Ο 2ος θεματικός κύκλος «Ζω καλύτερα – Ευ Ζην. Ενδυνάμωση-Συνεργασία-Αποδοχή.» των εργαστηρίων δεξιοτήτων με τίτλο «Προλαβαίνουμε τη Βία, πριν εμφανιστεί», που στοχεύει να καλλιεργήσει στα παιδιά δεξιότητες αυτογνωσίας αυτοπεποίθησης και ενσυναίσθησης με απώτερο σκοπό την πρόληψη της βίας, τελείωσε.
Το εντάξαμε στο σχέδιο δράσης της σχολικής μονάδας με βάση τον άξονα: “Σχέσεις μεταξύ μαθητών / μαθητριών” στα πλαίσια της “Παιδαγωγικής και Μαθησιακής λειτουργίας”,με θέμα: ” Όλοι μαζί, όλοι μαζί, είμαστε πιο δυνατοί, φεύγοντας από το Εγώ βαδίζουμε στο δρόμο του Εμείς.”
Κύριος Στόχος του σχεδίου δράσης, είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης, αλληλοκατανόησης, αλληλοσεβασμού ανάπτυξης συλλογικού πνεύματος και αλληλεγγύης μεταξύ των μαθητών/τριών και η επίλυση συγκρούσεων και κρίσεων στο σχολείο. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην εισαγωγή του προγράμματος “Προλαβαίνουμε τη Βία πριν εμφανιστεί”, των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων: “Η εξοικείωση με το διαφορετικό βοηθάει στην ισότιμη αντιμετώπιση του και παρέχει περισσότερες δυνατότητες ως προς την αποδοχή του. Πολύ συχνά οι αντιδράσεις απέναντι στο διαφορετικό είναι εκδηλώσεις βίας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες περιστατικών βίας τα οποία λαμβάνουν χώρα και στο σχολικό πλαίσιο. Το ζητούμενο πριν την εκδήλωση και την αντιμετώπιση του περιστατικού βίας είναι η πρόληψη.
Σκοπός του προγράμματος λοιπόν είναι η πρωτογενής πρόληψη εκδήλωσης περιστατικών βίας και η καλλιέργεια της συναισθηματικής ανάπτυξης, με ιδιαίτερη έμφαση στην εξοικείωση-αποδοχή του «άλλου». Με ποιους τρόπους βοηθάμε τον εαυτό μας, ως άτομο, αλλά και ως μέλος της ομάδας, να αποδεχτεί τον «άλλον», αλλά και να αναπτύξει μηχανισμούς άμυνας όταν νιώσει ότι απειλείται; Ενδυνάμωση- Συνεργασία-Αποδοχή.
Μέσα από τις προτεινόμενες δραστηριότητες, τα παιδιά δυναμώνουν ως άτομα, αλλά και ως μέλη ομάδας που μεταξύ τους έχουν κοινά στοιχεία. Σημαντικό ρόλο παίζει το να αντιληφθεί το κάθε παιδί τη μοναδικότητά του, αλλά ταυτόχρονα και την ανάγκη του «ανήκειν» σε μία ομάδα, με τα μέλη της οποίας το ενώνουν κοινά στοιχεία.
Η συγκρότηση της ατομικής, αλλά και της συλλογικής ταυτότητας, ωθεί τα παιδιά στο να ανακαλύψουν κοινά και διαφορετικά χαρακτηριστικά. Μιλώντας για τον εαυτό του το κάθε παιδί, ανακαλύπτουν πτυχές του που δε γνωρίζει και νιώθει περήφανο για αυτές. Αναδύεται η ξεχωριστή αξία του και ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του. Τα παιδιά μοιράζονται τον τρόπο που θα τα κάνει να νιώσουν πιο δυνατά και να πιστέψουν περισσότερο στον εαυτό τους, ώστε αυτά τα «όπλα» να είναι η ασπίδα προστασίας τους, σε περίπτωση που κάποιος/α θελήσει να τα εκφοβίσει. Οι δραστηριότητες ενσυναίσθησης «φέρνουν» τα παιδιά σε επαφή με το διαφορετικό προφορικό λόγο, τη διαφορετική γραφή, το διαφορετικό τρόπο επικοινωνίας. Συναισθάνονται τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν όσα άτομα δεν μιλούν την ίδια γλώσσα με αυτά. Προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα περιστατικών βίας και προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης- αντίδρασης. Μέσα από την καλλιέργεια των κατάλληλων δεξιοτήτων μαθαίνουν να δέχονται το διαφορετικό σαν κάτι φυσιολογικό. Σέβονται, συνεργάζονται, συνυπάρχουν, συναισθάνονται και δεν υποτιμούν κανένα μέλος της ομάδας.
