«Όπως κάθε ακραία κατάσταση , μια ασθένεια φέρνει στο φώς το καλύτερο και χειρότερο που υπάρχει σε κάθε άτομο.» (SUZAN SONTAG).

Ορισμένοι ψυχολόγοι περιγράφουν τη συνολική κατάσταση του Covid-19 ως «ξαφνική έλλειψη εδάφους». Γενικότερα  o SARS-CoV-2 έχει αναστατώσει μια από τις θεμελιώδες πτυχές της ανάπτυξης σε κάθε παιδί και έφηβο, όπως: σχέσεις, κοινωνικοποίηση ,αρνητικά συναισθήματα όπως ότι αυτό που ζούμε  «δεν έχει τέλος», με αποτέλεσμα την αύξηση της νεανικής και παιδικής δυσφορίας.  Ο αντίκτυπος σε παιδιά και εφήβους επηρεάζεται από τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς έχουν ζήσει κατά τη διάρκεια της περιόδου  εγκλεισμού και τις συνέπειές της, τη διαχείριση του άγχους και το συναισθηματικό συντονισμό τους.

Αρκετές έρευνες  έχουν επισημάνει τις ψυχολογικές συνέπειες του Covid-19 ιδίως σε παιδιά ηλικίας έως έξι ετών, στις οποίες έχουν βρεθεί οπισθοδρομικές συμπεριφορές, όπως η επιθυμία να επιστρέψουν στον ύπνο, στο κρεβάτι της μαμάς και του μπαμπά για μεγαλύτερη ασφάλεια, ευερεθιστότητα, άγχος αποχωρισμού και προβλήματα συμπεριφοράς. Η αλλαγή αυτή μπορεί να προκαλέσει σύγχυση και να έχει επιπτώσεις στην συναισθηματική τους ισορροπία. Ο πόνος και η ταλαιπωρία που βιώνουν εκφράζονται μέσω της συμπεριφοράς. Δηλαδή, μπορεί να εκνευριστούν, να παρουσιάσουν προβλήματα συγκέντρωσης, να παίζουν όλη τη μέρα βιντεοπαιχνίδια ή να σχεδιάζουν εικόνες που αναφέρονται στα θέματα που ακούγονται για τη μόλυνση. Σε παιδιά έξι ετών και έπειτα παρουσιάζονται διαταραχές άγχους, αίσθημα έλλειψης αέρα, διαταραχές του  ύπνου, κατάθλιψη , επιθετικότητα , αύξηση αυτοτραυματισμών στην  εφηβεία καθώς και αυτοκτονικό ιδεασμό.

Τα παιδιά στην εφηβεία φοβούνται με την ιδέα ότι ενδέχεται   να επηρεαστούν από οικονομικές δυσκολίες ή ευκαιρίες μελλοντικών δυνατοτήτων. Το σχολείο   αποτελεί το κύριο στάδιο της ζωής ενός παιδιού. Αυτόματα με την πανδημία, δημιουργείται ένας ψυχολογικός μηχανισμός απόρριψης ενεργητικότητας. Οι βόλτες τους, έχουν αντικατασταθεί με κλείσιμο στο σπίτι και διακοπή ρυθμού εξόδου από το δωμάτιο. Τα παιδιά  έχουν ανακτήσει σχέσεις με φίλους πλέον χάρη στο διαδίκτυο. Στο παρελθόν, το διαδίκτυο σήμαινε απομόνωση για τους γονείς και ένα λόγο σύγκρουσης με τα παιδιά, τώρα έχει μετατραπεί σε μια ευκαιρία, τη μόνη μορφή κοινωνικοποίησης κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ σαφέστατα δεν μπορεί να αντικαταστήσει την κοινωνική ζωή. Επομένως, τα παιδιά καταφεύγουν σε ένα κόσμο διαφορετικό, σε μια προσπάθειά τους για μια εικονική επικοινωνία. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν δίνοντας την ευκαιρία σε αυτά  να χαλαρώσουν και να παίξουν προσπαθώντας  να διατηρήσουν την καθημερινότητα  τους αμετάβλητη, να δημιουργήσουν νέες ρουτίνες σε ένα νέο περιβάλλον μοιράζοντας με τα παιδιά τους σημαντικές στιγμές. Τέλος, είναι βασικό να αναλογιστούμε το γεγονός ότι αυτή η εμπειρία του Covid-19 θα τη θυμόμαστε μια ζωή εμείς και τα παιδιά μας. Ας τους κάνουμε δυνατότερους και ασφαλέστερους αντιμετωπίζοντας τις ψυχολογικές συνέπειες του κορονωιού ως κέρδος μιας πολύ δύσκολης μάχης.

Κατερίνα Κοντογούρη, Ψυχολόγος.         

Πηγές:

• Fabio Vanni, Ψυχολόγος, Διευθυντής Ψυχαναλυτικής Έρευνας, Usl, Parma.
• Annalisa Cammili , δημοσιογράφος, «Οι Ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας»