Πρόγραμμα καλλιέργειας δεξιοτήτων
Τίτλος «Κάθε αλλαγή μια φωτεινή αρχή!»
ΘΕΜΑΤΙΚΗ: Ζω καλύτερα- ευ ζην
Υποθεματική: Ψυχική υγεία
1ο Εργαστήριο: Ένα γράμμα και μια επίσκεψη/ Εισαγωγή- Σύνδεση- Συμβόλαιο
- Εμφάνιση της «Μικρής Ηλιαχτίδας» από το παράθυρο»
–« Καλημέρα με ηχώ»
Το γράμμα του Ήλιου
Παιχνίδια γνωριμίας: Το κουβάρι της μικρής ηλιαχτίδας
-Μια ακτινοκορδέλα από το σπίτι στο σχολείο» Λαβύρινθος στο διαδραστικό πίνακα
Το ίδιο σε ατομικό φύλλο εργασίας
1.2 Παιχνίδια με τη μικρή ηλιαχτίδα στο χώρο της τάξης
-Η ηλιαχτίδα οδηγός: Ψυχοκινητικό παιχνίδια με εμπόδια
– Ο χορός της ηλιαχτίδας & και οι μικροί ηλιο-εξερευνητές
1ο φύλλο αξιολόγησης : Ζωγράφισε τη μικρή ηλιαχτίδα. Πώς αισθάνεσαι μετά την επίσκεψή της;
Επιστολή προς τους γονείς
1.3. Κατασκευή
– Ο ήλιος της τάξης μας: Συνεργατική δράση
-Ενημέρωση για το επόμενο εργαστήριο: Παρουσίαση αγαπημένου αντικειμένου από το σπίτι.
– Χωρισμός σε 3 ομάδες- Ένα χρώμα για κάθε μέρα παρουσίασης.
– Παραλαβή αντικειμένων από τους γονείς
Γνωριμία με το όνομά μας μέσα από το παρουσιολόγιο της τάξης μας.
-Παρουσίαση της πράσινης ομάδας: “Είμαι ο … και έφερα από το σπίτι …”
-Η κίτρινη ομάδα παρουσιάζει: Είμαι ο … και έφερα από το σπίτι …
-Παρουσίαση της μπλε ομάδας: “Είμαι ο … και έφερα από το σπίτι …”
Τα παιδιά κάθε φορά μαντεύουν και το παιδί που παρουσιάζει μας εξηγεί γιατί το αντικείμενο είναι το αγαπημένο του και ποιος του το έδωσε.
Ορισμός κανόνων για την παρεούλα
Κανόνες για το παιχνίδι στις «γωνιές»
Ψυχοκινητικό παιχνίδι: Βρες ένα αντικείμενο από τη «γωνιά» που βλέπεις στην καρτέλα.
Απονομή ακτινοκορδέλας από αφρώδες πλαστικό στα παιδιά
Φύλλο εργασίας: Ζωγράφισε το αγαπημένο αντικείμενο που παρουσίασες καθώς και αυτόν που σου το έδωσε. Γιατί είναι το αγαπημένο σου; Σου άρεσε που το παρουσίασες;
Ορισμός ομάδων υπηρεσίας στα συννεφάκια μας.
3ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
3.1.
— Παιχνίδι σύνδεσης :«Η θέση δεξιά μου είναι αδειανή, έλα… [όνομα συμμαθητή/ήτριας] να κάτσουμε μαζί]..
– Θεατρικό παιχνίδι: Που είσαι Μικρή Ηλιαχτίδα; Κίνηση και έκφραση στο χώρο.
-“Παγωμένες” …καλημέρες:
(α) Επίδειξη καρτών με εικόνες για τα συναισθήματα, στον κύκλο.
Τα παιδιά αναγνωρίζουν και ονομάζουν τα συναισθήματα που βλέπουν στις κάρτες.
(β) Χωρισμός σε δύο ομάδες :ΗΛΙΟΣ-ΦΕΓΓΑΡΙ. Οι δύο ομάδες παίρνουν θέση η μία απέναντι στην άλλη.
(γ) Κάθε ομάδα διαλέγει (μυστικά) μία κάρτα. Αναγνωρίζει και αποδίδει με “παγωμένη εικόνα” (ακινησία) την “καλημέρα”.Η άλλη ομάδα πρέπει να μαντέψει το συναίσθημα.
– Φύλλο Εργασίας «Εγώ και η δική μου καλημέρα στο σχολείο». Αναγνώριση και έκφραση συναισθήματος.
-Το όνομά μου: Πληκτρολόγηση και δημιουργία της καρτέλας μου στον Η/Υ.
