- Δυσκολίες μνήμης
- Δυσκολίες στην επεξεργασία αισθητηριακών ερεθισμάτων (κυρίως ακουστικών). Το παιδί μπορεί να δίνει την εντύπωση ότι δεν ακούει, δεν προσέχει ή μπερδεύεται.
- Δυσκολίες στην εκμάθηση νέου λεξιλογίου (βασικό λεξιλόγιο, χωροχρονικές έννοιες)
- Δυσκολίες κατανόησης του προφορικού λόγου (π.χ. αφηρημένες έννοιες)
- Δυσκολίες στη μάθηση
- Δυσκολίες στην κατανόηση γραπτού κειμένου (π.χ. ιδιωματισμοί, παροιμίες, έμμεσο μήνυμα μιας πρότασης).
Διαγνωστική διαδικασία
Η διάγνωση των ειδικών διαταραχών του λόγου είναι μια σύνθετη διαδικασία και απαιτεί τη συνεργασία μιας διεπιστημονικής ομάδας η οποία θα είναι σε θέση να κάνει διαφοροδιάγνωση αναλύοντας τα δεδομένα που έχουν συλλεγεί. Η διάγνωση δε θα βασίζεται μόνο σε πληροφορίες για το γλωσσικό επίπεδο αλλά και στην εκτίμηση των νοητικών, αντιληπτικών, κινητικών και κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Σε παιδιά σχολικής ηλικίας λαμβάνονται υπόψιν οι μαθησιακές ικανότητες και η σχολική επίδοση.
Πηγή: Selle.gr
Παρατηρήσαμε τα άνθη του, ονομάσαμε τα μέρη του, το ζωγραφίσαμε και μάθαμε τον μύθο της Αμυγδαλιάς στα ελληνικά και στα αγγλικά, τον οποίο και δραματοποιήσαμε.
🔹 Ο Θεόδωρος μας είπε πως πήγαινε σχολείο βράδυ και αναρωτηθήκαμε γιατί! Μέσα από εικόνες και συζήτηση, μάθαμε για το κρυφό σκολειό, τους φόβους των παιδιών τότε και το τραγούδι “Φεγγαράκι μου λαμπρό”. Μεταμορφώσαμε κι εμείς το σπιτάκι της τάξης μας σε εκκλησία και δοκιμάσαμε να φτάσουμε εκεί χωρίς να μας δουν οι Τούρκοι!