Εκτός των Δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (4c’s) και των Δεξιοτήτων Ζωής, κατά τη διάρκεια του προγράμματος καλλιεργούνται και Δεξιότητες του Νου, καθώς και Δεξιότητες Τεχνολογίας και Επιστήμης. Οι δραστηριότητες των εργαστηρίων είναι βιωματικής μορφής και κρατούσαν αμείωτο το ενδιαφέρον των παιδιών.
Η επιλογή του συγκεκριμένου εργαστηρίου έγινε στα πλαίσια της βελτίωσης των σχέσεων των μαθητών μεταξύ τους, καθώς:
-Η επιθετικότητα – εκφοβισμός είναι πολυδιάστατα κοινωνικά φαινόμενα με ανησυχητικές διαστάσεις και βλαβερές συνέπειες στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού και στη διαδικασία της μάθησης.
-Η άσκηση σχολικής βίας από ένα παιδί συνήθως, αποτελεί τον πρόδρομο παραβατικής συμπεριφοράς στο μέλλον και ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής της είναι η πρόληψη.
-Είναι σημαντικό τα παιδιά να εκφράζονται σε κλίμα διαλόγου και επικοινωνίας.
– Η διαχείριση του θυμού είναι ένα σημαντικό βήμα σε μια ειρηνική κοινωνία.
-Είναι υπαρκτή η ανάγκη επαναπροσδιορισμού των σχέσεων – δεσμών των νηπίων και η εκ νέου σύναψη συμβολαίου συνεργασίας , καθώς εκλείπουν οι συνεκτικοί κοινωνικοσυναισθηματικοί δεσμοί και γίνεται προβολή του Εγώ με αποτέλεσμα τις συγκρούσεις.
– Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, η αναγνώριση – αποδοχή του άλλου, η ενίσχυση του δεσμού της ομάδας και η εδραίωση της συνεργασίας αποτελούν τα θεμέλια για την δημιουργία υγιούς κοινωνίας. Σε συνδυασμό δε, με την καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού, συμβάλλουν στην επιτυχή εξέλιξη στη ζωή των παιδιών και η ενασχόληση με το θέμα αυτό είναι μεγίστης σημασίας.
-Η διαμόρφωση και εφαρμογή ενός οργανωμένου πλαισίου διαχείρισης των εντάσεων και των συγκρούσεων, η διεύρυνση και ενίσχυση της κουλτούρας συνεργασίας – αλληλεγγύης – εμπιστοσύνης – αλληλοϋποστήριξης και η αναζήτηση της φωνής των παιδιών, συμβάλλουν στην δημιουργία ενός ασφαλούς και δημιουργικού περιβάλλοντος μάθησης.
– Η μη βίαιη επίλυση των συγκρούσεών τους, ο σεβασμός , η σωστή διαχείριση των συναισθημάτων, η αποδοχή της διαφορετικότητας, η ενθάρρυνση της συμμετοχής, η παροχή ευκαιριών για δημιουργική συνεργασία, η ανάληψη πρωτοβουλιών και η αίσθηση κοινών στόχων, η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης, η αναγνώριση -αποδοχή του άλλου, η ενίσχυση του δεσμού της ομάδας και η εδραίωση της συνεργασίας, είναι σημαντικές κοινωνικές δεξιότητες για την εξέλιξη στη ζωή των παιδιών και η ενασχόληση με το θέμα αυτό είναι μεγίστης σημασίας.
1ο Εργαστήριο: « Ένας κύκλος μας ενώνει».
Τα παιδιά στέκονται στον κύκλο και ένα- ένα με σειρά λέει ποιο είναι αγαπημένο του χρώμα και ποιο το αγαπημένο του παιχνίδι. Χωριζόμαστε σε ομάδες και συνδιαμορφώνουμε το συμβόλαιο της τάξης. Δημιουργούμε το παζλ της τάξης μας, όπου το κάθε παιδί σε ένα κομμάτι έχει ζωγραφίσει έναν κανόνα που θέλει να τηρείται από όλους και το ονομάσαμε: “Ο Σεβασμός στην τάξη μας χτίζεται κομμάτι κομμάτι.”