– Ανάγνωση: Παιχνίδι με την καρτέλα μου για την αναγνώριση του ονόματός μου.
– Φύλλο εργασίας: Βρες και χρωμάτισε τα γράμματα του ονόματός σου
3.2.
Η Μικρή Ηλιαχτίδα θυμίζει στα παιδιά το γράμμα του Ήλιου και την αναφορά του στον ζωηρό φίλο του, τον Αέρα. Προτείνει τα εξής παιχνίδια:
– Φθινοπωρινό αεράκι: Ενεργοποίηση σώματος. Με μουσική, οι μαθητές/-ήτριες σε ζευγάρια μεταμορφώνονται: Ο/η Α΄ είναι ο ΑΕΡΑΣ και ο/η Β΄ το ΦΥΛΛΟ. Αλλαγή ρόλων.
– Άσκηση χαλάρωσης: Με χαλαρωτική μουσική οδηγούμε τα παιδιά να σκεφτούν και να νιώσουν τα μέλη του σώματός τους. Με τις οδηγίες του/της εκπαιδευτικού εκτελείται διαφραγματική αναπνοή.
– Ανεμοανακατοσούρα: Στον κύκλο ή με ελεύθερη κίνηση στο χώρο τα παιδιά αλλάζουν γρήγορα θέσεις ή δημιουργούν μικρές ομάδες σύμφωνα με κριτήρια ομοιότητας που θέτει κάθε φορά ο/η εκπαιδευτικός.
– Συζήτηση: Δεν είμαστε όλοι ίδιοι. Ο καθένας είναι ένα ξεχωριστό πλάσμα. Με το δικό του σώμα και τα δικά του συναισθήματα. Τις δικές του προτιμήσεις. Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για τον εαυτό μας. Πώς μπορούμε να τον φροντίσουμε;
-Δημιουργία λίστας απαντήσεων στο διαδραστικό πίνακα (α΄ φάση) για 4 θεματικές περιοχές : υγιεινή σώματος, γυμναστική, διατροφή, καλό ύπνο
3.3.
-«Τι συμβαίνει με τη Μικρή Ηλιαχτίδα;» / Τεχνική: Η καρέκλα των αποκαλύψεων
Η Μικρή Ηλιαχτίδα δεν είναι και τόσο ευδιάθετη σήμερα. Τι έχει; Είναι λυπημένη; Ντρέπεται; Είναι θυμωμένη; Φοβισμένη; Τι συμβαίνει;
Αποφασίζει να πει το λόγο για τον οποίο αργεί να έρθει στο σχολείο κάποιες φορές (Ξενυχτά κάποια βράδια Τρώει αργά, βαριά και ανθυγιεινά φαγητά, με δυνατή μουσική, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να κοιμηθεί).
Τα παιδιά προτείνουν λύσεις που γνωρίζουν στη Μικρή Ηλιαχτίδα κι εκείνη αναφέρεται σε όσα τη συμβούλεψε ο Ήλιος (κανόνες υγιεινής). Τονίζεται τι είναι αναγκαίο για να είμαστε υγιείς, να έχουμε γερό σώμα και καλή διάθεση (ευεξία, θετικά συναισθήματα). Επίσης ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την υγεία μας (ευθύνη, αυτοφροντίδα).
– Συμπλήρωση της λίστας υγιεινών προτύπων ζωής (β΄ φάση) και:
-δημιουργία ομαδικής αφίσας για υγιεινά πρότυπα ζωής αναφορικά με γενικότερη στάση κάθε ατόμου εντός και εκτός του σχολείου (συνεργατικό έργο, με ζωγραφική και γραφή καρτελών).
– “Μάρμαρο-ξεμάρμαρο”: Επιλογή 4“κυνηγών” . Όταν οι “κυνηγοί” πιάσουν κάποιον/α, “μαρμαρώνει” με ανοικτά πόδια, δίνοντας τη δυνατότητα στους/στις άλλους/ες “κυνηγημένους/ες” να περάσουν κάτω από τα πόδια του/της και με αυτόν τον “μαγικό τρόπο” να τον /την “ξεμαρμαρώσουν”. Ως εκ τούτου, τα παιδιά καλούνται να επιτελέσουν ταυτόχρονα δύο στόχους: να σωθούν και να σώσουν τους άλλους.
