Η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού.
Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση, κατά την οποία ασκείται:
- Εσκεμμένη
- Απρόκλητη
- Συστηματική
- Επαναλαμβανόμενη βία
- και επιθετική συμπεριφορά
με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.
Συχνά το «ισχυρότερο» παιδί αντλεί από την πράξη του κάποιο όφελος, όπως ευχαρίστηση, κύρος, υλικά αποκτήματα, ενώ το «αδύναμο» παιδί δεν μπορεί να προστατέψει με ουσιαστικό και ριζικό τρόπο τον εαυτό του.
Ο εκφοβισμός και η βία στο σχολείο είναι και ομαδικό φαινόμενο, καθώς δεν αφορά μόνο τον μαθητή που εκφοβίζει και εκείνον που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές, είτε ενήλικες.
Οι μορφές εκφοβισμού είναι:
- Σωματικός: φυσικός τραυματισμός (σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές, κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές).
- Λεκτικός: συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας
- Έμμεσος ή κοινωνικός: προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων, ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.
- Ηλεκτρονικός: η επαναλαμβανόμενη και εκ προθέσεων βλάβη που προκαλείται διαμέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών
- Ρατσιστικός: διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.
- Σεξουαλικός: υβριστικά σχόλια ,ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.
Η πρόληψη και η αντιμετώπιση της σχολικής βίας και του εκφοβισμού απαιτεί την
- Eνημέρωση,
- Eυαισθητοποίηση,
- Aξιοποίηση και
- Aνάπτυξη κοινών δράσεων από το σύνολο όλων των εμπλεκομένων, δηλαδή του σχολείου, της οικογένειας και της τοπικής κοινωνίας.
Κάθε μέλος της σχολικής κοινότητας έχει ρόλο και ευθύνη για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού.
Ο βαθμός εμπλοκής κάθε μέλους, σχετίζεται τόσο με την ιδιότητά του, όσο και με τη σοβαρότητα, τη συχνότητα και την ένταση του περιστατικού εκφοβισμού.
Άλλος είναι ο ρόλος και η ευθύνη του διευθυντή του σχολείου, άλλος του εκπαιδευτικού, άλλος των συμμαθητών, άλλος των γονιών.
Ωστόσο, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν σε ένα πλαίσιο μιας ολιστικής αντιμετώπισης.
Πιο συγκεκριμένα:
- Οι γονείς οφείλουν να αποτελούν παράδειγμα και να μαθαίνουν στα παιδιά την έννοια της διαφορετικότητας και της ισότητας. Όλοι είμαστε ίσοι αλλά όχι ίδιοι. Αν εντοπίσουν κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και υποψιάζονται ότι το παιδί τους έχει πέσει θύμα εκφοβισμού κρίνεται αναγκαίο να προσεγγίσουν το παιδί και να αντιδράσουν απευθυνόμενοι αρχικά στους εκπαιδευτικούς και στις Διευθύνσεις των σχολείων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό το παιδί να αισθανθεί ότι έχει στήριγμα τους γονείς του και το σχολείο.
- Στο σχολείο να αφιερώνουν διδακτικές ώρες για να ενημερώσουν τα παιδιά, να είναι κοντά τους για να νιώθουν ασφάλεια να μιλήσουν για οτιδήποτε και να δοθεί βάση στην αναγκαιότητα συστηματικής επιμόρφωσης της εκπαιδευτικής κοινότητας και στην ανάπτυξη συνεργασίας του σχολείου με τις κοινωνικές υπηρεσίες της χώρας υποδοχής.
- Τα ΜΜΕ και το διαδίκτυο αφού έχουν εισχωρήσει στη ζωή μας και αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας ας χρησιμοποιούνται για καλό για να προβάλουν ιστορίες εκφοβισμού, να παρέχουν συμβουλές και υποστήριξη.
- Σε επίπεδο κοινωνίας θα πρέπει να γίνουν συστηματικές προσπάθειες για την ενδυνάμωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ενίσχυση των αξιών του σεβασμού, της ισότητας και της αλληλεγγύης. Ενώ θα ήταν βοηθητικό να έχουν όλοι πρόσβαση για συμβουλές από δημόσιους κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχολόγους.
Τέλος, οι ειδικοί επιμένουν ότι τα παιδιά πρέπει να μη φοβούνται, να έχουν το θάρρος της γνώμης και να μάθουν να «αντιδρούν».
ΛΕΜΕ ΝΑΙ ΣΤΗ ΦΙΛΙΑ
ΛΕΜΕ ΟΧΙ ΣΤΗ ΒΙΑ