2ο Εργαστήριο: «Ο εαυτός μου», οι «άλλοι» (Ατομική- Συλλογική Ταυτότητα).
Τα παιδιά χωρίζονται μεταξύ τους σε ζευγάρια. Στα ζευγάρια το κάθε παιδί μιλάει για τον «εαυτό» του. Αναζητούν κοινά στοιχεία μεταξύ τους. Στη συνέχεια καταγράφουμε τα κοινά τους στοιχεία σε μικρές αφίσες που δημιουργούν τα ζευγάρια των παιδιών. Δημιουργούν ομάδες, με βάση κάποια κοινά στοιχεία, από τα οποία διαμορφώνεται η κάθε ομάδα. Τα μέλη της κάθε ομάδας συναποφασίζουν το όνομα της ομάδας .Σε φύλλο αξιολόγησης το κάθε παιδί δημιουργεί το πορτραίτο του.
Στόχος αυτού του εργασηρίου είναι να μπορέσει να συνειδητοποιήσει το κάθε παιδί: “Τι με κάνει νιώθω πιο δυνατός; Γιατί είμαι ξεχωριστός; Τι μπορώ να κάνω καλά; Γιατί νοιώθω υπερήφανος για τον εαυτό μου;” Σε καθρέφτη, σε φύλλο αξιολόγησης και αφού πρώτα έχουν παρατηρήσει τον εαυτό τους σε πραγματικό καθρέφτη, ζωγραφίζουν τον εαυτό τους και γράφουν το όνομά τους. Στην ολομέλεια προτείνουν λέξεις που κάνουν όλα τα παιδιά να νιώθουν πιο δυνατά. Γράφουν τις λέξεις πάνω σε «χάρτινα» ρούχα και φτιάχνουν τη «Μπουγάδα της τάξης». (Μπράβο, συγνώμην, Θάρρος, ευχαριστώ..). Γράφουν τις λέξεις πάνω σε «χάρτινα» ρούχα και φτιάχνουν τη «Μπουγάδα της τάξης». Δημιουργούμε μικρές αυτοσχέδιες ιστορίες με παιδιά που βρίσκονται σε άσχημη θέση, επειδή κάποιοι τους μειώνουν. Συζητούν, με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να αντιδράσουν, ώστε να δυναμώσουν τον εαυτό τους. Βρίσκουν τις λέξεις που έχουν γράψει στο ρούχο τους, στη μπουγάδα που έχουμε απλώσει στην τάξη.
4ο Εργαστήριο: «Συναισθάνομαι τον ‘’άλλον’’» (Ενσυναίσθηση- Επικοινωνία)
Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες. Η κάθε ομάδα παίρνει μια εικόνα με κείμενο από ένα αλλόγλωσσο παραμύθι (το παραμύθι grady bear) . Παρατηρούν τα γραπτά σύμβολα. Διατυπώνουν υποθέσεις για το τι μπορεί να γράφουν. Συζητούν για το ρόλο της εικόνας στην κατανόηση των παραμυθιών. Καλούνται να παρουσιάσουν στην ολομέλεια τι λέει το κείμενο που έχουν. Προσπαθούν να καταλάβουν τι λένε οι εικόνες, το εκτυπώνουμε και γράφουν δίπλα τις σκέψεις τους.
5ο Εργαστήριο: « Η ιστορία του Ιγκόρ» (Επίλυση προβλήματος)
Παρουσιάζουμε στα παιδιά τον Ιγκόρ, ο οποίος αφηγείται την ιστορία του. Τα παιδιά καλούνται να προτείνουν λύσεις για να βοηθήσουν τον Ιγκόρ.
“ΙΓΚΟΡ ΤΟ ΠΟΥΛΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΕΙ”. Ύστερα από ένα μακρύ, σιωπηλό χειμώνα έφτασε η εποχή της μουσικής, η άνοιξη! Ο Ιγκόρ είναι κατενθουσιασμένος γιατί θα τραγουδήσει με τους φίλους του για πρώτη φορά. Όταν όμως ανοίγει το ράμφος του, τα άλλα πουλιά σκάνε στα γέλια. Είναι παράφωνος! Τι θα κάνει, θα εγκαταλείψει το όνειρό του;
6ο Εργαστήριο: «Οι εικόνες ‘’κρύβουν’’ τη δική τους ιστορία»
Τα παιδιά παρατηρούν διάφορες εικόνες που απεικονίζουν περιστατικά βίας και συμπεριφορές- αντιδράσεις παιδιών. Χωρίζονται σε ομάδες και η κάθε ομάδα επιλέγει μία εικόνα. Κάνουν υποθέσεις για το τι έχει γίνει πριν τη συγκεκριμένη σκηνή που απεικονίζεται και τι θα συμβεί μετά από αυτή. Με βάση τις ιδέες τους φτιάχνουν μια ιστορία. Εμπλουτίζουν την ιστορία τους, δίνοντας απαντήσεις στα ερωτήματα που θέτουμε.