Συζήτηση μετά το παιχνίδι: (α) «-Πώς ήταν το παιχνίδι;». «-Πώς νιώθετε;». «-Αν μπορούσατε να χαρακτηρίσετε ή να ζωγραφίσετε τον τρόπο που νιώσατε, με τι χρώμα θα το ζωγραφίζατε;» (β) «-Τηρήθηκαν οι κανόνες ασφάλειας που τέθηκαν;». «-Αν δεν είχε τηρηθεί … τι θα μπορούσε να συμβεί;» «- Μήπως πρέπει να συμπληρωθεί στη λίστα των κανόνων με κάποιον που δεν σκεφτήκαμε πριν; ». Συμπλήρωση της λίστας με τους κανόνες εφόσον χρειάζεται, από τον/την εκπαιδευτικό.
4.2.
Η Μικρή Ηλιαχτίδα προτείνει παιχνίδια σε ζευγάρια.
Δημιουργία τυχαίων και διαφορετικών κάθε φορά ζευγαριών ώστε να συνεργαστούν με περισσότερους/ες συμμαθητές/-ήτριες και να εξελίσσουν τόσο τις διαπροσωπικές τους σχέσεις όσο και τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, την προσαρμοστικότητα και ευελιξία τους, κατά περίπτωση (συνεργασίας).
– “Αχ Κολλήσαμε!”. Σε ζευγάρια, πρέπει να καταφέρουν να βρουν τρόπο μετακίνησης ενώ είναι “κολλημένοι” με το ταίρι τους σε (και με )κάποιο από τα μέλη του σώματός τους (κολλημένα κεφάλια, γόνατα, πλάτες, πατούσες, κ.λπ.). Δοκιμασία μετακίνησης, σε συνεργασία και με επινοητικότητα, ώστε να ξεπεραστεί το “πρόβλημα”. Στο τέλος, συζήτηση-αναστοχασμός.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ: Πρέπει όλα τα ζευγάρια συγχρόνως, να διανύσουν μία ορισμένη απόσταση, σε έναν φανταστικό αγώνα ανθεκτικότητας. Ποιο ζευγάρι θα καταφέρει να φτάσει ως το τέρμα; Οι επίμονοι και ευρηματικότεροι, και όχι οι γρηγορότεροι, νικούν!
-Στη σκιά του Ήλιου: Ο Α΄ είναι ο Ήλιος και ο Β΄ η Σκιά του. Εναλλαγή των ρόλων ώστε όλοι να δοκιμάσουν και τους δύο ρόλους. Ο/η “Ήλιος” κινείται ελεύθερα στο χώρο εκτελώντας κινήσεις με όλο το σώμα (κυρίως παράπλευρες, με τα χέρια και τα πόδια). Ο/η Β΄ είναι η “Σκιά” του και πρέπει να βρίσκεται πίσω από το Α΄, να ακολουθεί, και να κάνει ότι κάνει ο “Ήλιος”. Άσκηση πολύ διασκεδαστική που απαιτεί όμως συντονισμό, ενσυναίσθηση από τον “Ήλιο”, υπομονή, συγκέντρωση και παρατηρητικότητα από την “Σκιά” του. Στο τέλος, συζήτηση-αναστοχασμός
-Άσκηση αναπνοής (Διαφραγματική αναπνοή ). Χαλάρωση. Άσκηση για την εκμάθηση της σωστής αναπνοής και χαλάρωσης από ένταση (ή άγχος). Κάθε μαθητής/-ήτρια ξαπλωμένος/-η ανάσκελα σε ασφαλή και καθαρό χώρο, με τα χέρια, το ένα στο στήθος και το άλλο στο στομάχι, εκτελεί με τις οδηγίες του/της εκπαιδευτικού τη διαφραγματική αναπνοή. Αρχικά αφήνουμε τους μαθητές να νιώσουν τη λειτουργία της αναπνοής. Στη συνέχεια προσφέρονται οδηγίες για τη σωστή εκτέλεση της άσκησης. Η εκπνοή πρέπει να κρατά λίγο περισσότερο χρόνο από την εισπνοή. Αρχικά, και προς αποφυγή περιπτώσεων υπεροξυγόνωσης (ζάλης), εκτελούνται λίγες αναπνοές (4 έως 6): Εισπνοή από τη μύτη και αφήνουμε το στομάχι να φουσκώσει (μετράμε ως το 3). Κράτημα του αέρα για δύο χρόνους (μετράμε 4, 5). Απαλή εκπνοή με μέτρημα για τέσσερις χρόνους, από το 6 έως το 10. Προτείνεται στα παιδιά προς αξιοποίηση, όταν αισθάνονται ένταση. Μπορεί σταδιακά και εφόσον έχει γίνει ορθή εκμάθηση, να εκτελείται και σε καθιστή θέση (διάχυση στο πρόγραμμα).
4.3.
