Η κ. Κοντογούρη Αικατερίνη, ψυχολόγος του σχολείου μας απαντά σε ερωτήσεις με θέμα: «Ρατσισμός και διαφορετικότητα»
- Πώς θα μπορούσαμε να ορίσουμε τον ρατσισμό;
Ο ρατσισμός δεν είναι ποτέ τρυφερός. Πρόκειται για μια διαβρωτική, τοξική βία. Είναι η αντίληψη ότι οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους, αλλά διακρίνονται σε ανώτερους και κατώτερους. Σύμφωνα πάντα, με το χρώμα του δέρματος, το φύλο, τη φυλή, το σεξουαλικό προσανατολισμό, τη θρησκεία.
- Οι προκαταλήψεις έχουν την ίδια σημασία (εννοιολογικά) με τον ρατσισμό;
Η προκατάληψη δεν είναι μόνο μια δεδηλωμένη άποψη ή πεποίθηση. Πρόκειται για μια τοποθέτηση που περιλαμβάνει συναισθήματα όπως η περιφρόνηση και η απέχθεια. Η διάκριση δηλαδή όταν αντιμετωπίζεται ένα πρόσωπο λιγότερο ευνοϊκά έναντι άλλου. Ο ρατσισμός εμπεριέχει στερεότυπα, τα οποία είναι ενάντια στα δικαιώματα των άλλων, βλάπτοντάς τους με προκατάληψη και διάκριση. Άρα, φυσικά, υπάρχουν κοινά στοιχεία.
- Τι εννοούμε όταν λέμε διαφορετικότητα;
Η διαφορετικότητα ορίζεται ως μια διαρκούς «διαφοροποίησης» ενός ατόμου που είναι εμφανώς διαφορετικό όσον αφορά τη σωματική του κατασκευή (χρώμα δέρματος ύψος, βάρος, αναπηρία, σεξουαλικός προσανατολισμός), η οποία αποτελεί και ένα συνεχές εμπόδιο στην προσπάθεια του ατόμου να ενταχθεί στο κυρίαρχο κοινωνικό πλαίσιο.
- Πόσο αρνητικά επηρεάζει τη συμπεριφορά ενός ανθρώπου η πεποίθηση ότι οι άνθρωποι δεν είναι ίσοι μεταξύ τους; Μπορούμε να αλλάξουμε αυτή την πεποίθηση;
Η ορατή μορφή διαφορετικότητας η οποία υπερτονίζεται σε διάφορα πλαίσια (π.χ. σχολείο, χώρος εργασίας, κοινωνικός περίγυρος) προκαλεί τεράστια κοινωνική πίεση, συμπτώματα stress, κατάθλιψης, χαμηλής αυτοπεποίθησης/αυτοεκτίμησης, από το bullying, τη λεκτική/ψυχολογική και σωματική βία που επιδέχονται αυτά τα άτομα. Η Ελληνική πολιτεία έχει δώσει έμφαση στις εθνοπολιτισμικές διαφορές και όχι μόνο με προσπάθειες ένταξης στο παραδοσιακό σύστημα μειονοτικών ομάδων, με στόχο την εξοικείωση όσον αφορά τις εθνοπολιτισμικές διαφορές.
- Με ποιον τρόπο μπορούμε να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά ώστε να ενεργοποιηθούν για την αντιμετώπιση του ρατσισμού;
Σημαντικότατη αρχή, αποτελεί η παραδοχή της αντιρατσιστικής εκπαίδευσης ότι δηλαδή, κανένας άνθρωπος δεν είναι ΟΥΔΕΤΕΡΟΣ. Αυτό σημαίνει, ότι όλοι μας οφείλουμε να γνωρίζουμε τη διαφορετική μας θέση στη ζωή, και κυρίως αυτά τα παιδιά όπου το καθένα έχει διαφορετικές εμπειρίες στη ζωή του, και φυσικά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι ΟΛΟΙ ΕΧΟΥΝ ΑΞΙΑ. ΔΕΝ καταδικάζουμε λοιπόν κανέναν. Η ΑΠΟΔΟΧΗ είναι και το πρώτο μας βήμα! Εφαρμόζουμε σε όλα τα σχολεία της χώρας προγράμματα τα οποία ευνοούν την αλληλεπίδραση με όλες τις εθνοπολιτισμικές ομάδες. Ένταξης, ομάδες δράσης, θέατρο, λογοτεχνία, κινηματογράφος, βιωματικές δραστηριότητες, ταξίδια σε άλλους πολιτισμούς, μελέτη της παγκόσμιας ιστορίας, γνώση και έθιμα ξένων λαών, κοινωνικές ιστορίες, role playing αποτελούν μερικούς από τους σπουδαιότερους παράγοντες βοήθειας.
- Υπάρχουν τρόποι παρέμβασης ή καλύτερα υποστήριξης ανθρώπων που σε κάποια στιγμή της ζωής τους ήταν θύματα ρατσιστικής επίθεσης; Ειδικότερα, όταν τα θύματα είναι παιδιά, πώς τα ενισχύουμε ψυχολογικά;
Ναι, βέβαια υπάρχουν τρόποι παρέμβασης που βασίζονται στην αξιολόγηση αναγκών του κάθε ατόμου μέσω των τεχνικών συντονισμού (βιωματικές και μαθητοκεντρικές προσεγγίσεις).Επίσης με ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ και ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ καθώς και με την ενίσχυση της ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ μεταξύ παιδιού – σχολικού πλαισίου – οικογένειας καθώς και με τη συνεργασία σχολείου – κοινότητας, αναστοχαστική σκέψη που συνοδεύεται με πράξεις διαμορφωμένες συμπεριφορές, γνώσεις, αντιλήψεις από πλαίσια προς τα άτομα/παιδιά αυτά. Όλα τα προηγούμενα που ήδη έχουν αναφερθεί καθώς και η άμεση θεραπευτική παρέμβαση παιδιών/συμβουλευτική γονέων/συστημική προσέγγιση, αποτελούν ένα σημαντικό εφαλτήριο για την έναρξη μιας καινούριας ζωής, ορίζοντας σημαντική την πρόοδο και τη σταδιακή ένταξη στην κοινωνία μας αλλά και στη μείωση των ψυχικών τραυμάτων των θυμάτων ρατσιστικής βίας.
Πρόσφατα σχόλια