Ο 2^ος θεματικός κύκλος των εργαστηρίων δεξιοτήτων στο νηπιαγωγείο μας με τίτλο «Τα παραμύθια της γιαγιάς πάνε σχολείο» αφορά τον άξονα «Ζω καλύτερα-Ευ ζην» και εστιάζει στην  ψυχική και συναισθηματική υγεία και στην πρόληψη. Πρόκειται για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης και προαγωγής της  ψυχοκοινωνικής υγείας παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας από το κέντρο πρόληψης των εξαρτήσεων και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας Π.Ε Λάρισας.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Τα παραμύθια της γιαγιάς πηγαίνουν σχολείο» αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για κάθε εκπαιδευτικό (και όχι μόνο), που θέλει να προάγει την ψυχοκοινωνική υγεία των μαθητών του με εργαλείο το παραμύθι. Το παραμύθι δεν είναι τυχαία επιλογή.

Το παραδοσιακό λαϊκό παραμύθι, είναι ένας εξαιρετικός δρόμος για να ταξιδέψουν τα παιδιά στο μακρινό τους παρελθόν και να γνωρίσουν τις ρίζες του τόπου τους, τη γλώσσα των γιαγιάδων τους και των παππούδων τους. Μέσα από το παραμύθι το παιδί ηρεμεί και γαληνεύει από τις καθημερινές εντάσεις που βιώνει. Ταυτίζεται με τους ήρωες των παραμυθιών και μέσα από την αφήγηση μπορεί να βιώσει τις λύσεις των προβλημάτων τους, που θα μπορούσαν  να ήταν δικά του. Κι΄ αυτή η γνώση είναι ζωτικής σημασίας, γιατί δυναμώνει τα παιδιά και τους δείχνει το δρόμο, χωρίς συμβουλές και διδακτισμούς.

Όσον αφορά τις διδακτικές μεθοδολογίες που  υιοθετούνται στο παρόν εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι η καθοδηγούμενη-συνεργατική και ανακαλυπτική μάθηση, καθώς και η βιωματική μάθηση μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες με στόχο την επικοινωνία, τον αλληλοσεβασμό, τη συνεργασία και την ενσυναίσθηση. Μέσω αυτών των μεθοδολογιών καλλιεργούνται οι δεξιότητες μάθησης (4Cs)- η επικοινωνία, η κριτική σκέψη, η συνεργασία, η δημιουργικότητα-δεξιότητες ζωής  όπως η αυτομέριμνα, κοινωνικές δεξιότητες, ενσυναίσθηση και ευαισθησία, προσαρμοστικότητα, υπευθυνότητα και οι δεξιότητες του νου, η πλάγια σκέψη, οι ρουτίνες σκέψης και ο αναστοχασμός.

Εργαστήριο 1^ο: Το παλιό μπαούλο – Συμβόλαιο παραμυθοσυμπεριφοράς.

Το πρόγραμμα ξεκινά με την ανακάλυψη ενός μπαούλου από τα παιδιά το οποίο η εκπαιδευτικός είχε αφήσει σε προηγούμενο χρόνο σε εμφανές σημείο μέσα στην τάξη προκειμένου να εξάψει την περιέργειά τους και να τους δώσει κίνητρο να ασχοληθούν  με το θέμα. Μετά από υποθέσεις για το τι μπορεί να περιέχει και ποιος μπορεί να το άφησε εκεί αποφασίζουμε να το ανοίξουμε. Βρίσκουμε μέσα  ένα σημείωμα από ένα μάγο που τον λένε Ρυθμό και μια μάγισσα που την λένε Αξία. To σημείωμα αναφέρει ότι και οι δύο μάγοι αγαπούν πολύ τα παραμύθια καθώς επίσης και να τα διηγούνται στα παιδιά.  Αυτά τα παραμύθια μπορούν να γίνουν μαγικά αν τα παιδιά που τα ακούνε κάθονται στον μαγικό κύκλο, γνωρίζονται καλύτερα και φτιάχνουν όλοι μαζί ένα συμβόλαιο παραμυθοσυμπεριφοράς το υπογράφουν και το τηρούν. Ποιες όμως είναι οι συμπεριφορές που θα πρέπει να ακολουθούμε  όταν ακούμε ένα παραμύθι; Πως θα μπορέσουμε να φτιάξουμε το συμβόλαιο της παραμυθοσυμπεριφοράς; Για να μπορέσουμε  να συντάξουν  το συμβόλαιό μας θα πρέπει να διαβάσουμε τον χάρτη που μας άφησαν ο μάγος Ρυθμός και η μάγισσα Αξία και να δώσουμε τις σωστές οδηγίες στην Beebot την μελισσούλα να βρει τις κάρτες

 

Εργαστήριο 2^ο: Η Κάλλω και οι Καλικάντζαροι

Αξίες – Στόχοι

-Να μιλήσουν, να αναγνωρίσουν, και να απενοχοποιήσουν, το συναίσθημα της ζήλειας.