7ο Εργαστήριο: « Τι θα πάρω μαζί μου…;»
Παρατηρούμε εικόνες με διάφορες συμπεριφορές- αντιδράσεις παιδιών σε θέματα σχολικής βίας. Τα παιδιά τις συγκρίνουν και επιλέγουν . Αιτιολογούν την επιλογή τους. Καλούνται να πουν φράσεις, λέξεις, να περιγράψουν συμπεριφορές, που θεωρούν ότι τα δυναμώνουν και τα βοηθούν για να αντιδράσουν, σε περίπτωση που νιώσουν ότι κάποιος/α/ τα απειλεί. Φτιάχνουν ομαδικά την «καλή συνταγή».
Υλικό που αξιοποιήσαμε:
Εφαρμογή του Προγράμματος Καλλιέργειας Δεξιοτήτων , από την βιβλιοθήκη του ΙΕΠ
Συμμετοχή στο Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: “Τα μυστικά της βαλίτσας” του Μουσείου σχολικής Ζωής ,«Η παπαρούνα το έσκασε »στα πλαίσια του εργαστηρίου δεξιοτήτων. Μια Παπαρούνα αποφασίζει ότι δεν θέλει πια να ζει στον Πόλεμο και τη θλίψη και θέλει να το σκάσει, αναζητώντας την ελευθερία…!
Στόχος του προγράμματος:
- να καλλιεργήσουν κοινωνικές δεξιότητες όπως ενσυναίσθηση , αλληλεγγύη, συνεργασία
- να εκφράσουν τα συναισθήματα τους
- να οπτικοποιήσουν και να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους.
Αποστολή πληροφοριακού υλικού στους γονείς σχετικά με την πρόληψη του φαινομένου της σχολικής βίας στα πλαίσια της ενημέρωσής τους, δεδομένης της επίδρασης του οικογενειακού περιβάλλοντος όχι μόνο στην πρόληψη ,αλλά και στη δυνατότητα παρέμβασης και αντιμετώπισής του
ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
Από την σειρά κοινωνικές ιστορίες επεξεργαζόμαστε το βιβλίο : “Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός”
Απολαύστε πλούσιο φωτογραφικό υλικό:
Σε αυτό το υπέροχο ταξίδι μάθαμε την αξία του σεβασμού:
- Σεβασμός είναι να νιώθω καλά με τον εαυτό μου
- Σεβασμός είναι να ξέρω οτι είμαι μοναδικός και πολύτιμος
- Σεβασμός είναι να εκτιμώ τον εαυτό μου και τους άλλους
- Σεβασμός είναι να ξέρω ότι είμαι αξιαγάπητος και ικανός
- Σεβασμός είναι να ακούω τους άλλους
- Σεβασμός είναι να φέρομαι ωραία στους άλλους
- Σεβασμός είναι να ξέρω ότι και οι άλλοι είναι πολύτιμοι και μοναδικοί
- Σεβασμός είναι να φροντίζω τα ζώα και το περιβάλλον
- Ο σεβασμός είναι το θεμέλιο για μια υγιή και ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας.
Τα παιδιά δικαιούνται να ζουν σε ένα σχολικό περιβάλλον που τους παρέχει ασφάλεια, ηρεμία και σεβασμό, γιατί η παραβίαση των δικαιωμάτων ακόμη κι όταν γίνεται από συνομηλίκους, προκαλεί μεγάλη ψυχική οδύνη. Είναι σημαντικό να στοχεύσουμε στη δημιουργία μιας κοινωνίας όπου η ποικιλομορφία και η διαφορετικότητα είναι σεβαστές και η αξιοπρέπεια του ανθρώπου εκτιμάται και ενθαρρύνεται.
Ας γίνουμε φίλοι όλοι μαζί, για να γεμίσει χαμόγελα η γη!!!
ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΒΙΑ, ΝΑΙ ΣΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΦΙΛΙΑ.