-Ανάγνωση βιβλίου παιδικής λογοτεχνίας, “Τι μπορείς να κάνεις με μια ιδέα»
-Η Μικρή Ηλιαχτίδα αναφέρεται σε ένα όμορφο όνειρο που είδε (ή μία ιδέα που είχε). Προσκαλεί τους μαθητές/-ήτριες να παίξουν και να μοιραστούν τα δικά τους όνειρα και ιδέες!
– Ιδέες και Όνειρα!: Μουσική [με ενδιαφέρον]. Κάθε μαθητής/-ήτρια ξαπλωμένος/η ανάσκελα σε ασφαλή και καθαρό χώρο, με τα χέρια στο πλάι και κλειστά μάτια (προαιρετικά), αφήνει τη μουσική να τον/την “ταξιδέψει”. Όταν και όποτε αισθανθεί, μπορεί να κινηθεί και να εκφραστεί σωματικά στο χώρο (χωρίς λόγο), μπαίνοντας ενεργά στο … “όνειρο” του. Στο τέλος της μουσικής επιστρέφει στο αρχικό σημείο και ολοκληρώνει με ηρεμία την άσκηση (επαναφορά στην πραγματικότητα). Ακολουθεί μοίρασμα των ονείρων στον κύκλο.
-Ζωγραφική σε ζευγάρια: «-Αν ζωγραφίζαμε μαζί με κάποιον άλλο τι θα μπορούσαμε να φτιάξουμε;». «Τι χρώματα θα χρησιμοποιούσαμε;» «- Τι θέμα θα επιλέγαμε;» Θέλετε να δοκιμάσουμε;». Τυχαίος χωρισμός σε ζευγάρια και ζωγραφική σε χαρτί Α3.
Συνεργασία για την παραγωγή ενός κοινού έργου. Παρουσίαση στην ολομέλεια και ανάρτηση στην τάξη.
5ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
5.1.
-Ανάγνωση παραμυθιού. “Ο μικρός Φιλιπόκ”.
-Συζήτηση για το σχολείο μας και αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης. [Χρώμα] Color, [Σύμβολο] Symbol, [Εικόνα] Image (Ποιο χρώμα/σύμβολο/εικόνα θα αντιπροσώπευε ή απέδιδε καλύτερα την ουσία μιας βασικής ιδέας;). Μια αισθητηριακή προσέγγιση του σχολείου. Ειδικότερα: «-Πώς σκέφτεσαι το σχολείο μας;» «- Αν ήταν χρώμα το χρώμα θα ήταν;» «- Αν ήταν μυρωδιά…», κ.λπ. Συμπληρώνουμε και με άλλες “ασκήσεις φαντασίας”, όπως: Αν είχε φτερά και μπορούσε να πετάξει, να τραγουδήσει, να χορέψει, να παίξει … κ.λπ.
– Ζωγραφική: «Το σχολείο μου»
5.2.
– Συζήτηση: «-Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε το σχολείο μας να γίνει καλύτερο/ομορφότερο/ λειτουργικότερο/….;» Είναι κάτι που θα ήθελαν τα παιδιά να δημιουργήσουν, αλλάξουν ή τροποποιήσουν στο σχολείο;
Οι κανόνες της τάξης μας
Συζήτηση
Παιχνίδια με φωτεινούς σηματοδότες: Τι μπορώ και τι δεν μπορώ να κάνω στο σχολείο
Υπογραφή συμβολαίου από όλους.
-Περιήγηση στους χώρους του σχολείου
–Διαδραστικός πίνακας- Καταγραφή ιδεών γύρω από την εικόνα του σχολείου
-«Αν μπορούσα να κάνω κάτι για το σχολείο μου θα… ».
– Φύλλο εργασίας: «Το σχολείο μου σε μεγεθυντικό φακό …» Καταγράφω την ιδέα μου
– Παρουσίαση των ατομικών εργασιών και ιδεών των μαθητών και των “ικανοτήτων” τους (πώς μπορούν να τα καταφέρουν, τι πρέπει να γίνει).
– Επιλογή σχεδίου δράσης με δημοκρατικές διαδικασίες Ψηφοφορία
-Αξιολόγηση εργαστηρίων και δημιουργία αφίσας για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: “Στο σχολείο μας θέλουμε…”, με ηλιοτρόπια ζωγραφισμένα με τα πρόσωπα μας και αξίες, ιδέες και πρακτικές, που θέλουμε στο σχολείο μας, για να είμαστε χαρούμενοι, στα φύλλα τους.
Ανάγνωση παραμυθιού: “Άλλος για το πλοίο μας”
Λήξη εργαστηρίων. απονομή βραβείων υπερηφάνειας.