-Να αντιληφθούν πόσο σημαντική είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας και της λογικής στην αντιμετώπιση του πανικού, που μπορεί να φέρει ο φόβος και ο κίνδυνος.

-Να έρθουν σε επαφή με τα ήθη, τα έθιμα και τη λαϊκή παράδοση για τους καλικάντζαρους.

Ο μάγος Ρυθμός και η μάγισσα Αξία μας έκαναν την έκπληξη και μας άφησαν το πρώτο παραμύθι θυμίζοντάς μας τους κανόνες που πρέπει να ακολουθήσουμε για να γίνει το παραμύθι μαγικό.

Ακούμε το παραμύθι «Η Κάλλω και οι καλικάντζαροι» και μετά το αναδιηγούμαστε μέσα από την δραματοποίηση και τον αυτοσχεδιασμό.

Μιλάμε για τα χαρακτηριστικά των ηρώων της ιστορίας και αποτυπώνουμε τις απόψεις μας σε ένα φύλλο εργασίας. Κατόπιν τις συγκρίνουμε και λέμε σε ποια θα θέλαμε να μοιάσουμε και γιατί.

Χωρίζουμε το παραμύθι σε τέσσερις σκηνές , χωριζόμαστε σε τέσσερις ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να ζωγραφίσει την δική της σκηνή.

Στην ολομέλεια παρουσιάζει η κάθε ομάδα την ζωγραφιά της και υπαγορεύει στην κυρία τι λένε οι χαρακτήρες. Αφού σκανάρουμε τις ζωγραφιές και γράψουμε στον υπολογιστή τα λόγια  φτιάχνουμε το βιβλίο της τάξης, αλλά και ο καθένας το δικό του.

Μέσα από την περιγραφή μιας εικόνας δίνουμε τον ορισμό της ζήλιας, , πως αισθανόμαστε όταν ζηλεύουμε, πότε ζηλεύουμε και πως την αντιμετωπίζουμε .

Αναφερόμαστε στον Shakespeare και στο ότι περιέγραψε την ζήλια σαν ένα τερατάκι με πράσινα μάτια που αν το αφήσεις ελεύθερο μπορεί να γίνει πολύ μεγάλο και να σου δημιουργήσει πολλά προβλήματα

Ζωγραφίζουμε  ο καθένας το δικό του τερατάκι της ζήλιας και προτείνουμε τρόπους για να το κρατάμε μικρό και να μην το αφήνουμε να μεγαλώσει .

Καταγραφούμε και ζωγραφίζουμε τους τρόπους που χρησιμοποιούμε για να αντιμετωπίσουμε την ζήλια μας.

Εργαστήριο 3^ο : Ο γεωργός και ο λύκος

Αξίες – Στόχοι

• Να μάθουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματά τους και να κατανοήσουν ότι δεν υπάρχουν θετικά και αρνητικά συναισθήματα.
• Να κατανοήσουν ότι στον εκφοβισμό απαντάμε, μιλώντας και ζητώντας βοήθεια. Η σιωπή δεν είναι λύση.
• Να κατανοήσουν ότι η ψυχραιμία και η λογική, είναι η δύναμη ενάντια στο φόβο και τον πανικό.

 Ακούμε την κυρία που μας διηγείται το παραμύθι και συμπληρώνουμε τον χάρτη της ιστορίας.

Ακούμε ξανά την ιστορία και κάθε φορά που η κυρία κάνει μια παύση μιλάμε για τα συναισθήματα των ηρώων και για το αν έχουμε βιώσει και εμείς παρόμοια συναισθήματα.

Παίζουμε με το ζάρι των συναισθημάτων και συζητάμε στην ολομέλεια πότε νιώσαμε αυτό το συναίσθημα και πως το διαχειριστήκαμε.

Μιλάμε για τον εκφοβισμό και τα συναισθήματα που κάποιος βιώνει όταν εκφοβίζεται.

Στην μέση του κύκλου βρίσκονται κάρτες που δείχνουν στιγμιότυπα εκφοβισμού και ένα παιδί κάθε φορά μας λέει τι συμβαίνει σε κάθε εικόνα  αρχίζοντας την πρότασή του: «Εκφοβισμός είναι όταν…..», τα συναισθήματα που βιώνει αυτός που εκφοβίζεται και πως επηρεάζει την συμπεριφορά του.

Προτείνουμε τρόπους για να βοηθήσουμε αυτόν που εκφοβίζεται και μαθαίνουμε τρόπους να αντιμετωπίζουμε αυτούς που μας ενοχλούν.

Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να μιλάμε πάντα σε κάποιον όταν εκφοβιζόμαστε.

Ζωγραφίζουμε ένα χέρι και στα πέντε δάχτυλα γράφουμε το όνομα του ανθρώπου που θα μιλούσαμε αν εκφοβιζόμασταν

Φτιάχνουμε όλοι μαζί μια αφίσα με τον τίτλο μίλα τώρα.

