6ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αλεξανδρούπολης

Με ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκπαιδευτική δράση με τίτλο «Ο ήχος της αλληλουχίας: Συνθέτοντας με το DNA», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συνδιδασκαλίας των μαθημάτων Βιολογίας και Μουσικής της Γ΄ Γυμνασίου. Η δράση είχε ως στόχο να συνδέσει τη βιολογία και τη μουσική μέσα από έναν δημιουργικό και καινοτόμο τρόπο προσέγγισης της γνώσης.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν την ευκαιρία να εμβαθύνουν στην κατανόηση της δομής του DNA, ενός από τα πιο θεμελιώδη στοιχεία της ζωής, και παράλληλα να γνωρίσουν σύγχρονες μουσικές τεχνικές, όπως ο αλεατορισμός κι ο σειραϊσμός, που καθόρισαν τη μουσική του 20ού αιώνα.

Bάση της δραστηριότητας αποτέλεσε η επιλογή 32 βάσεων από τη νουκλεοτιδική αλληλουχία του ανθρώπινου γονιδίου TP53, το οποίο σχετίζεται με την επιδιόρθωση λαθών στο DNA του κυττάρου και κατά συνέπεια με τη μοίρα του κυττάρου. Το γονίδιο αυτό εμφανίζεται επίσης με αλλαγές (αλληλόμορφα) σε είδη φυλογενετικά σχετιζόμενα με το ανθρώπινο. Πριν την έναρξη της δράσης, έγινε επανάληψη της έννοιας του γονιδίου, της αντιγραφής, της μετάλλαξης και της εξέλιξης και δόθηκαν οι κατάλληλες οδηγίες. Επίσης, οι μαθητές ενημερώθηκαν για τη σημασία του γονιδίου TP53. Στη συνέχεια, οι μαθητές ανέλυσαν τη διαδοχή των νουκλεοτιδίων (A, T, C, G) στον άνθρωπο και σε άλλα 4 είδη (χιμπατζής, γάτα, κότα και σαρδέλα) και προχώρησαν στη «μετάφραση» αυτής της αλληλουχίας σε νότες μουσικής.

Για την οπτικοποίηση κι ακρόαση των νέων αυτών συνθέσεων, χρησιμοποιήθηκε η ψηφιακή εφαρμογή Song Maker του Chrome Music Lab. Η μετατροπή των βιολογικών δεδομένων σε μουσικές φράσεις έγινε με τη χρήση διαφορετικών οργάνων και ηχoχρωμάτων που προσφέρει η εφαρμογή, επιτρέποντας τη δημιουργία πρωτότυπων μουσικών έργων από κάθε ομάδα.

Η σύγκριση των οπτικοποιημένων μελωδιών αποκάλυψε διαφορές στις μουσικές φράσεις που προέκυψαν από τη νουκλεοτιδική αλληλουχία των διαφορετικών ειδών. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, οι μαθητές παρατήρησαν τις νουκλεοτιδικές ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των ειδών, ενώ ταυτόχρονα εντόπισαν μουσικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη «γονιδιακή μουσική σύνθεση» κάθε οργανισμού.

Η συζήτηση που ακολούθησε επικεντρώθηκε στις έννοιες της τυχαιότητας (αλεατορισμός) και της σειράς (σειραϊσμός) τόσο στη βιολογία όσο και στη μουσική, καθώς και στη δημιουργική σύνθεση μέσα από τη σύγκλιση φαινομενικά διαφορετικών επιστημονικών και καλλιτεχνικών πεδίων.

Η δράση ανέδειξε τη διεπιστημονική διάσταση της γνώσης κι ενίσχυσε τη δημιουργική σκέψη και τη συνεργασία των μαθητών. Μέσα από τη βιωματική αυτή προσέγγιση, οι μαθητές αντιλήφθηκαν πώς η επιστήμη και η τέχνη μπορούν να αλληλεπιδρούν και να γεννούν νέες μορφές έκφρασης και μάθησης.

Η σύνθεση κι ακρόαση «του ήχου του DNA» απέδειξε πως η επιστήμη δεν περιορίζεται σε εργαστήρια και βιβλία, αλλά μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία μουσικής και νέων ιδεών.

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Τσίρκα Θεοδώρα, Μιντιούρης Γεώργιος