Εργαστήριο 4: Οι 3  καλές συμβουλές

Αξίες-Στόχοι

• Να κατανοήσουν ότι είναι σημαντικό να μην ασχολούμαστε με το τι κάνουν οι άλλοι, αλλά με αυτό που εμείς κάνουμε.
• Να κατανοήσουν ότι μόνο αν παραμείνουμε επικεντρωμένοι, θα φτάσουμε στον προορισμό – στόχο μας.
• Να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να αναγνωρίζουμε και να διαχειριζόμαστε δημιουργικά το θυμό μας, να παίρνουμε το χρόνο μας και να μη βγάζουμε αβίαστα συμπεράσματα.
• Δεν υπάρχουν καλά και κακά συναισθήματα αλλά αντιδράσεις-συμπεριφορές.

Αφού ακούσουμε την αφήγηση της ιστορίας απαντάμε σε μερικές ερωτήσεις κατανόησης: Ποιος είναι ο ήρωας της ιστορίας , γιατί αποφάσισε να αφήσει την οικογένειά του, ποιες ήταν οι συμβουλές που του έδωσε ο άρχοντας……

Συζητάμε για τις συμβουλές που έδωσε ο άρχοντας στον Γιάννη και πως αυτές τον βοήθησαν και τις αποτυπώνουμε σε ένα ανοιχτό φύλλο εργασίας.

Κάνουμε υποθέσεις για το τι θα συνέβαινε αν ο Γιάννης δεν ακολουθούσε τις συμβουλές του άρχοντα

Παίζουμε το «κουτί του θυμού». Ζωγραφίζουμε σε ένα χαρτάκι τι είναι αυτό που μας θυμώνει συχνά, το ρίχνουμε σε ένα κουτί, διαλέγουμε μέσα από το κουτί ένα τυχαίο χαρτάκι και προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε την ζωγραφιά του συμμαθητή μας. Τέλος του δίνουμε μια συμβουλή για το πώς να διαχειριστεί τον θυμό του.

Παίζουμε τα «θυμωμένα μπαλόνια» .Φουσκώνουμε ένα μπαλόνι που το παρομοιάζουμε με ένα παιδί που θυμώνει. Όταν αυτό σκάσει προκαλεί φόβο στους γύρω του ακριβώς όπως και ο θυμός όταν τον αφήσουμε να μεγαλώσει. Φουσκώνουμε και δεύτερο μπαλόνι αλλά το αφήνουμε ελεύθερο πριν σκάσει. Διαγράφει μια τρελή πορεία και πέφτει πάνω σε ορισμένα παιδιά όπως ακριβώς και ο θυμός όταν αφήνεται ελεύθερος χωρίς έλεγχο που υπάρχει περίπτωση να πέσει πάνω και σε κάποιους που δεν φταίνε. Φουσκώνουμε ένα τρίτο μπαλόνι. Πριν όμως αυτό σκάσει, πιάνουμε το στόμιό του και αφήνουμε σιγά- σιγά τον αέρα να ελευθερωθεί. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι αν εκφράζουμε τον θυμό μας στο σωστό χρόνο και με κατάλληλο τρόπο, ούτε στους άλλους κάνουμε κακό, ούτε στον εαυτό μας.

Δημιουργούμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με ζάρι και βοηθάμε τον Γιάννη να φτάσει ασφαλής στο σπίτι του.

Εργαστήριο 4^ο: Τα δώδεκα αδέλφια που εγίνονταν πουλιά.

Αξίες – Στόχοι

• Να αναγνωρίσουν και να συζητήσουν για την αξία της αδελφικής αγάπης
• Να αναγνωρίσουν την αξία της εργατικότητας, της επιμονής και της προσήλωσης στο στόχο.

Αφού ακούσουμε το παραμύθι το αναδιηγούμαστε με την βοήθεια της κυρίας και ζωγραφίζουμε τα γεγονότα με τη σειρά.

Απαντάμε σε ερωτήσεις κατανόησης : Τι σημαίνει να λυθούν τα μάγια; Για ποιο λόγο αποφάσισε η βασιλοπούλα να κάνει την θυσία να πλέκει χωρίς να μιλάει;

Συζητάμε στην ολομέλεια για την οικογένειά μας και τα αδέλφια μας

Ζωγραφίζουμε το σπίτι μας και μέσα την οικογένειά μας.

Σε ένα χαρτί το κάθε μέλος της οικογένειάς μας κάνει το περίγραμμα του χεριού του το ένα μέσα στο άλλο ξεκινώντας από το μεγαλύτερο και καταλήγοντας στο μικρότερο.

Σε ζευγάρια συζητούμε μεταξύ μας και αποφασίζουμε να αποδώσουμε την αγαπημένη μας σκηνή από το παραμύθι με ζωγραφική αλλά και με παντομίμα. Βάζουμε τις ζωγραφιές σε ένα κουτί διαλέγουμε και  αναπαριστούμε ανάλογα. Οι συμμαθητές μας θα πρέπει να μαντέψουν ποια σκηνή είναι.